Geometrze. Gdyż jako bez nagany mierzy cyrklem długości, tak chwalebnie, pewną miarą sposobno, może mierzać place figur. Nauka XXXVI. Sprobować Gruntu jeżeli ma Łan zupełny? Połłanu? abo Ćwierć? NIech będzie grunt CDEFB, którego potrzeba doświadczyć, jeżeli zabiera Łan cały Niemiecki. Tędy przzenioższy go na mapę, i wyrachowawszy włociach, jego płaszczyznę, która niech będzie 719 975; uważ jeżeli jest większa abo mniejsza od liczby, którą masz położona w tablicy Łanu Niemieckeigo 729 000. A gdy mniejszą (jaka tu) znajdziesz; opowiesz że gruntowi CDEFB niedostaje łokć płaskich 9025, której liczby ściana, jest 95. Zaczym do Łanu Niemieckiego nie
Geometrze. Gdyż iáko bez nágány mierzy cyrklem długośći, ták chwalebnie, pewną miárą sposobno, może mierzáć pláce figur. NAVKA XXXVI. Sprobowáć Gruntu ieżeli ma Łan zupełny? Połłanu? ábo Cwierć? NIech będźie grunt CDEFB, ktorego potrzebá doświádczyć, ieżeli zábiera Łan cáły Niemiecki. Tędy przzenioższy go ná máppę, y wyráchowawszy włoćiách, iego płászczyznę, ktora niech będźie 719 975; vważ ieżeli iest większa ábo mnieysza od liczby, ktorą masz położona w tablicy Łanu Niemieckeigo 729 000. A gdy mnieyszą (iáka tu) znaydźiesz; opowiesz że gruntowi CDEFB niedostáie łokć płáskich 9025, ktorey liczby śćiáná, iest 95. Záczym do Łanu Niemieckiego nie
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 151
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
, w tablicę.) (36: W. i zmasz ed.) (K 38. W. 2 37. Popr: 38.) (K. 47. W1 23 Popr[...] ) (K 63. W. 14 żemi Popr: ziemi.) (K. 64. W. przedostatni: włoci 1000. Popr: 500. abo 1000) (K. 82.[...] 2 nadoskonałej, Popr: niedoskonałej) (K 88 W 4 przed końcem: EL, Popr: FL.) (K 90 W. ostatni. Ścianie, Popraw połścianie.) (K. 96 W przedostatni: woskowego Popr: woskowego
, w tablicę.) (36: W. y zmasz ed.) (K 38. W. 2 37. Popr: 38.) (K. 47. W1 23 Popr[...] ) (K 63. W. 14 źemi Popr: źiemi.) (K. 64. W. przedostatni: włoći 1000. Popr: 500. ábo 1000) (K. 82.[...] 2 nadoskonáłey, Popr: niedoskonałey) (K 88 W 4 przed końcem: EL, Popr: FL.) (K 90 W. ostátni. Śćianie, Popraw połśćiánie.) (K. 96 W przedostátni: woskowego Popr: woskowego
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 152
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
/ a tego miasto trunku pospolitego/ w Febrze używać/ przy obiedzie i wieczerzy. Ale gdzieby już Febra nadeszła/ nietylko od tego/ ale od wszelakiego trunku zatrzymać się/ aże prawie opuści. Księgi Pierwsze. Piwo każdej gorączce należące Trunek rannym
Rannym trunek barzo użyteczny: Wziąć liścia Biedrzeńcowego dwie garści/ Prosianej włoci/ którą też Trankiem zowią/ Zanklu po garści: to posiekawszy/ w winie albo w piwie starym/ w Flaszy/ albo w Cynowej konwi zalutowawszy/ w kotle ukropu wrzącego warzyć/ przez godzin cztery/ a tego na czczo i na noc/ po piąci albo sześci łyżek/ rannemu każdy dzień ciepło dawać. Item
/ á tego miásto trunku pospolitego/ w Febrze vżywáć/ przy obiedźie y wieczerzy. Ale gdźieby iuż Febrá nádeszłá/ nietylko od tego/ ále od wszelákiego trunku zátrzymáć się/ áże práwie opuści. Kśięgi Pierwsze. Piwo káżdey gorączce náleżące Trunek ránnym
Ránnym trunek bárzo vżyteczny: Wźiąć liśćia Biedrzeńcowego dwie gárśći/ Prośiáney włoći/ ktorą też Trankiem zowią/ Zánklu po gárśći: to pośiekawszy/ w winie álbo w piwie stárym/ w Flászy/ álbo w Cynowey konwi zálutowawszy/ w kotle vkropu wrzącego wárzyć/ przez godźin cztery/ á teg^o^ ná czczo y ná noc/ po piąći álbo sześći łyżek/ ránnemu káżdy dźień ćiepło dawáć. Item
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 69
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
to dystylować z Balneum maris z Alembiku szklanego/ tej wodki po cztery łyżki na raz choremu pić dawać. Rannym
Rannym trunek barzo osobliwy/ który cały rok bez skazy/ i wywietrzenia chować może/ miasto Syropu rannym należącego: Wziąć ziela Biedrzeńcowego sześć garści/ Zanklu cztery/ Gęsiego poleju abo Pieniężniku/ Tranku abo Prosianej włoci/ Barwinku/ po trzy garści/ Naparstnice/ Kosztywału/ Muszterza abo Muszcu błękitnego kwiatu/ to jest samca/ po dwu garści/ Kurzego ziela i z korzeniem/ Języczków abo Babki wąskiej/ Nasięźrzału ziela samego bez korzenia/ Pięciorniku wielkiego i mniejszego po półtorej garści/ Pigwowego drzewa liścia/ Koczanków żółtych po garści/ Gwajaku
to distyllowáć z Balneum maris z Alembiku śklánego/ tey wodki po cztery łyszki ná raz choremu pić dáwáć. Ránnjm
Ránnym trunek bárzo osobliwy/ ktory cáły rok bez skázy/ y wywietrzenia chowáć może/ miásto Syropu ránnym należącego: Wźiąć źiela Biedrzeńcowego sześć garśći/ Zánklu cztery/ Gęśiego poleiu ábo Pieniężniku/ Tranku ábo Prośiáney włoći/ Bárwinku/ po trzy garśći/ Napárstnice/ Kosztywału/ Muszterza ábo Muszcu błękitnego kwiátu/ to iest samcá/ po dwu garśći/ Kurzego źiela y z korzeniem/ Ięzyczkow ábo Bábki wąskiey/ Náśięźrzału źiela samego bez korzenia/ Pięćiorniku wielkiego y mnieyszego po połtorey garśći/ Pigwowego drzewá lisćia/ Koczánkow żołtych po garśći/ Gwáiaku
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 72
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: który tym sposobem ma być czyniony: Wziąć liścia Dzięgielu ogródnego albo sianego świeżo zielonego dwie garzci/ Dzięgielu płonnego/ liścia/ Włosków czerwonych P Mar. Bylice/ Koziej stopki/ Wirzchołków dzwonków Matki Bożej/ Czarłowego żebra/ Barwinku/ po garzci każdego/ liścia Jemioły brzozowej/ Ruty ogródnej po garzci/ Traku albo Prosianej włoci/ Zajęczych uszek/ Lebiotki po garzci/ a te wszytko świeżo zielone/ drobno posiekane i przetłuczone/ a do przetłucenia ich/ przydać masła świeżego bez soli trzydzieści i dwa łoty/ Oliwy prawie doźrzałej słodkiej dwa funty/ Wina białego przedniego funt. To wszytko wespół w garncu glinianym/ przez dwie Niedzieli na jarkim słońcu moczyć
: ktory tym sposobem ma być czyniony: Wźiąć liśćia Dźięgielu ogrodnego álbo śianego świeżo źieloneg^o^ dwie garzći/ Dźięgielu płonnego/ liśćia/ Włoskow czerwonych P Már. Bylice/ Koźiey stopki/ Wirzchołkow dzwonkow Mátki Bożey/ Czárłowego źiebrá/ Bárwinku/ po garzći káżdego/ liśćia Iemioły brzozowey/ Ruty ogrodney po garzći/ Tráku álbo Prośiáney włoći/ Záięczych vszek/ Lebiotki po garzći/ á te wszytko świeżo źielone/ drobno pośiekáne y przetłuczone/ á do przetłucenia ich/ przydáć másłá świeżeg^o^ bez soli trzydźieśći y dwá łoty/ Oliwy práwie doźrzáłey słodkiey dwá funty/ Winá białe^o^ przednieg^o^ funt. To wszytko wespoł w gárncu gliniánym/ przez dwie Niedźieli ná iárkim słońcu moczyć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ i w kotle ukropu wrzącego/ przez cztery godziny warz/ a tego każdy dzień naczczo i na noc po ośmiu/ abo dzięsiąciu łyżek choremu daj pić. Item.
Item, Weźmi korzenia z liściem sześć garści/ Benedyktu z korzeniem/ Kunradu abo Bluszczu ziemnego/ Barwinku/ po trzy garści/ Głowienek żółtych/ Prosianej włoci/ abo Tranku/ Zanklu Sadźcu/ Biedrzeńcu Włoskiego liścia/ po dwu garści/ liścia polnej Roże/ albo wierzchołków jej/ Dzięgielu płonnego korzenia/ Trędowniku liścia/ po pułtory garści/ Wężowych języczków/ albo Nasięźrzału/ Kocanków żółtych/ ziela Wroniej nogi/ po garści/ ziela i z korzeniem drobno posiekać/ i z Alembiku
/ y w kotle vkropu wrzącego/ przez cztery godźiny warz/ á tego káżdy dźien náczczo y ná noc po ośmiu/ ábo dźięsiąćiu łyżek choremu day pić. Item.
Item, Weźmi korzenia z liśćiem sześć gárśći/ Benediktu z korzeniem/ Kunradu ábo Blusczu źiemnego/ Bárwinku/ po trzy gárśći/ Głowienek żołtych/ Prośiáney włoći/ ábo Tránku/ Zánklu Sadźcu/ Biedrzeńcu Włoskieg^o^ liśćia/ po dwu gárśći/ liśćiá polney Roże/ álbo wierzchołkow iey/ Dźięgielu płonnego korzenia/ Trędowniku liśćia/ po pułtory gárśći/ Wężowych ięzyczkow/ álbo Náśięźrzału/ Kocánkow żołtych/ źiela Wroniey nogi/ po gárśći/ źiela y z korzeniem drobno pośiekáć/ y z Alembiku
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 298
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i zadanemu/ jest osobliwym lekarstwem. Ten klącza złobkowanego/ na Pułtora łokcia/ podczas i na dwa wzwyż/ podczas ciemno pobruniałe/ niekiedy jako Bylica zielone. Liścia wąskiego od kłącza/ ku końcu wierzchniemu szerszego/ podługowatego/ jako na Wierzbie/ około krajów karbowanego. Kwiatu żółtego/ który gdy okwitnie/ także jako Prosiana włoć w pirzysko wypuszcza. Korzeń knodowaty albo węzłowaty/ długi/ mało odnóżek z siebie puszczający. Księgi Pierwsze. Miejsce.
Rad w lesiech przy mokradliskach roście/ na miejcach wyprawnych/ w krzewinach/ i przy krzewinach/ miedzy wierzbą/ i przy wodach rzecznych. Przyrodzenie
WYrusza/ i rozgrzewa we wtórym stopniu/ co się znaczy
y zádánemu/ iest osobliwym lekárstwem. Ten klącza złobkowánego/ ná Pułtorá łokćiá/ podczás y ná dwá wzwysz/ podczás ćiemno pobruniáłe/ niekiedy iáko Bylicá źielone. Liśćia wąskiego od kłącza/ ku końcu wierzchniemu szerszego/ podługowátego/ iáko ná Wierzbie/ około kráiow kárbowánego. Kwiátu żołtego/ ktory gdy okwitnie/ tákże iáko Prośiána włoć w pirzysko wypuscza. Korzeń knodowáty álbo węzłowáty/ długi/ máło odnożek z śiebie pusczáiący. Kśięgi Pierwsze. Mieysce.
Rad w leśiech przy mokrádliskách rośćie/ ná mieycách wypráwnych/ w krzewinách/ y przy krzewinách/ miedzy wierzbą/ y przy wodách rzecznych. Przyrodzenie
WYrusza/ y rozgrzewa we wtorym stopniu/ co się znáczy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 305
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zagniłe/ smrodliwe/ wyczyścia i goi/ wymywając nim/ albo sok z niego w nie puszczając. A prochem jegoż zasypując. Przepukłym.
Narwanym/ i przepukłym/ z Niedośpiałkiem w czerwonym winie cirpkim warzony/ a trunkiem rano i na noc używany/ ratunek daje. Macicy zawrzedziałej.
Macicę zawrzedziałą/ jako i Prosiana włoć leczy/ warząc w winie a dystylując/ i trunkiem tej wodki rano/ i na noc używając. Kiszkom nadętym.
Toż też nadęcie kiszek/ z żarciem i z gryzieniem układa/ wietrzności rozpędziwszy
Wrzody Ustom zakażonym.
Rany w uściech z ognistymi przymioty goi. Także. Języczku nabrzmiałemu.
Języczka nabrzmiałość/ i napuchnienie leczy
zágniłe/ smrodliwe/ wyczyśćia y goi/ wymywáiąc nim/ álbo sok z niego w nie pusczáiąc. A prochem iegoż zásypuiąc. Przepukłym.
Nárwánym/ y przepukłym/ z Niedośpiałkiem w czerwonym winie ćirpkim wárzony/ á trunkiem ráno y ná noc vżywány/ rátunek dáie. Máćicy záwrzedźiáłey.
Máćicę záwrzedźiáłą/ iáko y Prośiána włoć leczy/ wárząc w winie á distyluiąc/ y trunkiem tey wodki ráno/ y ná noc vżywáiąc. Kiszkom nádętym.
Toż też nádęcie kiszek/ z żárćiem y z gryźieniem vkłáda/ wietrznośći rospędźiwszy
Wrzody Vstom zákáżonym.
Rány w vśćiech z ognistymi przymioty goi. Tákże. Ięzyczku nábrzmiáłemu.
Ięzyczká nábrzmiáłość/ y nápuchnienie leczy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 305
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
na nawiętsze kwitnie/ ma być wyciągana. Ranom. Wrzodom.
Rany i wrzody/ tak wnętrzne/ jako i zwierzchne goi/ pijąc/ i nią wymywając. Przeczosom.
Przeto i starcia w siedzeniu i w łonie/ goi/ chusteczkę maczając/ i ciepło kładąc.
Też tym chorobom wszystkim służy którym Trank/ albo Prosiana włoć należy. Rozsądek.
TO ziele aczkolwiek mało nie wszędy pospolite jest/ wszakoż dla zaniedbania/ i nieznajomości jego/ rzadkiemu jest wiadome/ tak z kształtu/ jako skutków. Trank/ abo Prosianawłoć/ Rozdział 90.
TRank/ który Prosianąwłocią drudzy zowią/ kłącza abo rózgi jest dwułokietnej i trzyłokietnej/ według bujności miejsca/ gładkiej
ná nawiętsze kwitnie/ ma bydź wyćiągána. Ránom. Wrzodom.
Rány y wrzody/ ták wnętrzne/ iáko y zwierzchne goi/ piiąc/ y nią wymywáiąc. Przeczosom.
Przeto y stárćiá w śiedzeniu y w łonie/ goi/ chusteczkę máczáiąc/ y ćiepło kłádąc.
Też tym chorobom wszystkim służy ktorym Tránk/ álbo Prośiana włoć należy. Rozsądek.
TO źiele áczkolwiek máło nie wszędy pospolite iest/ wszákoż dla zániedbánia/ y nieznáiomośći iego/ rzadkiemu iest wiádome/ ták z kształtu/ iáko skutkow. Tránk/ ábo Prośiánawłoć/ Rozdźiáł 90.
TRánk/ ktory Prośiánąwłoćią drudzy zowią/ kłącza abo rozgi iest dwułokietney y trzyłokietney/ według buynośći mieyscá/ głádkiey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 305
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ do wychędożenia i gojenia służy/ zwłaszcza z sokiem Kokornakowym napoły zmieszany/ abo z miałkim prochem jego. Abowiem w nich trawi wszelakie złe wilgotności. Napuchnieniu.
Napuchnieniu wszelakiemu ku leczeniu trudnemu/ pijąc/ i nim nacierając. Chropowatości ciała
Chropowatość ciała i zmazy nacierając nim zgładza i spądza. Wodka z Tranku/ abo Włoci Prosianej.
Wodkę z tego ziela naprzystojniej dystylować z Balneum maris w Lipcu/ i w Sierpniu/ gdy nalepiej kwitnie.
Do zranienia wnętrzności/ tak jako juchy z warzonego ziela/ trunkiem używać może.
W czerwonej ciekącze. Także w innych biegunkach/ gdzieby były kiszki nazbyt wystrugane/ wygryzione jadowitą materią/ i zranione/
/ do wychędożenia y goienia służy/ zwłasczá z sokiem Kokornakowym nápoły zmieszány/ ábo z miáłkim prochem iego. Abowiem w nich trawi wszelákie złe wilgotnośći. Nápuchnieniu.
Nápuchnieniu wszelákiemu ku leczeniu trudnemu/ piiąc/ y nim náćieráiąc. Chropowátośći ćiáłá
Chropowátość ćiáłá y zmázy náćieráiąc nim zgładza y spądza. Wodká z Tránku/ ábo Włoći Prośiáney.
Wodkę z tego źiela naprzystoyniey dystyllowáć z Balneum maris w Lipcu/ y w Sierpniu/ gdy nalepiey kwitnie.
Do zránienia wnętrznośći/ ták iáko iuchy z wárzonego źiela/ trunkiem vżywáć może.
W czerwoney ćiekącze. Tákże w inych biegunkách/ gdźieby były kiszki názbyt wystrugáne/ wygryźione iádowitą máterią/ y zránione/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 307
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
