, które przecinają Sferę na dwie części równe; mniejsze, które przecinają na dwie części nierówne. Wiedzieć zaś trzeba, iż każdy cyrkuł dzieli się na 360 części, czyli gradusów, każdy gradus ma w sobie 60 mi- nut, każda minuta ma w sobie 60 minut drugich albo sekund, każda sekunda ma 60 trzecich czyli tercyj, i tak dalej. Wielkie Cyrkoły są te Ekwador czyli Równodzienny e. z. Zodiak g. h. Kolury dwa. Jeden i. k. a drugi l. m. Horyzont n. o. Merydian albo Południowy: a. c. b. d. P. Powiedz w szczegolności o każdym
, ktore przecinaią Sferę na dwie części rowne; mnieysze, ktore przecinaią na dwie części nierowne. Wiedzieć zaś trzeba, iż każdy cyrkuł dzieli się na 360 części, czyli gradusow, każdy gradus ma w sobie 60 mi- nut, każda minuta ma w sobie 60 minut drugich albo sekund, każda sekunda ma 60 trzecich czyli tercyi, y tak daley. Wielkie Cyrkoły są te Aequator czyli Rownodzienny e. s. Zodiak g. h. Kolury dwa. Ieden i. k. a drugi l. m. Horyzont n. o. Merydian albo Południowy: a. c. b. d. P. Powiedz w szczegolności o każdym
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 254
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
in puncto Wschodu Słonecznego. GODZINY zaś Dniowe, własne imię GODZIN retinuerunt, z których na dzień Pierwsza od Wschodu Słońca zaczynała się, zamykała w sobie Godzin trzy pospolitych.
Druga GODZINA także inkludowała w sobie Godzin trzy, zaczynając się od końca trzeciej Godziny, nałeżącej ad cumputum, GODZINY PRIMY. A ta Godzina zwała się TERCJA, i kończyła się z Południem. Dalsza Godzina znowu miała trzy Godziny, zaczynając się od Południa, w które Południe była Godzina SEKsTA, Sekstą się też i ona nazywa. Ostatnia GODZINA, że się od pospolitej 9. Golziny na dzień poczynała, zwała się NONA i trwała aż do Zachodu Słońca. Tak Tirinus wywodzi
in puncto Wschodu Słonecznego. GODZINY zas Dniowe, własne imie GODZIN retinuerunt, z ktorych na dzień Pierwsza od Wschodu Słońca zaczynała się, zamykała w sobie Godzin trzy pospolitych.
Druga GODZINA także inkludowała w sobie Godzin trzy, zaczynaiąc się od końca trzeciey Godziny, nałeżącey ad cumputum, GODZINY PRIMY. A ta Godzina zwáła się TERCYA, y kończyła się z Południem. Dalszá Godzina znowu miała trzy Godziny, zaczynaiąc się od Południa, w ktore Południe była Godzina SEXTA, Sextą się też y ona nazywa. Ostatnia GODZINA, że się od pospolitey 9. Golziny na dzień poczynała, zwała się NONA y trwała aż do Zachodu Słońca. Tak Tirinus wywodzi
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 187
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
a nie ma żadnego prawie domu bez wody przyprowadzonej od rzeki. Powietrze tam jest mierne/ bez zimna ostrego/ i bez gorąca chłodnego. Czuć tam niejakie chłody/ abo raczej zimno/ nawiętsze pospolicie we 4. miesiące/ w które u nas bywa lato: leży pod 12. et medio gradusem/ i pod jedną tercją. Tam rezydują Arcybiskup/ Vecerex, i Audientia królewska: i tam się odprawują wszystkie główne sprawy i handle królestwa. Rachują w tej Limie 12000. niewolników Murzynów/ i 24000. białychgłów Hiszpańskich: skąd może się uczynić rozsądek o ostatku. A idąc dalej pokazuje się port Gaura dostateczny w sól/ i drugi Casma bogaty
á nie ma żadnego prawie domu bez wody przyprowádzoney od rzeki. Powietrze tám iest mierne/ bez źimná ostrego/ y bez gorącá chłodnego. Czuć tam nieiákie chłody/ ábo ráczey źimno/ nawiętsze pospolićie we 4. mieśiące/ w ktore v nas bywa láto: leży pod 12. et medio gradusem/ y pod iedną tertią. Tám residuią Arcibiskup/ Vecerex, y Audientia krolewska: y tám się odpráwuią wszystkie głowne spráwy y hándle krolestwá. Ráchuią w tey Limie 12000. niewolnikow Murzynow/ y 24000. białychgłow Hiszpáńskich: skąd może się vczynić rozsądek o ostátku. A idąc dáley pokázuie się port Gaurá dostáteczny w sol/ y drugi Cásmá bogáty
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 308
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
.
Cóż to jest aplikatura Gryfów?
W Przód wiedz iż to jest gryf słowo Niemieckie/ rozumie się po Polsku siąg/ od siągania palcami/ aplikatura zaś słowo łacińskie/ na Polskie używanie żepsowane/ rozumie się składanie siągów abo palców/ według nauki i potrzeby na Klawiaturze: to jest/ abyś umiał/ którymi palcami Tercją/ Kwintę/ Sekstę/ na Klawiaturze uderzać.
Jakoż te palce składać?
W Prawdzieć mnie piszącemu/ trudno takie przekładania i aplikacje wypisać/ gdyż tego więcej się ze zwyczaju wszyscy uczą/ a niżeli z pisma; jednak abyś i w tym ukontentowany został/ podajęć tu Fuzy Mordentów/ abo Not prędkich teksty/
.
Coż to iest ápplikáturá Gryfow?
W Przod wiedz iż to iest gryff słowo Niemieckie/ rozumie się po Polsku śiąg/ od śiągánia pálcámi/ ápplikáturá záś słowo łáćińskie/ ná Polskie vżywánie żepsowáne/ rozumie się skłádánie śiągow ábo pálcow/ według náuki y potrzeby ná Kláwiáturze: to iest/ ábyś vmiał/ ktorymi pálcámi Tercyą/ Kwintę/ Sextę/ ná Kláwiáturze vderzáć.
Iákoż te pálce skłádáć?
W Prawdźieć mnie piszącemu/ trudno tákie przekłádánia y ápplikácye wypisáć/ gdyż tego więcey się ze zwyczáiu wszyscy vczą/ á niżeli z pismá; iednák ábyś y w tym vkontentowány został/ podáięć tu Fuzy Mordentow/ ábo Not prędkich texty/
Skrót tekstu: GorMuz
Strona: E2v
Tytuł:
Tabulatura muzyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
muzyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/ kiedy na prawą Rękę należy/ masz znak prawej Ręki/ kiedy na lewą/ to Lewej Ręki/ u tych dwóch rąk znaczy się pierwszy palec/ to jest/ wielki liczbą 1. skaźca przez 2. średni przez 3. serdeczny przez 4. uszny przez 5. w przód jednak naucz się który mi brać Tercją i inne. Którymiż biorą Tercję Quintę i inne?
Jako tu niżej widzisz/ to tymi trzeba te Interualla brać/ jako Tercją drugim i czwartym palcem/ do czego jeżeli masz chęć więcej umieć/ pytaj się o więcej między Muzykami.
Pod Prawą. Pod Lewą.
Teksty Mordentów lewej Ręki.
Teksty Mordentów prawej Ręki
/ kiedy ná práwą Rękę należy/ masz znák práwey Ręki/ kiedy ná lewą/ to Lewey Ręki/ v tych dwuch rąk znáczy się pierwszy pálec/ to iest/ wielki liczbą 1. skaźcá przez 2. średni przez 3. serdeczny przez 4. vszny przez 5. w przod iednák náucz się ktory mi bráć Tercyą y inne. Ktorymiż biorą Tercyę Quintę y inne?
Iáko tu niżey widźisz/ to tymi trzebá te Interualla bráć/ iáko Tercyą drugim y czwartym pálcem/ do czego ieżeli masz chęć więcey vmieć/ pytay się o więcey między Muzykámi.
Pod Práwą. Pod Lewą.
Texty Mordentow lewey Ręki.
Texty Mordentow práwey Ręki
Skrót tekstu: GorMuz
Strona: E2v
Tytuł:
Tabulatura muzyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
muzyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
masz znak prawej Ręki/ kiedy na lewą/ to Lewej Ręki/ u tych dwóch rąk znaczy się pierwszy palec/ to jest/ wielki liczbą 1. skaźca przez 2. średni przez 3. serdeczny przez 4. uszny przez 5. w przód jednak naucz się który mi brać Tercją i inne. Którymiż biorą Tercję Quintę i inne?
Jako tu niżej widzisz/ to tymi trzeba te Interualla brać/ jako Tercją drugim i czwartym palcem/ do czego jeżeli masz chęć więcej umieć/ pytaj się o więcej między Muzykami.
Pod Prawą. Pod Lewą.
Teksty Mordentów lewej Ręki.
Teksty Mordentów prawej Ręki. o nawiązaniu i wystrojeniu Klawikordu.
masz znák práwey Ręki/ kiedy ná lewą/ to Lewey Ręki/ v tych dwuch rąk znáczy się pierwszy pálec/ to iest/ wielki liczbą 1. skaźcá przez 2. średni przez 3. serdeczny przez 4. vszny przez 5. w przod iednák náucz się ktory mi bráć Tercyą y inne. Ktorymiż biorą Tercyę Quintę y inne?
Iáko tu niżey widźisz/ to tymi trzebá te Interualla bráć/ iáko Tercyą drugim y czwartym pálcem/ do czego ieżeli masz chęć więcey vmieć/ pytay się o więcey między Muzykámi.
Pod Práwą. Pod Lewą.
Texty Mordentow lewey Ręki.
Texty Mordentow práwey Ręki. o náwiązániu y wystroieniu Kláwikordu.
Skrót tekstu: GorMuz
Strona: E3
Tytuł:
Tabulatura muzyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
muzyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
się pierwszy palec/ to jest/ wielki liczbą 1. skaźca przez 2. średni przez 3. serdeczny przez 4. uszny przez 5. w przód jednak naucz się który mi brać Tercją i inne. Którymiż biorą Tercję Quintę i inne?
Jako tu niżej widzisz/ to tymi trzeba te Interualla brać/ jako Tercją drugim i czwartym palcem/ do czego jeżeli masz chęć więcej umieć/ pytaj się o więcej między Muzykami.
Pod Prawą. Pod Lewą.
Teksty Mordentów lewej Ręki.
Teksty Mordentów prawej Ręki. o nawiązaniu i wystrojeniu Klawikordu.
Jakoż tedy nawiązać Klawikord?
WIedz iż się na Klawikordzie/ abo też Instrumencie zaczyna Scala vocum,
się pierwszy pálec/ to iest/ wielki liczbą 1. skaźcá przez 2. średni przez 3. serdeczny przez 4. vszny przez 5. w przod iednák náucz się ktory mi bráć Tercyą y inne. Ktorymiż biorą Tercyę Quintę y inne?
Iáko tu niżey widźisz/ to tymi trzebá te Interualla bráć/ iáko Tercyą drugim y czwartym pálcem/ do czego ieżeli masz chęć więcey vmieć/ pytay się o więcey między Muzykámi.
Pod Práwą. Pod Lewą.
Texty Mordentow lewey Ręki.
Texty Mordentow práwey Ręki. o náwiązániu y wystroieniu Kláwikordu.
Iákoż tedy náwiązáć Kláwikord?
WIedz iż się ná Kláwikordźie/ ábo też Instrumenćie zácżyna Scala vocum,
Skrót tekstu: GorMuz
Strona: E3
Tytuł:
Tabulatura muzyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
muzyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
wiele stron napsujesz/ i nigdy go nie wystroisz.
Nawiązawszy tak stronami, jakoż stroić?
WPrzód trzeba/ abyś miał dla nauki już jeden Klawikord dobrze wystrojony/ z którego raz nauczywszy się/ drugi raz nie będziesz go potrzebował. Strojże tedy naprzód oktawy/ aby jednako brzmiały/ F., ¤ ¤ potym tercją f. a. Potym Quintę f. ¤. która ma niżej brzmieć/ potym oktawa f. f. Potym ¤ ¤ tercją. Potym ¤ h. Quintę/ trochę niżej/ gdyż każda Quinta musi nieco niżej dźwięczyć. oktawę potym ¤, a, ¤ ¤ Quintę/ ¤ g oktawę własną/ g
wiele stron nápsuiesz/ y nigdy go nie wystroisz.
Nawiązawszy ták stronámi, iákoż stroić?
WPrzod trzebá/ ábyś miał dla náuki iuż ieden Kláwikord dobrze wystroiony/ z ktore^o^ raz náucżywszy się/ drugi raz nie będźiesz go potrzebował. Stroyże tedy naprzod oktawy/ áby iednáko brzmiáły/ Ff., ¤ ¤ potym tercyą f. a. Potym Quintę f. ¤. ktora ma niżey brzmieć/ potym oktawá f. f. Potym ¤ ¤ tercyą. Potym ¤ h. Quintę/ trochę niżey/ gdyż káżda Quinta muśi nieco niżey dźwięcżyć. oktawę potym ¤, a, ¤ ¤ Quintę/ ¤ g oktawę własną/ g
Skrót tekstu: GorMuz
Strona: E4v
Tytuł:
Tabulatura muzyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
muzyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
nauki już jeden Klawikord dobrze wystrojony/ z którego raz nauczywszy się/ drugi raz nie będziesz go potrzebował. Strojże tedy naprzód oktawy/ aby jednako brzmiały/ F., ¤ ¤ potym tercją f. a. Potym Quintę f. ¤. która ma niżej brzmieć/ potym oktawa f. f. Potym ¤ ¤ tercją. Potym ¤ h. Quintę/ trochę niżej/ gdyż każda Quinta musi nieco niżej dźwięczyć. oktawę potym ¤, a, ¤ ¤ Quintę/ ¤ g oktawę własną/ g ¤ Quintę/ tak jednak aby d niżej dźwięczyło. Co zaś do czarnych należy/ wiedz to/ iż muszą kwinty wysoko brzmieć/
náuki iuż ieden Kláwikord dobrze wystroiony/ z ktore^o^ raz náucżywszy się/ drugi raz nie będźiesz go potrzebował. Stroyże tedy naprzod oktawy/ áby iednáko brzmiáły/ Ff., ¤ ¤ potym tercyą f. a. Potym Quintę f. ¤. ktora ma niżey brzmieć/ potym oktawá f. f. Potym ¤ ¤ tercyą. Potym ¤ h. Quintę/ trochę niżey/ gdyż káżda Quinta muśi nieco niżey dźwięcżyć. oktawę potym ¤, a, ¤ ¤ Quintę/ ¤ g oktawę własną/ g ¤ Quintę/ ták iednák áby d niżey dźwięcżyło. Co záś do cżarnych należy/ wiedz to/ iż muszą kwinty wysoko brzmieć/
Skrót tekstu: GorMuz
Strona: E4v
Tytuł:
Tabulatura muzyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
muzyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
¤ ¤ Quintę/ ¤ g oktawę własną/ g ¤ Quintę/ tak jednak aby d niżej dźwięczyło. Co zaś do czarnych należy/ wiedz to/ iż muszą kwinty wysoko brzmieć/ jako ¤ ¤ to b już wyżej/ potym b¤ oktawa/ b dys Quinta więc dys wysoko powinna dźwięczyć. Potym strój ¤ fis tercją własna/ a potym oktawy jedna po drugiej/ jakoć ¤ cis ¤, d ¤, etc. i zaś nazad/ jako ¤, gis, ¤, fis, ¤, e, ¤, d, etc. Pamiętaj jednak to/ aby wszytkie Quinty między oktawami niżej dźwięczyły/ tedy tak będziesz miał wystrojony
¤ ¤ Quintę/ ¤ g oktawę własną/ g ¤ Quintę/ ták iednák áby d niżey dźwięcżyło. Co záś do cżarnych należy/ wiedz to/ iż muszą kwinty wysoko brzmieć/ iáko ¤ ¤ to b iuż wyżey/ potym b¤ oktawa/ b dis Quinta więc dis wysoko powinna dźwięcżyć. Potym stroy ¤ fis tercyą własna/ á potym oktawy iedná po drugiey/ iákoć ¤ cis ¤, d ¤, etc. y záś názad/ iáko ¤, gis, ¤, fis, ¤, e, ¤, d, etc. Pámiętay iednák to/ áby wszytkie Quinty między oktawámi niżey dźwięcżyły/ tedy ták będźiesz miał wystroiony
Skrót tekstu: GorMuz
Strona: E4v
Tytuł:
Tabulatura muzyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
muzyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
