przez sito. Jak złoto i srebro wychędożyć?
Wziąć Salamoniaku, koperwasu, śaletry, cegły, każdego zarówno, wszystko zetrzeć na proch; rozczyń uryną jak ciasto, którym złoto wszytko oblep, i włóż do ognia wolnego, rozpalone wyjmi, wychędoż wodą, wytrzy chustą, i wysusz. Albo też wziąwszy Salamoniaku, Gryszpanu wajsztynu wszytkiego zarówno, utrzy na proch z octem zmieszawszy, warzyć złoto póki aż czyste nie będzie, O Sekretach osobliwych
potym wypłucz; wytrzy, wysusz. Srebro zaś zasniedziałe tak wychędożysz; weź Wajsztynu części trzy, soli dwie, hałunu jednę, wszytko na proch utrzyj, przylej ługu, warz w tym srebro, zdjąwszy z
przez sito. Iak złoto y srebro wychędożyć?
Wziąć Salamoniaku, koperwasu, śaletry, cegły, każdego zarowno, wszystko zetrzeć na proch; rozczyń uryną iak ciasto, ktorym złoto wszytko oblep, y włoż do ognia wolnego, rospálone wyimi, wychędoż wodą, wytrzy chustą, y wysusz. Albo też wziąwszy Salamoniáku, Gryszpanu waysztynu wszytkiego zárowno, utrzy ná proch z octem zmieszawszy, warzyć złoto poki aż czyste nie będzie, O Sekretach osobliwych
potym wypłucz; wytrzy, wysusz. Srebro zaś zasniedziałe tak wychędożysz; weź Waysztynu części trzy, soli dwie, hałunu iednę, wszytko na proch utrzyi, przyley ługu, warz w tym srebro, zdiąwszy z
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 506
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
i włóż do ognia wolnego, rozpalone wyjmi, wychędoż wodą, wytrzy chustą, i wysusz. Albo też wziąwszy Salamoniaku, Gryszpanu wajsztynu wszytkiego zarówno, utrzy na proch z octem zmieszawszy, warzyć złoto póki aż czyste nie będzie, O Sekretach osobliwych
potym wypłucz; wytrzy, wysusz. Srebro zaś zasniedziałe tak wychędożysz; weź Wajsztynu części trzy, soli dwie, hałunu jednę, wszytko na proch utrzyj, przylej ługu, warz w tym srebro, zdjąwszy z ognia, jak przestygnie, wy; chędoż szczoteczką wkoncikach, wypłócz w zimnej wodzie otrzyj chustą czystą, wysusz. Jak Zwierciadło zrobić?
Tak uczy w Matematyce katopryka. Wez uncję jednę ołowiu i
y włoż do ognia wolnego, rospálone wyimi, wychędoż wodą, wytrzy chustą, y wysusz. Albo też wziąwszy Salamoniáku, Gryszpanu waysztynu wszytkiego zárowno, utrzy ná proch z octem zmieszawszy, warzyć złoto poki aż czyste nie będzie, O Sekretach osobliwych
potym wypłucz; wytrzy, wysusz. Srebro zaś zasniedziałe tak wychędożysz; weź Waysztynu części trzy, soli dwie, hałunu iednę, wszytko na proch utrzyi, przyley ługu, warz w tym srebro, zdiąwszy z ognia, iak przestygnie, wy; chędoż szczoteczką wkoncikach, wypłocz w zimney wodzie otrzyi chustą czystą, wysusz. Iak Zwierciadło zrobic?
Tak uczy w Matematyce katopryká. Wez uncyę iednę ołowiu y
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 507
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
zmocz chusteczkę, i wycisni, żeby tylko wilgotna była, nacieraj nią po kredzie, zaraz się litery wydadzą. Jak miedz albo mosiądz posrebrzyć?
Weź serwaseru 2. łoty, namocz wnim srebro na cienką błaszkę rozbite, i drobno nożyczkami postrzyżone, niech tam tak długo moknie, aż się rozpuści, potym zaraz przydaj Wajsztynu białego utartego, tyle żeby wszystek serwaser wsię wziął, alias wpił, aby było jako masa, którą wysuszywszy schowaj, a gdy chcesz srebrzyć, wychędoż pierwej miedź, lubo mosiądż, potym natrzy; jako najlepiej tym, zaraz się posrebrzy. Jak Plamy wywabić z materyj?
Na miejsca polane tłustością naskrobać kredy, miałko
zmocz chusteczkę, y wycisni, żeby tylko wilgotna byłá, nacieray nią po kredzie, zaraz się litery wydadzą. Iak miedz albo mosiądz posrebrzyć?
Weź serwaseru 2. łoty, namocż wnim srebro na cienką błaszkę rozbite, y drobno nożyczkami postrzyżone, niech tam tak długo moknie, aż się rozpuści, potym zaraz przyday Wáysztynu białego utartego, tyle żeby wszystek serwaser wsię wziął, alias wpił, aby było iako masa, ktorą wysuszywszy schoway, a gdy chcesz srebrzyć, wychędoż pierwey miedź, lubo mosiądż, potym nátrzy; iako naylepiey tym, zaraz się posrebrzy. Iak Plamy wywabić z materyi?
Ná mieyscá poláne tłustością naskrobać kredy, miałko
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 517
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
POwiadają iż w powietrze/ które było w Rzymie Roku 1657. wynaleziono ten sposób pozłocenia barzo snadny a bezpieczny/ bo bez żywego srebra. Zmawiają się z Goldtschlagerem aby im płaty z złota albo srebra w przygrubsze bił listki jakoby dwa albo trzy listki zwyczajne/ w jeden. Tych tak zażywają. Wywarzywszy robotę jeżeli mogą w Wansztajnie onę pumeksem pięknie wytrą/ a pocierają w koło jakoby pumeks prowadząc na niejakie zieżenie się mosiądzu i roboty. Potym jeżeli rzecz płaską którą mają złocić/ to ją na węglu położą tak długo że się zagrzeje ile trzeba. Znakiem zaś tego ile trzeba (w czym sekret) gdy szmatkę płócienną przytknąwszy/ ta się przypalać poczyna
POwiádáią iż w powietrze/ ktore było w Rzymie Roku 1657. wynáleziono ten sposob pozłoceniá bárzo snádny á beśpieczny/ bo bez żywego srebrá. Zmawiáią się z Goldtschlagerem áby im płáty z złotá álbo srebrá w przygrubsze bił listki iákoby dwá álbo trzy listki zwyczáyne/ w ieden. Tych tak zázywáią. Wywárzywszy robotę ieżeli mogą w Wánsztáynie onę pumexem pięknie wytrą/ á poćieráią w koło iákoby pumex prowádząc ná nieiákie zieżenie się mośiądzu i roboty. Potym ieżeli rzecz płáską ktorą máią złoćić/ to ią na węglu położą ták długo że się zágrzeie ile trzebá. Znakiem zaś tego ile trzeba (w czym sekret) gdy szmátkę płoćienną przytknąwszy/ ta się przypaláć poczyna
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 166
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
naprzykład na Metala) nieco szejdwasseru w misie glinianej; na 200. naprzykład Metalów wielkich jak ort/ z pułfunta sejdwaseru: gdy wrzeć i kurżyć się będzie/ raz drugi na misie podrzuciwszy metala ku gorze/ nalej wody zimnej czystej/ znowu podrzuć kilka razy. Potym wstaw w naczyniu miedzianym wody/ włóż wańsztynu i tyle dwoje foli. Wywarz w tym Metala/ wywarzywszy/ wykracuj mosiężną szczoteczką wrzuć w piękną wodę. Ususz choć w trocinach/ zawin potym w papier/ od powietrza strzegąc. Niech tak z tydzień i dalej poleżą/ a scendrują się pięknie/ jakby pozłocone były. Robota jednak ma być z czyrego mosiądzu/ nie
naprzykłád ná Metállá) nieco szeydwásseru w misie gliniáney; ná 200. naprzykład Metállow wielkich iak ort/ z pułfuntá seydwáseru: gdy wrzeć y kurżyć się będźie/ ráz drugi ná miśie podrzućiwszy metállá ku gorze/ náley wody źimney czystey/ znowu podrzuć kilká rázy. Potym wstáw w naczyniu miedźiánym wody/ włoż wáńsztynu i tyle dwoie foli. Wywárz w tym Metallá/ wywárzywszy/ wykrácuy mośiężną szczoteczką wrzuć w piękną wodę. Vsusz choć w troćinach/ záwin potym w pápier/ od powietrzá strzegąc. Niech tak z tydzień y dáley poleżą/ a zcendruią się pięknie/ iákby pozłocone były. Robotá iednák má bydz z czyre^o^ mośiądzu/ nie
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 274
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
była formę. Jeżeliby nie nazbyt skurczyła i zmniejszała/ przydają do takiej paszty trochę gliny garnczarskiej/ ulej wedle tej formki skurczonej metala etc. W czym Metalarze Rzymscy niemały serket pokładają. Przydatek 3. O posrebrzeniu. Pierwszy sposób jest nacierany/ tak włóż w seidwasser sejnzilbru/ niech go przy cieple zgry- zie; potym wensztynu białego na pół z solą/ (drudzy sal armoniacum dają) utrzyj dobrze pospolu/ wsyp w szejdwasser tyle/ aż zgęstnieje. Weś tej materyj na chustkę/ natrzyj mosiądz nie tłusty/ wrzuć w wodę piękną/ osusz chusteczką: Możesz z tej materyj gałęczki poczynić/ i schować/ gdy zechcesz zażyć/ poślin
byłá formę. Ieżeliby nie názbyt skurczyłá i zmnieyszáłá/ przydáią do tákiey pászty trochę gliny garnczárskiey/ uley wedle tey formki skurczoney metállá etc. W czym Metálárze Rzymscy niemáły serket pokładáią. Przydatek 3. O posrebrzeniu. Pierszy sposob iest náćierány/ ták włoż w seidwásser seynzilbru/ niech go przy ćieple zgry- źie; potym wensztynu biáłego ná poł z solą/ (drudzy sal armoniacum daią) utrzyi dobrze pospolu/ wsyp w szeydwasser tyle/ áż zgęstnieie. Weś tey máteryi ná chustkę/ nátrzyi mośiądz nie tłusty/ wrzuć w wodę piękną/ osusz chusteczką: Mozesz z tey materyi gałęczki poczynić/ i schowáć/ gdy zechcesz záżyć/ poślin
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 281
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
ślin rzecz/ i natrzyj gałeczką. Z takim jednak posrzebrzeniem/ chroń się octu/ soku limoniowego, etc. Drugi sposób. Przywarzaniem tak Weś srebra szejdowanego/ to jest zgryzionego w sejdwaserze/ łot jeden/ Glazgalu łotów trzy/ Salamoniaku pułtory kwinty/ soli/ łotów cztery/ utrzyj na kamieniu wespół. Lagru albo wensztenu rozpraw ile trzeba, żeby się rzecz albo robota/ w naczyniu mosiężnym zatopić w tym mogła. Natrzyj rzecz (wprzód ochędożoną z tłustości) chusteczką materyj nabrawszy/ włóż w wensztejna albo w lagier winny/ warz w nim/ wykracuj/ tak czyń raz drugi/ i trzeci. Tym sposobem mówią drudzy/ że i złoto
ślin rzecz/ i nátrzyi gałeczką. Z tákim iednak posrzebrzeniem/ chroń się octu/ soku limoniowego, etc. Drugi sposob. Przywárzaniem tak Weś srebrá szeydowanego/ to iest zgryźionego w seydwaserze/ łot ieden/ Glázgalu łotow trzy/ Sálámoniáku pułtory kwinty/ soli/ łotow cztery/ utrzyi ná kámieniu wespoł. Lágru álbo wensztenu rozpráw ile trzebá, żeby się rzecz albo robotá/ w náczyniu mośiężnym zatopić w tym mogłá. Natrzyi rzecz (wprzod ochędożoną z tłustośći) chusteczką máteryi nabráwszy/ włoż w wenszteyna albo w lágier winny/ wárz w nim/ wykrácuy/ ták czyń ráz drugi/ i trzeći. Tym sposobem mowią drudzy/ że i złoto
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 282
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
zgryzionego w sejdwaserze/ łot jeden/ Glazgalu łotów trzy/ Salamoniaku pułtory kwinty/ soli/ łotów cztery/ utrzyj na kamieniu wespół. Lagru albo wensztenu rozpraw ile trzeba, żeby się rzecz albo robota/ w naczyniu mosiężnym zatopić w tym mogła. Natrzyj rzecz (wprzód ochędożoną z tłustości) chusteczką materyj nabrawszy/ włóż w wensztejna albo w lagier winny/ warz w nim/ wykracuj/ tak czyń raz drugi/ i trzeci. Tym sposobem mówią drudzy/ że i złoto na miedzi/ i na mosiądzu przywarzyć się może/ malarskiego prawią złota co w książkach bywa wziąwszy/ in aqua Regia, (to jest/ w szejdwaserze salamoniaku rozpuściwszy) solwować
zgryźionego w seydwaserze/ łot ieden/ Glázgalu łotow trzy/ Sálámoniáku pułtory kwinty/ soli/ łotow cztery/ utrzyi ná kámieniu wespoł. Lágru álbo wensztenu rozpráw ile trzebá, żeby się rzecz albo robotá/ w náczyniu mośiężnym zatopić w tym mogłá. Natrzyi rzecz (wprzod ochędożoną z tłustośći) chusteczką máteryi nabráwszy/ włoż w wenszteyna albo w lágier winny/ wárz w nim/ wykrácuy/ ták czyń ráz drugi/ i trzeći. Tym sposobem mowią drudzy/ że i złoto ná miedzi/ i ná mosiądzu przywárzyć się może/ málárskiego práwią złotá co w kśiąszkách bywá wźiąwszy/ in aqua Regia, (to iest/ w szeydwáserze salámoniáku rospuśćiwszy) solwować
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 282
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
tartych, kostek z Daktyl: Ossis seppiae, Soli spalonej, wszystkiego po pół ćwierci łota, zmięszaj wraz wycieraj tym proszkiem zęby, potym wypłócz wodą ciepłą, będą białe. Item. Weś proszku z cegłej subtelno tartego łot jeden, skrop go kilka razy Spiritu Sulphuris, za każdym razem wysuszając, przydaj do niego Wajsztynu białego trzy ćwierci łota, Chleba na wągiel spalonego pół łota, uczyń proszek subtlenej, którym zęby czarne, i zaszpecone (muiosa mateiia) wycieraj, a za każdym razem winem ciepłym wypłócz. Item. Pomeks rozpalony zgaś w Winie po dwa razy, za trzecim razem rozpaliwszy nie gaś niech sam ostygnie, utrzyj go na
tártych, kostek z Dáktyl: Ossis seppiae, Soli spaloney, wszystkiego po puł ćwierći łotá, zmięszay wraz wyćieray tym proszkiem zęby, potym wypłocz wodą ciepłą, będą białe. Item. Weś proszku z cegłey subtelno tártego łot ieden, zkrop go kilká rázy Spiritu Sulphuris, zá kożdym rázem wysuszáiąc, przyday do niego Wáysztynu białego trzy ćwierći łotá, Chlebá ná wągiel spalonego puł łotá, uczyń proszek subtleney, ktorym zęby czarne, y zászpecone (muiosa mateiia) wyćieray, á zá káżdym rázem winem ćiepłym wypłocz. Item. Pomex rospalony zgaś w Winie po dwá rázy, zá trzećim rázem rospaliwszy nie gaś niech sam ostygnie, utrzyi go ná
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 72
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
zebrał, otwórz go lancetem. Na wszelkie ust, Podniebienia, i Gardła afekcje.
WEś soku z babki, i Jeleniego języka równe części, płocz, przydawszy Diamoron, albo suche zioła warz. Jeżeliby podniebieni gniło, i ranki były, przydaj wodki rożanej, miodu Rożanego, powideł Kasiowych, Hałunu palonego, Wajsztynu, Gryszpanu potrosze, przywarzywszy płocz. Albo też samo Vngv: AEgyptiacum, z wodką Babczaną zmięszawszy płocz. Na opadnienie podniebienia.
PÓd czas jest bardzo trudne do podniesienia, osobliwie na to służy aplikacja baniek suchych na rogach głowy, na wierzchu często powtarzając. Służą też płokania różne rozpędzające główne pogułki. O Chorobach Ust
zebrał, otworz go láncetem. Ná wszelkie ust, Podniebienia, y Gárdłá áffekcye.
WEś soku z babki, y Ieleniego ięzyká rowne częśći, płocz, przydawszy Diamoron, álbo suche źiołá warz. Ieżeliby podniebieni gniło, y ránki były, przyday wodki rożáney, miodu Rożánego, powideł Kássiowych, Háłunu palonego, Wáysztynu, Gryszpanu potrosze, przywárzywszy płocz. Albo też samo Vngv: AEgyptiacum, z wodką Babczáną zmięszawszy płocz. Ná opádnienie podniebienia.
POd czás iest bárdzo trudne do podniesienia, osobliwie ná to służy ápplikácya bániek suchych ná rogách głowy, ná wierzchu często powtarzáiąc. Służą też płokánia rożne rozpędzáiące głowne pogułki. O Chorobách Ust
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 80
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
