na 3 łokcie całe na węgle do innych służące potrzeb (Fig. 15) to jest tak a żeby każdy kawałek drzewa okrągłasty miał w sobie dwa , lub pół trzecia łokcia, i żeby podług długości kawału drzewa, koniec uformował spiczastość B. albo tez Karb A. lepiejby było, a żeby obydwa końce były spiczaste. Każdy zaręb mieć powinien około trzech calów długości, a tak każdy kawałek drzewa mający w sobie dwa łokcie, może się mówić że ma w sobie 27 calów okrągławej długości, a drewka długie na 3 łokcie, mają ich proporcjonalną liczbę.
Rębacze rąbią drzewa siekierą jeżeli sa wielkie, a zrzynają je piłką, jeżeli
na 3 łokcie całe na węgle do innych służące potrzeb (Fig. 15) to iest tak á żeby każdy kawałek drzewa okrągłasty miał w sobie dwa , lub poł trzecia łokcia, i żeby podług długosci kawału drzewa, koniec uformował spiczastość B. albo tez Karb A. lepieyby było, á żeby obydwa końce były spiczaste. Każdy zaręb miec powinien około trzech calow długosci, a tak każdy kawałek drzewa maiący w sobie dwa łokcie, może się mowić że ma w sobie 27 calow okrągławey długosci, á drewka długie na 3 łokcie, maią ich proporcyonalną liczbę.
Rębacze rąbią drzewa siekierą ieżeli sa wielkie, á zrzynaią ie piłką, ieżeli
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 16
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
zamykających jeden koniec wozu, a X. I. pokazuje głębokość wozu I. I. będąc szersze nad X. X. daje poznać, że wóz szerszy jest w gorze jak u dołu.
Fig. 15. Dwa drewienka porąbane w zdłuż na węgle: A. B. jest zakarbowane z strony A, a spiczaste z strony B. a. b. jest rąbane z obydwóch stron spiczasto. Gdy są tym sposobem drewka rąbane, łatwiej się dają układać. SZTUKA WĘGLARSKA.
Fig. 16. Kabłąk D. C. Są to wielkie grabie, których zęby żelazne mają 7 lub 8 calów długości.
Fig. 17. Kosiur H
zamykaiących ieden koniec wozu, á X. Y. pokazuie głębokość wozu Y. Y. będąc szersze nad X. X. daie poznać, że woz szerszy iest w gorze iak u dołu.
Fig. 15. Dwa drewienka porąbane w zdłuż na węgle: A. B. iest zakarbowane z strony A, á spiczaste z strony B. a. b. iest rąbane z obudwoch stron spiczasto. Gdy są tym sposobem drewka rąbane, łatwiey się daią układać. SZTUKA WĘGLARSKA.
Fig. 16. Kabłąk D. C. Są to wielkie grabie, ktorych zęby żelazne maią 7 lub 8 calow długosci.
Fig. 17. Kosiur H
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 39
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
łatwiej się dają układać. SZTUKA WĘGLARSKA.
Fig. 16. Kabłąk D. C. Są to wielkie grabie, których zęby żelazne mają 7 lub 8 calów długości.
Fig. 17. Kosiur H. podobny do tego, którego zażywają ogródnicy do równania ulic.
Fig. 18. Motyka G. której żelazo jest spiczaste; Węglarze zażywają motyk końce mających szerokie i ostre.
Fig. 19. Łopata F. Węglarze zażywają takich jakie się zajdują w którym kraju. Fig. 20. Figura ta służy do eksplikowania jakby ułozone były piece, gdyby je układano choryzontalnie, i jakieby stąd wyniknęły defekta.
Fig. 21. i 21* Reprezentuje
łatwiey się daią układać. SZTUKA WĘGLARSKA.
Fig. 16. Kabłąk D. C. Są to wielkie grabie, ktorych zęby żelazne maią 7 lub 8 calow długosci.
Fig. 17. Kosiur H. podobny do tego, ktorego zażywaią ogrodnicy do rownania ulic.
Fig. 18. Motyka G. ktorey żelazo iest spiczaste; Węglarze zażywaią motyk końce maiących szerokie i ostre.
Fig. 19. Łopata F. Węglarze zażywaią takich iakie się zayduią w ktorym kraiu. Fig. 20. Figura ta słuzy do explikowania iakby ułozone były piece, gdyby ie układano choryzontalnie, i iakieby stąd wyniknęły defekta.
Fig. 21. i 21* Reprezentuie
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 40
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
teraz lepszą Wieczerzą miał/ Francużowie otakowych tak zwykli mówić/ że naprzód biały i światły chleb jedzą. ¤ Pełnia Sierpnia 7. dnia SIerpn. podług Nowego/ abo 28. lipca podług Starego Kalendarza rano zaraz popuł nocy w 2. stop. ziemnego Kożorożca/ lecz iż blisko do Słonecznej drogi przychodzi/ trefia w okrągło Spiczasty cień ziemie/ a taki pożyczanej jasności pozbędzie/ a dlatego po wtóre zaćmienie miesiąca będzie/ które obaczemy/ gdyż niemałe będzie. A pocznie się 6. dnia/ podług nowego/ a 27. lipca według starego Kalendarza/ w nocy o dziesiątej godzinie/ 33. m. 3. sec. Srzodek jego/ abo
teraz lepszą Wieczerzą miał/ Fráncużowie otákowych ták zwykli mowić/ że naprzod biały y świátły chleb iedzą. ¤ Pełnia Sierpniá 7. dniá SIerpn. podług Nowego/ ábo 28. lipcá podług Stárego Kálendarzá ráno záraz popuł nocy w 2. stop. źiemnego Koźorożcá/ lecz iż blisko do Słoneczney drogi przychodźi/ trefia w okrągło Spiczásty ćień źiemie/ á táki pożyczáney iásnośći pozbędźie/ á dlatego po wtore zaćmienie mieśiącá będźie/ ktore obaczemy/ gdyż niemáłe będźie. A pocznie śię 6. dniá/ podług nowego/ á 27. lipcá według stárego Kálendárza/ w nocy o dzieśiątey godźinie/ 33. m. 3. sec. Srzodek iego/ ábo
Skrót tekstu: FurUważ
Strona: G2
Tytuł:
Astrophiczne uważanie o ułożeniu powietrza
Autor:
Stefan Furman
Drukarnia:
Dawid Frydrych Rhetiusz
Miejsce wydania:
Gdańsk
Region:
Pomorze i Prusy
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
kalendarze
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1664
Data wydania (nie wcześniej niż):
1664
Data wydania (nie później niż):
1664
dalej ciała nie psowało po odjęciu abo urznieniu członka/ a to sokiem tym namazując/ abo plastrując. Karbunkulowi.
Bolączokom ognitym/ które Carbunculami zowią/ jest osobliwym ratunkiem tak sam przez się na nie plastowany/ jako z Rutą/ z Saletrą i z Miodem kładziony. Brodawkom wysokim/ w nogach na palcach.
Brodawki wysokie spiczaste/ i twarde na palcach w nogach/ które Clausos Łacinnicy zowią/ wyciąga Sok z Woskiem ugnieciony/ abo z Figami suchmi utłuczony/ i przykładany/ jeno je pierwej trzeba puszczadłem oberznąć. Podagrze świeżej.
Podagrze świeżej/ nie zastarzałej/ ani zdawna zawziętej/ jest pewnym ratunkiem sok własny Cyrenajski w Occie rościerany/ tym
dáley ćiáłá nie psowáło po odięćiu ábo vrznieniu członká/ á to sokiem tym námázuiąc/ ábo plastruiąc. Kárbunkulowi.
Bolączokom ognitym/ ktore Cárbunculámi zowią/ iest osobliwym rátunkiem ták sam przez sie ná nie plastowány/ iáko z Rutą/ z Saletrą y z Miodem kłádźiony. Brodawkom wysokim/ w nogách ná pálcách.
Brodawki wysokie spiczáste/ y twárde ná pálcách w nogách/ ktore Clausos Lácinnicy zowią/ wyćiąga Sok z Woskiem vgnieciony/ ábo z Figámi suchmi vtłuczony/ y przykłádány/ ieno ie pierwey trzebá pusczádłem oberznąć. Podágrze świeżey.
Podágrze świeżey/ nie zástárzáłey/ áni zdawná záwźiętey/ iest pewnym rátunkiem sok własny Cyrenáyski w Ocćie rościerány/ tym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 190
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ pierwszemu mało nie we wszystkim podobny/ tylko liścia więtszego/ szerszego i wełnistszego/ także około zlekka karbowanego. Kwiecia modrego/ miedzy liściem tkwiącego. 3. Consolida.
Trzeci/ od tych różny. Korzenia rosochatego/ i odnogi puszczającego/ z tego kłącze abo rózgi wyrastają miękkie/ z długim/ wąskim/ a spiczastym liściem karbowanym/ gromadkami nie równe. Na śrzednim kłączu abo rozdze/ w wierzchu kwiecie na stopkach mierno długich okrągłe/ na kształt Stokroci wielkiej. 4. Consolida. Guldenwundt kraut. Sonnen blumen.
Czwarty Żywokost czerwony/ rózgi oblej/ wewnątrz czczy/ z wielą odnóg i gałązek/ miedzy któremi są niektóre modre/ niektóre
/ pierwszemu máło nie we wszystkim podobny/ tylko liśćia więtszego/ szerszego y wełnistszego/ tákże około zlekká kárbowánego. Kwiećia modrego/ miedzy liśćiem tkwiącego. 3. Consolida.
Trzeći/ od tych rozny. Korzenia rosochátego/ y odnogi pusczáiącego/ z tego kłącze ábo rozgi wyrastáią miękkie/ z długim/ wąskim/ á spiczástym liśćiem kárbowánym/ gromadkámi nie rowne. Ná śrzednim kłączu ábo rozdze/ w wierzchu kwiećie ná stopkách mierno długich okrągłe/ ná kształt Stokroći wielkiey. 4. Consolida. Guldenwundt kraut. Sonnen blumen.
Czwarty Zywokost czerwony/ rozgi obley/ wewnątrz czczy/ z wielą odnog y gáłązek/ miedzy ktoremi są niektore modre/ niektore
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 261
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
namniej/ ciemnozielone/ po pięci i siedmi na jednej stopce/ parami pochodzące. Pręt abo kłącze/ na pułtory stopy wzwyż/ kwiat bladorummienny. 5. Dentaria Trifolia. Dentaria Enneaphyllon.
Piąty/ korzenia jest trzeciemu podobnego. Liścia od korzenia na stopkach swych szerokiego/ zaś ku wierzchowi obdłużnego i wąskiego/ a zaostrzronego abo spiczastego/ z gruba karbowany około krajów. Na każdej stopce po trzy listki. Klącza pułtory piędzi wzdłuż/ na którym pospolicie trzy stopki abo szypułki/ a na każdej po trzy listki/ tak że tylko dziewięć listeczków znajduje się na jednej rozdze/ ciemnozielone. Kwiat pierwszym podobny/ jeno blado zielony. Z niego także strączek z
namniey/ ćiemnoźielone/ po pięći y siedmi ná iedney stopce/ parámi pochodzące. Pręt ábo kłącze/ ná pułtory stopy wzwysz/ kwiát bládorummienny. 5. Dentaria Trifolia. Dentaria Enneaphyllon.
Piąty/ korzenia iest trzećiemu podobnego. Liśćia od korzenia ná stopkách swych szerokiego/ záś ku wierzchowi obdłużnego y wąskiego/ á záostrzronego ábo spiczástego/ z grubá kárbowány około kráiow. Ná káżdey stopce po trzy listki. Klącza pułtory piędźi wzdłusz/ ná ktorym pospolićie trzy stopki ábo szypułki/ á ná káżdej po trzy listki/ ták że tylko dźiewięć listeczkow znáyduie się ná iedney rozdze/ ćiemnoźielone. Kwiát pierwszym podobny/ ieno bládo źielony. Z niego tákże strączek z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 265
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
innych się ziół chwyta i podpiera/ po których wstępuje. Ktemu Pryszczeniec smaku jest rozpalającego/ sczmiącego i pry- szczącego. Korzenia miąsszego/ na wiele części rozdzielonego: wydając z siebie pniaczek obmiąsszy. Z którego rózg kilka dwu łokietnych/ rumiennych pochodzi prostych/ i odnożystych/ na których po dwu i trzech parach listeczków obdłużnych i szpiczastych: a na każdym wierzchu jeden/ ile na odnożkach i gałązkach spodnich. Na wierzchu kwiatki białe oganiste na obdłużnych stopkach. Z tych potym nasienie bywa. Kwiat/ liście/ i nasienie/ tak z barzo swym smakiem usta rozpalają/ jakoby w nią wągla zarzystego nabrał/ zaczym je pryszczy. Także i język/ przeto
innych się źioł chwyta y podpiera/ po ktorych wstępuie. Ktemu Prysczeniec smáku iest rospaláiącego/ sczmiącego y pry- sczącego. Korzenia miąsszego/ ná wiele częśći rozdźielonego: wydáiąc z śiebie pniaczek obmiąsszy. Z ktorego rozg kilká dwu łokietnych/ rumiennych pochodźi prostych/ y odnożystych/ ná ktorych po dwu y trzech parách listeczkow obdłużnych y szpiczástych: á ná káżdym wierzchu ieden/ ile ná odnożkách y gáłąskách spodnich. Ná wierzchu kwiatki białe ogániste ná obdłużnych stopkách. Z tych potym naśienie bywa. Kwiát/ liśćie/ y naśienie/ ták z bárzo swym smákiem vstá rospaláią/ iákoby w nię wągla zarzystego nábrał/ záczym ie prysczy. Tákże y ięzyk/ przeto
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 317
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ciało pryszczy swą ostrością. Kwiatki modrej brunatności niesie o czterech listeczkach na kształt krzyża rozdzielone. Pnie się po drzewach po tykach/ płociech/ jako chmiel albo Powoj wielki. Na prątku jednym listków kilka obdłużnych i obszernych/ podczas w jedno/ pod czas we dwoje roztrzygnionych. Nasienia Pieprznego i sczmiącego/ żółtawego/ okrągło spiczastego. Korzeń od prętu miąszy: potym się na kilka części dzieli/ kosmaty/ smaku ostropieprznego. Wtóry ma także rosczki/ albo radniej witeczki długie/ gibkie: liściem mało niepodobny pierwszemu: smaki ostrogorącego/ pryszczące. Kwiecia gronkami w gromadkach białego/ pachniącego/ do Mitrowych podobnego/ i tak barzo że jedno od drugiego trudno
ćiáło prysczy swą ostrośćią. Kwiátki modrey brunatnośći nieśie o czterech listeczkách ná kształt krzyżá rozdźielone. Pnie się po drzewách po tykách/ płoćiech/ iáko chmiel álbo Powoy wielki. Ná prątku iednym listkow kilká obdłużnych y obszernych/ podczás w iedno/ pod czás we dwoie rostrzygnionych. Naśienia Pieprznego y sczmiącego/ żołtáwego/ okrágło spiczástego. Korzeń od prętu miąszy: potym się ná kilká częśći dźieli/ kosmáty/ smáku ostropieprznego. Wtory ma tákże rosczki/ álbo rádniey witeczki długie/ gibkie: liśćiem máło niepodobny pierwszemu: smáki ostrogorącego/ prysczące. Kwiećia gronkámi w gromadkách białego/ pachniącego/ do Mitrowych podobnego/ y ták bárzo że iedno od drugie^o^ trudno
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 320
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
(kędy potykając się woda bieżąca Oceańska z bystrą jedną i wielką rzeką/ którą zowią morzem słodkim/ czyni tam tak straszne spieranie/ i mieszaninę wód słonych z słodkiemi/ iż trudno opisać i zrozumieć tamto niebezpieczeństwo) nazwał on Wjazd gębą wężową/ a wyjazd zaś gębą smokową. A te gęby są uczynione ode dwu końców spiczastych Trinitatis, i od drugich dwu Terre firme, naprzeciw leżącej. Główne miasto Pariej jest ś. Michał de Neuery: a ma granice ta kraina Puntę Annegate. Skąd aż do rzeki Maragnone/ Hiszpanowie nie znaleźli nic/ coby im miało statecznie dogodzić. Pierwszej części, Nowy świat. RZEKA ORYLIANA, abo MARAGNONE.
(kędy potykáiąc się wodá bieżąca Oceáńska z bystrą iedną y wielką rzeką/ ktorą zowią morzem słodkim/ czyni tám ták strászne spieránie/ y mieszáninę wod słonych z słodkiemi/ iż trudno opisáć y zrozumieć támto niebespieczeństwo) názwał on wiazd gębą wężową/ á wyiazd záś gębą smokową. A te gęby są vczynione ode dwu końcow spiczástych Trinitatis, y od drugich dwu Terrae firmae, náprzećiw leżącey. Głowne miásto Páriey iest ś. Michał de Neueri: á ma gránice tá kráiná Puntę Annegáte. Zkąd áż do rzeki Márágnone/ Hiszpanowie nie ználeźli nic/ coby im miáło státecznie dogodźić. Pierwszey częśći, Nowy świát. RZEKA ORILIANA, ábo MARAGNONE.
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 298
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
