wierzchowi w gałązki wyrastające. Po tych listeczki tegoż kształtu drobne/ w wierzchu tych okołki białymi kwiatkami kwitnące: Z którego potym bywa nasienie obszyrne/ we środku Miesiąca Sierpnia/ pachniące/ i smaku ostrego/ barwy ciemno popielatej/ cienkie/ i na wierzchu kończysto zaostrzone: Korzenia knodowatego/ fałdzistego i pomarszczonego/ równie jako Wężowników korzeń/ wiele z siebie odnóżek puszczając: Sam mierno miąsszy na wielki palec/ i tam i sam w ziemi/ nie w głębią/ ale poprzek rozkrzewiony i rozpierzchły: Zwierzchu czarny/ albo ciemno Imperatoria. Magistrant. Zielnik D. Simona Syrenniusa/ Kłącze. Listeczki Kwiat. Nasienie Korzeń.
popielaty: we wnątrz
wierzchowi w gáłąski wyrastáiące. Po tych listeczki teg^o^ż kształtu drobne/ w wierzchu tych okołki białymi kwiatkámi kwitnące: Z ktoreg^o^ potym bywa naśienie obszyrne/ we środku Mieśiącá Sierpniá/ pachniące/ y smáku ostrego/ bárwy ćiemno popielátey/ ćienkie/ y ná wierzchu końcżysto záostrzone: Korzeniá knodowátego/ fałdźistego y pomarsczonego/ rownie iáko Wężownikow korzeń/ wiele z śiebie odnożek pusczáiąc: Sam mierno miąsszy ná wielki pálec/ y tám y sam w źiemi/ nie w głębią/ ále poprzek rozkrzewiony y rozpierzchły: Zwierzchu czarny/ álbo ćiemno Imperatoria. Magistrant. Zielnik D. Simoná Syrenniusá/ Kłącze. Listeczki Kwiát. Naśienie Korzeń.
popieláty: we wnątrz
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 114
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
prawdziwego pół łota/ albo ćwierć łota/ octu winnego dobrego z pięć łyżek/ i ciepło to wypiwszy/ przez trzy godziny się pocić. Zielnik D. Symona Syrenniusa/ Item. Do ustrzeżenia morowego powietrza
Doświadczone lekarstwo za Bożą pomocą do ustrzeżenia morowego powietrza: Wziąć korzenia Miarzowego pułtora łota/ Kurzego ziela korzenia łot/ Korzenia Wężownikowego/ Biedrzeńcu po pół łota. To wszystko miałko utarszy/ po ćwierci łota na czczo z wodką tegoż ziela/ albo z jaką inną przynależącą/ a z łyżką winnego octu dawać ciepło pić. Przerzeczony proch może w skórzanych woreczkach być do roku chowany. Proch do roku chować. Item.
Inny proch nie pośledniejszy od
prawdźiwego poł łotá/ álbo ćwierć łotá/ octu winnego dobrego z pięć łyżek/ y ćiepło to wypiwszy/ przez trzy godźiny sie poćić. Zielnik D. Symoná Syrenniusá/ Item. Do vstrzeżenia morowego powietrza
Doświadczone lekárstwo zá Bożą pomocą do vstrzeżenia morowego powietrza: Wźiąć korzeniá Miarzowego pułtora łotá/ Kurzego źiela korzeniá łot/ Korzeniá Wężownikowego/ Biedrzeńcu po poł łotá. To wszystko miáłko vtárszy/ po ćwierći łotá ná czczo z wodką tegoż źiela/ álbo z iáką iną przynależącą/ á z łyszką winneg^o^ octu dawać ćiepło pić. Przerzeczony proch może w skorzánych woreczkách być do roku chowány. Proch do roku chowáć. Item.
Iny proch nie poslednieyszy od
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 118
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
barzo użyteczny. Także Biegunkom/ a zwłaszcza Czerwonej Ciekącce/ uwierciawszy go społecznie z korzeniem jego/ a z juchą warzonego pijąc. Jeszcze lepiej z Babką/ a z korzenim Kostywałowym w Czyrwonym winie warząc dawać pić. (Tab.) Upławom.
Upławy zbytnie białogłowskie zawściąga: wziąwszy tego obrotu Słonecznego/ Kurzego ziela korzenia/ Wężownikowego liścia i z wierzchołkami/ Jeżyn/ Niedośpiałku/ po garzci każdego/ Bylice połgarzci/ To wszystko pokrajawszy/ w winie czerwonym warząc/ a po trunku ciepło na czczo i na noc pijąc. (Tabe.) W uścich w siedzeniu/ na członkach wstydliwych ranj leczy:
Rany/ i zawrzedziałości/ tak w uściech/
bárzo vżyteczny. Tákże Biegunkom/ á zwłasczá Czerwoney Ciekącce/ vwierćiawszy go społecznie z korzeniem iego/ á z iuchą wárzonego piiąc. Iescze lepiey z Bábką/ á z korzenim Kostywałowym w Czyrwonym winie wárząc dawáć pić. (Tab.) Vpłáwom.
Vpłáwy zbytnie białogłowskie záwśćiąga: wźiąwszy tego obrotu Słonecznego/ Kurzego źiela korzeniá/ Wężownikowego liśćia y z wierzchołkámi/ Ieżyn/ Niedośpiałku/ po garzći káżdego/ Bylice połgarzći/ To wszystko pokráiawszy/ w winie czerwonym wárząc/ á po trunku ćiepło ná czczo y ná noc piiąc. (Tabe.) W vśćich w śiedzeniu/ ná członkách wstydliwych ránj leczy:
Rány/ y záwrzedźiáłośći/ ták w vśćiech/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 237
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
a cały rok dla rannych miasto lekarstwa chowają. Za którego używaniem/ rany tak sztychowe/ jako cięte/ i postrzały leczą. Zielnik D. Simona Syrenniusa/
Drudzy tak przyprawują to wino: biorą Zanklu z liściem i z korzeniem sześć garzci/ Grusczycki trzy garzci/ Koziej stopki abo Podagryczniku/ Dzięgielu/ Złotych głowenek/ Wężownikowego/ albo Gajowej miedunki ziela po dwu garzci/ Wołowego języku polnego/ Centurii małej/ po połtory garzci/ Podrzrzału garzć. Te wszystkie zioła drobno pokrajać/ Rapontyku albo Jasieńcu trzy łoty/ także drobno pokrajanego/ i wbić to w pięć garncową Baryłkę/ a Mosztu dobrego nalać/ i dać temu wykisnąć/ a chować do
á cáły rok dla ránnych miásto lekárstwá chowáią. Zá ktorego vżywániem/ rány ták sztychowe/ iáko ćięte/ y postrzały leczą. Zielnik D. Simoná Syrenniusá/
Drudzy ták przypráwuią to wino: biorą Zánklu z liśćiem y z korzeniem sześć garzći/ Gruscżycki trzy garzći/ Koźiey stopki ábo Podágryczniku/ Dźięgielu/ Złotych głowenek/ Wężownikoweg^o^/ álbo Gáiowey miedunki źiela po dwu garzći/ Wołowego ięzyku polnego/ Centuryey máłey/ po połtory garzći/ Podrźrzału garzć. Te wszystkie źiołá drobno pokráiáć/ Rhápontyku álbo Iaśieńcu trzy łoty/ tákże drobno pokráiánego/ y wbić to w pięć gárncową Báryłkę/ á Mosztu dobrego nálać/ y dáć temu wykisnąć/ á chowáć do
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 251
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
łyżek pijąc. Zielnik D. Simona Syreniusa/ Rany goi. Item.
Item, Ranom ciętym/ kłotym/ i tłuczonym/ trunek barzo osobliwy/ wziąwszy Pięciorniku z korzeniem z pułtory garści/ Zanklu/ liścia Rożyncowego i z kłączem młodym/ po garści/ Sadźcu/ Podróżniku/ liścia Belsynowego/ liścia gajowej miedunki/ albo Wężownikowego/ Muszetrza wielkiego które i Kurzym ślepem mianujemy/ liścia Wołowego języka po pułgarści. To wszystko pokrajawszy/ pułgarca wina na to białego nalać/ w flaszy cynowej zaszrobować/ abo w konwi zaszputnować/ i w kotle ukropu wrzącego/ przez cztery godziny warz/ a tego każdy dzień naczczo i na noc po ośmiu/ abo dzięsiąciu
łyżek piiąc. Zielnik D. Simoná Syreniusá/ Rány goi. Item.
Item, Ránom ćiętym/ kłotym/ y tłuczonym/ trunek barzo osobliwy/ wźiąwszy Pięćiorniku z korzeniem z pułtory gárśći/ Zánklu/ liśćiá Rożyncowego y z kłączem młodym/ po gárśći/ Sadźcu/ Podrożniku/ liśćia Belsynowego/ liśćia gáiowey miedunki/ álbo Wężownikowego/ Muszetrza wielkiego ktore y Kurzym slepem miánuiemy/ liśćia Wołowego ięzyká po pułgárści. To wszystko pokráiawszy/ pułgárcá winá ná to białego nalać/ w flászy cynowey zászrobowáć/ ábo w konwi zászputnowáć/ y w kotle vkropu wrzącego/ przez cztery godźiny warz/ á tego káżdy dźien náczczo y ná noc po ośmiu/ ábo dźięsiąćiu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 298
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Ten do wszytkich pomienionych chorób/ tak jako samo ziele jest przygodny. Księgi Pierwsze. Czerwonce.
Czerwoną ciekączkę tym sposobem leczy. Wziąć cukru Rożanego cztery łoty. konfektu Pigwowego trzy łoty. Soku Pieniężnikowego łot. Cukru Borakowego dwa łoty/ glinki Ormiańskiej przyprawionej kwintę. Roży czerwonej pułkwinty. Pereł przyprawionych dwie kwincie. Korzenia Wężownikowego i Kurzego ziela/ miałko utłuczonejch po pułkwinty/ soku Pigwowego i Piołynowego abo Syropu jego/ ileby dosyć do zaczynienia Konfektu było/ którego naczczo i przed wieczerzą jako Włoski orzech/ abo Kasztanowy na raz brać. Mocz zbytni zawściąga.
Mocz zbytnie/ i niezatrzymanie/ ustawnie odchodzący. Sok Gęsiego Poleju/ Sok z Tarnek
. Ten do wszytkich pomienionych chorob/ ták iáko sámo źiele iest przygodny. Kśięgi Pierwsze. Czerwonce.
Czerwoną ćiekączkę tym sposobem leczy. Wźiąć cukru Rożáne^o^ cztery łoty. konfektu Pigwoweg^o^ trzy łoty. Soku Pieniężnikowego łot. Cukru Borákoweg^o^ dwá łoty/ glinki Ormieńskiej przypráwionej kwintę. Roży czerwoney pułkwinty. Pereł przypráwionych dwie kwinćie. Korzenia Wężownikowego y Kurzego źiela/ miáłko vtłuczoneych po pułkwinty/ soku Pigwowego y Piołynowego ábo Syropu iego/ ileby dosyć do záczynienia Konfektu było/ ktorego náczczo y przed wieczerzą iáko Włoski orzech/ ábo Kásztanowy ná raz bráć. Mocz zbytni záwśćiąga.
Mocz zbytnie/ y niezátrzymánie/ vstáwnie odchodzący. Sok Gęśiego Poleiu/ Sok z Tárnek
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 303
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
tłuczone w nos kładąc/ sok też lejąc/ toż czyni. Kamień w nyrkach
Kamień z nerek wywodzi krsząc go/ z Ślązu/ Lakryciej/ i korzenia Pietruszczanego przydawszy/ warzyć/ a juchę pić. Biegunkom.
Biegunki jakiekolwiek zawściąga proch z niego uczyniony/ przedać do tego Species Diarrhodon Abbatis. Glinki Ormiańskiej/ i korzenia Wężownikowego/ który zowiemy Gajową miedunką/ i z konfektem Rożanym starym zmieszać/ a na raz jako Włoski/ abo Kasztanowy orzech/ używać rano i na noc. wnętrznościom zapalonym. Żołądkowi. wątrobie.
Zapalenie wnętrzne/ jako ust żołądkowych/ wątroby/ nerek/ pęcherza/ gasi/ warząc go z Lakrycją a z trochą cukru w
tłuczone w nos kłádąc/ sok też leiąc/ toż czyni. Kámień w nyrkách
Kámień z nyrek wywodźi krsząc go/ z Slązu/ Lákryciey/ y korzenia Pietrusczánego przydawszy/ wárzyć/ á iuchę pić. Biegunkom.
Biegunki iákiekolwiek záwśćiąga proch z niego vczyniony/ przedáć do tego Species Diarrhodon Abbatis. Glinki Ormiáńskiey/ y korzenia Wężownikowego/ ktory zowiemy Gáiową miedunką/ y z konfektem Rożánym stárym zmieszáć/ á ná raz iáko Włoski/ ábo Kásztanowy orzech/ vżywáć ráno y ná noc. wnętrznośćiom zápalonym. Zołądkowi. wątrobie.
Zápalenie wnętrzne/ iáko vst żołądkowych/ wątroby/ nyrek/ pęchyrzá/ gáśi/ wárząc go z Lákrycyą á z trochą cukru w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 322
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
pomoc.
Item Olejek Leszczynowy, Bukszpanowy na uśmierzenie bólu zębów jako Gwoździkowy, są chwalebne.
Item weźmi Kamfory mały kawałek, włóż do moździerzyka, wpuść kroplę jedne albo dwie olejku Gwożdzikowego, zetrzyj, przyłóż na ząb, jest rzecz pewna, jeżeli olejku nie masz, rozetrzyj z samym Gwoździkiem.
Item weźmi korzenia Paproci Pieciornikowego Wężownikowego, każdego po trzy ćwierci łota, Roży suchej, Szałwiej, Bukwice, każdego po garści, Gwoździków przetłuczonych kilka, warz w Winie, przecedziwszy bierz ciepło w usta,przytrzymując coraz. Item na przykry i długi ból Zębów puszczenie krwi spód języka lubo z medianny jest pomocne, także pijawki za uszyma. różnych chorób
Item
pomoc.
Item Oleiek Leszczynowy, Bukszpanowy ná uśmierzenie bolu zębow iáko Gwozdźikowy, są chwalebne.
Item weźmi Kámfory máły káwałek, włoż do mozdźierzyká, wpuść kroplę iedne álbo dwie oleyku Gwożdźikowego, zetrzyi, przyłoż ná ząb, iest rzecz pewná, ieżeli oleyku nie masz, rozetrzyi z samym Gwozdźikiem.
Item weźmi korzenia Páproći Piećiornikowego Wężownikowego, káżdego po trzy cwierći łotá, Roży suchey, Szałwiey, Bukwice, káżdego po garści, Gwozdźikow przetłuczonych kilka, warz w Winie, przecedźiwszy bierz ćiepło w ustá,przytrzymuiąc coraz. Item ná przykry y długi bol Zębow puszczenie krwi zpod ięzyká lubo z medyánny iest pomocne, tákże pijawki zá uszymá. rożnych chorob
Item
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 22
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
suchej, kwiatu Bzowego, Bobków, zwierzchnich skorek z Cybule, każdego ileć się zda, warz w wodzie do połowy, odejmi wrzące od ognia, wstaw do stolca, na którym niech siedzi ciężarna naparzając się, czyń takie naparzania co miesiąc, a przytym przykładaj plaster na krzyże i pod pępęk taki.
Weźmi korzenia Wężownikowego, kolędry, gałki Muszkatowej, skorek Pomorańczowych, Bursztynu, Kadzidła, Roży suchej, korzenia Tor- mentili, każdego po pół łota, wszystko utłucz na subtelny proch, rozpuść przy ogniu, Wosku żółtego łotów pięć, zmieszaj wszystko, przydaj trochę Terpentyny, mieszaj aż ostydnie. różnych chorób. Item Proszek broniący poronienia.
suchey, kwiátu Bzowego, Bobkow, zwierzchnich skorek z Cybule, káżdego ileć się zda, warz w wodźie do połowy, odeymi wrzące od ogniá, wstaw do stolcá, ná którym niech siedźi ćiężarna naparzáiąc się, czyń tákie náparzánia co mieśiąc, á przytym przykłáday plaster ná krzyże y pod pępęk táki.
Weźmi korzenia Wężownikowego, kolędry, gałki Muszkátowey, skorek Pomoráńczowych, Bursztynu, Kádźidłá, Roży suchey, korzenia Tor- mentili, káżdego po puł łotá, wszystko utłucz ná subtelny proch, rospuść przy ogniu, Wosku żołtego łotow pięć, zmieszay wszystko, przyday troche Terpentyny, mieszay ász ostydnie. rożnych chorob. Item Proszek broniący poronienia.
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 116
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
Psie języczki, na to jest bardzo dobre. O zapaleniu ranach, nabrzmiałości, opadnieniu języczka w gardle.
NAprzód jeżeli znaczne i dawne rany w gardle (prócz Dworskiej choroby) będą, trzeba się wprzód przepurgować kilka razy, krwie upuścić, potym pić ten dekokt. Weźmi drzewa Gwajakowego łotów sześć, korzenia Tormentilli, Wężownikowego po trzy łoty, ziela krwawniku, Babki, Roży suchej, Rzepiku, Niedośpiałku, Przewrotniku, Gruszyczki, każdego po garści, Lukrecyj, drzewa Jałowcowego po dwa łoty, Hanyż[...] garść, spisglasu przetłuczonego i w węzełku związanego pół funta, wody garcy cztery, warz aż trzecia część wywre, przecedź niech chory pije miasto piwa
Pśie ięzyczki, ná to iest bárdzo dobre. O zápáleniu ránách, nábrzmiałośći, opádnieniu ięzyczka w gárdle.
NAprzod ieżeli znáczne y dawne rány w gárdle (procz Dworskiey choroby) będą, trzebá się wprzod przepurgowáć kilka rázy, krwie upuśćić, potym pić ten dekokt. Weźmi drzewá Gwájákowego łotow sześć, korzenia Tormentilli, Wężownikowego po trzy łoty, źiela krwáwniku, Babki, Roży suchey, Rzepiku, Niedośpiáłku, Przewrotniku, Gruszyczki, káżdego po garśći, Lukrecyi, drzewá Jáłowcowego po dwá łoty, Hányż[...] garść, spisglásu przetłuczonego y w węzełku związánego puł funtá, wody gárcy cztery, warz ász trzećia część wywre, przecedz niech chory pije miásto piwá
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 139
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
