, gołemu niewidome oku, odkrywają, i oneż przyczyniając wszystkie ich przypadki reprezentują. Trzecie jednę rzecz wielorako multyplikują. Inne, na podziw kolory, obrazki, cudne rzeczy widomych aparencje sprawują. Których wszystkich skutków całą przyczyną jest polerownego szkła różna figura, to płaska, to wydrożona, to wypukła, to sferyczna, to triangułowa, to węglasta, etc: przez którą przechodząc radiacja rzeczy widomych, z niejakim nadłomaniem promieni swoich, rożmaite oku wydaje pozory. Mijam sposoby wyrobienia tych szkieł. Ich własności, i kombinacją jednych z drugiemi. Gdyż nauka z siebie przytrudna, obszerna, bez figur niepojęta. Atoli nie co z praktycznej Dioptryki namienię.
XIX
, gołemu niewidome oku, odkrywaią, y oneż przyczyniaiąc wszystkie ich przypadki reprezentuią. Trzecie iednę rzecz wielorako multyplikuią. Jnne, ná podziw kolory, obrazki, cudne rzeczy widomych apparencye sprawuią. Ktorych wszystkich skutkow cáłą przyczyną iest polerownego szkła rożna figura, to płaska, to wydrożona, to wypukła, to sferyczna, to tryangułowa, to węglasta, etc: przez ktorą przechodząc radyacya rzeczy widomych, z nieiakim nadłomaniem promieni swoich, rożmaite oku wydáie pozory. Miiam sposoby wyrobienia tych szkieł. Jch własności, y kombinacyą iednych z drugiemi. Gdyż náuka z siebie przytrudna, obszerna, bez figur niepoięta. Atoli nie co z praktyczney Dyoptryki námienię.
XIX
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: Y3v
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, Połłanki, i Ćwierci. Przez dzielenie figur płaskich, ma się rozumieć, podzielenie ich placu abo pola, który plac, abo pole wszytkie ściany wespół figury, to jest obwód cały, zawiera. Jako gdy usłyszysz że trianguł rozdzielony jest na dwoje; masz rozumieć, że plac zawarty trzema ścianami, abo całym obwodem triangułowym, jest rozdzielony na dwie części sobie równe. o Dzieleniu Triangułów na części upodobane. ROZDZIAŁ I. o Dzieleniu Triangułów na części upodobane. Figu: 18. na Karcie 128.
Nauka I. Trianguł (ONV,) rozdzielić na równe części: dwie, trzy, cztery, etc: abo wiele zechcesz, z
, Połłánki, y Cwierći. Przez dźielenie figur płáskich, ma się rozumieć, podźielenie ich plácu ábo polá, ktory plác, ábo pole wszytkie śćiány wespoł figury, to iest obwod cáły, záwiera. Iako gdy vsłyszysz że tryánguł rozdźielony iest ná dwoie; masz rozumieć, że plác záwárty trzemá śćiánámi, ábo cáłym obwodem tryángułowym, iest rozdżielony ná dwie częśći sobie rowne. o Dźielęniu Tryángułow ná częśći vpodobáne. ROZDZIAŁ I. o Dźielęniu Tryángułow ná częśći vpodobáne. Figu: 18. ná Kárćie 128.
NAVKA I. Tryánguł (ONV,) rozdźielić ná rowne częśći: dwie, trzy, cztery, etc: ábo wiele zechcesz, z
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 130
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
proste DE, DN. Będziesz miał trianguł LDV, rozdzielony na trzy trianguły nierówne, tak jako się mają C, T, Z. według Własności 97. Zabawy 6. Nauka VI. Pole Triangułu wiadome w częściach płaskich (600 łokci) wydzielić na nierówne części przez linie proste, zjednegoż angułu wyprowadzone. W Figurze triangułowej LDV, niech będzie pole, na 600 łokci kwadratowych, abo Płaskich. Które trzeba podzielić na trzy części naprzykład: tak aby jedna miała łokci płaskich, abo kwadratowych 300: druga 200: trzecia 100. A przytym ma być ten podział zangułu naznaczonego D, liniami przostymiej DE, DN. Tedy przemierzywszy
proste DE, DN. Będżiesz miał tryánguł LDV, rozdźielony ná trzy tryánguły nierowne, ták iáko się máią C, T, S. według Własnośći 97. Zábáwy 6. NAVKA VI. Pole Tryángułu wiádome w częśćiách płáskich (600 łokći) wydźielić ná nierowne częśći przez liniie proste, ziednegoż ángułu wyprowádzone. W Figurze tryángułowey LDV, niech będźie pole, ná 600 łokci kwádratowych, ábo Płáskich. Ktore trzebá podźielić ná trzy częśći náprzykład: ták áby iedná miáłá łokći płáskich, ábo kwádratowych 300: druga 200: trzećia 100. A przytym ma bydż ten podżiał zángułu náznáczonego D, liniiámi przostymiey DE, DN. Tedy przemierzywszy
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 133
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
jako NO do NQ. A tak stanie trianguł BLC, rozdzielony na dwie części, według porpwnania MO, do OQ, linią FE, równoodległą danej GL. Tacquet Geometriae Practicae lib: 2. cap. 16. problem: 2. Demonstracją przeczytaj u niego. Drugi sposób prosty i snadniejszy, osobliwie w polu triangułowym znacznej wielkości. PRzenioższy trianguł na Mapę, zrysuj mu kwadrat równy TNLD, wedłuug Nauki 35. Zabawy 5.) (2. Dwie ściany równoodległe DL, TN, kwadratu, przedziel na części dwie w punktach P, i H, według proporcyj MO, do OQ. wfig: 23 ) (3
iáko NO do NQ. A ták stánie tryánguł BLC, rozdżielony ná dwie częśći, według porpwnánia MO, do OQ, liniią FE, rownoodległą dáney GL. Tacquet Geometriae Practicae lib: 2. cap. 16. problem: 2. Demonstrácyą przeczytay v niego. Drugi sposob prosty y snádnieyszy, osobliwie w polu tryángułowym znáczney wielkośći. PRzenioższy tryánguł ná Máppę, zrysuy mu kwádrat rowny TNLD, wedłuug Náuki 35. Zábáwy 5.) (2. Dwie śćiany rownoodległe DL, TN, kwádratu, przedźiel ná częśći dwie w punktách P, y H, według proporcyi MO, do OQ. wfig: 23 ) (3
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 137
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
gwiazdę. O kasztelach pułbastyonowych.
VI. W cyrkumwallacyj lub innych wojennych okkurrencjach w częstym są używaniu kasztele pułbastyonowe; to jest połowę tylko bastionu w naróżnikach swoich mające. Które lubo nie są tak obronne, jako kasztele z zupełnemi bastionami; atoli połową pracy, zmudy czasu, i ekspens umniejszają. Takie kasztele figury się dają triangułowej, lub czworgranistej, kwadratu doskonałego lub podługowatego. Konstrukcja kasztelów trajngułowych lub kwadratowych w jedenże dzieje się sposób. 1mo. Odmierz jednę ścianę długą na stop nie mniej jak 120. Nie więcej jak stop 180. 2do. Na tej ścianie wystaw doskonały trajnguł, albo kwadrat, o równych ścianach i angułach. 3tio.
gwiazdę. O kasztelach pułbastyonowych.
VI. W cyrkumwallacyi lub innych woiennych okkurrencyach w częstym są używaniu kásztele pułbastyonowe; to iest połowę tylko bastyonu w narożnikách swoich maiące. Ktore lubo nie są ták obronne, iáko kásztele z zupełnemi bástyonámi; átoli połową pracy, zmudy czasu, y expens umnieyszaią. Tákie kásztele figury się dáią tryangułowey, lub czworgranistey, kwadratu doskonáłego lub podługowátego. Konstrukcya kásztelow trayngułowych lub kwadratowych w iedenże dzieie się sposob. 1mo. Odmierz iednę ścianę długą ná stop nie mniey iák 120. Nie więcey iák stop 180. 2do. Ná tey ścianie wystaw doskonáły traynguł, álbo kwadrat, o rownych ścianach y angułách. 3tio.
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: K3v
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
zabierają trzecią część długości ściany; jako tu po stop 60. 6to. Skrzydła pułbastyonów zabierają szóstą część długości ściany, to jest połowę szyj. Jako tu stop 30. Tej tedy długości linie wystawione perpendykularnie przy swoich szyjach oznaczą skrzydła. 7mo. Linią głowy złączywszy z skrzydłami linią prostą, staną fronty. Oraz kasztel pułbastyonowy triangułowy lub kwadratowy, co do pryncypalnych linii. Do których przydawszy Ortografią i Ichnografią wału i fosy, według wymiaru czyli w tablicy danego pod liczbą XVI. Architektury wojennej, czyli tegoż co i Reduktów pod liczbą IV. Stanie zupełny kasztel pułbastyonowy.
Gdy zaś kasztel czworgranisty ale podługowaty zakładać by trzeba: to ściana krótsza
zábieráią trzecią część długości ściany; iáko tu po stop 60. 6to. Skrzydła pułbastyonow zabieraią szostą część długości ściany, to iest połowę szyi. Jáko tu stop 30. Tey tedy długości linie wystawione perpendykularnie przy swoich szyiach oznaczą skrzydła. 7mo. Linią głowy złączywszy z skrzydłámi linią prostą, staną fronty. Oraz kásztel pułbástyonowy tryangułowy lub kwadratowy, co do pryncypalnych linii. Do ktorych przydáwszy Ortografią y Jchnografią wału y fossy, według wymiáru czyli w tablicy dánego pod liczbą XVI. Architektury woienney, czyli tegoż co y Reduktow pod liczbą IV. Stánie zupełny kásztel pułbástyonowy.
Gdy zaś kásztel czworgranisty ále podługowáty zákłádáć by trzeba: to ściana krotsza
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: K3v
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Hexangulum, O sześci angułach, i ścianach. Szruba. Cochlea. Vitis. T. Tangens: Tangens. Czytaj definicją 25. Termin: Terminus: Miejsca koniec. Teorema: Theorema: Nauka w Geometryj, pokazująca jaką własność Linii, albo angułu, albo figury. Tetraedr: Tetráèdrum. Bryła we cztery pola triangułowe. Trapezjusz: Trápezium: Figura czworościenna, różna od Kwadratu, Parallelogramu, Rombusa, i Romboidesa. Przeczytaj defnicją 53. zwać się będzie czterokąt, albo Czterobok, albo Czworobok. Trojścienna Figura: Trilaterum. Figura o trzech ścianach. Tryplikować. Triplicare. Jednę miarę wziąć trzy razy. V. UMiejętnie: Geometrice.
. Hexangulum, O sześći ángułách, y śćiánách. Szrubá. Cochlea. Vitis. T. Tangens: Tangens. Czytay definicyą 25. Termin: Terminus: Mieyscá koniec. Teorema: Theorema: Náuká w Geometryi, pokázuiąca iáką własność Linii, álbo ángułu, álbo figury. Tetráedr: Tetráèdrum. Bryłá we cztery polá tryángułowe. Trápezyusz: Trápezium: Figurá czworośćienna, rożna od Kwádratu, Párállelográmu, Rombusá, y Romboidesá. Przeczytay defnicyą 53. zwáć się będźie czterokąt, álbo Czterobok, álbo Czworobok. Troyśćienna Figurá: Trilaterum. Figurá o trzech śćiánách. Tryplikowáć. Triplicare. Iednę miárę wźiąć trzy rázy. V. VMieiętnie: Geometrice.
Skrót tekstu: SolGeom_I
Strona: 7
Tytuł:
Geometra polski cz. 1
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1683
równe czterema krzyżowym. GDyż linie wyprowadzone z punktu T, by ich było nawięcej w figurze poprzedzającej, tylko by dzieliły częściami owych czterech. A części nie mogą być większe nad te całe, których są częściami. WŁASNOSC XL. 32. primi. Anguł powierzchny triangułu, który składa ściama jedna pociągniona, i druga przyległa triangułowa; jest równy obiema angułom wewnętrznym przeciwnym. O Własnościach Angułów.
JAko anguł TCF, jest równy angułom F, i H. Przeprowadziwszy bowiem przez C, nieznaczną LN, równoodległą samej FH; anguł LCF, jest równy angułowi na przemiany CFH, (według Punktu 1. Własności 7.) Anguł także FHC, jest
rowne czteremá krzyżowym. GDyż liniie wyprowádzone z punktu T, by ich było nawięcey w figurze poprzedzáiącey, tylko by dźieliły częśćiámi owych czterech. A częśći nie mogą bydź większe nád te cáłe, ktorych są częśćiámi. WŁASNOSC XL. 32. primi. Anguł powierzchny tryángułu, ktory skłáda śćiámá iedná poćiągniona, y druga przyległa tryángułowa; iest rowny obiemá ángułom wewnętrznym przećiwnym. O Własnośćiách Angułow.
IAko ánguł TCF, iest rowny ángułom F, y H. Przeprowádźiwszy bowiem przez C, nieznáczną LN, rownoodległą sámey FH; ánguł LCF, iest rowny ángułowi ná przemiany CFH, (według Punktu 1. Własnośći 7.) Anguł tákże FHC, iest
Skrót tekstu: SolGeom_I
Strona: 241
Tytuł:
Geometra polski cz. 1
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1683
na pomniejsze części: takaż jest, jaka w ksemsowaniu której kolumnacyj. Odrzwi zaś to jest poboczna drzwi ozdoba daje się; albo górne nadpróżne balkowania części prowadząc pobok aż na dół. Albo przysłupie, czyli kolumneczki utrzymujące całe ksemsowanie nadprogu, osobliwie w bramach, fortach, drzwiach pryncypalnych. Nad którymi daje się częstokroć front triangułowy, lub obłączasty: o którym się rzekło w liczbie XXXII. Figura pomniejszego otworu drzwi zwyczajnie podługowato kwadratowa. Gdzie zaś większa szerokość drzwi zachodzi, jako w bramach, wrotach, fortach, tam wysokość otworu arkusem się terminuje. Próg, nad dwa lub trzy palce wysokości, zabierać niepowinien dla wolniejszego wstępu: aby jednym
ná pomnieysze części: tákaż iest, iáka w xemsowaniu ktorey kolumnacyi. Odrzwi zas to iest poboczna drzwi ozdoba dáie się; álbo gorne nadprożne balkowania części prowadząc pobok aż ná doł. Albo przysłupie, czyli kolumneczki utrzymuiące całe xemsowanie nadprogu, osobliwie w bramach, fortach, drzwiach pryncypalnych. Nad ktorymi dáie się częstokroć front tryangułowy, lub obłączasty: o ktorym się rzekło w liczbie XXXII. Figura pomnieyszego otworu drzwi zwyczaynie podługowato kwadratowa. Gdzie zaś większa szerokość drzwi záchodzi, iáko w bramach, wrotach, fortach, tam wysokość otworu arkusem się terminuie. Prog, nad dwa lub trzy palce wysokości, zábierać niepowinien dla wolnieyszego wstępu: áby iednym
Skrót tekstu: BystrzInfArch
Strona: E
Tytuł:
Informacja architektoniczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, budownictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
