. Weź raków rzecznych najmniej dziesięć, włóż w wodę na dni ośm, zatkawszy połóż pod niebem, aby tak przez dni dziesięć na słońcu były, dziwnie się zaśmierdzą: tą potym smrodliwą wodą, skrapiaj drzewo owe przez dni ośm, zadziwisz się nad skutecznym tym sposobem. Toż sprawuję excrementum psie, z uryną zaśmierdziałą umieszawszy. Aby ptastwo fruktów nie obiadalo, radzo naturalistowie na drzewie czosnku zawiesić wianuszek, albo chędożąc drzewo noż czosnkiem smarować. Drzewa chore, więdniejące, mogą być ratowane fusem z oleju z wodą rozpuszczonym, i koło korzenia wylanym; albo lagrem winnym, albo słonecznik stronczysty warząc w wodzie, tą wodą pod drzewem skrapiać, albo
. Weź rakow rzecznych naymniey dziesięć, włoż w wodę na dni ośm, zatkawszy położ pod niebem, aby tak przez dni dziesięć na słońcu były, dziwnie się zasmierdzą: tą potym smrodliwą wodą, skrapiay drzewo owe przez dni ośm, zadziwisz się nad skutecznym tym sposobem. Toż sprawuię excrementum psie, z uryną zasmierdziałą umieszawszy. Aby ptastwo fruktow nie obiadalo, radzo naturalistowie na drzewie czosnku zawiesić wianuszek, albo chędożąc drzewo noż czosnkiem smarować. Drzewa chore, więdnieiące, mogą bydź ratowane fusem z oleiu z wodą rozpuszczonym, y koło korzenia wylanym; albo lagrem winnym, albo słonecznik stronczysty warząc w wodzie, tą wodą pod drzewem skrapiać, albo
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 380
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
cynobru na kamieniu z wodą, wysusz, wsyp w szklenicę, wlej moczu, daj chwilę moknąć: gdy się ustoi zlej mocz zletka, i znowu wlej świeżego, czyniąc to razy dziewięć. Ubij białki jajowe z wodą czystą, lej nań tę wodę, żeby była nad cynobrem zwyż na palec, wespół znowu umieszaj: jak się ustoi, zlej białki jajowe źletka, i znowu w świeżych jajach mocz, czyniąc to dziewięć razy, za każdym nalaniem mieszając, tak mocz wymoknie. Potym wbij same białki, zmieszaj, pisz, O Sekretach różnych Jakim sposobem jaja kurze skakać będą po stole, lub kurczęta?
Będą wyrabiać salty na stole
cynobru na kamieniu z wodą, wysusz, wsyp w szklenicę, wley moczu, day chwilę moknąć: gdy się ustoi zley mocz zletka, y znowu wley swieżego, czyniąc to razy dziewięć. Ubiy białki iaiowe z wodą czystą, ley nań tę wodę, żeby była nad cynobrem zwyż na palec, wespoł znowu umieszay: iak się ustoi, zley białki iaiowe źletka, y znowu w swieżych iaiach mocz, czyniąc to dziewięć razy, za każdym nalaniem mieszaiąc, tak mocz wymoknie. Potym wbiy same białki, zmieszay, pisz, O Sekretach rożnych Iakim sposobem iaia kurze skakać będą po stole, lub kurczęta?
Będą wyrabiać salty na stole
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 522
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
nie żałują do garka/ w którym roztapiają/ żeby w ogniu wytrzymał. Przydatek 1. Mosiądz i inszy metal w zimne formy lać może/ a wnet padnie; tak: Weź formzantu jak najsubtelniejszego/ lepiej piasku na kamieniu malarskim utartego dwie części/ kienrauchu albo sadzy z pudełek/ część jednę. Skrop olejem lnianym/ umieszaj mocno z sobą/ formuj co chcesz w tym formzancie we flaszkach drewnianych/ na koniec/ przez chustkę potrząśnij troszeczkę mąką piękną/ lej mosiądz w te zimne formy/ a wnet padnie. Przydatek 2. Formę z wielkiego na mniejszy/ (a takiż właśnie) metal naprzykład albo krzyżyk uczynić. Weś bolum
nie záłuią do garka/ w ktorym roztapiáią/ żeby w ogniu wytrzymał. Przydatek 1. Mośiądz i inszy metal w źimne formy lać może/ á wnet pádnie; ták: Weź formzantu iák naysubtelnieyszego/ lepiey piasku ná kámieniu málárskim utartego dwie częśći/ kienrauchu álbo sadzy z pudełek/ część iednę. Skrop oleiem lniánym/ umieszáy mocno z sobą/ formuy co chcesz w tym formzánćie we flászkach drewniánych/ ná koniec/ przeż chustkę potrząśniy troszeczkę mąką piękną/ ley mośiądz w te zimne formy/ á wnet pádnie. Przydatek 2. Formę z wielkiego ná mnieyszy/ (á tákiż właśnie) metal naprzykłád álbo krzyżyk uczynić. Weś bolum
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 279
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
pianą.
Weźmij Kapłona/ upiec/ albo uwarz/ rozbierz w członki/ weźmij Ryżu/ wstaw w słodkiej śmietanie/ albo w mleku/ przydawszy Masła/ pieprzu cukru/ Rożenków obojga/ Cynamonu/ a gdy uwre: weźmij Jajec dziesięć/ osobno białki wypuść na misę/ a żółtki rozbiwszy wlej w ten Ryż/ i umieszaj/ układaj Kapłona na misie/ albo pułmisku w grobelkę/ Ryż ten na wierzch włóż/ i pięknie ugładz/ wsadz w piec gorący/ a gdy się pocznie rumienić/ rozbij białki patyczkami/ tak długo aż się piana uczyni/ ułóż to wiencem w koło na tej potrawie/ wsadz znowu w piec/ a
piáną.
Weźmiy Kápłoná/ vpiec/ álbo uwarz/ rozbierz w członki/ weźmiy Ryżu/ wstaw w słodkiey śmietánie/ álbo w mleku/ przydawszy Másłá/ pieprzu cukru/ Rożenkow oboygá/ Cynámonu/ á gdy uwre: weźmiy Iáiec dźieśięć/ osobno białki wypuść ná misę/ á żołtki rozbiwszy wley w ten Ryż/ y umieszay/ vkłáday Kápłoná ná miśie/ albo pułmisku w grobelkę/ Ryż ten ná wierzch włoż/ y pięknie vgładz/ wsadz w piec gorący/ á gdy się pocznie rumienić/ rozbiy białki pátyczkami/ ták długo áż się piáná vczyni/ vłoż to wiencem w koło ná tey potráwie/ wsadz znowu w piec/ á
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 28
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
. LXXXIII. Kiszki z Ryb Słonych.
Weźmij Szczupaka Słonego/ wypłócz/ odbierż od skory i od kości/ usiekaj drobno/ utrzyj chleba białego drobno wsyp daj Oliwy/ Pieprzu/ Cynamonu/ Cukru/ Rożenków drobnych/ a jeżeli chcesz i Szafranu/ zmieszaj to wszytko społem/ Weźmij kij Równy gładki/ obleb tą materią umieszawszy dobrze/ piecz u ognia/ obracaj/ a zynguj Oliwą albo olejem/ a gdy się przyrumieni pokroj na kiju na sztuki/ a zdejmij; miej Ryż warzony/ który tak zapraw/ Cukru/ Oliwy/ Cynamonu/ Pieprżu/ rożenków drobnych i wielkich/ a zmieszawszy to nałoż kiszki/ i przypiec w piecu/
. LXXXIII. Kiszki z Ryb Słonych.
Weźmiy Szczupáká Słonego/ wypłocz/ odbierż od skory y od kośći/ vśiekay drobno/ vtrzyi chleba białego drobno wsyp day Oliwy/ Pieprzu/ Cynamonu/ Cukru/ Rożenkow drobnych/ á ieżeli chcesz y Szafranu/ zmieszay to wszytko społem/ Weźmiy kiy Rowny gładki/ obleb tą máteryą vmieszawszy dobrze/ piecz v ogniá/ obracay/ á zynguy Oliwą albo oleiem/ á gdy sie przyrumieni pokroy ná kiiu ná sztuki/ á zdeymiy; miey Ryż warzony/ ktory ták zápráw/ Cukru/ Oliwy/ Cynámonu/ Pieprżu/ rożenkow drobnych y wielkich/ á zmieszawszy to nałoż kiszki/ y przypiec w piecu/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 62
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
a przez sito przepraw; Weźmij Rożenków drobnych schędoż/ wstaw w Winie/ warz/ uwarzywszy wierć w Donicy/ przez Sito przepraw/ włóż to wszytko w jeden garniec/ i to Wino wlej/ Octem winnym rozpuść/ żeby było gęsto jako kasza/ nakryj dobrze/ a postaw w miejcu ciepłym przez trzy dni/ potym umieszaj/ a dawaj na talerz/ kiedykolwiek potrzeba/ a jeżeli gęsta/ możesz Octem winnym według potrzeby rozpuścić/ na ten czas kiedy dawać będziesz/ możesz trochę pocukrować na talerzu. Sekret Trzeci
Sekret ten bardzo dobry/ i doświadczony dla chorych zle się mających/ i już o zdrowiu desperujących/ który tak zrobisz. Weźmij Barana
á przez śito przepraw; Weźmiy Rożenkow drobnych zchędoż/ wstaw w Winie/ warz/ vwárzywszy wierć w Donicy/ przez Sito przepraw/ włoż to wszytko w ieden gárniec/ y to Wino wley/ Octem winnym rospuść/ żeby było gęsto iáko kászá/ nákryi dobrze/ á postaw w mieycu ćiepłym przez trzy dni/ potym vmieszay/ á daway ná tálerz/ kiedykolwiek potrzebá/ á ieżeli gęsta/ możesz Octem winnym według potrzeby rospuśćić/ na ten czas kiedy dáwáć będźiesz/ możesz trochę pocukrowáć ná tálerzu. Sekret Trzeći
Sekret ten bárdżo dobry/ y doświádczony dla chorych zle się máiących/ y iuż o zdrowiu desperuiących/ ktory ták zrobisz. Weźmiy Bárána
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 95
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
raz w Septembrze/ a drugi zaś w Decembrze: i posyłali onych sztuczek placka po wszytkich Guacach Prowincji swej/ żeby ich dzielono ludziom.
Ale dziwniejsza to była/ co czynili Meksykani. Dwa dni przed świętem Vicilpuicli/ Mniszki onego kościoła/ czyniły z Mahiz pieczonego/ i z nasienia ziela/ które Medyci nazywają Blito/ umieszawszy to i ubiwszy z miodem/ jeden bałwan tak wielki/ jako był w kościele drzewiany. Postawili go potym na ławie jednej/ i nosili go ze wszytkim ludem pozad idącym w procesiej po polach daleko/ a potym do kościoła go odnieśli. Przychodziły potym panny w białym ubierze/ w wieńcach z kwiecia/ mając każda niektóre
raz w Septembrze/ á drugi záś w Decembrze: y posyłáli onych sztuczek plácká po wszytkich Guácách Prouinciey swey/ żeby ich dźielono ludźiom.
Ale dźiwnieysza to byłá/ co czynili Mexikani. Dwá dni przed świetem Vitzilpuitzli/ Mniszki onego kośćiołá/ czyniły z Máhiz pieczonego/ y z naśienia źiela/ ktore Medici názywáią Blito/ vmieszawszy to y vbiwszy z miodem/ ieden báłwan ták wielki/ iáko był w kośćiele drzewiány. Postáwili go potym ná ławie iedney/ y nośili go ze wszytkim ludem pozad idącym w processiey po polách dáleko/ á potym do kośćiołá go odnieśli. Przychodźiły potym pánny w białym vbierze/ w wieńcách z kwiećia/ máiąc káżda niektore
Skrót tekstu: BotŁęczRel_V
Strona: 11
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. V
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
Aben Mesua. Konfekt. Confectio Iridis.
Może też Konfekt z Kosacowego korzenia tym sposobem uczynić. Wziąć korzenia Fiołkowego/ albo Kosacu swojskiego trzy ćwierci łotu/ Gałbanu/ Cytwaru/ każdego po łota/ Cynamonu/ Gwoździków po pułtory ćwierci łota/ Kapusty zamorskiej łot. To wszystko miałko utłukszy/ z miodem pięknym białym odszymowanym umieszać/ a tego po łocie każdego dnia używać Opuchłem
Ten Konfekt pomienionym sposobem używany/ ludziom opuchłym dziwnym sposobem puchlinę z ciała wywodzi. Mesue. Plin. Bedygóras. Abes Mesue/ i wiele innych. Dychawicy.
Dychawicznym Korzeń Fiołkowy w Cukrze przyprawiony/ a po dwu łotów na raz używany/ jest ratunkiem. Plin
Aben Mesua. Konfekt. Confectio Iridis.
Może też Konfekt z Kosacowego korzenia tym sposobem vczynić. Wźiąć korzenia Fiołkowego/ álbo Kosacu swoyskiego trzy czwierći łotu/ Gáłbánu/ Cytwaru/ káżdego po łotá/ Cynámonu/ Gwoźdźikow po pułtory ćwierći łotá/ Kápusty zamorskiey łot. To wszystko miáłko vtłukszy/ z miodem pięknym białym odszymowánym vmieszáć/ á tego po łoćie káżdego dniá vżywáć Opuchłem
Ten Konfekt pomienionym sposobem vżywány/ ludźiom opuchłym dźiwnym sposobem puchlinę z ćiáłá wywodźi. Mesue. Plin. Bedigoras. Abes Mesue/ y wiele inych. Dycháwicy.
Dycháwicznym Korzeń Fiołkowy w Cukrze przypráwiony/ á po dwu łotow ná raz vżywány/ iest rátunkiem. Plin
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 9
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
czynienia jego łupin/ abo odziecek z świeżego a jęcze nie zotworzonego owocu Palmowego/ które Grekowie Spaten/ albo Elaten zowią/ ośm funtów/ i łotów szesnaście/ a co namielej utłukszy/ sypie do siedmidziesiąci i pułczwarta funta Oliwy (in do trzech a siedmidziesiąci funtów i łotów dziesiąci) przylewają pięć kwart wody/ i dobrze umieszawszy/ w miedzianym naczyniu warzą/ do tąd póki w się zapachu tych odziecek nie weźmie. Potym w naczynie miodem we wnątrz oblane przecedzić/ i korzenia Kosacowego miałko utartego funtów czternaście/ do tego sypać zagąszczając go/ a to moczyć przez dwie nocy i dwa dni/ potym w prasie wyprasować/ i tak będzie pierwszy olej
czynienia ie^o^ łupin/ ábo odźiecek z świeżego á iecze nie zotworzone^o^ owocu Pálmowego/ ktore Grekowie Spathen/ albo Elaten zowią/ ośm funtow/ y łotow szesnaśćie/ á co namieley vtłukszy/ sypie do śiedmidźieśiąći y pułczwártá funtá Oliwy (in do trzech á śiedmidźieśiąći funtow y łotów dźieśiąći) przylewaią pięć kwart wody/ y dobrze vmieszawszy/ w miedźiánym naczyniu wárzą/ do tąd póki w śię zapáchu tych odźiecek nie weźmie. Potym w naczynie miodem we wnątrz oblane przecedźić/ y korzenia Kosacowego miáłko vtártego funtow czternaśćie/ do tego sypáć zágąsczáiąc go/ á to moczyć przez dwie nocy y dwá dni/ potym w práśie wyprásowáć/ y tak będźie pierwszy oley
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 10
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
sposobem może być działana: Wziąć Soku skorzenia Tatarskiego ziela z pultora Funta/ Oliwy trzy łoty/ octu winnego kwartę/ Amoniaku cztery łoty/ Scrapinum dwa łoty. To wszytko przez noc w wolnym occie winnym moczyć/ potym przydać korzenia Ziela Tatarskiego/ co na mielej utartego/ ileby było potrzeba/ a wespół co nalepiej umieszawszy/ tą maścią prawy i lewy bok nacierać. A gdzieby chciał plastr mieć/ przydać wosku do tego ile potrzeba. Plastr z Tatarskiego Ziela. exemplum eks Acoro.
Plastr barzo użyteczny/ może być też czyniony z tegoż korzenia/ tym sposobem: Wziąć korzenia Dyptanowego ile się podoba. To miałko utłuc/ i
sposobem może być dźiáłána: Wźiąć Soku zkorzenia Tátárskiego źiela z pultorá Funtá/ Oliwy trzy łoty/ octu winnego kwartę/ Ammoniaku cztery łoty/ Scrápinum dwá łoty. To wszytko przez noc w wolnym ocćie winnym moczyć/ potym przydáć korzenia Ziela Tátárskiego/ co na mieley vtártego/ ileby było potrzebá/ á wespoł co nalepiey vmieszawszy/ tą máśćią práwy y lewy bok náćieráć. A gdźieby chćiał plastr mieć/ przydáć wosku do tego ile potrzebá. Plastr z Tátárskiego Ziela. exemplum ex Acoro.
Plastr bárzo vżyteczny/ może być też czyniony z tegoż korzenia/ tym sposobem: Wźiąć korzenia Diptanowego ile sie podoba. To miáłko vtłuc/ y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 22
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
