sprobować; jak wyschnie, i żadnego na naczyniu te skropienie nie zostawi zna- O Ekonomice mianowicie o Stadach, Koniach.
ku, taka jest zdrowej esencyj; jeśli zostawi makuły po naczyniu, znaczy niezdrowość. W miedzianym też garku warzona, jeśli piasku, albo mułu nie zostawi, jest zdrowa. Jeśli też jarzyny w niej uwreją rychło, znakiem jest, iż dobra i zdrowa woda. Woda słona wysusza ciało i chude czyni. Może być woda konserwowana w swoim wigorze do lat kilku, ale w nią serwaseru kilka kropel wpuścić potrzeba, albo ją przewarzyć. Wody z śniegów Marcowych, byle nie były rękami tykane w flaszach, gąsiorach konserwowane, oczom
sprobować; iak wyschnie, y żadnego na naczyniu te skropienie nie zostawi zna- O Ekonomice mianowicie o Stadach, Koniach.
ku, taka iest zdrowey essencyi; iezli zostawi makuły po naczyniu, znaczy niezdrowość. W miedzianym też garku warzona, iezli piasku, albo mułu nie zostawi, iest zdrowa. Ieśli też iarzyny w niey uwreią rychło, znakiem iest, iż dobra y zdrowa woda. Woda słona wysusza ciało y chude czyni. Może bydź woda konserwowana w swoim wigorze do lat kilku, ale w nią serwaseru kilka kropel wpuścić potrzeba, albo ią przewarzyć. Wody z sniegow Marcowych, byle nie były rękami tykane w flaszach, gąsiorach konserwowane, oczom
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 473
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
/ abo dekokt Chiny, stalowany/ i z syropem przez dni kilka. Weź chiny w talerzykach łot 1. salsy pokrajanej łot: dwa/ eodki borakowej/ z chmielu po dwie kwarcie/ warzyć aż połowa wywre ku końcowi przydawszy w węzełku prochu koralów czerwonych/ roży czerwonej/ grana rinctorum po drag: 1. Gdy uwre/ przecedzeniu cukru przydać/ i syrop uwarzyć. A jeśliby co serwatczanego w ciele obfitowało/ dobrze uczynisz/ że dasz prochu Rebarb: (abo Mechoac. i rogu jeleniego przyprawnego) drag: 1. z rożanym konfektem/ abo kolaczków diarrhod: abb: ze dwie cześci rebarbarum. Jeśliby też zastanowienie było/ jakiego
/ ábo dekokt Chiny, stalowány/ y z syropem przez dni kilká. Weź chiny w tálerzykách łot 1. salsy pokráianey łot: dwá/ eodki borakowey/ z chmielu po dwie kwarćie/ wárzyć áż połowá wywre ku końcowi przydawszy w węzełku prochu koralow czerwonych/ roży czerwoney/ grana rinctorum po drag: 1. Gdy vwre/ przecedzeniu cukru przydać/ y syrop vwárzyć. A ieśliby co serwatczánego w ćiele obfitowáło/ dobrze vczynisz/ że dasz prochu Rhebárb: (ábo Mechoac. y rogu ieleniego przypráwnego) drág: 1. z rożánym konfektem/ ábo kolaczkow diarrhod: abb: ze dwie cześći rhebárbarum. Ieśliby też zastánowienie było/ iákiego
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: E4v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
/ żeby sam krzyż z obudwu stron zarówno ucięty został/ którą do rosołu tak gotuj. Weźmij Cąber/ wymocz pięknie przez godzin pięć najmniej/ wstaw w naczyniu glinianym/ którego jeżeli niemosz/ obwin w płótno/ a wstaw w kotle/ żasol dobrze/ a gdy odewre odbierz pięknie/ i włóż pietruszki/ a gdy uwre/ daj na Misę potrząsnąwszy rozmaitemi kwiatkami: możesz to i na zimno podać. Możesz też i Chrzan zrobić uwierciawszy z Migdałami/ albo gęstą śmietaną/ i octem winnym/ a przywarzywszy polij/ a daj na Stół. Tenże Cąber możesz już uwarzony przypiec w piecu upalonym potrżąsnąwszy chlebem białym tartem/ zmieszanym z Pieprzem i
/ żeby sam krzyż z obudwu stron zárowno vćięty został/ ktorą do rosołu ták gotuy. Weźmiy Cąber/ wymocz pięknie przez godźin pięć naymniey/ wstaw w naczyniu gliniánym/ ktorego ieżeli niemosz/ obwin w płotno/ á wstaw w kotle/ żásol dobrze/ á gdy odewre odbierz pięknie/ y włoż pietruszki/ á gdy vwre/ day ná Misę potrząsnąwszy rozmáitemi kwiatkámi: mozesz to y ná zimno podać. Możesz też y Chrzan zrobić vwierćiawszy z Migdałami/ álbo gęstą śmietáną/ y octem winnym/ á przywárzywszy poliy/ á day ná Stoł. Tenże Cąber możesz iuż vwárzony przypiec w piecu vpalonym potrżąsnąwszy chlebem białym tartem/ zmieszánym z Pieprzem y
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 14
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
POspolita umiejętność jest robienia Gąszczu/ jednak żebym w pisaniu sposobów gotowania potraw czego nie opuścił/ położe sposób taki: Weźmij Rożenków wielkich albo drobnych/ Cebule albo Bulwów/ Pietruszki albo Marchwie/ Jabłek kwaśnych albo Chleba białego/ a na ostatek Pasternaku; ochędoż/ wstaw przestrono w garcu/ warz/ a gdy dobrze uwre przebij przez sito/ jeżeli gęściejszego potrzeba/ nie lij tej polewki nic w którym namieniona Materia warzona jest/ a jeżeli rzedszego/ przylewaj tyle/ ile potrzeba/ tak będzież miał według woli swojej lubo rzedszy/ lubo gęściejszy Gąszcz. Rozdział Pierwszy, Sposób robienia Figatelli.
IZ się często wspominać będą Figatelie/ albo pulpety/
POspolita vmieiętność iest robienia Gąszczu/ iednák żebym w pisániu sposobow gotowánia potraw czego nie opuśćił/ położe sposob táki: Weźmiy Rożenkow wielkich álbo drobnych/ Cebule álbo Bulwow/ Pietruszki albo Márchwie/ Iábłek kwáśnych álbo Chlebá białego/ a ná ostátek Pasternaku; ochędoż/ wstaw przestrono w garcu/ warz/ á gdy dobrże vwre przebiy przez śito/ ieżeli gęśćieyszego potrzeba/ nie liy tey polewki nic w ktorym námieniona Materya wárzona iest/ á ieżeli rzedszego/ przylewáy tyle/ ile potrzebá/ ták będźież miał według woli swoiey lubo rzedszy/ lubo gęśćieyszy Gąszcz. Rozdźiał Pierwszy, Sposob robienia Figátelli.
IZ się często wspomináć będą Figátelie/ álbo pulpety/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 15
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
jako rosół/ warz/ godzinę abo dwie/ a potym odlej tę polewkę wlej w tę materią mięśną/ włóż masła dobrego/ soli spotrzebę/ gałki/ a przywarzywszy to wszytko daj gorąco na Stół. XV, Potrawa Mięśna z Grzybami.
WEźmij Grzybów/ opłocz pięknie /wstaw w garncu/ warz zasoliwszy/ a jako uwreją grzyby usiekaj/ albo skraj w szatki. Weźmij Kapłona albo Gęś/ ochędożoną odpiecz/ rozbierz. włóż w naczynie jakie chcesz/ wkraj pietruszki/ cebule/ wlej grzybową polewkę/ warz a gdy zewre/ włóż masła dobrego/ kwiatu albo gałki/ pieprzu przywarz a daj ciepło na stół. XVI. Potrawa z Słoniną,
iako rosoł/ warz/ godźinę ábo dwie/ á potym odley tę polewkę wley w tę máteryą mięśną/ włoż másłá dobrego/ soli zpotrzebę/ gałki/ á przywarzywszy to wszytko day gorąco ná Stoł. XV, Potráwá Mięśna z Grzybámi.
WEźmiy Grzybow/ opłocz pięknie /wstaw w garncu/ warz zásoliwszy/ á iako vwreią grzyby vśiekay/ álbo skray w szatki. Weźmiy Kápłoná albo Gęś/ ochędożoną odpiecz/ rozbierz. włoż w naczynie iakie chcesz/ wkray pietruszki/ cebule/ wley grzybową polewkę/ warz á gdy zewre/ włoż másła dobrego/ kwiatu albo gałki/ pieprzu przywarz á day ćiepło na stoł. XVI. Potráwá z Słoniną,
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 19
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
sadz w piec gorący/ a gdy się upiecze/ daj gorąco na Stół. LXI. Potrawa z Ryżem z pianą.
Weźmij Kapłona/ upiec/ albo uwarz/ rozbierz w członki/ weźmij Ryżu/ wstaw w słodkiej śmietanie/ albo w mleku/ przydawszy Masła/ pieprzu cukru/ Rożenków obojga/ Cynamonu/ a gdy uwre: weźmij Jajec dziesięć/ osobno białki wypuść na misę/ a żółtki rozbiwszy wlej w ten Ryż/ i umieszaj/ układaj Kapłona na misie/ albo pułmisku w grobelkę/ Ryż ten na wierzch włóż/ i pięknie ugładz/ wsadz w piec gorący/ a gdy się pocznie rumienić/ rozbij białki patyczkami/ tak długo
sadz w piec gorący/ á gdy się vpiecze/ day gorąco ná Stoł. LXI. Potráwá z Ryżem z piáną.
Weźmiy Kápłoná/ vpiec/ álbo uwarz/ rozbierz w członki/ weźmiy Ryżu/ wstaw w słodkiey śmietánie/ álbo w mleku/ przydawszy Másłá/ pieprzu cukru/ Rożenkow oboygá/ Cynámonu/ á gdy uwre: weźmiy Iáiec dźieśięć/ osobno białki wypuść ná misę/ á żołtki rozbiwszy wley w ten Ryż/ y umieszay/ vkłáday Kápłoná ná miśie/ albo pułmisku w grobelkę/ Ryż ten ná wierzch włoż/ y pięknie vgładz/ wsadz w piec gorący/ á gdy się pocznie rumienić/ rozbiy białki pátyczkami/ ták długo
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 28
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
uciąć/ a schędożywszy namocz w occie dobrym wsypawszy w ten Ocet Soli/ Majeranu/ Kolendry/ a mocz to godźn cztery/ albo pięć; Weźmij potym Słoniny nakraj długo /i przez mięsiste a chudsze miejsca prześpikuj/ uwiń w płótno/ warz w tym Occie/ w którymeś moczył/ zasoliwszy dobrze/ a gdy uwre wyłóż na Misę potrząsnąwszy różnym kwieciem/ daj na zimno. VII. Gęsi albo kaczki dzikie na zimno.
Gęsi albo kaczki dzikie naśpikuj przez srzodek grubą Słoniną/ a namocz w Occie winnym/ przez godzin dwie/ zawiń w serwetę włóż Majeronu/ albo Rozmarynu/ albo Kolendry/ zasol wstaw w tym Occie/ a uwarzywszy
vćiąć/ á zchędożywszy námocz w oććie dobrym wsypawszy w ten Ocet Soli/ Maieranu/ Kolendry/ á mocz to godźn cztery/ álbo pięć; Weźmiy potym Słoniny nákray długo /y przez mięśiste á chudsze mieyscá prześpikuy/ uwiń w płotno/ warz w tym Oććie/ w ktorymeś moczył/ zasoliwszy dobrze/ á gdy uwre wyłoż ná Misę potrząsnąwszy rożnym kwiećiem/ day ná źimno. VII. Gęśi álbo káczki dźikie ná źimno.
Gęśi albo káczki dźikie náśpikuy przez srzodek grubą Słoniną/ á námocz w Oććie winnym/ przez godźin dwie/ zawiń w serwetę włoż Máieronu/ álbo Rozmárynu/ albo Kolendry/ zasol wstaw w tym Occie/ á uwárzywszy
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 41
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
. Tak Gęsi domowe/ kaczki/ Indyki/ Udzce Sarnie/ etc. VIII. Gęsi albo Kaczki dzikie w winie na zimno.
Weźmij Gęś dziką/ albo co chćesz/ ochędoż pięknie/ nie śpikuj/ włóż Rozmarynu/ Majeronu/ Kolendry/ zawin w Serwetę/ żasol dobrze/ warz w winie/ a gdy uwre/ daj na zimno/ potrząsnąwszy zielonością. IX. Marynata Mięśna.
Bazantów weźmij/ albo Jarząbków/ albo Kurpatw/ albo Przepiórek/ kaczek dzikich/ albo Gęsi dzikich/ albo Cyranek ochędoż/ upiecz dobrze/ nasol według smaku. Weźmij Czosnku niemało/ uwierć jako masło rozpuść Octem winnym/ wlej Oliwy i soli i
. Ták Gęśi domowe/ kaczki/ Indyki/ Vdzce Sárnie/ etc. VIII. Gęśi álbo Káczki dźikie w winie ná źimno.
Weźmiy Gęś dźiką/ álbo co chćesz/ ochędoż pięknie/ nie śpikuy/ włoż Rozmárynu/ Máieronu/ Kolendry/ zawin w Serwetę/ żásol dobrze/ warz w winie/ á gdy vwre/ dáy ná źimno/ potrząsnąwszy źielonośćią. IX. Márynátá Mięśna.
Bázántow weźmiy/ álbo Iárząbkow/ álbo Kurpátw/ álbo Przepiorek/ káczek dźikich/ álbo Gęśi dźikich/ álbo Cyránek ochędoż/ upiecz dobrze/ násol według smáku. Weźmiy Czosnku niemało/ vwierć iáko másło rospuść Octem winnym/ wley Oliwy y soli y
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 41
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
LXXXV. Grzanki z Ryb słonych.
Szczupaka słonego ochędoż pięknie mieso od kości odbiczz/ i od skory usiekaj drobno/ wsyp chleba tartego białego/ Oliwy PIeprzu/ Imbieru Cynamonu/ cukru/ Rożenków obojga/ i jeżeli chcesz Szafranu zmieszaj to wszytko społem i zrób kuklę wielką/ a wpuść w kocieł wody wrzącej/ a gdy uwre kraj jakie chcesz grzanki/ które mąką potrząsnawszy na górace masło albo oliwę albo olej/ puszczaj a gdy się przyrumieni/ daj pocukrowawszy a jeżeli chcesz/ daj Sapor jaki rozumiesz. LXXXVI. Z takiejże materii rób Obwarzanki, Figatelle, i takim sposobem odwarz, smaż, a dawaj. LXXXVII. Ryby macerowane pieczone
LXXXV. Grzánki z Ryb słonych.
Szczupaká słonego ochędoż pieknie mieso od kośći odbiczz/ y od skory vśiekay drobno/ wsyp chlebá tártego biáłego/ Oliwy PIeprzu/ Imbieru Cynámonu/ cukru/ Rożenkow oboyga/ y ieżeli chcesz Szafranu zmieszay to wszytko społem y zrob kuklę wielką/ á wpuść w koćieł wody wrzącey/ a gdy vwre kray iakie chcesz grzanki/ ktore mąką potrząsnawszy ná gorace masło álbo oliwę albo oley/ puszczáy á gdy się przyrumieni/ day pocukrowawszy a iezeli chcesz/ day Sapor iaki rozumiesz. LXXXVI. Z takieyże máteryey rob Obwarzánki, Figátelle, y tákim sposobem odwarz, smaż, á daway. LXXXVII. Ryby mácerowáne pieczone
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 63
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
w którymeś moczył/ przydaj Oliwy/ daj z szpilkami pułmisek/ polej tym saporem. Rozdział Drugi. LXXXVIII. Ryby macerowane warzone,
Takim kształtem zmacerujesz w Occie soli Szczupaka albo karpia ale nie lej Oliwy/ włóż potym w Rynkę/ i ten Ocet wlej/ masła płokanego ż potrzebę włóz albo Oliwy; gdy uwre daj na stół/ przydawszy kminu tłuczonego. LXXXIX. Szczupaki świeże śpikowane pieczone,
Ogol Szczupaka/ weźmij Wyziny od brzucha słonej/ pokraj drobno/ tak jako Słoninę naśpikuj jako chcesz upiecz pięknie; żyngvy masłem/ albo oliwą/ albo olejem upiecz; daj sucho na stół: a możesz i Sapor zaprawić jeżeli chcesz; albo
w ktorymeś moczył/ przyday Oliwy/ day z szpilkámi pułmisek/ poley tym saporem. Rozdział Drugi. LXXXVIII. Ryby mácerowáne wárzone,
Tákim kształtem zmáceruiesz w Occie soli Szczupaká álbo kárpiá ále nie ley Oliwy/ włoż potym w Rynkę/ y ten Ocet wley/ másła płokánego ż potrzebę włoz álbo Oliwy; gdy vwre day na stoł/ przydawszy kminu tłuczonego. LXXXIX. Szczupaki świeże śpikowáne pieczone,
Ogol Szczupaká/ weźmiy Wyźiny od brzuchá słoney/ pokráy drobno/ tak iako Słoninę naśpikuy iáko chcesz vpiecz pieknie; żyngvy masłem/ albo oliwą/ albo oleiem vpiecz; day sucho ná stoł: á możesz y Sapor zápráwić ieżeli chcesz; albo
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 64
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
