2. Instrukcja dla kopaczy soli szybikowej w Wieliczce
Wieliczka, 30 VIII 1615
A. d. 1615 d. 30 septembris. Za spólnym zjechaniem urzędów na działa in Montibus Antyquis: „Regis”, „Boner”, „Bużenin”, „Lois”, to jest z urzędu żupnego: j. p. Oleśnicki z Oleśnik, żupnik krakowski,
2. Instrukcja dla kopaczy soli szybikowej w Wieliczce
Wieliczka, 30 VIII 1615
A. d. 1615 d. 30 septembris. Za spólnym zjechaniem urzędów na działa in Montibus Antiquis: „Regis”, „Boner”, „Bużenin”, „Lois”, to jest z urzędu żupnego: j. p. Oleśnicki z Oleśnik, żupnik krakowski,
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 6
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
, gdzie sól takowa by była, na których solach już tak zeszło, że kopacz w kamieniu wierzchy i spodki rąbać musi i z wielką pracą to kopaczowi przychodzi, bo żelastwa psować o kamienie musi, upatrując to, aby skarb j. k. mci dla zejścia i zniszczenia na komorach tych, wyżej mianowanych, soli szybikowej szkody nie miał, nie chcąc jednak, aby takowa sól zostawać miała, postanowili ci wszyscy unanimiter:
Naprzód żeby gdzie kopacz. odda dobrej doręby bałwanów cztery, powinien mu stygar pisać bałwanów sześć.
2-do. Gdzie odda takowej doręby bałwanów trzy, pisać mu bałwanów pięć.
3-tio. Gdzie odda taki doręby
, gdzie sól takowa by była, na których solach już tak zeszło, że kopacz w kamieniu wierzchy i spodki rąbać musi i z wielką pracą to kopaczowi przychodzi, bo żelastwa psować o kamienie musi, upatrując to, aby skarb j. k. mci dla ześcia i zniszczenia na komorach tych, wyżej mianowanych, soli szybikowej szkody nie miał, nie chcąc jednak, aby takowa sól zostawać miała, postanowili ci wszyscy unanimiter:
Naprzód żeby gdzie kopacz. odda dobrej doręby bałwanów cztery, powinien mu stygar pisać bałwanów sześć.
2-do. Gdzie odda takowej doręby bałwanów trzy, pisać mu bałwanów pięć.
3-tio. Gdzie odda taki doręby
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 7
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
2 1/2? Że bałwan ma mieć 3 łokcie alias miary na długość, a miarę wszerz, a tu że kłapcia wszerz 2 1/2 miary, dlatego musi wzdłuż kłapcia bankować na krzyż i nie mogą być tylko cztery, to już na solach zielonych tym sposobem próżne miary i bałwany zwykły bywać.
Na szybikowych komorach tam wprawdzie rzadko, aby sól miała źle brać i psować się, jednak więcej próżnych i straconych miar i bałwanów być musi z tych racji, że najwięcej jest krótkich ścian, gdzie tylko będzie bałwan,a piszą kopaczowi trzy, nie będą tylko dwa, a piszą kopaczowi pięć, to już przewyższa liczba straconych bałwanów
2 1/2? Że bałwan ma mieć 3 łokcie alias miary na długość, a miarę wszerz, a tu że kłapcia wszerz 2 1/2 miary, dlatego musi wzdłuż kłapcia bankować na krzyż i nie mogą być tylko cztery, to już na solach zielonych tym sposobem próżne miary i bałwany zwykły bywać.
Na szybikowych komorach tam wprawdzie rzadko, aby sól miała źle brać i psować się, jednak więcej próżnych i straconych miar i bałwanów być musi z tych racyi, że najwięcej jest krótkich ścian, gdzie tylko będzie bałwan,a piszą kopaczowi trzy, nie będą tylko dwa, a piszą kopaczowi pięć, to już przewyższa lidzba straconych bałwanów
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 11
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
nad własne, bo w srogim kamieniu wierzch i spodek kłapcia kopacz wycina, przez co szkodę niemałą ma kopacz, bo nie tak mu sporo w kamieniu rąbać jako w czystej soli; i musi dłużej rąbać, więcej żelaz, którymi robi, psować niźli kiedy na soli zielonej; a prędzej obrąbki z miar 7 zielonego niźli szybikowego w miar 5.
Stąd upatrzywszy taką pracę i szkodę urząd żupny i imci p. podkomorzego, że siła żalaza kopacz psuje w kamieniu, który dla skąpości i krótkości kłapcia przytrzymuje, bo sporsze jedno cięcie z wierzchu i spodku na soli zielonej aniżeli sześć na szybikowej, a to dla kamienia twardego, pozowolono kopaczowi, gdzie
nad własne, bo w srogim kamieniu wierzch i spodek kłapcia kopacz wycina, przez co szkodę niemałą ma kopacz, bo nie tak mu sporo w kamieniu rąbać jako w czystej soli; i musi dłużej rąbać, więcej żelaz, którymi robi, psować niźli kiedy na soli zielonej; a prędzej obrąbki z miar 7 zielonego niźli szybikowego w miar 5.
Stąd upatrzywszy taką pracę i szkodę urząd żupny i imci p. podkomorzego, że siła żalaza kopacz psuje w kamieniu, który dla skąpości i krótkości kłapcia przytrzymuje, bo sporsze jedno cięcie z wierzchu i spodku na soli zielonej aniżeli sześć na szybikowej, a to dla kamienia twardego, pozowolono kopaczowi, gdzie
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 11
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
soli zielonej; a prędzej obrąbki z miar 7 zielonego niźli szybikowego w miar 5.
Stąd upatrzywszy taką pracę i szkodę urząd żupny i imci p. podkomorzego, że siła żalaza kopacz psuje w kamieniu, który dla skąpości i krótkości kłapcia przytrzymuje, bo sporsze jedno cięcie z wierzchu i spodku na soli zielonej aniżeli sześć na szybikowej, a to dla kamienia twardego, pozowolono kopaczowi, gdzie kłapcia jest wzdłuż miar 3 potrójnego, z którego tylko będą 2 bałwany mere, przyjmują stygarowie kopaczowi i piszą za 4 bałwany, a gdzie będzie ściany wzdłuż 4 miary, a potrójnego zajmie, tam piszą kopaczowi pięć, a gdzie 5 miar wzdłuż, piszą za
soli zielonej; a prędzej obrąbki z miar 7 zielonego niźli szybikowego w miar 5.
Stąd upatrzywszy taką pracę i szkodę urząd żupny i imci p. podkomorzego, że siła żalaza kopacz psuje w kamieniu, który dla skąpości i krótkości kłapcia przytrzymuje, bo sporsze jedno cięcie z wierzchu i spodku na soli zielonej aniżeli sześć na szybikowej, a to dla kamienia twardego, pozowolono kopaczowi, gdzie kłapcia jest wzdłuż miar 3 potrójnego, z którego tylko będą 2 bałwany mere, przyjmują stygarowie kopaczowi i piszą za 4 bałwany, a gdzie będzie ściany wzdłuż 4 miary, a potrójnego zajmie, tam piszą kopaczowi pięć, a gdzie 5 miar wzdłuż, piszą za
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 11
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
nie mogą dobrze leżeć, a na jeden bałwanik wielki wóz; i czyni kupiec i furman tak wielki koszt na małego bałwanika jako na największego, a nie mogłyby się jemu nagrodzić takie koszty, zaczym już według sznurów ich i miar musimy się akomodować bankowaniem.
Położyło się wyżej o krótkich ścianach, których najwięcej na soli szybikowej, na których nie będzie tylko dwie partyce, co czyni bałwan 1, a przyjmują kopaczowi za 3 bałwany, bo tylko ściany będzie wzdłuż miar 2 1/2 i nie może jej zajmować miar wszerz trzy, tylko dwie i kroczkę jedną, bo luboby zajął i obrąbał, byłyby jako woreczki bałwaniki, i
nie mogą dobrze leżeć, a na jeden bałwanik wielki wóz; i czyni kupiec i furman tak wielki koszt na małego bałwanika jako na największego, a nie mogłyby się jemu nagrodzić takie koszty, zaczym już według sznurów ich i miar musimy się akomodować bankowaniem.
Położyło się wyżej o krótkich ścianach, których najwięcej na soli szybikowej, na których nie będzie tylko dwie partyce, co czyni bałwan 1, a przyjmują kopaczowi za 3 bałwany, bo tylko ściany będzie wzdłuż miar 2 1/2 i nie może jej zajmować miar wszerz trzy, tylko dwie i kroczkę jedną, bo luboby zajął i obrąbał, byłyby jako woreczki bałwaniki, i
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 12
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
nieomylna, że kopacz musi tak długo robić koło takiego kłapetka krótkiej ściany, którego mu piszą za 3 bałwany, jako na zielonej soli, gdzie go będzie miar 5 potrójnego, a piszą mu bałwanów 5, zaczym słusznie nagroda ma być czyniona.
Więc i przez to musi być większa część próżnych i straconych bałwanów na solach szybikowych, bo sześciorki stawiamy ze złomkami, a złomek nie urobi się czasem, ale umyślnie musi być ubankowany według potrzeby; i gdzie będzie kłapcia abo ławy miar 5, według którego piszemy za 6 bałwanów, podług na krzyż przebankowawszy, nie będą tylko 4 złomki, które czynią 2 bałwany, a 4 stracone w poprawie kładziemy
nieomylna, że kopacz musi tak długo robić koło takiego kłapetka krótkiej ściany, którego mu piszą za 3 bałwany, jako na zielonej soli, gdzie go będzie miar 5 potrójnego, a piszą mu bałwanów 5, zaczym słusznie nagroda ma być czyniona.
Więc i przez to musi być większa część próżnych i straconych bałwanów na solach szybikowych, bo sześciorki stawiamy ze złomkami, a złomek nie urobi się czasem, ale umyślnie musi być ubankowany według potrzeby; i gdzie będzie kłapcia abo ławy miar 5, według którego piszemy za 6 bałwanów, podług na krzyż przebankowawszy, nie będą tylko 4 złomki, które czynią 2 bałwany, a 4 stracone w poprawie kładziemy
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 12
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
Zaczym gdzie raz otworzył dla ośmiu kłapciów, kiedy była ściana szeroka, musi teraz dwa razy otwierać do takich ósmi, kiedy tylko będzie ściany miar 12.
Drugi rodzaj wybojów jest względem doręby, kiedy kopacz przejmie na dłoń kłapcia za miarę, tedy do takich dwóch kłapci jednego wyboja krótkiego piszemy, i to na soli szybikowej najczęściej; na solach zielonych do trzech albo czterech kłapci,gdy za miarę przetnie, a te uczynią kilkadziesiąt złotych pożytku.
Bo kiedy kłapci tylko do miary własnej, a nadto kopacz nic nie przetnie, zaczym też i bałwany muszą być jako woreczki cienkie, ale gdy przetnie, już bałwan będzie w sobie syty, okazały
Zaczym gdzie raz otworzył dla ośmiu kłapciów, kiedy była ściana szeroka, musi teraz dwa razy otwierać do takich ósmi, kiedy tylko będzie ściany miar 12.
Drugi rodzaj wybojów jest względem doręby, kiedy kopacz przejmie na dłoń kłapcia za miarę, tedy do takich dwóch kłapci jednego wyboja krótkiego piszemy, i to na soli szybikowej najczęściej; na solach zielonych do trzech albo czterech kłapci,gdy za miarę przetnie, a te uczynią kilkadziesiąt złotych pożytku.
Bo kiedy kłapci tylko do miary własnej, a nadto kopacz nic nie przetnie, zaczym też i bałwany muszą być jako woreczki cienkie, ale gdy przetnie, już bałwan będzie w sobie syty, okazały
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 13
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
waży plus minus cetnarów 24.
Drugi bałwan ad valorem, naokoło miar 4 mający, waży cetnarów 30 plus minus.
Trzeci bałwan wiślny, miar 1 1/2 in cinctum mający, waży cetnarów 36 plus minus.
Czwarty bałwan, także wiślny, dokoła miar 4 1/2, waży cetnarów 43 plus minus.
Szybikowe zaś bałwany:
1-mo - kryskowy, 3 1/2 miar wkoło mający, ważyć może cetnarów 22 plus minus.
2-o - miechowski, miar 4 dokoła, waży cetnarów 28 1/2 plus minus.
Trzeci - góralski, w miar 4 1/2 naokoło, waży cetnarów 37 plus minus.
4-to - oświęcimski
waży plus minus cetnarów 24.
Drugi bałwan ad valorem, naokoło miar 4 mający, waży cetnarów 30 plus minus.
Trzeci bałwan wiślny, miar 1 1/2 in cinctum mający, waży cetnarów 36 plus minus.
Czwarty bałwan, także wiślny, dokoła miar 4 1/2, waży cetnarów 43 plus minus.
Szybikowe zaś bałwany:
1-mo - kryskowy, 3 1/2 miar wkoło mający, ważyć może cetnarów 22 plus minus.
2-o - miechowski, miar 4 dokoła, waży cetnarów 28 1/2 plus minus.
Trzeci - góralski, w miar 4 1/2 naokoło, waży cetnarów 37 plus minus.
4-to - oświęcimski
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 13
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
/2 naokoło, waży cetnarów 37 plus minus.
4-to - oświęcimski, w miar 4 1/2, waży cetnarów 40 plus minus.
5-to - w miar 5, jeśli się przyda, waży cetnarów 49 plus minus. 4. Instrukcja dla sztygarów i kopaczy żupy wielickiej
(Wieliczka ?, ok. 1642)
Szybikowa Kłapeć albo ława potrójna i ze szromem
Zielona
Miar 3: 4, 1, 9, 24
Miar 3: 4, 1, 6, 16
Miar 4: 8, 2, 9, 24
Miar 4: 8, 2, 6, 16
Miar 5: 8, 2, 12, 32
Miar 5
/2 naokoło, waży cetnarów 37 plus minus.
4-to - oświęcimski, w miar 4 1/2, waży cetnarów 40 plus minus.
5-to - w miar 5, jeśli się przyda, waży cetnarów 49 plus minus. 4. Instrukcja dla sztygarów i kopaczy żupy wielickiej
(Wieliczka ?, ok. 1642)
Szybikowa Kłapeć albo ława potrójna i ze szromem
Zielona
Miar 3: 4, 1, 9, 24
Miar 3: 4, 1, 6, 16
Miar 4: 8, 2, 9, 24
Miar 4: 8, 2, 6, 16
Miar 5: 8, 2, 12, 32
Miar 5
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 14
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
