udać się muszą na miejsce zwyczajne ku wypróżnieniu żywota, starając się o to aby wypróżnienie nastąpiło. Spać idąc nich zażyją czwartą część łota Cremoris Tartari, i przez ten cały czas którego się o to starają aby przyrodzenie znowu do porządku należytego przyprowadzili, niech jedzą Szpinat, Jarmuż, owoce warzone, polewkę ze śliwek, i tyzanę owsianą z małymi rodzynkami. Tym sposobem się ciało znowu z wolna do codziennych stolców przyzwyczai. Rozdział VII. O Afektach.
§. I. Czytając opisanie zicia takowych ludzi, którzy wpodeszłym wieku będąc, zawsze przy zupełnej czerstwego zdrowia porze zostali, dochodzimy że albo wesołego byli animuszu, albo tak się zachowali, że ani
udać śię muszą na miejsce zwyczajne ku wyprożnieniu żywota, starając śię o to aby wyprożnienie nastąpiło. Spać idąc nich zażyją czwartą część łota Cremoris Tartari, y przez ten cały czas ktorego śię o to starają aby przyrodzenie znowu do porządku należytego przyprowadzili, niech jedzą Szpinat, Jarmuż, owoce warzone, polewkę ze śliwek, y tyzanę owśianą z małymi rodzynkami. Tym sposobem śię ćiało znowu z wolna do codziennych stolcow przyzwyczai. Rozdział VII. O Affektach.
§. I. Czytając opisanie źyćia takowych ludzi, ktorzy wpodeszłym wieku będąc, zawsze przy zupełney czerstwego zdrowia porze zostali, dochodzimy że albo wesołego byli animuszu, albo tak śię zachowali, że ani
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 47
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
sposobem Woda do Omycia będzie gotowa. Przez to się pory otwierają, i Naturze która przy tej zarazie na to wszystkie swe łoży siły, aby jad na wierzch ciała wywabiła, droga się toruje.
§. IV. Skoro ciało dopiero przepisanym sposobem przygotowane, tedy niech chory wypije co pół albo ćwierć godziny szklenicę niżej opisanej Tyzany, aż uczuje, że się Transpiracja znowu wraca, potym niech się położy, i 2 łyżki octu §. I Rozdz: VIII. opisanego niech wypije.
Sposób robienia Tyzany namienionej:
Weźmi 3 garści kwiatu bzowego, i garść Ruty ogrodowej, nalej na to wgarku albo w wielkiej misie 4. kwarty dobrze wrzącej
sposobem Woda do Omyćia będzie gotowa. Przez to śię pory otwierają, y Naturze ktora przy tey zaraźie na to wszystkie swe łoży śiły, aby jad na wierzch ćiała wywabiła, droga śię toruje.
§. IV. Skoro ćiało dopiero przepisanym sposobem przygotowane, tedy niech chory wypije co puł albo ćwierć godziny szklenicę niżey opisaney Tyzany, aż uczuje, że śię Transpiracya znowu wraca, potym niech śię położy, y 2 łyszki octu §. I Rozdz: VIII. opisanego niech wypije.
Sposob robienia Tyzany namienioney:
Weźmi 3 garśći kwiatu bzowego, y garść Ruty ogrodowey, naley na to wgarku albo w wielkiey miśie 4. kwarty dobrze wrzącey
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 68
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
droga się toruje.
§. IV. Skoro ciało dopiero przepisanym sposobem przygotowane, tedy niech chory wypije co pół albo ćwierć godziny szklenicę niżej opisanej Tyzany, aż uczuje, że się Transpiracja znowu wraca, potym niech się położy, i 2 łyżki octu §. I Rozdz: VIII. opisanego niech wypije.
Sposób robienia Tyzany namienionej:
Weźmi 3 garści kwiatu bzowego, i garść Ruty ogrodowej, nalej na to wgarku albo w wielkiej misie 4. kwarty dobrze wrzącej wody, przykryj naczynie, a niech przez pół godziny ciągnie, potym przecedź przez chustę czystą, i przydaj 3 łyżki miodu czystego, i pół kwarty tęgiego Octu winnego. Tę
droga śię toruje.
§. IV. Skoro ćiało dopiero przepisanym sposobem przygotowane, tedy niech chory wypije co puł albo ćwierć godziny szklenicę niżey opisaney Tyzany, aż uczuje, że śię Transpiracya znowu wraca, potym niech śię położy, y 2 łyszki octu §. I Rozdz: VIII. opisanego niech wypije.
Sposob robienia Tyzany namienioney:
Weźmi 3 garśći kwiatu bzowego, y garść Ruty ogrodowey, naley na to wgarku albo w wielkiey miśie 4. kwarty dobrze wrzącey wody, przykryj naczynie, a niech przez puł godziny ćiągnie, potym przecedz przez chustę czystą, y przydaj 3 łyszki miodu czystego, y puł kwarty tęgiego Octu winnego. Tę
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 68
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
namienionej:
Weźmi 3 garści kwiatu bzowego, i garść Ruty ogrodowej, nalej na to wgarku albo w wielkiej misie 4. kwarty dobrze wrzącej wody, przykryj naczynie, a niech przez pół godziny ciągnie, potym przecedź przez chustę czystą, i przydaj 3 łyżki miodu czystego, i pół kwarty tęgiego Octu winnego. Tę Tyzanę chory letną albo też ciepłą pić może. Gdyby się gorącość jakowa wciele, albo też zatwardzenie żywota pokazało, tedy do tejże Tyzany przydać może trzy kwintle przeczyścionego Cremoris Tartari, tym sposobem bez wszelkiego niebezpieczeństwa zatwardzenie będzie zniesione.
§. V. Jeżeli tedy po zażywaniu tych środków wszystkie wzwyż opisane przypadki ustają, tedy
namienioney:
Weźmi 3 garśći kwiatu bzowego, y garść Ruty ogrodowey, naley na to wgarku albo w wielkiey miśie 4. kwarty dobrze wrzącey wody, przykryj naczynie, a niech przez puł godziny ćiągnie, potym przecedz przez chustę czystą, y przydaj 3 łyszki miodu czystego, y puł kwarty tęgiego Octu winnego. Tę Tyzanę chory letną albo teź ćiepłą pić może. Gdyby śię gorącość jakowa wćiele, albo też zatwardzenie żywota pokazało, tedy do teyże Tyzany przydać może trzy kwintle przeczyśćionego Cremoris Tartari, tym sposobem bez wszelkiego niebezpieczeństwa zatwardzenie będzie znieśione.
§. V. Jeżeli tedy po zażywaniu tych środkow wszystkie wzwyż opisane przypadki ustają, tedy
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 68
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
wrzącej wody, przykryj naczynie, a niech przez pół godziny ciągnie, potym przecedź przez chustę czystą, i przydaj 3 łyżki miodu czystego, i pół kwarty tęgiego Octu winnego. Tę Tyzanę chory letną albo też ciepłą pić może. Gdyby się gorącość jakowa wciele, albo też zatwardzenie żywota pokazało, tedy do tejże Tyzany przydać może trzy kwintle przeczyścionego Cremoris Tartari, tym sposobem bez wszelkiego niebezpieczeństwa zatwardzenie będzie zniesione.
§. V. Jeżeli tedy po zażywaniu tych środków wszystkie wzwyż opisane przypadki ustają, tedy nieuchronnie potrzeba aby chory jeszcze przez kilka dni przy tym samym życia sposobie zostawał, wsytrzymywając się od wszystkich twardych i zyznych pokarmów. Tyzana owsiana
wrzącey wody, przykryj naczynie, a niech przez puł godziny ćiągnie, potym przecedz przez chustę czystą, y przydaj 3 łyszki miodu czystego, y puł kwarty tęgiego Octu winnego. Tę Tyzanę chory letną albo teź ćiepłą pić może. Gdyby śię gorącość jakowa wćiele, albo też zatwardzenie żywota pokazało, tedy do teyże Tyzany przydać może trzy kwintle przeczyśćionego Cremoris Tartari, tym sposobem bez wszelkiego niebezpieczeństwa zatwardzenie będzie znieśione.
§. V. Jeżeli tedy po zażywaniu tych środkow wszystkie wzwyż opisane przypadki ustają, tedy nieuchronnie potrzeba aby chory jeszcze przez kilka dni przy tym samym żyćia sposobie zostawał, wsytrzymywając śię od wszystkich twardych y zyznych pokarmow. Tyzana owśiana
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 68
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
że Tyzany przydać może trzy kwintle przeczyścionego Cremoris Tartari, tym sposobem bez wszelkiego niebezpieczeństwa zatwardzenie będzie zniesione.
§. V. Jeżeli tedy po zażywaniu tych środków wszystkie wzwyż opisane przypadki ustają, tedy nieuchronnie potrzeba aby chory jeszcze przez kilka dni przy tym samym życia sposobie zostawał, wsytrzymywając się od wszystkich twardych i zyznych pokarmów. Tyzana owsiana lub jęczmienna zmieszana z octem winnym, piwna polewka, albo też kwaskowata gramatka najlepszą są żywnością. Gdyby się zaś choremu uprzykrzyło pić Tyzanę zamiast ordynarnego napoju, tedy niech wodę z octem winnym zmieszaną pije.
§. VI. Po potach niech chory bieliznę swoję odmieni; by snadź jadowity pot który jest wkoszuli nazad
że Tyzany przydać może trzy kwintle przeczyśćionego Cremoris Tartari, tym sposobem bez wszelkiego niebezpieczeństwa zatwardzenie będzie znieśione.
§. V. Jeżeli tedy po zażywaniu tych środkow wszystkie wzwyż opisane przypadki ustają, tedy nieuchronnie potrzeba aby chory jeszcze przez kilka dni przy tym samym żyćia sposobie zostawał, wsytrzymywając śię od wszystkich twardych y zyznych pokarmow. Tyzana owśiana lub jęczmienna zmieszana z octem winnym, piwna polewka, albo też kwaskowata gramatka najlepszą są żywnośćią. Gdyby śię zas choremu uprzykrzyło pić Tyzanę zamiast ordynarnego napoju, tedy niech wodę z octem winnym zmieszaną pije.
§. VI. Po potach niech chory bieliznę swoję odmieni; by snadz jadowity pot ktory jest wkoszuli nazad
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 69
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
zażywaniu tych środków wszystkie wzwyż opisane przypadki ustają, tedy nieuchronnie potrzeba aby chory jeszcze przez kilka dni przy tym samym życia sposobie zostawał, wsytrzymywając się od wszystkich twardych i zyznych pokarmów. Tyzana owsiana lub jęczmienna zmieszana z octem winnym, piwna polewka, albo też kwaskowata gramatka najlepszą są żywnością. Gdyby się zaś choremu uprzykrzyło pić Tyzanę zamiast ordynarnego napoju, tedy niech wodę z octem winnym zmieszaną pije.
§. VI. Po potach niech chory bieliznę swoję odmieni; by snadź jadowity pot który jest wkoszuli nazad się wciało nie cofnął. Przy odmienieniu bielizny zaś następującej zażyć trzeba przezorności. 1.) koszula musi być dobrze wygrzana, 2.
zażywaniu tych środkow wszystkie wzwyż opisane przypadki ustają, tedy nieuchronnie potrzeba aby chory jeszcze przez kilka dni przy tym samym żyćia sposobie zostawał, wsytrzymywając śię od wszystkich twardych y zyznych pokarmow. Tyzana owśiana lub jęczmienna zmieszana z octem winnym, piwna polewka, albo też kwaskowata gramatka najlepszą są żywnośćią. Gdyby śię zas choremu uprzykrzyło pić Tyzanę zamiast ordynarnego napoju, tedy niech wodę z octem winnym zmieszaną pije.
§. VI. Po potach niech chory bieliznę swoję odmieni; by snadz jadowity pot ktory jest wkoszuli nazad śię wćiało nie cofnął. Przy odmienieniu bielizny zaś następującey zażyć trzeba przezornośći. 1.) koszula muśi bydz dobrze wygrzana, 2.
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 69
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
musi, i którą zoctem winnym zmieszać trzeba, było omyte i starte. Co wszystko gdy się stało, tedy choremu dać potrzeba na uskromienie wielkiego wzuszenia które Womity sprawiły jednę kwintę Driakwi ze 2. łyżkami octu w Rozdz. VIII. §. I. opisanego, i niech coraz po tym Lekarstwie kilka fliżanek ciepłej Tyzany wypije. Wkilka godzin po zażyciu Driakwi niech zażyje co 3. godziny 20. pigułek niżej opisanych, których jeśliby połknąć nie mógł, tedy je w Tyzanie rozpuścić, i tym sposobem zażyć ich można.
Sposób robienia pigułek przerzeczonych.
Weźmi z najlepszej skory Chińskiej na
proch startej 2 łoty
Korzenia wężowego Wirgińskiego na proch utłuczonego
muśi, y ktorą zoctem winnym zmieszać trzeba, było omyte y ztarte. Co wszystko gdy śię stało, tedy choremu dać potrzeba na uskromienie wielkiego wzuszenia ktore Womity sprawiły jednę kwintę Dryjakwi ze 2. łyszkami octu w Rozdz. VIII. §. I. opisanego, y niech coraz po tym Lekarstwie kilka fliżanek ćiepłey Tyzany wypije. Wkilka godzin po zażyćiu Dryjakwi niech zażyje co 3. godziny 20. pigułek niżey opisanych, ktorych jeśliby połknąć nie mogł, tedy je w Tyzanie rozpuśćić, y tym sposobem zażyć ich można.
Sposob robienia pigułek przerzeczonych.
Weźmi z najlepszey skory Chińskiej na
proch ztartey 2 łoty
Korzenia wężowego Wirginskiego na proch utłuczonego
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 71
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
Womity sprawiły jednę kwintę Driakwi ze 2. łyżkami octu w Rozdz. VIII. §. I. opisanego, i niech coraz po tym Lekarstwie kilka fliżanek ciepłej Tyzany wypije. Wkilka godzin po zażyciu Driakwi niech zażyje co 3. godziny 20. pigułek niżej opisanych, których jeśliby połknąć nie mógł, tedy je w Tyzanie rozpuścić, i tym sposobem zażyć ich można.
Sposób robienia pigułek przerzeczonych.
Weźmi z najlepszej skory Chińskiej na
proch startej 2 łoty
Korzenia wężowego Wirgińskiego na proch utłuczonego 5. łot.
Kamfory pułtora kwintli
To pomieszawszy z Ekstraktem Ruty zrób pigułki wyrownające 3 granom lub ziarnom.
§. IX. Tegoż samego czasu choremu muchy
Womity sprawiły jednę kwintę Dryjakwi ze 2. łyszkami octu w Rozdz. VIII. §. I. opisanego, y niech coraz po tym Lekarstwie kilka fliżanek ćiepłey Tyzany wypije. Wkilka godzin po zażyćiu Dryjakwi niech zażyje co 3. godziny 20. pigułek niżey opisanych, ktorych jeśliby połknąć nie mogł, tedy je w Tyzanie rozpuśćić, y tym sposobem zażyć ich można.
Sposob robienia pigułek przerzeczonych.
Weźmi z najlepszey skory Chińskiej na
proch ztartey 2 łoty
Korzenia wężowego Wirginskiego na proch utłuczonego 5. łot.
Kamfory pułtora kwintli
To pomieszawszy z Extraktem Ruty zrob pigułki wyrownające 3 granom lub źiarnom.
§. IX. Tegoż samego czasu choremu muchy
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 71
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
12. dni humory ciągnąć powinne. Gdy się choremu poprawia, i kiedy rany te mają być zagojone, tedy tylko zamiast przerzeczonego plastru, liście jarmużowe śmietaną albo też świeżym niesolonym masłem nasmarowane na nie przykładaj, a tedy się wkilku dniach zagoją.
§. X. Chory niech często ale nie wiele na raz z Tyzany pije, gdyby zaś niezwyczajną czuł słabość i skłonność ku spaniu, bardzo się pocąc, i żadnej przez to nie czując ulgi, tedy niech często następującą pije herbatę: Weźmi liścia Szałwiowego garść jednę, nalej na nie kwartę wody wrzącej, a niech pułgodziny ciągnie, przecedź potym i wlej kwintlę jednę Spiritus Vitrioli, i przydaj
12. dni humory ćiągnąć powinne. Gdy śię choremu poprawia, y kiedy rany te mają bydz zagojone, tedy tylko zamiast przerzeczonego plastru, liśćie jarmużowe śmietaną albo też świeżym niesolonym masłem nasmarowane na nie przykładaj, a tedy śię wkilku dniach zagoją.
§. X. Chory niech często ale nie wiele na raz z Tyzany pije, gdyby zaś niezwyczajną czuł słabość y skłonność ku spaniu, bardzo śię pocąc, y żadney przez to nie czując ulgi, tedy niech często następującą pije herbatę: Weźmi liśćia Szałwiowego garść jednę, nalej na nie kwartę wody wrzącey, a niech pułgodziny ćiągnie, przecedz potym y wlej kwintlę jednę Spiritus Vitrioli, y przydaj
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 73
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
