każdy mógł pojąć ten mój dyskurs, pierwej będę o tym mówił/ jeśliż woda Szklana może francowatym pomóc/ czyli nie; dopiero/ jeśliż tym którzy kiedykolwiek francę mieli/ na inne choroby/ a nie na francę/ godzi się z pożytkiem zażyć tej wody; a naostatku/ o tym przedziwnym gośćcu i węzłowatym mówić będę. Franca/ jako prawie wszyscy Medycy trzymają/ jest to choroba takowa/ która fundament swój w wątrobie/ i państwo zakłada. i tam zapaliwszy napierwej samę wątrobę/ przy tym i wszytkę krew/ a z nią wszytkie wilgotności/ nie pojętą jeszcze do tych czas skazę we wszytkim ciele zostawuje. Widomeć są jej
káżdy mogł poiąć ten moy discurs, pierwey będę o tym mowił/ iesliż wodá Sklána może fráncowátym pomóc/ cżyli nie; dopiero/ iesliż tym ktorzy kiedykolwiek francę mieli/ ná inne choroby/ á nie ná fráncę/ godźi się z pożytkiem zażyć tey wody; á náostátku/ o tym przedźiwnym gośćcu y węzłowátym mowić będę. Fráncá/ iáko práwie wszyscy Medycy trzymáią/ iest to choroba takowa/ ktora fundament swoy w wątrobie/ y państwo zákłáda. y tam zápaliwszy napierwey sámę wątrobę/ przy tym y wszytkę krew/ á z nią wszytkie wilgotnośći/ nie poiętą ieszcże do tych cżas skázę we wszytkim ćiele zostáwuie. Widomeć są iey
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 196.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
Czytelnicy bywają: przeto też i upominki dwojakie niech tu mają. Temu który gani i wszytko wzgardza fastu tumidus: w upominku Apolog Esopów De Gallo galinaceo. Temu zaś co prace literatów z chęcią przyjmuje, i one w przystojnym uszanowaniu ma, jako mędrszemu. mądrego Salomona ten upominek: Słuchając mądry mądrszym będzie. Krótkich a węzłowatych Powieści. KSIĘGI PIERWSZE. W nich opisane są Powieści Filozofów.
SOCRATES uczeń Archelausów/ a Platonów Mistrz/ rodem z sławnego miasta Aten (które prawie gniazdem Filozofii/ i wszytkich nauk wyzwolonych w Grecji było) przed 2000. lat/ i dla bystrego rozumu/ i umiejętności/ także obyczajów osobliwych/ i uczciwego żywota/
Cżytelnicy bywáią: przeto też y vpominki dwoiákie niech tu máią. Temu ktory gáni y wszytko wzgardza fastu tumidus: w vpominku Apolog AEsopow De Gallo galinaceo. Temu záś co prace literatow z chęćią przyimuie, y one w przystoynym vszánowániu ma, iáko mędrszemu. mądrego Sálomoná ten vpominek: Słucháiąc mądry mądrszym będzie. Krotkich á węzłowátych Powieśći. KSIĘGI PIERWSZE. W nich opisáne są Powieśći Filozofow.
SOCRATES vcżeń Archeláusow/ á Plátonow Mistrz/ rodem z sławnego miástá Athen (ktore práwie gniazdem Filozofiey/ y wszytkich náuk wyzwolonych w Greciey było) przed 2000. lat/ y dla bystrego rozumu/ y vmieiętnośći/ tákże obycżáiow osobliwych/ y vcżćiwego żywotá/
Skrót tekstu: BudnyBPow
Strona: 1
Tytuł:
Krotkich a wezłowatych powieści [...] księgi IIII
Autor:
Bieniasz Budny
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Tematyka:
filozofia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
Czym Rzeczypospolitej całość może być zachowana? powiedział: W której pry/ Rzeczypospolitej ubogim ludziom skuteczną sprawiedliwość czynią: Tyranów karzą: miara i waga jednaka wszędzie i sprawiedliwa: a nadewszytko/ gdzie na młodź jest surowa karność: a starzy nie zaprawieni w łakomstwo: ta zginienia może się nie bać. Krótkich powieści Krótkich a Węzłowatych Powieści. KŚIĘGI WTÓRE. W których są położone Powieści Cesarzów, Królów, Książąt, Hetmanów, Senatorów, i inszych Przełożonych.
IVLIVS Cesarz Rzymski/ gdy raz nieznacznie chciał się przewieść przez morze/ a nawałność tak wielka powstała/ że się i sam Styrman barzo był strwożył: tak do niego rzekł: Nie lękaj się
Cżym Rzecżypospolitey cáłość może być záchowána? powiedźiał: W ktorey pry/ Rzecżypospolitey vbogim ludźiom skutecżną spráwiedliwość cżynią: Tyránnow karzą: miárá y wagá iednáka wszędźie y spráwiedliwa: á nádewszytko/ gdźie na młodź iest surowa kárność: á stárzy nie zápráwieni w łákomstwo: tá zginienia może się nie bać. Krotkich powieśći Krotkich á Węzłowátych Powieśći. KŚIĘGI WTORE. W ktorych są położone Powieśći Cesárzow, Krolow, Kśiążąt, Hetmánow, Senatorow, y inszych Przełożonych.
IVLIVS Cesarz Rzymski/ gdy raz nieznácżnie chćiał się przewieść przez morze/ á nawáłność ták wielka powstáłá/ że się y sam Styrman bárzo był strwożył: ták do niego rzekł: Nie lękay się
Skrót tekstu: BudnyBPow
Strona: 88
Tytuł:
Krotkich a wezłowatych powieści [...] księgi IIII
Autor:
Bieniasz Budny
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Tematyka:
filozofia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
A Cesarz mu na to: Wędrujże z tym/ Bo gdyćby każdy brat twój dał tak wiele/ byłbyś bogatszym niż ja. Zbytnie bezpieczeństwo nie zawsze pożyteczne. Z stany wysokiemi szkoda się pospolitować. Nomina magna fuge. Nie składaj się z dworem. Komu cześć/ temu cześć. Krótkich Powieści Krótkich a Węzłowatych Powieści. KŚIĘGI TRZEĆIE. W których się zamykają Powieści Lacedemończyków.
LACedemończycy/ póki Grecja stała/ wszytkich niemal w zwięźnej mowie celowali. I w tym się ćwiczyli/ żeby krótkimi słowy wiele zawrzeć mogli: Rozumiejąc iż nie tak Rzeczpospolitą długie Oratie zdobią/ jako zacne sprawy. Przeto też barzo mało mówili: ale siła czynili
A Cesarz mu ná to: Wędruyże z tym/ Bo gdyćby káżdy brát twoy dał ták wiele/ byłbyś bogátszym niż ia. Zbytnie bespiecżeństwo nie záwsze pożytecżne. Z stany wysokiemi szkodá się pospolitowáć. Nomina magna fuge. Nie składay się z dworem. Komu cżeść/ temu cżeść. Krotkich Powieśći Krotkich á Węzłowátych Powieśći. KŚIĘGI TRZEĆIE. W ktorych się zámykáią Powieśći Lácedemońcżykow.
LACedemońcżycy/ poki Grecia stałá/ wszytkich niemal w zwięźney mowie celowáli. Y w tym się ćwicżyli/ żeby krotkimi słowy wiele záwrzeć mogli: Rozumieiąc iż nie ták Rzecżpospolitą długie Orátie zdobią/ iáko zacne spráwy. Przeto też bárzo máło mowili: ále śiłá cżynili
Skrót tekstu: BudnyBPow
Strona: 130
Tytuł:
Krotkich a wezłowatych powieści [...] księgi IIII
Autor:
Bieniasz Budny
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Tematyka:
filozofia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
mię.
Jednego Lacedemończyka gdy pytano/ czemuby żonę pojął barzo małego wzrostu? powiedział: Dla tego/ iż ze złego obierając/ wolałem wżdy obrać co namniejsze złe. Dając znać/ iż nowina na świecie Białagłowa dobra. Dla tegoż i Poeta mówi: Varium et mutabile semper Foemina, Księgi Czwarte Krótkich a Węzłowatych Powieści. KŚIĘGI CŻWARTE. W nich położone są Powieści i sprawy Białychgłów roztropnych.
WANDA Królewna Polska/ Panna wielkich cnot i męskiego serca/ córka Krakusowa/ który Kraków założył: gdy tylko sama została po zejściu Ojca swego dziedziczką/ a Rytyger Książę Niemieckie wyprawił do niej Posły/ starając się o jej przyjaźń/ i żądając
mię.
Iednego Lácedemońcżyká gdy pytano/ cżemuby żonę poiął bárzo máłego wzrostu? powiedźiał: Dla tego/ iż ze złego obieráiąc/ wolałem wżdy obráć co namnieysze złe. Dáiąc znáć/ iż nowiná ná świećie Białagłowá dobra. Dla tegoż y Poetá mowi: Varium et mutabile semper Foemina, Kśięgi Cżwarte Krotkich á Węzłowátych Powieśći. KŚIĘGI CŻWARTE. W nich położone są Powieśći y spráwy Białychgłow rostropnych.
WANDA Krolewná Polska/ Pánná wielkich cnot y męskiego sercá/ corká Krákusowá/ ktory Krákow záłożył: gdy tylko sámá zostáłá po ześćiu Oycá swego dźiedźicżką/ á Rytyger Kśiążę Niemieckie wypráwił do niey Posły/ stáráiąc się o iey przyiaźń/ y żądáiąc
Skrót tekstu: BudnyBPow
Strona: 145
Tytuł:
Krotkich a wezłowatych powieści [...] księgi IIII
Autor:
Bieniasz Budny
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Tematyka:
filozofia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
m. nam opowiadał/ a ziściły się/ i do tego czasu iszczą/ pamiętam/ gdyś mi w. m. zaraz świeżo oznajmił on sen swój/ jako na orła onego Moskiewskiego dwoistego/ nad bramą zamkową stojącego/ drudzy orłowie bili: a on tylo skrzydłami trzepiotał/ na których te słowa krótkie/ ale węzłowate/ napisane miął: Ex tot tantisq fidelium periculis, vitae meae interitus: a potym też na ziemię upadł/ i roztrącony jest. Nie daremne bywały takie widzenia przed posiedzeniem od Hiszpanów Nowego świata: ale i to też państwo zle nabyte/ dalibóg weźmie koniec swój w krótkim czasie/ i ziści się ten sen od Boga
m. nam opowiádał/ á ziśćiły się/ y do tego czásu isczą/ pámiętam/ gdyś mi w. m. záraz świeżo oznáymił on sen swoy/ iáko ná orłá onego Moskiewskiego dwoistego/ nád bramą zamkową stoiącego/ drudzy orłowie bili: á on tylo skrzydłámi trzepiotał/ ná ktorych te słowá krotkie/ ále węzłowáte/ nápisáne miął: Ex tot tantisq fidelium periculis, vitae meae interitus: á potym też ná źiemię vpadł/ y rostrącony iest. Nie dáremne bywáły tákie widzenia przed pośiedzeniem od Hiszpanow Nowego świátá: ále y to też páństwo zle nábyte/ dalibog weźmie koniec swoy w krotkim czáśie/ y ziśći się ten sen od Bogá
Skrót tekstu: BotŁęczRel_V
Strona: 7
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. V
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
klącza złobkowanego/ na Pułtora łokcia/ podczas i na dwa wzwyż/ podczas ciemno pobruniałe/ niekiedy jako Bylica zielone. Liścia wąskiego od kłącza/ ku końcu wierzchniemu szerszego/ podługowatego/ jako na Wierzbie/ około krajów karbowanego. Kwiatu żółtego/ który gdy okwitnie/ także jako Prosiana włoć w pirzysko wypuszcza. Korzeń knodowaty albo węzłowaty/ długi/ mało odnóżek z siebie puszczający. Księgi Pierwsze. Miejsce.
Rad w lesiech przy mokradliskach roście/ na miejcach wyprawnych/ w krzewinach/ i przy krzewinach/ miedzy wierzbą/ i przy wodach rzecznych. Przyrodzenie
WYrusza/ i rozgrzewa we wtórym stopniu/ co się znaczy z smaku jego gorzkiego/ wyciera/ spaja
klącza złobkowánego/ ná Pułtorá łokćiá/ podczás y ná dwá wzwysz/ podczás ćiemno pobruniáłe/ niekiedy iáko Bylicá źielone. Liśćia wąskiego od kłącza/ ku końcu wierzchniemu szerszego/ podługowátego/ iáko ná Wierzbie/ około kráiow kárbowánego. Kwiátu żołtego/ ktory gdy okwitnie/ tákże iáko Prośiána włoć w pirzysko wypuscza. Korzeń knodowáty álbo węzłowáty/ długi/ máło odnożek z śiebie pusczáiący. Kśięgi Pierwsze. Mieysce.
Rad w leśiech przy mokrádliskách rośćie/ ná mieycách wypráwnych/ w krzewinách/ y przy krzewinách/ miedzy wierzbą/ y przy wodách rzecznych. Przyrodzenie
WYrusza/ y rozgrzewa we wtorym stopniu/ co się znáczy z smáku iego gorzkiego/ wyćiera/ spaia
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 305
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
charkanie nią czyniąc. Rozsądek.
Nieprzystojnie czynią/ którzy to ziele Trank mieszają z Wielosiłem/ także z Złomignatem/ chociaż niejakokolwiek skutkami do siebie przystepują/ wszakoż jedno nie są. Pępawa abo Kurzeziele/ Rozdział 91
KUrzeziele/ które Pępawą/ i Przerwipępem zowią. Korzenie ma miernomiąssze/ krótkie/ knodowate/ abo gruzłowate/ i węzłowate/ w sobie gęste/ wewnątrz rumienne. Smaku ściągają- Tormentilla. Septifolia, et Septifolium Chrysogonum. Betularia. Tormentill. Hertzwurtzl. Feygwurtzl. Bluttwurtzl. Rottwurtzl. Rhurwurtzl. Rothelwurtzl. Rottgüntzel. Birckwurtzl. Zielnik D. Simona Syreniusa/
cnego cirpkiego/ jako w żołądziu. Z tego korzenia/ każdej Wiosny zwłaszcza w Kwietniu
charkánie nią czyniąc. Rozsądek.
Nieprzystoynie czynią/ ktorzy to źiele Tránk mieszáią z Wielośiłem/ tákże z Złomignatem/ choćiasz nieiákokolwiek skutkámi do śiebie przystepuią/ wszákoż iedno nie są. Pępáwá ábo Kurzeźiele/ Rozdźiał 91
KVrzeźiele/ ktore Pępáwą/ y Przerwipępem zowią. Korzenie ma miernomiąssze/ krotkie/ knodowáte/ ábo gruzłowáte/ y węzłowáte/ w sobie gęste/ wewnątrz rumienne. Smáku śćiągáią- Tormentilla. Septifolia, et Septifolium Chrysogonum. Betularia. Tormentill. Hertzwurtzl. Feygwurtzl. Bluttwurtzl. Rottwurtzl. Rhurwurtzl. Rothelwurtzl. Rottgüntzel. Birckwurtzl. Zielnik D. Simona Syreniusá/
cnego ćirpkiego/ iáko w żołądźiu. Z tego korzenia/ kázdey Wiosny zwłasczá w Kwietniu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 307
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
tak było/ niebylibyśmy dla cnot chwały godni/ abo dla złości gańby/ i jużby nam nie służyły nagrody/ zapłaty/ karania/ strofowania/ łajania/ etc. Nawet jeszcze wylicza nauczyciele/ którzy cnot uczą: jako są rodzice/ mamki/ mistrzowie/ bakałarze/ Rymy Poetów zacnych krótkie i węzłowate/ prawodawce/ i tym podobne. Arystoteles też po części niemałej/ zda się pozwalać tego/ iż nam cnoty z przyrodzenia pochodzą. Ten napisał Księgi/ które nazwał Fisiognomia/ z których uczy/ poznawać ludzkie obyczaje/ z samego twarzy weyźrzenia/ z pewnych znaków ciała/ obyczaje umysłu znać. Gdzieby tedy z przyrodzenia
ták było/ niebylibysmy dla cnot chwały godni/ ábo dla złośći gáńby/ y iużby nam nie służyły nagrody/ zapłáty/ karánia/ strofowánia/ łáiánia/ etc. Nawet iescze wylicza náuczyćiele/ ktorzy cnot vczą: iáko są rodźice/ mámki/ mistrzowie/ bákałarze/ Rymy Poetow zacnych krotkie y węzłowáte/ práwodáwce/ y tym podobne. Aristoteles też po części niemáłey/ zda się pozwáláć tego/ iż nam cnoty z przyrodzenia pochodzą. Ten nápisał Kśięgi/ ktore názwał Phisiognomia/ z ktorych vczy/ poznáwáć ludzkie obyczáie/ z sámego twarzy weyźrzenia/ z pewnych znákow ćiáła/ obyczáie vmysłu znáć. Gdźieby tedy z przyrodzenia
Skrót tekstu: PetrSEt
Strona: 121
Tytuł:
Etyki Arystotelesowej [...] pierwsza część
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
filozofia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
/ a chleb twardy/ ktemu piwnica na kołku/ biada tam chudemu pachołku. Gdy Sokół spieszeje/ bije go i wrona. Mortuo Leoni etiam mures insultant. Gdzie trzeba papać/ tam trzeba i kakać. Grzegorz/ czegoż? Podź robić/ o nie mogęć chodzić: podźże jeść/ toć muszę poleść. Gospodarstwo węzłowate ałowo/ nie wnet będzie/ co rzeczesz/ gotowo. 22. Prou. 28. 20
Gdzie rozumu nie/ czas pomoże. Grabieżna klacza / kontentuje się i plewami. Głośny dzwonek zła sława. Gdzie dla dwu nagotują/ tam się trzeci naje. Gdy jedziesz w drogę/ ano piecze słońce/ Nie chroni się
/ á chleb twárdy/ ktemu piwnicá ná kołku/ biádá tám chudemu páchołku. Gdy Sokoł spieszeie/ biie go y wroná. Mortuo Leoni etiam mures insultant. Gdźie trzebá pápáć/ tám trzebá y kákáć. Grzegorz/ cżegoż? Podź robić/ o nie mogęć chodźić: podźże ieść/ toć muszę poleść. Gospodárstwo węzłowáte ałowo/ nie wnet będźie/ co rzecżesz/ gotowo. 22. Prou. 28. 20
Gdźie rozumu nie/ cżás pomoże. Grábieżna klácżá / kontentuie się y plewámi. Głośny dzwonek zła sławá. Gdźie dla dwu nágotuią/ tám się trzeći náie. Gdy iedźiesz w drogę/ áno piecże słońce/ Nie chroni się
Skrót tekstu: RysProv
Strona: B4
Tytuł:
Proverbium polonicorum
Autor:
Salomon Rysiński
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
przysłowia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
