i z tym pokostem bursztynowym po połowicy/ zmieszasz w cieple/ potrzymasz ze dwa dni na piecu/ żeby się dobrze z sobą inkorporowały: mieć będziesz pokost biały i twardy/ dobrze go zawiążać/ aby nie wyparował. Jeżeli zaś do pokostu białego lnianego żwyczajnego/ tegoż pokostu bursztynowego przydasz połowicę/ i z sobą trochę przysmażysz/ żeby się inkorporowały/ będziesz miał i drugi pokost twardy i rychło schnący. Przydatek drugi. Paciorki zrobić na kształt bursztynowych, koralowych, etc. Uczyń klej biały nie gęsty ż skorek/ jerchy/ pargamenu/ albo karuku; zażołć szafranem suszonym i na proch tartym/ niech z nim trochę powre. Przecedź gdy nadstydnie
i z tym pokostem bursztynowym po połowicy/ zmieszász w ćieple/ potrzymasz ze dwá dni na piecu/ żeby się dobrze z sobą inkorporowały: mieć będziesz pokost biáły i twárdy/ dobrze go záwiążáć/ áby nie wypárował. Ieżeli záś do pokostu białego lnianego żwyczáynego/ tegoż pokostu bursztynowego przydász połowicę/ i z sobą trochę przysmáżysz/ żeby się inkorporowáły/ będźiesz miáł i drugi pokost twárdy i rychło schnący. Przydatek drugi. Paciorki zrobić ná kształt bursztynowych, koralowych, etc. Vczyń kley biáły nie gęsty ż skorek/ ierchy/ párgámenu/ albo káruku; záżołć száfránem suszonym i ná proch tártym/ niech z nim trochę powre. Przecedź gdy nádstydnie
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 230
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
/ polawszy go abo winem korzennym abo aquawitą. Z tymiżnasiony wino zwarzywszy/ dasz klister mały/ strochą olejku kopru ogródnego i bobkowego. Stychże olejków i trochy wosku mazanie uczynisz/ wziąć też może żółtków sześć dobrze ubitych/ przydać prochu nasienia kopru wloskiego z anyzu/ kminu kramnego po dragmie 1. z olejkiem bobkowym na rynce przysmażyć/ i na pępek przywinąć. Zaniechać tu częstego mazania wilgotnego naparzania/ abowiem gdy wiatru się nadymają/ a niż się rozejdą poronienie sprawują/ macice jej statki rozprzestrzeniając/ dla czego gdy gdzie indziej co przyłożysz/ na żołądek też zaraz przywiniesz/ pigwę abo jabłko pieczone/ winem kosztownym skropione/ i z rozmaitym korzeniem zamorskim potrzęśnione
/ polawszy go ábo winem korzennym abo áquáwitą. Z tymiżnáśiony wino zwarzywszy/ dasz klister máły/ ztrochą oleyku kopru ogrodnego y bobkowego. Ztychże oleykow y trochy wosku mázánie vczynisz/ wźiąć też może żołtkow sześć dobrze vbitych/ przydáć prochu náśienia kopru wloskiego z ányzu/ kminu kramnego po drágmie 1. z oleykiem bobkowym ná rynce przysmáżyć/ y ná pępek przywinąć. Zaniecháć tu częstego mázánia wilgotnego náparzánia/ ábowiem gdy wiátru się nádymáią/ á niż się rozeydą poronienie spráwuią/ mácice iey státki rozprzestrzeniáiąc/ dla czeg^o^ gdy gdźie indźiey co przyłożysz/ ná żołądek też záraz przywiniesz/ pigwę ábo iábłko pieczone/ winem kosztownym skropione/ y z rozmáitym korzeniem zamorskim potrzęśnione
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Cv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
lubo całkiem włóż w rynkę/ pietruszki drobno i pieczonej Cebule usiekaj/ wlej trochę rosołu masła dobrego/ albo Oliwy/ Cytrynę wyciśniej/ pieprzu gałka; przywarzywszy /w skorupki nalewaj a dawaj na Stół. Inaczej. Odwarzone Ślimaki/ siekane albo całkiem/ włóż w rynkę/ wlej Oliwy/ pieprzu/ soli/ gałki/ przysmaż/ a kłądąc w skorupki dawaj. Inaczej. Odwarzone Ślimaki/ siekane albo całkiem/ włóż w rynkę nakraj Czosnku drobno/ wlej Oliwy/ albo Masła/ soli; prżysmażywszy/ kładź w skorupki/ a dawaj. ADDIAMENT. VIII. Żółwie.
Takimi sposobami Żółwia gotować będziesz/ któremu wprzód żywemu poucinaj nogi i głowę/
lubo całkiem włoż w rynkę/ pietruszki drobno y pieczoney Cebule vsiekay/ wley trochę rosołu másłá dobrego/ albo Oliwy/ Cytrynę wyćiśniey/ pieprzu gałka; przywarzywszy /w skorupki naleway á daway na Stoł. Ináczey. Odwárzone Slimaki/ śiekáne álbo cáłkiem/ włoż w rynkę/ wley Oliwy/ pieprzu/ soli/ gałki/ przysmaż/ á kłądąc w skorupki daway. Ináczey. Odwárzone Slimaki/ śiekane álbo cáłkiem/ włoż w rynkę nákray Czosnku drobno/ wley Oliwy/ álbo Masła/ soli; prżysmażywszy/ kładź w skorupki/ á daway. ADDIAMENT. VIII. Zołwie.
Tákimi sposobámi Zołwiá gotowáć będźiesz/ ktoremu wprzod żywemu poućinay nogi y głowę/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 70
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
na kaszel. Na Kaszel z przeziębienia, weś Małmazy- kieliszek, przydaj Cukru, Szafranu, smaż na węglach, żeby było gęsto jak Syrop, zażywaj tego po łyżce ciepło. Item. Weś Czosnku, rozwierć go, i sok zniego wyciśni, (przylawszy trochę wody) przydaj do niego trochę Cukru, przysmaż, zażywaj po łyżce. Item. Weś żółtek jajowy surowy, zmięszaj go z lodowatym cukrem, zjedz, jest doświadczona. Item Myrrhę pod językiem trzymając, Kaszel ustaje. Item. Zmięszaj Terpentynę z miodem, i olejkiem Migdałowym, zażywaj potrosze. Item. Orzechy laskowe przypiekane, z miodem prasnym zażywane pomagają. Item
ná kászel. Ná Kászel z przeziębienia, weś Máłmázy- kieliszek, przyday Cukru, Száfránu, smaż ná węglách, żeby było gęsto iák Syrop, záżyway tego po łyszce ćiepło. Item. Weś Czosnku, rozwierć go, y sok zniego wyćiśni, (przylawszy trochę wody) przyday do niego trochę Cukru, przysmaż, zażyway po łyszce. Item. Weś żołtek iáiowy surowy, zmięszay go z lodowátym cukrem, ziedz, iest doświadczona. Item Myrrhę pod ięzykiem trzymáiąc, Kászel ustáie. Item. Zmięszay Terpentynę z miodem, y oleykiem Migdałowym, záżyway potrosze. Item. Orzechy láskowe przypiekáne, z miodem prásnym záżywáne pomagáią. Item
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 151
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Rożej/ który przeciwko chorobom przerzeczonym jest użyteczny/ tym sposobem: Wziąć kwiatków Spikanardowych pół funta Cukru Kanaru pułtora funta/ rozpuścić go w Spikanardowej wódce/ i warzyć tak długo odszymując aż wodka wywre/ a kiedy przechłodnie/ na przewiędle kwiecie wlać/ i do pieca po pieczywie/ albo na słońce gorące wystawić/ że się przysmażą. Ten Żołądkowi
Żołądek posila słaby utwierdza. Wątrobie
Zamuloną Wątrobę otwiera. Ślezionie
Ślezionę zatkaną wychędaża. Macicej
Macicę zaziębioną rozgrzewa.
Mocz zatrzymany nad przyrodzenie wywodzi. Wodka Spikanardowa. Aqua styllaticia.
Tym sposobem wodka Spikanardowa bywa dystilowana/ jako Lawendowa. Nakłaść kwiatu w wino przez noc żeby moknął/ nazajutrz dystylować. Drudzy tylko skrapiają
Rożey/ ktory przećiwko chorobom przerzeczonym iest vżyteczny/ tym sposobem: Wźiąć kwiatkow Spikánárdowych puł funtá Cukru Kánáru pułtorá funtá/ rozpuścić go w Spikánárdowey wodce/ y wárzyć ták długo odszymuiąc áż wodká wywre/ á kiedy przechłodnie/ ná przewiędle kwiećie wlać/ y do piecá po pieczywie/ álbo ná słońce gorące wystáwić/ że sie przysmáżą. Ten Zołądkowi
Zołądek pośila słáby vtwierdza. Wątrobie
Zámuloną Wątrobę otwiera. Sleźionie
Sleźionę zátkáną wychędaża. Máćicey
Máćicę záźiębioną rozgrzewa.
Mocz zátrzymány nád przyrodzenie wywodźi. Wodká Spikánárdowa. Aqua styllaticia.
Tym sposobem wodká Spikánárdowa bywa distilowána/ iáko Láwendowa. Nákłáść kwiátu w wino przez noc żeby moknął/ názáiutrz dystylowáć. Drudzy tylko skrapiáią
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 31
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ a w Piżmowym Olejku/ albo w samej Oliwie obmaczany: na kształt czopka/ albo węzełka zwinąć/ i w otwór łona wprawić. (Plat:) Mocz wywodzi i Kamień.
Mocz nad przyrodzenie zatrzymany/ także Kamień z Pęcherza wywodzi/ skruszywszy go/ korzenie i z nacią posiekawszy utłuc/ i w trosze wina przysmażyć/ a tym próg łona/ co nacieplej może scierpieć/ okładać/ na kształt woreczka uczyniwszy. Do uwiarowania czasu morowego Powietrza.
Czasu morowego powietrza pod nosem go mieć ustawicznie/ i woniać dobrze/ albo w mocnym winnym occie moczyć/ a w drzewianej gałce/ albo w węzełku pod nosem trzymać. Abowiem swą pornością zaraźliwe
/ á w Piżmowym Oleyku/ álbo w sámey Oliwie obmaczány: ná kształt czopká/ álbo węzełká zwinąć/ y w otwór łoná wpráwić. (Plat:) Mocz wywodźi y Kámień.
Mocz nád przyrodzenie zátrzymány/ tákże Kámień z Pęchyrzá wywodźi/ skruszywszy go/ korzenie y z naćią pośiekawszy vtłuc/ y w trosze winá przysmáżyć/ á tym próg łoná/ co naciepley może zćierpieć/ okłádáć/ ná kształt woreczká vczyniwszy. Do vwiárowánia czásu morowego Powietrza.
Czásu morowego powietrza pod nosem go mieć vstáwicznie/ y woniáć dobrze/ álbo w mocnym winnym ocćie moczyć/ á w drzewiáney gałce/ álbo w węzełku pod nosem trzymáć. Abowiem swą pornośćią záráźliwe
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 53
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
trzydzieści i dwa łoty/ smalcu wieprzowego szesnaście łotów/ To wespół usmażyć na wolnym węglistym ogniu/ żeby namniej nie przygorzało/ i tak długo smażyć aż się wodność ziół strawi/ potym w prasie wyprasować/ i przdać do tego nowego wosku szesnaście łotów/ Żywice Sosnowej albo Jodłowej/ Terpentyny po dwunaście łotów/ znowu z tym przysmażyć/ a na koniec/ gdy trochę przechłodnie/ korzenia jegoż Biedrzeńcu/ co nasubtelniej utartego/ cztery łoty wmieszaj. Tak będziesz miał kosztowną maść/ do wszelakich ran świeżo ciętych/ abo sztychowych. Tarnie. Postrz[...] Kule za[...] a wyciąga.
Wszelakie rzeczy w ciele tkwiące/ jako strzały albo żelesca/ Kule/ Kości/
trzydźieśći y dwá łoty/ smalcu wieprzowégo szesnaśćie łotow/ To wespoł vsmáżyć ná wolnym węglistym ogniu/ żeby namniey nie przygorzáło/ y ták długo smáżyć áż sie wodność źioł strawi/ potym w práśie wyprásowáć/ y przdáć do tego noweg^o^ wosku szesnáśćie łotow/ Zywice Sosnowey álbo Iodłowey/ Terpentyny po dwunaście łotow/ znowu z tym przysmáżyć/ á ná koniec/ gdy trochę przechłodnie/ korzenia iegoż Biedrzeńcu/ co nasubtelniey vtártego/ cztery łoty wmieszay. Ták będźiesz miał kosztowną máść/ do wszelákich ran świeżo ćiętych/ ábo sztychowych. Tarnie. Postrz[...] Kule zá[...] á wyćiąga.
Wszelákie rzeczy w ćiele tkwiące/ iáko strzáły álbo żelescá/ Kule/ Kośći/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 70
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
świeżego łotów szesnaście/ Celidoniej/ albo ziela Jaskółczego/ Kozłku ziela/ Zwiesinoszku/ abo Szałwiej polnej białej/ po dwanaście łotów: Te wszystkie zioła świeżozielone w Moździerzu utłukszy/ przydać do nich Masła młodego nie słonego/ Loju wołowego/ po funcie Aptekarskim/ i znowu to wespół tłuc/ a potym w Patelli na wolnym ogniu przysmażyć/ ażby się wszystka wilgotność ziół strawiła. Potym przecedziwszy/ i mocno wyprasowawszy przydać wosku jarzęcego dwanaście łotów/ Terpentyny sześć: To nad ogniem obyczajnie rozpuścić/ a gdy przechłodnieje/ przydać niżej pomienionych prochów do tego. To jest Mirry/ Mastyki/ Aleopatyku/ Grynszpanu Hiszpańskiego po połtoru łotu: Te wespół rękami dobrze umięszać
świeżego łotow szesnaśćie/ Celidoniey/ álbo źiela Iáskołczego/ Kozłku źiela/ Zwieśinoszku/ ábo Szałwiey polney białey/ po dwánaśćie łotow: Te wszystkie źiołá świeżoźielone w Możdżerzu vtłukszy/ przydáć do nich Másłá młodego nie słonego/ Loiu wołowego/ po funcie Aptekárskim/ y znowu to wespoł tłuc/ á potym w Pátelli ná wolnjm ogniu przysmáżyć/ áżby sie wszystká wilgotność źioł strawiłá. Potym przecedźiwszy/ y mocno wyprásowawszy przydać wosku iárzęceg^o^ dwanaśćie łotow/ Terpentyny sześć: To nád ogniem obyczáynie rospuśćić/ á gdy przechłodnieie/ przydáć niżey pomienionych prochow do tego. To iest Mirrhy/ Mástyki/ Aleopátyku/ Grynszpanu Hiszpáńskiego po połtoru łotu: Te wespoł rękámi dobrze vmięszáć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 242
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z sobą z gospody, Pozwolił im Apollo w swojej odpowiedzi. Trzeciego dnia pytają: czy z gliny, czy z miedzi? Rozgniewawszy bożysko: Nijakiego, boście Błaznowie, do kościoła mojego nie noście. „Daj jeść — wołam — kucharzu!” — powróciwszy z pola. „Jest kapłon zimny, jeśli przysmażyć go wola?” „Smaż chyżo, a ty, chłopcze, utocz wina w beczce.” Aż kucharz: „Na ryneczce czy na brytwanneczce?” „Smaż, na czym chcesz, bo cię zjem, złodzieju, z nogami.” Znowu ów: „Z kubebami czy z kardamonami?” Widząc,
z sobą z gospody, Pozwolił im Apollo w swojej odpowiedzi. Trzeciego dnia pytają: czy z gliny, czy z miedzi? Rozgniewawszy bożysko: Nijakiego, boście Błaznowie, do kościoła mojego nie noście. „Daj jeść — wołam — kucharzu!” — powróciwszy z pola. „Jest kapłon zimny, jeśli przysmażyć go wola?” „Smaż chyżo, a ty, chłopcze, utocz wina w beczce.” Aż kucharz: „Na ryneczce czy na brytwanneczce?” „Smaż, na czym chcesz, bo cię zjem, złodzieju, z nogami.” Znowu ów: „Z kubebami czy z kardamonami?” Widząc,
Skrót tekstu: PotMorKuk_III
Strona: 183
Tytuł:
Moralia
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty, pieśni
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1688
Data wydania (nie później niż):
1688
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
. Siarki tłuczonej lib: 2. Smaż w garcu nowym ad decoctionem tertiae partis. Smaruj póki ciepłe. Księgi pierwsze
Barzo łagodne smarowanie. Sulphuris puluerisati lib. i. Salis nitrij lib. semis Olei pini vnc 1. Olei lini vnc iij. Apum hornarum tritarum vnc vi. Mellis in fauo quantum sufficitad subsistentiam. Przysmażyć tego barzo lekkim ogniem/ a jeśli rzadka maść będzie/ przydawać wosku/ aż do subsistencji/ i tym smarować.
Mocny też i doświadczony Olej konopny/ dystylowany w ziemi we dwu nowych garcach/ per descensum takim sposobem: wziąć garniec wielki polewany/ dno powiercieć małemi dziurkami/ kilka ich uczyniwszy/ nasypać weń konopnego
. Siarki tłucżoney lib: 2. Smaż w gárcu nowym ad decoctionem tertiae partis. Smáruy poki ćiepłe. Kśięgi pierwsze
Bárzo łágodne smárowánie. Sulphuris puluerisati lib. i. Salis nitrij lib. semis Olei pini vnc 1. Olei lini vnc iij. Apum hornarum tritarum vnc vi. Mellis in fauo quantum sufficitad subsistentiam. Przysmáżyć tego bárzo lekkim ogniem/ á ieśli rzadka máść będźie/ przydáwáć wosku/ áż do subsistentiey/ y tym smárowáć.
Mocny też y doświádczony Oley konopny/ dystylowány w źiemi we dwu nowych gárcách/ per descensum tákim sposobem: wźiąć gárniec wielki polewány/ dno powierćieć máłemi dźiurkámi/ kilká ich vcżyniwszy/ násypáć weń konopnego
Skrót tekstu: OstrorMyśl1618
Strona: 22
Tytuł:
Myślistwo z ogary
Autor:
Jan Ostroróg
Drukarnia:
Bazyli Skalski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
myślistwo, zoologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
