do powszechnego zwyczaju, i zadosyć uczynił takowym żądzom, określę charakter osób, którzy ze mną to dzieło przedsięwzieli. Ze zaś na mnie włożony obowiązek układania powszechnej pracy, przeto też od siebie samego zacznę. Prawem dziedzicznym dostała mi się po rodzicach majętność mierna, ta według powszechnej tradycyj, od czasów jeszcze Gwilhelma Zwyciężcy, w jednakowej zawsze zostawała i zostaje porze, od lat albowiem blisko sześciuset w posesji familii mojej jest, i co oso- bliwa, tego mienia żaden z przodków moich, ani zmniejszył, ani przyczynił. Powiadały stare matki i babki służebnice, iż przed moim urodzeniem matka miała sen obwieszczający, iż miała wydać na świat sławnego Jurystę. Nie
do powszechnego zwyczaiu, y zadosyć uczynił takowym żądzom, okryślę charakter osob, ktorzy ze mną to dzieło przedsięwzieli. Ze zaś na mnie włożony obowiązek układania powszechney pracy, przeto też od siebie samego zacznę. Prawem dziedzicznym dostała mi się po rodzicach maiętność mierna, ta według powszechney tradycyi, od czasow ieszcze Gwilhelma Zwyciężcy, w iednakowey zawsze zostawała y zostaie porze, od lat albowiem blisko sześciuset w possessyi familii moiey iest, y co oso- bliwa, tego mienia żaden z przodkow moich, ani zmnieyszył, ani przyczynił. Powiadały stare matki y babki służebnice, iż przed moim urodzeniem matka miała sen obwieszczaiący, iż miała wydać na świat sławnego Jurystę. Nie
Skrót tekstu: Monitor
Strona: 9
Tytuł:
Monitor na Rok Pański 1772
Autor:
Ignacy Krasicki
Drukarnia:
Wawrzyniec Mitzler de Kolof
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
ważności i mocy ujęło się. Temu artykułowi my na początku tego traktatu mianowani komisarze dajemy tę samę moc i ważność, jakby on był w samym traktacie wyrażony; i obiecujemy, iż on w in spatio tegoż czasu, jak i sam traktat, ma być ratyfikowany. Przeto my oba egzemplarze, we wszystkiem z sobą jednakowe własnemi naszemi rękami podpisaliśmy i naszemi pieczęciami potwierdziliśmy. Działo się we wsi Alt Randstat pod Lipskiem dnia 24 Septembris 1706.
(L. S.) C. Piper. (L. S.) O. Hermelin. (L. S.) J. S. Jabłonowski. (L. S
ważności i mocy ujęło się. Temu artykułowi my na początku tego traktatu mianowani kommisarze dajemy tę samę moc i ważność, jakby on był w samym traktacie wyrażony; i obiecujemy, iż on w in spatio tegoż czasu, jak i sam traktat, ma być ratyfikowany. Przeto my oba egzemplarze, we wszystkiém z sobą jednakowe własnemi naszemi rękami podpisaliśmy i naszemi pieczęciami potwierdziliśmy. Działo się we wsi Alt Randstat pod Lipskiem dnia 24 Septembris 1706.
(L. S.) C. Piper. (L. S.) O. Hermelin. (L. S.) J. S. Jabłonowski. (L. S
Skrót tekstu: ZawiszaPam
Strona: 252
Tytuł:
Pamiętniki
Autor:
Krzysztof Zawisza
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1715 a 1717
Data wydania (nie wcześniej niż):
1715
Data wydania (nie później niż):
1717
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Julian Bartoszewicz
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Jan Zawisza
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1862
? Jako człowiek nogami, budynek fundamentem ziemi się trzyma, głową i wierzchołkiem swoim ku Niebu na dół wisząc? Iż z natury każda rzecz ciężka do swego centrum dąży, które centrum rzeczy sublunarnych, iż jest centrum ziemi: więc według proporcyj do tego centrum uciążają.
II. Czyli zaś wszystkie części całej sfery ziemi są jednakowej wagi? To jest: czyli pułsferze wschodnie względem pułsferza zachodniego: północe względem południowego; toż mówić o jednej części ziemi względem drugiej: jednakowo uciąża? Aby jedna połowa nad drugą nie była cięższa: i gdyby można aby położone na szali, jedna drugiej nieprzeważała? Sama wie Przedwieczna Mądrość: która, gdy wszechmocność Boska
? Iako człowiek nogami, budynek fundamentem ziemi się trzyma, głową y wierzchołkiem swoim ku Niebu na doł wisząc? Iż z natury każda rzecz ciężka do swego centrum dąży, ktore centrum rzeczy sublunarnych, iż iest centrum ziemi: więc według proporcyi do tego centrum uciążaią.
II. Czyli zaś wszystkie części całey sfery ziemi są iednakowey wagi? To iest: czyli pułsferze wschodnie względem pułsferza zachodniego: pułnocne względem południowego; toż mowić o iedney części ziemi względem drugiey: iednakowo uciąża? Aby iedna połowa nad drugą nie była cięższa: y gdyby można áby położone na szali, iedna drugiey nieprzeważała? Sama wie Przedwieczna Mądrość: ktora, gdy wszechmocność Boska
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: Av
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
; jeżeli masz w tym wiadomość. A lubo to być może: iż jedno pułsferze ziemi cięższe nad drugie Bóg stworzył. Być może: iż jedna część ziemi bardziej mineralna, więcej kruszców mająca, bardziej jest opoczysta, skalista, niż druga I owszem, choćby Bóg przy pierwszym stworzeniu tak wszechmocnością swoją ulibrował ziemię, aby jednakowa proporcjonalnych części ziemi była waga. Przecięż być musi że za czasem jedna nad drugą bardziej uciąża. Gdyż za czasem na jednej części ziemi rosną lasy, gdzie nie były, na drugiej ogniem płoną, gdzie były; na jednej części ziemi fundują się wsie, miasta, całe Prowincje, gdzie przedtym dzikie były pola:
; iezeli masz w tym wiadomość. A lubo to być może: iż iedno pułsferze ziemi cięższe nad drugie Bog stworzył. Być może: iż iedna część ziemi bardziey mineralna, więcey kruszcow maiąca, bardziey iest opoczysta, skalista, niż drugá Y owszem, choćby Bog przy pierwszym stworzeniu tak wszechmocnością swoią ulibrował ziemię, aby iednakowa proporcyonalnych części ziemi była waga. Przecięż być musi że za czasem iedna nad drugą bardziey uciąża. Gdyż za czasem na iedney części ziemi rosną lasy, gdzie nie były, na drugiey ogniem płoną, gdzie były; na iedney części ziemi funduią się wsie, miasta, całe Prowincye, gdzie przedtym dzikie były pola:
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: Av
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
godzin liczą. I im bliższe kraje polum, tym dzień jednej części roku, a noc drugiej ustawiczniejszą. Konstelacje północe ledwie które widzieć mogą, wszystkie zaś widzą nadekwatorowe.
XXVII. Dla lepszego wyrozumienia własności krajów podsłonecznych, zasłonecznych i subpolarnych wiedzieć trzeba. Iż kraje czyli to południowe czyli północe, które są w jednakowej dystancyj od ekwatora, od cyrkułu solstycjonalnego, albo subpolarnego, jednakowe właności, roczną czasu rewolucją, i konstelacyj aparencją mają. Iż denominacja północych i południowych krajów, daje się względem zobopolnym. Gdyż mięszkańcy zasłoneczni Europejscy naprzykład, mają się za północych; a Afrykanów zasłonecznych mają za południowych. Mięszkańcy zaś zasłoneczni Afrykańscy albo Amerykańscy
godzin liczą. Y im bliszsze kraie polum, tym dzień iedney części roku, á noc drugiey ustawicznieyszą. Konstellacye pułnocne ledwie ktore widzieć mogą, wszystkie zaś widzą nadekwatorowe.
XXVII. Dlá lepszego wyrozumienia włásności kraiow podsłonecznych, zásłonecznych y subpolarnych wiedzieć trzebá. Iż kraie czyli to południowe czyli pułnocne, ktore są w iednakowey dystancyi od ekwatora, od cyrkułu solstycyonalnego, álbo subpolarnego, iednakowe włáności, roczną czásu rewolucyą, y konstellacyi appárencyą maią. Iż denominácya pułnocnych y południowych kráiow, daie się względem zobopolnym. Gdyż mięszkáńcy zasłoneczni Europeyscy naprzykład, maią się zá pułnocnych; á Afrykanow zasłonecznych maią zá południowych. Mięszkańcy zaś zasłoneczni Afrykańscy albo Amerykańscy
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C3v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
części roku, a noc drugiej ustawiczniejszą. Konstelacje północe ledwie które widzieć mogą, wszystkie zaś widzą nadekwatorowe.
XXVII. Dla lepszego wyrozumienia własności krajów podsłonecznych, zasłonecznych i subpolarnych wiedzieć trzeba. Iż kraje czyli to południowe czyli północe, które są w jednakowej dystancyj od ekwatora, od cyrkułu solstycjonalnego, albo subpolarnego, jednakowe właności, roczną czasu rewolucją, i konstelacyj aparencją mają. Iż denominacja północych i południowych krajów, daje się względem zobopolnym. Gdyż mięszkańcy zasłoneczni Europejscy naprzykład, mają się za północych; a Afrykanów zasłonecznych mają za południowych. Mięszkańcy zaś zasłoneczni Afrykańscy albo Amerykańscy wspak mają się za północych: a Amerykanów albo Azjanów mają za
części roku, á noc drugiey ustawicznieyszą. Konstellacye pułnocne ledwie ktore widzieć mogą, wszystkie zaś widzą nadekwatorowe.
XXVII. Dlá lepszego wyrozumienia włásności kraiow podsłonecznych, zásłonecznych y subpolarnych wiedzieć trzebá. Iż kraie czyli to południowe czyli pułnocne, ktore są w iednakowey dystancyi od ekwatora, od cyrkułu solstycyonalnego, álbo subpolarnego, iednakowe włáności, roczną czásu rewolucyą, y konstellacyi appárencyą maią. Iż denominácya pułnocnych y południowych kráiow, daie się względem zobopolnym. Gdyż mięszkáńcy zasłoneczni Europeyscy naprzykład, maią się zá pułnocnych; á Afrykanow zasłonecznych maią zá południowych. Mięszkańcy zaś zasłoneczni Afrykańscy albo Amerykańscy wspak maią się zá pułnocnych: á Amerykánow álbo Azyanow maią zá
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C3v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
choryzont, tylą gradusami odległy jest punkt wertykalny, to jest Zenit od ekwatora, która odległość zowie się szerokość miejsca. Dla czego kraje podekwatorowe żadnej Szerokości, jako i kraje pod pierwszym południowym cyrkułem położone, żadnej długości Geograficznej niemają. Lubo zaś jako na każdej sferze, tak i na ziemi sferycznej wszystkie cyrkuły największe są jednakowe. Atoli dla tego długość ziemi bierze się od zachodu ku wschodowi, szerokość od południa ku północy, albo wspak: iż wszystkie prawie kraje wschodnie i zachodnie już odkryte, wiele zaś krajów subpolarnych jeszcze nieznajomych. Zwyczajnie zaś szerokość rzeczy bywa mniejsza niżeli długość.
Ta informacja II. o zewnętrznym Geograficznym wydziale ziemi, służyć będzie
choryzont, tylą gradusami odległy iest punkt wertykalny, to iest Zenith od ekwatora, ktora odległość zowie się szerokość mieysca. Dlá czego kraie podekwatorowe żadney Szerokości, iáko y kraie pod pierwszym południowym cyrkułem położone, żadney długości Geograficzney niemaią. Lubo zaś iáko ná káżdey sferze, tak y ná ziemi sferyczney wszystkie cyrkuły naywiększe są iednakowe. Atoli dlá tego długość ziemi bierze się od zachodu ku wschodowi, szerokość od południa ku połnocy, álbo wspak: iż wszystkie prawie kraie wschodnie y zachodnie iuż odkryte, wiele zaś kraiow subpolárnych ieszcze nieznaiomych. Zwyczaynie zaś szerokość rzeczy bywa mnieysza niżeli długość.
Tá informacya II. o zewnętrznym Geograficznym wydziale ziemi, służyć będzie
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C4v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Co samo, między innemi, w ten sposób determinowali. I. Dwóch miejsc pod jednym cyrkułem południowym leżących znaleźli elewacją poli taką, którejby dyferencja była najmniej gradusem jednym. II. Wyrachowali dystancją miejsca jednego od drugiego. Albo też wspacznym sposobem rachując dystancją jednego miejsca od drugiego pod jednym cyrkułem południowym położonych, to jest jednakowej długości geograficznej. Po powtórzonych tylu i od tak wielu obserwacjach, wynaleźli: iż 15. mil Niemieckich koresponduje dyferencyj jednym gradusem elewacyj poli, jednego miejsca względem drugiego. III. A że cyrkuł Geografowie dzielą na części 360. Więc cyrkumferencją cyrkułu największego to jest gradusów 360. multyplikują przez mil 15. Korespondujących jednemu gradusowi,
Co samo, między innemi, w ten sposob determinowáli. I. Dwoch mieysc pod iednym cyrkułem południowym leżących znaleźli elewacyą poli táką, ktoreyby dyfferencya byłá naymniey gradusem iednym. II. Wyrachowali dystancyą mieysca iednego od drugiego. Albo też wspacznym sposobem rachuiąc dystancyą iednego mieysca od drugiego pod iednym cyrkułem południowym położonych, to iest iednakowey długości geograficzney. Po powtorzonych tylu y od ták wielu obserwacyach, wynalezli: iż 15. mil Niemieckich korresponduie dyfferencyi iednym gradusem elewacyi poli, iednego mieysca względem drugiego. III. A że cyrkuł Geografowie dzielą ná części 360. Więc cyrkumferencyą cyrkułu náywiększego to iest gradusow 360. multyplikuią przez mil 15. Korresponduiących iednemu gradusowi,
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: Mv
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
W Afryce i Ameryce dość będzie na uniwersalnych. Gdyż i o partykularne ciężko. Kraje albowiem dla swojej dzikości osobliwie w Afryce mniej są znajome. W Europie o mapy Hiszpanii, Francyj, Włoch, Anglii, Niemiec, Szwecyj, Moskwy Europejskiej i Turcyj, Węgier, Polski. A tych map dobierać jednego Geografa, aby jednakową mały dymensyą względem siebie i ziemi.
Takowa Informacja Geograficzna i jej Praktyka, ciekawy rozum ludzki dostatecznie wydoskonalić w nauce Geograficznej może, i ukontentować każdego Ziemianina w zrozumieniu cudzych krajów.
W Afryce y Ameryce dość będzie ná uniwersalnych. Gdyż y o pártykularne cięszko. Kráie álbowiem dla swoiey dzikości osobliwie w Afryce mniey są znaiome. W Europie o mappy Hiszpánii, Francyi, Włoch, Anglii, Niemiec, Szwecyi, Moskwy Europeyskiey y Turcyi, Węgier, Polski. A tych mapp dobieráć iednego Geografa, áby iednakową mały dymensyą względem siebie y ziemi.
Tákowa Jnformacya Geograficzna y iey Praktyka, ciekáwy rozum ludzki dostátecznie wydoskonálić w náuce Geograficzney może, y ukontentowáć każdego Ziemiánina w zrozumieniu cudzych kráiow.
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: M4
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. a łokci 220. Bo jeden sznur liczy prętów 10. jeden sznur łokci połośma.
6. Mila Z Łacińskiego Milliare według pierwszej swojej sygnifikacyj jest wymiar długości drogi na kroków Geometrycznych mille to jest 1000. A stai Geometrycznych 8. Jakiej miary zwyczajne są mile Włoskie i Angielskie. Mile Polskie nie po wszystkich Prowincjach są jednakowe. Atoli do trojakiego wymiaru redukować się mogą. Jedne są które liczą w sobie mil Włoskich 4. to jest kroków Geometrzycznych 4000. a staj 32. Drugie które liczą mil Włoskich pół pięty: to jest kroków 4500. a staj 36. Trzecie które liczą mil Włoskich pięć to jest kroków 5000. a staj 40
. á łokci 220. Bo ieden sznur liczy prętow 10. ieden sznur łokci połosma.
6. Mila Z Łacińskiego Milliare według pierwszey swoiey sygnifikácyi iest wymiar długości drogi ná krokow Geometrycznych mille to iest 1000. A stai Geometrycznych 8. Jákiey miary zwyczaine są mile Włoskie y Angielskie. Mile Polskie nie po wszystkich Prowincyach są iednakowe. Atoli do troiakiego wymiaru redukować się mogą. Jedne są ktore liczą w sobie mil Włoskich 4. to iest krokow Geometrzycznych 4000. á stay 32. Drugie ktore liczą mil Włoskich poł pięty: to iest krokow 4500. á stay 36. Trzecie ktore liczą mil Włoskich pięć to iest krokow 5000. á stay 40
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: Z2
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
