. (Dioscor: Gallen: Mesue.) Puchnieniu
Puchlinę z ciała wywodzi/ pół funta go wziąwszy/ i Bobku tak wiele miałko utłuczonego: To oboje umieszać z moczem chłopięcia zdrowego. Toż czym ucha warzonego Ostryżu/ albo proch z winem pijąc Bo ją wywodzi Moczem. (Plin.) Uszczknionym od Niedźwiadka.
Uszczknieniu od Niedźwiadka w trunku używany/ ale i na rany plastrowane/ jest wielkim ratunkiem. Kamień u Męchyrzu.
W Męchyrzu trzy/ warzonego wodę pijąc/ albo go z prochem i z wodą Pietruszczaną/ albo z Opichowa używając. Też z juchą nasienia Opichowego/ albo Pietruszczanego dawać go dobrze. Biegunce.
Biegunkę zastanawia/ Nasienie
. (Dioscor: Gallen: Mesue.) Puchnieniu
Puchlinę z ciáłá wywodźi/ poł funtá go wźiąwszy/ y Bobku ták wiele miáłko vtłuczonego: To oboie vmieszác z moczem chłopięćia zdrowego. Toż czym vchá wárzonego Ostryżu/ álbo proch z winem piiąc Bo ią wywodźi Moczem. (Plin.) Vszczknionym od Niedźwiadká.
Vsczknieniu od Niedźwiadká w trunku vżywany/ ále y ná rány plástrowáne/ iest wielkim rátunkiem. Kámień v Męchyrzu.
W Męchyrzu trzy/ wárzonego wodę piiąc/ álbo go z prochem y z wodą Pietrusczáną/ álbo z Opichowa vżjwáiąc. Też z iuchą naśienia Opichowego/ álbo Pietrusczanego dawáć go dobrze. Biegunce.
Biegunkę zástánawia/ Nasienie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 27
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ z pitym miodem/ dawać chorym pić rano i na noc. Moczu ciężkiemu puszczaniu.
Ciężkiemu puszczaniu moczu z rzezaniem/ okrom tego/ co się wyższej powiedziało/ prochem go używając/ albo warzonego juchę pijąc/ ale też liście i z kłączem warząc/ na próg łona przykładany ciepło/ jest lekarstwem (Plat:) Uszczknieniu jadowitemu.
Wszelakiemu uszczknieniu jadowitemu od bestii/ jest wielkim ratunkiem/ w trunku wina używając go (Mart.) Morowemu powitrzu.
Przeciwko Morowemu Powietrzu proch korzenia Kozłkoweg^o z winem pić albo samo korzenie gryźć/ i woniąc dobrze. Item.
Drudzy biorą korzenie Koziku wielkiego/ LIścia Bukwicowego i z kwieciem/ nasienia Ruty polnej po
/ z pitym miodem/ dawáć chorym pić ráno y ná noc. Moczu ćiężkiemu pusczániu.
Ciężkiemu pusczániu moczu z rzezániém/ okrom tego/ co sie wyższey powiedźiáło/ prochem go vżywáiąc/ álbo wárzonego iuchę pijąc/ ále też liśćie y z kłączem wárząc/ ná próg łoná przykłádány ćiepło/ iest lekárstwem (Plat:) Vsczknieniu iadowitemu.
Wszelákiemu vsczknieniu iádowitemu od bestyy/ iest wielkim rátunkiem/ w trunku winá vżywáiąc go (Marth.) Morowemu powitrzu.
Przećiwko Morowemu Powietrzu proch korzenia Kozłkoweg^o z winem pić álbo sámo korzenie gryść/ y woniąc dobrze. Item.
Drudzy biorą korzenie Koźiku wielkiego/ LIścia Bukwicowego y z kwiećiem/ naśienia Ruty polney po
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 52
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ dawać chorym pić rano i na noc. Moczu ciężkiemu puszczaniu.
Ciężkiemu puszczaniu moczu z rzezaniem/ okrom tego/ co się wyższej powiedziało/ prochem go używając/ albo warzonego juchę pijąc/ ale też liście i z kłączem warząc/ na próg łona przykładany ciepło/ jest lekarstwem (Plat:) Uszczknieniu jadowitemu.
Wszelakiemu uszczknieniu jadowitemu od bestii/ jest wielkim ratunkiem/ w trunku wina używając go (Mart.) Morowemu powitrzu.
Przeciwko Morowemu Powietrzu proch korzenia Kozłkoweg^o z winem pić albo samo korzenie gryźć/ i woniąc dobrze. Item.
Drudzy biorą korzenie Koziku wielkiego/ LIścia Bukwicowego i z kwieciem/ nasienia Ruty polnej po równej części/ to
/ dawáć chorym pić ráno y ná noc. Moczu ćiężkiemu pusczániu.
Ciężkiemu pusczániu moczu z rzezániém/ okrom tego/ co sie wyższey powiedźiáło/ prochem go vżywáiąc/ álbo wárzonego iuchę pijąc/ ále też liśćie y z kłączem wárząc/ ná próg łoná przykłádány ćiepło/ iest lekárstwem (Plat:) Vsczknieniu iadowitemu.
Wszelákiemu vsczknieniu iádowitemu od bestyy/ iest wielkim rátunkiem/ w trunku winá vżywáiąc go (Marth.) Morowemu powitrzu.
Przećiwko Morowemu Powietrzu proch korzenia Kozłkoweg^o z winem pić álbo sámo korzenie gryść/ y woniąc dobrze. Item.
Drudzy biorą korzenie Koźiku wielkiego/ LIścia Bukwicowego y z kwiećiem/ naśienia Ruty polney po rowney częśći/ to
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 52
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
albo Rajskiego prawdziwego/ Imbieru po kwincie/ kwiatu Muszkatowego połkwinty. To wszystko miałko utrzeć i do potrzeby chować. A gdyby komu trucizna była zadana/ abo żeby tylko rozumiał się być strutym tego mu prochu z pół łota/ co z naprzedniejszym winem ciepło dać wypić/ pewne i doświadczone jest lekarstwo. Truciźnie zadanej.
Przeciwko uszczknieniu wężowemu/ korzeń Biedrzeńcowy świeży w kamiennym moździerzu tłuczony z starym przednim winem/ a przecedziwszy i mocno wyżąwszy/ ukąszonemu dać z ośm/ abo z dziesięć łyżek pić.
Przeciwko wszelakiemu ukąszeniu jadowitemu/ od jakichkolwiek bestii trunek barzo kosztowny i doświadczony. Wziąć korzenia i z liściem Biedrzencowego posiekanego/ ze dwie garści/ i na pół
álbo Ráyskiego prawdźiwego/ Imbieru po kwinćie/ kwiátu Muszkátowego połkwinty. To wszystko miáłko vtrzeć y do potrzeby chowáć. A gdyby komu trućizná byłá zádána/ ábo żeby tylko rozumiał sie być strutym teg^o^ mu prochu z poł łotá/ co z naprzednieyszym winem ciepło dáć wypić/ pewne y doświadczone iest lekárstwo. Trućiźnie zadáney.
Przeciwko vsczknieniu wężowemu/ korzeń Biedrzeńcowy świeży w kámiennym możdżerzu tłuczony z stárym przednim winem/ á przecedźiwszy y mocno wyżąwszy/ vkąszonemu dáć z ośm/ ábo z dźieśięć łyżek pić.
Przeciwko wszelákiemu vkąszeniu iádowitemu/ od iákichkolwiek bestiy trunek bárzo kosztowny y doświadczony. Wźiąć korzenia y z liśćiem Biedrzencowego pośiekánego/ ze dwie garśći/ y na poł
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 68
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zarazy człowieka zachowuje. Kolice.
Kolice i darciu srogiemu w kiszkach/ proch z korzenia jego/ a z wyprotków Laniczek jeszcze nie donoszonych/ w żywocie matek ich/ i na popiół spalonych/ po równej części pić z wodką tegoż ziela/ albo z Dzięgielową/ jest lekarstwem. Lang:) Uszczknionejm od Bestii.
Uszczknieniu jadowitemu od bestii jadowitych. Także Ranom i wrzodom.
Rany i wrzody zastarzałe leczy/ Korzeń miałko utarszy/ i z Żywicą z Smrokową albo z Sosnową/ z woskiem/ z oliwą i smalcem/ z łojami/ z tłustościami/ i z inymi rzeczami przynależącymi/ według potrzeby/ i jadowitości wrzodu i rany/ zmieszać i
zarázy człowieká záchowuie. Kolice.
Kolice y dárćiu srogiemu w kiszkách/ proch z korzeniá ieg^o^/ á z wyprotkow Lániczek iescze nie donoszonych/ w żywoćie mátek ich/ y ná popioł spalonych/ po rowney częśći pić z wodką tegoż źiela/ álbo z Dźięgielową/ iest lekárstwem. Lang:) Vsczknioneym od Bestyy.
Vsczknieniu iádowitemu od bestiy iádowitych. Tákże Ránom y wrzodom.
Rány y wrzody zástárzáłe lecży/ Korzeń miáłko vtárszy/ y z Zywicą z Smrokową álbo z Sosnową/ z woskiem/ z oliwą y smalcem/ z łoiámi/ z tłustośćiámi/ y z inymi rzecżámi przynależącymi/ według potrzeby/ y iádowitośći wrzodu y rány/ zmieszáć y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 104
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z trochą olejku z Koperwaseru/ który zowią Oleum Veneris, wziąwszy/ a z tynkturą Koralów czerwonych/ ileby się zdało dosyć/ na świtaniu/ w południe/ i w wierzor/ na każdy raz po trzydzieści kropli z wodką Kopyta Losiego dystylowaną/ pić dając/ jest doświadczonym lekarstwem. Uszczknionym od bestii.
Ukąszenie i uszczknienie od bestii jadowitych/ leczy tenże Olejek/ przydając go do maści i plastrów/ a tym rany ziadowiczone namazując i plastrując. Ranom ciętym
Rany także cięte albo kłote/ żelazem ziadowiczonym/ leczy. Tok krwawy.
Tok krwawy z kądkolwiek. Także Czerwonce
Czerwoną chorobę/ z zimna wielkiego pochodzącą/ zastanawia tenże Olejek z
z trochą oleyku z Koperwáseru/ ktory zowią Oleum Veneris, wźiąwszy/ á z tynkturą Koralow czerwonych/ ileby sie zdáło dosyć/ ná świtániu/ w południe/ y w wierzor/ ná káżdy raz po trzydźieśći kropli z wodką Kopytá Losiego dystyllowáną/ pić dáiąc/ iest doświadcżonym lekárstwem. Vsczknionym od bestyy.
Vkąszenie y vsczknienie od bestiy iádowitych/ leczy tenże Oleiek/ przydáiąc go do máśći y plastrow/ á tym rány ziádowiczone námázuiąc y plástruiąc. Ránom ciętym
Rány tákże ćięte álbo kłote/ żelázem ziádowiczonym/ leczy. Tok krwawy.
Tok krwáwy z kądkolwiek. Tákże Czerwonce
Czerwoną chorobę/ z źimná wielkiego pochodzącą/ zástánawia tenże Oleiek z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 180
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ roztarty w occie/ tym pomazując. (Mesu) Lupinom od kości odszczepionym.
Lupiny od kości odszczepione/ tegoż dnia/ którego bywa przyłożone wyciąga: Jeno potrzeba pierwej te pobliże części ciała/ którym kości zdrowe są okryte/ maścią jaką/ abo woskiem obwarować/ żeby ciała nie pryszczyło. (Dios.) Uszczknieniu od wężów/ i innych jadowitych bestii.
Twirdzą niektórzy/ że uszczknienie od wężów i innych jadowitych bestii/ szkodzić niemoże/ gdzieby skorę na głowie aż do kości przerznąwszy Euforbium rozwodnione w onosz rozerznienie było wlane/ i zaraz zahawtowane. (Dios.) Otwór łona ścieśnią.
Otwór łona białejpłci/ gdyby zbytnie
/ rostárty w occie/ tym pomázuiąc. (Mesu) Lupinom od kości odsczepionym.
Lupiny od kośći odsczepione/ tegoż dniá/ ktorego bywa przyłożone wyćiąga: Ieno potrzebá pierwey te pobliże częśći ciáłá/ ktorym kośći zdrowe są okryte/ máśćią iáką/ ábo woskiem obwárowáć/ żeby ciáłá nie prysczyło. (Dios.) Vsczknieniu od wężow/ y inych iádowitych bestyy.
Twirdzą niektorzy/ że vsczknienie od wężow y inych iádowitych bestiy/ szkodźić niemoże/ gdźieby skorę ná głowie áż do kośći przerznąwszy Euforbium rozwodnione w onosz rozerznienie było wlane/ y záraz záháwtowáne. (Dios.) Otwor łona ścieśnią.
Otwor łoná białeypłći/ gdyby zbytnie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 208
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
kości odszczepionym.
Lupiny od kości odszczepione/ tegoż dnia/ którego bywa przyłożone wyciąga: Jeno potrzeba pierwej te pobliże części ciała/ którym kości zdrowe są okryte/ maścią jaką/ abo woskiem obwarować/ żeby ciała nie pryszczyło. (Dios.) Uszczknieniu od wężów/ i innych jadowitych bestii.
Twirdzą niektórzy/ że uszczknienie od wężów i innych jadowitych bestii/ szkodzić niemoże/ gdzieby skorę na głowie aż do kości przerznąwszy Euforbium rozwodnione w onosz rozerznienie było wlane/ i zaraz zahawtowane. (Dios.) Otwór łona ścieśnią.
Otwór łona białejpłci/ gdyby zbytnie rozwiozły i rozprzestroniony był/ Euforbium roztworzeniem swym/ i namazaniem/ tak
kości odsczepionym.
Lupiny od kośći odsczepione/ tegoż dniá/ ktorego bywa przyłożone wyćiąga: Ieno potrzebá pierwey te pobliże częśći ciáłá/ ktorym kośći zdrowe są okryte/ máśćią iáką/ ábo woskiem obwárowáć/ żeby ciáłá nie prysczyło. (Dios.) Vsczknieniu od wężow/ y inych iádowitych bestyy.
Twirdzą niektorzy/ że vsczknienie od wężow y inych iádowitych bestiy/ szkodźić niemoże/ gdźieby skorę ná głowie áż do kośći przerznąwszy Euforbium rozwodnione w onosz rozerznienie było wlane/ y záraz záháwtowáne. (Dios.) Otwor łona ścieśnią.
Otwor łoná białeypłći/ gdyby zbytnie rozwiozły y rosprzestroniony był/ Euforbium rostworzeniem swym/ y námázániem/ ták
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 208
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Gruczołom albo guzom twardym.
Gruczołom nabiegłym/ w którejkolwiek części ciała: Wziąć prochu korzenia Stosiłu Herkulesowego łot/ Saletry pięć ćwierci łotu/ Wapna niegaszonego ćwierć łota/ Sadła Niedzwiedzego cztery łoty/ Wosku pół łota. To wespół spuścić przy ogniu/ a na nie plastrować. Jady bestii szkodzić niemogą.
Bestie jadowite żeby uszczknieniem swym zaszkodzić niemogły/ Korzeń tego ziela/ Nasienie/ i kwiat z Oliwą utrzeć/ i tym ciało namazować. Węże i inną gadzinę wypędza.
Węże/ i inne jadowite bestie/ z domu wygania/ kurząc tym korzeniem po domu: albo sokiem jego. Miesięcznej.
Miesięczną chorobę Paniam/ nad przyrodzenie zawściągnioną/ wzbudza
. Gruczołom álbo guzom twárdym.
Gruczołom nábiegłym/ w ktoreykolwiek częśći ćiáłá: Wźiąc prochu korzeniá Stośiłu Herkulesowego łot/ Sáletry pięć czwierći łotu/ Wapná niegászonego czwierć łotá/ Sádłá Niedzwiedzego cztyry łoty/ Wosku poł łotá. To wespoł spuśćić przy ogniu/ á ná nie plastrowáć. Iády bestyy szkodźić niemogą.
Bestyie iádowite żeby vsczknieniem swym zászkodźić niemogły/ Korzeń tego źiela/ Naśienie/ y kwiát z Oliwą vtrzeć/ y tym ćiáło námázowáć. Węże y iną gádźinę wypądza.
Węże/ y ine iádowite bestyie/ z domu wygánia/ kurząc tym korzeniem po domu: álbo sokiem iego. Mieśięczney.
Mieśięczną chorobę Pániam/ nád przyrodzenie záwśćiągnioną/ wzbudza
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 228
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w Moździerzyku co nagęściej zaczynić/ z tego piguł/ jako dobre ziarno grochowe/ naczynić/ a dawać naprzód po trzy/ po cztery/ po pięci/ aż do siedmi/ i ośmi/ według lat każdego/ i wieku/ ktemu i sił jest lekarstwem doświadczonym/ popijając ich winem białym/ albo czym inym przynależącym. Uszczknieniu od wężów/ i innych jadowitych bestii.
Przeciwko uszczknieniu od wszelakich bestii jadowitych/ dwie części kwinty krągłego/ z winem dając pić/ jest lekarstwem: z tymże Kokornakiem plastowany/ toż czyni. Item. Od wściekłych bestii obrażonym.
Tenże Sok z Smołą plastowany na ranę/ od wściekłych beztjy zadaną/ leczy.
w Możdżerzyku co nagęśćiey záczynić/ z tego piguł/ iáko dobre źiárno grochowe/ nácżynić/ á dawáć naprzod po trzy/ po cztyry/ po pięći/ áż do śiedmi/ y ośmi/ według lat káżdego/ y wieku/ ktemu y sił iest lekárstwem doświádczonym/ popiiáiąc ich winem białym/ álbo czym inym przynależącym. Vsczknieniu od wężow/ y inych iádowitych bestyy.
Przećiwko vsczknieniu od wszelákich bestyy iádowitych/ dwie częśći kwinty krągłego/ z winem dáiąc pić/ iest lekárstwem: z tymże Kokornakiem plastowány/ toż czyni. Item. Od wśćiekłych bestiy obráżonym.
Tenże Sok z Smołą plastowány ná ránę/ od wśćiekłych bestjy zádáną/ leczy.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 229
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
