po pół ćwierci łota, Cukru lodowatego dwa łoty, zmięszaj, daj choremu w ciepłym piwie. Item Proszek z mirry, z żółtkiem jajowym miękko uwarzonym zmięszawszy daj choremu. Proszek do kadzenia na Katar.
WEś Szałwij, Majeranu, Rozmarynu, wszystkiego po szczypcie, Gwoździków, Cynamonu, po pół łota, Bursztynu, Storaksu, drzewa Aloesowego, Kadzidła po pół łota. Zioła drobno pokraj, insze rzeczy zgruba potłucz, syp po szypcie na węgle, głowę nad dym nachyl, insi łuczywem kurzą się. Krwi puszczanie w katarze jest podejrzane, lecz nie zawsze, gdy są piersi ściśnione, mowa zmieniona, kaszel suchy, dla zgęstej flegmy
po puł ćwierći łotá, Cukru lodowátego dwá łoty, zmięszay, day choremu w ciepłym piwie. Item Proszek z mirrhy, z żołtkiem iáiowym miękko uwárzonym zmięszawszy day choremu. Proszek do kádzenia ná Káthar.
WEś Szałwiy, Máieranu, Rozmárynu, wszystkiego po sczypćie, Gwozdźikow, Cynámonu, po puł łotá, Bursztynu, Storáxu, drzewá Aloesowego, Kádźidłá po puł łotá. Ziołá drobno pokray, insze rzeczy zgrubá potłucz, syp po szypćie ná węgle, głowę nád dym náchyl, inśi łuczywem kurzą się. Krwi pusczánie w káthárze iest podeyrzáne, lecz nie záwsze, gdy są pierśi ściśnione, mowá zmieniona, kászel suchy, dla zgęstey flegmy
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 49
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
barzo pożyteczny: Wziąć Gałbanu w Czerownym Winie cirpkim roztartego/ a przecedziwszy przez chustę/ zwarzyć do wolnego zgęszczenia. Potym szyszek/ albo orzechów z Cyprysowego drzewa/ miałko utartych/ ileby potrzeba/ przydać/ i maść gęstą do plastrowania uczynić/ a przykładać. Psom parszywym.
Psiej parszywości jest ratunkiem: wziąwzsy Gałbanu/ Storaksu/ Jeleniego szpiku/ Oliwy/ wosku/ miodu i Saletry/ po równej części każdego: Wosk/ Szpik Jeleni/ Miód i Oliwę nad ogniem rozpuścić: potym Gałban w occie rozpuszczonym przydać/ i mocno a pilno mieszać/ aż się zjednoczy wszystko wespół/ dopieroż Storaks i Saletrę/ miałko utarte do tego wsypać/
bárzo pozyteczny: Wźiąć Gałbanu w Czerownym Winie cirpkim rostártego/ á przecedźiwszy przez chustę/ zwárzyć do wolnego zgęsczenia. Potym szyszek/ álbo orzechow z Cyprysowego drzewá/ miałko vtártych/ ileby potrzebá/ przydáć/ y máść gęstą do plastrowánia vczynić/ á przykłádáć. Psom párszywym.
Pśiey párszywośći iest rátunkiem: wźiąwzsy Gáłbanu/ Storaxu/ Ieleniego szpiku/ Oliwy/ wosku/ miodu y Sáletry/ po rowney częśći káżdego: Wosk/ Szpik Ieleni/ Miod y Oliwę nád ogniem rospuśćić: potym Gáłban w occie rospusczonym przydáć/ y mocno á pilno mieszáć/ áż sie ziednoczy wszystko wespoł/ dopieroż Storax y Sáletrę/ miáłko vtárte do tego wsypáć/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 215
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Psiej parszywości jest ratunkiem: wziąwzsy Gałbanu/ Storaksu/ Jeleniego szpiku/ Oliwy/ wosku/ miodu i Saletry/ po równej części każdego: Wosk/ Szpik Jeleni/ Miód i Oliwę nad ogniem rozpuścić: potym Gałban w occie rozpuszczonym przydać/ i mocno a pilno mieszać/ aż się zjednoczy wszystko wespół/ dopieroż Storaks i Saletrę/ miałko utarte do tego wsypać/ i Maść rzadką/ do mazania i nacierania psów parszywych/ uczynić. A gdyby przygęstszym była/ Oliwy więcej przydać. Olejek Gałbanowy. Oleum Galban
Z Gałbanu bywa Olejek dystylowany/ ten jest przyrodzenia gorącego/ i do wiela chorób/ z zimnych wilgotności pochodzących/ przystojny. Miesięcznej
.
Pśiey párszywośći iest rátunkiem: wźiąwzsy Gáłbanu/ Storaxu/ Ieleniego szpiku/ Oliwy/ wosku/ miodu y Sáletry/ po rowney częśći káżdego: Wosk/ Szpik Ieleni/ Miod y Oliwę nád ogniem rospuśćić: potym Gáłban w occie rospusczonym przydáć/ y mocno á pilno mieszáć/ áż sie ziednoczy wszystko wespoł/ dopieroż Storax y Sáletrę/ miáłko vtárte do tego wsypáć/ y Máść rzadką/ do mázánia y náćieránia psow parszywych/ vczynić. A gdyby przygęstszym byłá/ Oliwy więcey przydáć. Oleiek Gáłbanowy. Oleum Galban
Z Gáłbanu bywa Oleiek dystyllowány/ ten iest przyrodzenia gorącego/ y do wiela chorob/ z źimnych wilgotnosći pochodzących/ przystoyny. Mieśięczney
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 215
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ po dwa abo po trzy łoty. Wosk z Terpentyną rozpuścić przy wolnym ogniu. Armoniak w occie rozetrzeć/ i do zgęszczenia miodowego zwarzyć/ a wespół wszystko dobrze umięszawszy/ na wszystek żywot plastrem przykładać. Ślezienie bolejącej i twardej
Ślezienie barzo bolesnej i twardej/ jest użyteczne i doświadczone lekarstwo: Wziąć Amoniaku/ Bdelium/ Storaksu miękkiego/ Mastyki/ Smoły Greckiej/ Aleopatyku/ Miodu/ Gałganu/ każdego po dwu łotów/ Terpentyny cztery łoty/ Soku piołynowego kwartę/ Rumienkowego oleju dwanaście łotów albo łyżek/ Wosku żółtego sześć łotów/ Żywice wszytkie/ w mocnym occie winnym rozpuścić/ i warzyć do zgęszczenia Maści. Sok także Piołynowy z Olejkiem Rumienkowym tak
/ po dwá ábo po trzy łoty. Wosk z Terpentyną rospuśćić przy wolnym ogniu. Armoniak w occie rozetrzeć/ y do zgęsczenia miodowego zwárzyć/ á wespoł wszystko dobrze vmięszawszy/ ná wszystek żywot plastrem przykłádáć. Sleźienie boleiącey y twárdey
Sleźienie bárzo bolesney y twárdey/ iest vżjteczne y doświadczone lekárstwo: Wźiąć Ammoniaku/ Bdelium/ Storaxu miękkieg^o^/ Mástyki/ Smoły Greckiey/ Aleopátyku/ Miodu/ Gáłganu/ káżdeg^o^ po dwu łotow/ Terpentyny cztery łoty/ Soku piołynowego kwartę/ Rumienkowego oleiu dwánaśćie łotow álbo łyżek/ Wosku żołtego sześć łotow/ Zywice wszytkie/ w mocnym ocćie winnym rospuśćić/ y wárzyć do zgęsczenia Máśći. Sok tákże Piołynowy z Oleykiem Rumienkowym ták
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 220
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ Terpentyny cztery łoty/ Soku piołynowego kwartę/ Rumienkowego oleju dwanaście łotów albo łyżek/ Wosku żółtego sześć łotów/ Żywice wszytkie/ w mocnym occie winnym rozpuścić/ i warzyć do zgęszczenia Maści. Sok także Piołynowy z Olejkiem Rumienkowym tak długo/ że się Sok strawi i wywrę/ potym przecedzić. Toż do tego przydać Storaksu/ Smoły Greckiej/ Miodu i Terpentyny z woskiem. To wszysto na wolnym ogniu spuścić/ i pomieszać z wyższej pomienionymi rozpuszczonymi żywicami/ także miałko utłuczonymi rzeczami/ uczynić Maść tęgą/ i w koty ją stoczyć/ a na Ślezionę bolejącą i twardą ciepło plastrować. Wietrzn: w Ślezie.
Wietrzności w Ślezienie tenże plastr
/ Terpentyny cztery łoty/ Soku piołynowego kwartę/ Rumienkowego oleiu dwánaśćie łotow álbo łyżek/ Wosku żołtego sześć łotow/ Zywice wszytkie/ w mocnym ocćie winnym rospuśćić/ y wárzyć do zgęsczenia Máśći. Sok tákże Piołynowy z Oleykiem Rumienkowym ták długo/ że sie Sok strawi y wywrę/ potym przecedźić. Toż do tego przydáć Storáxu/ Smoły Greckiey/ Miodu y Terpentyny z woskiem. To wszysto ná wolnym ogniu spuścić/ y pomięszáć z wyższey pomienionymi rospusczonymi żywicámi/ tákże miáłko vtłuczonymi rzeczámi/ vczynić Máść tęgą/ y w koty ią stoczyć/ á ná Sleźionę boleiącą y twárdą ćiepło plastrowáć. Wietrzn: w Sleźie.
Wietrznośći w Sleźienie tenże plastr
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 220
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
such:
Żyłom suchym/ I Muszkułom.
Muszkułom pogniecionym/ jest ratunkiem/ trzecią część ćwierci łota tego Soku dając każdego dnia/ z winem białym/ a z wodką z ziemnych glist upaloną/ po dwu łyżek każdego wziąwszy. (Alfaharaujus.)
Mocz nad przyrodzenie zatrzymany wywodzi: biorąc Soku tego pięć ćwierci łota/ Storaksu wodnistego/ albo miękkiego/ Jąderek orzechów laskowych po cztery części od kwinty/ Pieprzu siedm ziarn. To wszystko/ okrom Storaksu/ co namielej utłuc/ a potym z Toraksem w Moździerzyku co nagęściej zaczynić/ z tego piguł/ jako dobre ziarno grochowe/ naczynić/ a dawać naprzód po trzy/ po cztery/ po pięci
such:
Zyłom suchym/ Y Muszkułom.
Muszkułom pogniećionym/ iest rátunkiem/ trzecią część czwierći łotá tego Soku dáiąc káżdego dniá/ z winem białym/ á z wodką z źiemnych glist vpaloną/ po dwu łyżek káżdego wźiąwszy. (Alfaharauius.)
Mocz nád przyrodzenie zátrzymány wywodźi: biorąc Soku tego pięć czwierći łotá/ Storaxu wodnisteg^o^/ álbo miękkiego/ Iąderek orzechow laskowych po cztyry częśći od kwinty/ Pieprzu śiedm źiarn. To wszystko/ okrom Storaxu/ co namieley vtłuc/ á potym z Toraxem w Możdżerzyku co nagęśćiey záczynić/ z tego piguł/ iáko dobre źiárno grochowe/ nácżynić/ á dawáć naprzod po trzy/ po cztyry/ po pięći
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 229
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
dnia/ z winem białym/ a z wodką z ziemnych glist upaloną/ po dwu łyżek każdego wziąwszy. (Alfaharaujus.)
Mocz nad przyrodzenie zatrzymany wywodzi: biorąc Soku tego pięć ćwierci łota/ Storaksu wodnistego/ albo miękkiego/ Jąderek orzechów laskowych po cztery części od kwinty/ Pieprzu siedm ziarn. To wszystko/ okrom Storaksu/ co namielej utłuc/ a potym z Toraksem w Moździerzyku co nagęściej zaczynić/ z tego piguł/ jako dobre ziarno grochowe/ naczynić/ a dawać naprzód po trzy/ po cztery/ po pięci/ aż do siedmi/ i ośmi/ według lat każdego/ i wieku/ ktemu i sił jest lekarstwem doświadczonym/ popijając
dniá/ z winem białym/ á z wodką z źiemnych glist vpaloną/ po dwu łyżek káżdego wźiąwszy. (Alfaharauius.)
Mocz nád przyrodzenie zátrzymány wywodźi: biorąc Soku tego pięć czwierći łotá/ Storaxu wodnisteg^o^/ álbo miękkiego/ Iąderek orzechow laskowych po cztyry częśći od kwinty/ Pieprzu śiedm źiarn. To wszystko/ okrom Storaxu/ co namieley vtłuc/ á potym z Toraxem w Możdżerzyku co nagęśćiey záczynić/ z tego piguł/ iáko dobre źiárno grochowe/ nácżynić/ á dawáć naprzod po trzy/ po cztyry/ po pięći/ áż do śiedmi/ y ośmi/ według lat káżdego/ y wieku/ ktemu y sił iest lekárstwem doświádczonym/ popiiáiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 229
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
, gdy w piersiach ciężkość będzie, in Rheumatismo może puścić, najsk[...] teczniejsze są poty, jako je sprawić, masz na swym miejscu, czytaj o potach.
Item w katarze zażywanie Kawy dobrze służy, osobliwie kładąc się spać; Z olbrotem albo Bursztynem utartym, kadzenia różne na katar nie co pomugają, jako Bursztynem, Storaksem, skorkami Brzożowemi, skorkami z m[...] szyńskich Jabłek, Łuczywem etc.
Item frikacje to jest ścierania, banki, Enemy, są pożyteczne, gdzie tego potrzeba.
Gdy w której części ciała z przyczyny kataru będzie ból ciężki i strzykanie, rozpus[...] w gorzałce Kamforę, przydaj mydła, zgrzej, smaruj, możesz i chustki maczać
, gdy w pierśiách ćięszkość będźie, in Rheumatismo może puśćić, naysk[...] tecznieysze są poty, iáko ie sprawić, mász ná swym mieyscu, czytay o potách.
Item w kátarze záżywánie Káwy dobrze służy, osobliwie kłádąc się spáć; Z olbrotem álbo Bursztynem utártym, kádzenia rożne ná kátar nie co pomvgáią, iáko Bursztynem, Storáxem, skorkámi Brzożowemi, skorkámi z m[...] szyńskich Jábłek, Łuczywem etc.
Item frikacye to iest śćieránia, bánki, Enemy, są pożyteczne, gdźie tego potrzebá.
Gdy w ktorey częśći ciáła z przyczyny kátaru będzie bol ćięszki y strzykánie, rospus[...] w gorzałce Kámforę, przyday mydłá, zgrzey, smáruy, możesz y chustki maczáć
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 90
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
Cytrynowe, Genestry, i inne które mieć możesz, byle nieszkodliwe, i przeciwne były, zebrawszy do wina kwiecia, przylej gorzłki mocnej garniec, i przepal przez alembik, do przepalonej wodki, dodaj Cynamonu, Gałganu, Gwoździków, Gałki muszkatowej, Fiołkowego korzenia, Kardam onu, Kubebów, skorek Cytrynowych, i Pomorańczowych, storaksu, Imbieru, Cytwaru, każdego po pułtora łota, namocz przez noc i przepal, przepalaną wodkę, wlej do alembika, włóż do kapitela w chusteczcze zawiązane drzewo Sandałowe, Cytrynowe, Szafran, Czerwic, kwiat Muszktowy, piżma trochę, każdego po ciwerci łota, lubo i węcej, i przepal, odejmi przodek, poślednią
Cytrynowe, Genestry, y inne ktore mieć możesz, byle nieszkodliwe, y przećiwne były, zebrawszy do winá kwiećia, przyley gorzłki mocney garniec, y przepal przez álembik, do przepaloney wodki, doday Cynámonu, Gáłgánu, Gwozdźikow, Gałki muszkátowey, Fijałkowego korzenia, Kárdám onu, Kubebow, skorek Cytrynowych, y Pomoráńczowych, storaxu, Imbieru, Cytwaru, káżdego po pułtora łotá, námocz przez noc y przepal, przepalaną wodkę, wley do álembika, włoż do kapitela w chusteczcze zawiązáne drzewo Sandáłowe, Cytrynowe, Száfrán, Czerwic, kwiát Muszktowy, pizma trochę, káżdego po ćiwerći łotá, lubo y węcey, y przepal, odeymi przodek, poslednią
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 203
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
, najczęści na wiatrów wyprowadzenie. Ktoby chciał mieć mocniejsze, niechże do pierwszych ingrediencyj przyda korzenia Ciemierzycy białej ususzonej, i na proszek utartej ćwierć łota, lub trochę więcej, i Aloesu subtelno utartego. Sposób robienia Driakwi domowej, w skutkach pownającej się Driakwi weneckiej.
WEźmi Miry przedniej, Bursztynu. Gałki muszkatowej: Storaksu, każdego po cztery łoty. Bolum armenum orientalnego łotów ośm. Agaryku białego łotów pięć. Cynaonu, Imbieru białego, Cytwaru, Pieprzu, Gwozdżyków, Bobku, każdego po sześć łotów, Rogu Jeleniego subtelno utartego łotów dzieścięć, Siarki czystej łotów siedm. skorek Cytrynowych i Pomorańczowych łotów cztery. Ziela. Z. Jana wierzchołków
, nayczęśći ná wiátrow wyprowadzenie. Ktoby chćiał mieć mocnieysze, niechże do pierwszych ingrediencyi przydá korzenia Ciemierzycy białey ususzoney, y ná proszek utártey ćwierć łotá, lub troche więcey, y Alóésu subtelno utártego. Sposób robienia Dryakwi domowey, w skutkach pownáiącey się Dryakwi weneckiey.
WEźmi Miry przedniey, Bursztynu. Gałki muszkátowey: Storaxu, káżdego po cztery łoty. Bolum armenum orientalnego łotow ośm. Agaryku białego łotow pięć. Cynaonu, Imbieru białego, Cytwaru, Pieprzu, Gwozdżikow, Bobku, káżdego po sześc łotow, Rogu Jeleniego subtelno utártego łotow dźieśćięć, Siárki czystey łotow siedm. skorek Cytrynowych y Pomoráńczowych łotow cztery. Ziela. S. Ianá wierzchołkow
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 239
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
