40 minut. Zaczym według Komputu mamy mil Niemieckich w około Ziemi 5400. P. Co to jest Ekliptyka. O. Jest to także jeden z większych Cyrkułuw, leży na tej Karcie pod znaczkiem liter: e. f. g. h. mało co do Ziemiopistwa należy, szczególnie tylko do zrozumienia odwrotnych Cyrkułów czyli Tropików służy. Imię tego Cyrkułu wzięte jest od słowa Ecclipsis Zaćmienie; ponieważ na nim zaćmienia Słońca i Księżyca przypadają. P. Które to są Meridiani, czyli Południowe linie na Kuli Ziemnej zrysowane? O. Są to także wielkie Cyrkuły przechodzące przez Polos, albo Bieguny świata z jednej i z drugiej strony, przecinają na
40 minut. Zaczym według Komputu mamy mil Niemieckich w około Ziemi 5400. P. Co to iest Ekliptyka. O. Jest to także ieden z większych Cyrkułuw, leży na tey Karcie pod znaczkiem liter: e. f. g. h. mało co do Ziemiopistwa należy, szczegulnie tylko do zrozumienia odwrotnych Cyrkułow czyli Tropikow służy. Imię tego Cyrkułu wzięte iest od słowa Ecclipsis Zaćmienie; ponieważ na nim zaćmienia Słońca y Xiężyca przypadaią. P. Ktore to są Meridiani, czyli Południowe linie na Kuli Ziemney zrysowane? O. Są to także wielkie Cyrkuły przechodzące przez Polos, albo Bieguny świata z iedney y z drugiej strony, przecinaią na
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 9
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
minut. P. Skąd to nazwisko Tropici albo Odwrotne wzięte? O. Stąd, iż gdy Słońce przyjdzie do nich już ani wyżej postąpić ani niżej spuścić się nie może, ale na odwrót cofnąwszy się ustawicznie między temidwoma liniami, jakoby między granicami krąży, albo się spuszczając, albo się podnosząc. Przeto w Krajach między Tropikami położonych, dwa kroć na rok Słońce góruje. P. Czym się różnią między sobą pomienione Tropici? O. Tym, iż jeden jest ku Północy, zmierzający ku Biegunowi Północnemu, przeto nazywa się Północny, albo pospoliciej Tropicus Cancri i. k. A drugi z drugiej strony Equatora Południowy zmierzający ku Biegunowi Południowemu, zowie
minut. P. Zkąd to nazwisko Tropici albo Odwrotne wzięte? O. Ztąd, iż gdy Słońce przyidzie do nich iuż ani wyżey postąpić ani niżey spuścić się nie może, ale na odwrot cofnąwszy się ustawicznie między temidwoma liniami, iakoby między granicami krąży, albo się spuszczaiąc, albo się podnosząc. Przeto w Kraiach między Tropikami położonych, dwa kroć na rok Słońce goruie. P. Czym się rożnią między sobą pomienione Tropici? O. Tym, iż ieden iest ku Połnocy, zmierzaiący ku Biegunowi Połnocnemu, przeto nazywa się Połnocny, albo pospoliciey Tropicus Cancri i. k. A drugi z drugiej strony Aequatora Południowy zmierzaiący ku Biegunowi Południowemu, zowie
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 10
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Torrida, czyli gatunek powietrza gorący? O. Zona Torrida zamyka się między dwoma odwrotnemi Cyrkułami Raka i Kozioroźca; wpośród tego placu ciągnie się linia Równonocna czyli Ekwador. P. Gdzie są gatunki powietrza Umiarkowane, albo Zonae Temperatae? O. Są te miejsca, które z jednej strony zamykają się Cyrkułem odwrotnym, czyli Tropikiem; a z drugiej Cyrkułem Biegunowym: a to tak ku Północy idąc od Equatora, jako ku Południowi od tegoż zniżając się Equatora. P. Gdzie są Zimne powietrza Gatunki, czyli po łacinie Zonae Frigidae? O. Na samę Północ, w stronie nazwanej Polus Arcticus, albo Biegun Północny: i z przeciwnej strony
Torrida, czyli gatunek powietrza gorący? O. Zona Torrida zamyka się między dwoma odwrotnemi Cyrkułami Raka y Kozioroźca; wposrzod tego placu ciągnie się linia Rownonocna czyli Aequator. P. Gdzie są gatunki powietrza Umiarkowane, albo Zonae Temperatae? O. Są te mieysca, ktore z iedney strony zamykaią się Cyrkułem odwrotnym, czyli Tropikiem; a z drugiey Cyrkułem Biegunowym: a to tak ku Połnocy idąc od Aequatora, iako ku Południowi od tegoż zniżaiąc się Aequatora. P. Gdzie są Zimne powietrza Gatunki, czyli po łacinie Zonae Frigidae? O. Na samę Połnoc, w stronie nazwaney Polus Arcticus, albo Biegun Połnocny: y z przeciwney strony
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 16
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
jeden wyższy, drugi niższy, wysokość tedy miejsca takowego czyli elewacja rachuje się przez gradusy, które są wyrażone na Merydianie znajdującym się między Polem a Horyzontem. ROZDZIAŁ I.
p. q. TROPIKI są Cyrkuły mniejsze, jeden Raka, tak nazwany, bo przez ten znak przechodzi; r. z. a drugi Tropik Koziorożca, bo przez znak Koziorożca ciągnie się: obydwa od Equatora oddalają się na 23 gradusów i 29 minut; od siebie zaś odległe są na 47 gradusów prawie: obydwa z Equatorem są równo odległe Cyrkuły, i są niby granicami biegu Słonecznego, bo do nich Słońce przyszedłszy więcej nie postępuje, ale się wraca ku Equatorowi
ieden wyższy, drugi niższy, wysokość tedy mieysca takowego czyli elewacya rachuie się przez gradusy, ktore są wyrażone na Merydianie znayduiącym się między Polem a Horyzontem. ROZDZIAŁ I.
p. q. TROPIKI są Cyrkuły mnieysze, ieden Raka, tak nazwany, bo przez ten znak przechodzi; r. s. a drugi Tropik Koziorożca, bo przez znak Koziorożca ciągnie się: obydwa od Equatora oddalaią się na 23 gradusow y 29 minut; od siebie zaś odległe są na 47 gradusow prawie: obydwa z Equatorem są rowno odległe Cyrkuły, y są niby granicami biegu Słonecznego, bo do nich Słońce przyszedłszy więcey nie postępuie, ale się wraca ku Equatorowi
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 259
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
minut; od siebie zaś odległe są na 47 gradusów prawie: obydwa z Equatorem są równo odległe Cyrkuły, i są niby granicami biegu Słonecznego, bo do nich Słońce przyszedłszy więcej nie postępuje, ale się wraca ku Equatorowi i stąd je po grecku nazwano Tropikami.
POLARES są mniejsze dwa Cyrkuły równo odległe z Ekwatorem i z Tropikami, odległe od polów na 23 gradusy i 29 minut. jeden z nich nazywa się t. u. Cyrkuł Polarys, Arcticus, drugi zaś x. i. Polarys Antarcticus. P. Co to za Cyrkuł maleńki c. na samym Polu Arcticus nazwanym, leżący na wierzchu Merydiana widziemy? O. Jest to Cyrkuł
minut; od siebie zaś odległe są na 47 gradusow prawie: obydwa z Equatorem są rowno odległe Cyrkuły, y są niby granicami biegu Słonecznego, bo do nich Słońce przyszedłszy więcey nie postępuie, ale się wraca ku Equatorowi y ztąd ie po grecku nazwano Tropikami.
POLARES są mnieysze dwa Cyrkuły rowno odległe z Ekwatorem y z Tropikami, odległe od polow na 23 gradusy y 29 minut. ieden z nich nazywa się t. u. Cyrkuł Polaris, Arcticus, drugi zaś x. y. Polaris Antarcticus. P. Co to za Cyrkuł maleńki c. na samym Polu Arcticus nazwanym, leżący na wierzchu Merydiana widziemy? O. Iest to Cyrkuł
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 259
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
dwa Kolury, które mniej potrzebe są na Kuli ziemnej, wszystkie inne powinny się wyrażać, jako i w samej rzeczy wyrażają się, i koresspondują tym które na Niebie, i w całym ogólnie świecie imaginujemy: i tak zobaczysz na globie ziemnym dwa Pole perpendykularnie leżące nad Polami świata: jako też, Cyrkuły Polarne, dwa Tropiki, i tym podobnie inne. Oprócz tych jeszcze na globach i na Kartach Geograficznych widziemy Merydiany, czyli Cyrkuły Południowe, i Parallelas czyli równoodległe, kore służą na dochodzenie długości i szerokości miejsc, o czym już mówiło się w Rozdziale I. gdyż to bardziej zdaje się należeć w pospolitości mówiąc do Geografii, jako
dwa Kolury, ktore mniey potrzebe są na Kuli ziemney, wszystkie inne powinny się wyrażać, iako y w samey rzeczy wyrażaią się, y koressponduią tym ktore na Niebie, y w całym ogolnie świecie imaginuiemy: y tak zobaczysz na globie ziemnym dwa Pole perpendykularnie leżące nad Polami świata: iako też, Cyrkuły Polarne, dwa Tropiki, y tym podobnie inne. Oprocz tych ieszcze na globach i na Kartach Geograficznych widziemy Merydiany, czyli Cyrkuły Południowe, y Parallelas czyli rownoodległe, kore służą na dochodzenie długości y szerokości mieysc, o czym iuż mowiło się w Rozdziale I. gdyż to bardziey zdaie się należeć w pospolitości mowiąc do Geografii, iako
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 260
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Komo J. 63 Kompotella 33 KONGO Pr. 238 KONNACJA Pr. 82 Końskie 169 Konstancień. J. 57 Konstantynopol 224 Konstantynów 182 Kopenhaga 89 Korck 83 Kordylers G. 249 Kore 231 Korfu W. 225 Korynte K. 249 Korentes K. 241 Korfor 89 Korynt 224 Korsyka W. 61 Korzec 182 Kozienice 169 Koziorożca Tropik 11 Kraje niewiadome 18 Kraków 159 Krasnostaw 179 Krempak G. 221 Kreuse K. 34 KROACJA 219 Królowiec 110 KRYMSCY TATAR. 224 Krystyanpol 181 Krzemieniec 182 Kuama R. 241 Kuba[...] W. 246 Kuneni R. 24 Junów 169 Kurasao W 246 Kurysch Haf J. 111 Kurysch Neryng 112 KURLANDIA 215 Kusko 247 Kutno 128 L
Komo J. 63 Kompotella 33 KONGO Pr. 238 KONNACYA Pr. 82 Końskie 169 Konstancień. J. 57 Konstantynopol 224 Konstantynow 182 Kopenhaga 89 Korck 83 Kordilers G. 249 Kore 231 Korfu W. 225 Korinte K. 249 Korrentes K. 241 Korfor 89 Korynt 224 Korsyka W. 61 Korzec 182 Kozienice 169 Koziorożca Tropik 11 Kraie niewiadome 18 Krakow 159 Krasnostaw 179 Krempak G. 221 Kreuse K. 34 KROACYA 219 Krolowiec 110 KRYMSCY TATAR. 224 Krystyanpol 181 Krzemieniec 182 Kuama R. 241 Kuba[...] W. 246 Kuneni R. 24 Junow 169 Kurasao W 246 Kurisch Haff J. 111 Kurisch Nering 112 KURLANDIA 215 Kusko 247 Kutno 128 L
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 299
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Pierwszej części, Afryka. PIERWSZEJ CZęŚCI, TRZECIE KSIĘGI; W których się zamyka opisanie Afryki.
Afryka nazwana jest/ wedle Josefa od Afra/ jednego z potomków Abrahamowych. Drudzy rozumieją/ iż rzeczona jest Afryka/ jakby Aprica/ abo Otwarta po Polsku/ gdyż jest otworzysta i wydana ku słońcu: leży bowiem jakoby miedzy Tropikami: dla której przyczyny była po wielkiej części nie znajoma starym/ którzy rozumieli/ iż krainy miedzy Tropikami położone/ nie były sposobne ku mieszkaniu dla zbytniego gorąca. Jest położenia abo kształtu podobnego ku Triangulowi. Od pułnocy kończy się morzem Włoskim: od zachodu i od południa Oceanem: od wschodu starzy dawali jej granicę Nil rzekę
Pierwszey częśći, Africa. PIERWSZEY CZęSCI, TRZECIE KSIĘGI; W ktorych się zámyka opisánie Afriki.
AFriká názwána iest/ wedle Iosefá od Afrá/ iednego z potomkow Abráámowych. Drudzy rozumieią/ iż rzeczona iest Afriká/ iákby Apricá/ ábo Otwárta po Polsku/ gdyż iest otworzysta y wydána ku słońcu: leży bowiem iákoby miedzy Tropikámi: dla ktorey przyczyny byłá po wielkiey częśći nie znáioma stárym/ ktorzy rozumieli/ iż kráiny miedzy Tropikámi położone/ nie były sposobne ku mieszkániu dla zbytniego gorącá. Iest położenia ábo kształtu podobnego ku Triángulowi. Od pułnocy kończy się morzem Włoskim: od zachodu y od południá Oceanem: od wschodu stárzy dawáli iey gránicę Nil rzekę
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 210
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
nazwana jest/ wedle Josefa od Afra/ jednego z potomków Abrahamowych. Drudzy rozumieją/ iż rzeczona jest Afryka/ jakby Aprica/ abo Otwarta po Polsku/ gdyż jest otworzysta i wydana ku słońcu: leży bowiem jakoby miedzy Tropikami: dla której przyczyny była po wielkiej części nie znajoma starym/ którzy rozumieli/ iż krainy miedzy Tropikami położone/ nie były sposobne ku mieszkaniu dla zbytniego gorąca. Jest położenia abo kształtu podobnego ku Triangulowi. Od pułnocy kończy się morzem Włoskim: od zachodu i od południa Oceanem: od wschodu starzy dawali jej granicę Nil rzekę/ ale dziś jej dają pospolicie Czerwone morze. Wzięła wielką sławę z zaleconych Egipczyków/ w budowaniu/
názwána iest/ wedle Iosefá od Afrá/ iednego z potomkow Abráámowych. Drudzy rozumieią/ iż rzeczona iest Afriká/ iákby Apricá/ ábo Otwárta po Polsku/ gdyż iest otworzysta y wydána ku słońcu: leży bowiem iákoby miedzy Tropikámi: dla ktorey przyczyny byłá po wielkiey częśći nie znáioma stárym/ ktorzy rozumieli/ iż kráiny miedzy Tropikámi położone/ nie były sposobne ku mieszkániu dla zbytniego gorącá. Iest położenia ábo kształtu podobnego ku Triángulowi. Od pułnocy kończy się morzem Włoskim: od zachodu y od południá Oceanem: od wschodu stárzy dawáli iey gránicę Nil rzekę/ ále dźiś iey dáią pospolićie Czerwone morze. Wźięłá wielką sławę z záleconych AEgyptczykow/ w budowániu/
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 210
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
Pany osobnemi/ przyznawają jednak Monomotapę za starszego. Po wszystkich tych państwach/ nieskończone są kruszce złota w ziemi/ w opokach/ i w rzekach. Nabliższe od Cefale nazywiają de Manica, którą są w jednym polu otoczonym górami: a drugie w Prowincji Matuca/ w której mieszkają ludzie Botonghi/ miedzy linią Ekwinoctiału/ i Tropikiem Capricorni. Odległy te od Cefale na 1500 mil ku zachodowi: ale tamte w prowincjach Boro/ i Quiticui/ na 300. ba i na 600 mil. Są też drugie w Toroa/ abo Budua/ mając wielkie budowania z opoki/ abo z kamieni wymurowane wielkich/ nie spajanych/ ani klejem/ ani wapnem/
Pány osobnemi/ przyznawáią iednák Monomotápę zá stárszego. Po wszystkich tych páństwách/ nieskończone są kruszce złotá w źiemi/ w opokách/ y w rzekách. Nabliższe od Cefále názywiáią de Manica, ktorą są w iednym polu otoczonym gorámi: á drugie w Prouinciey Mátucá/ w ktorey mieszkáią ludźie Botonghi/ miedzy linią AEquinoctiału/ y Tropikiem Capricorni. Odległy te od Cefale ná 1500 mil ku zachodowi: ále támte w prouinciách Boro/ y Quiticui/ ná 300. bá y ná 600 mil. Są też drugie w Toroa/ ábo Budua/ máiąc wielkie budowánia z opoki/ ábo z kámieni wymurowáne wielkich/ nie spaiánych/ áni kliiem/ áni wapnem/
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 236
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
