(P). NIECH JĘZYK NIE WYPRZEDZA MYŚLI
I raz, i drugi dobra skosztuje kucharka, Uwrzałoli, nim wyda na półmisek z garka. Nie zaraz przyniesioną w gębę kładzie z kuchnie,
Lecz pierwej mądry człowiek potrawę odmuchnie. Błaznowie, skoro język wrzącym warem sparzą, Na zimny chleb dmuchają, nie tylko na warzą Z tej przyczyny, i nie bez fundamentu czynią: Doświadczenie u błaznów po szkodzie mistrzynią. Rozum kuchmistrz w człowieku: ten, nim słowo rzecze, Nim go wyda, doświadczy, jeśli nie upiecze, Jeśli godne słuchania uważnego ucha; Albo, jeśli gorące, pierwej na nie dmucha: Nie tak bowiem wrzącego parzy haust
(P). NIECH JĘZYK NIE WYPRZEDZA MYŚLI
I raz, i drugi dobra skosztuje kucharka, Uwrzałoli, nim wyda na półmisek z garka. Nie zaraz przyniesioną w gębę kładzie z kuchnie,
Lecz pierwej mądry człowiek potrawę odmuchnie. Błaznowie, skoro język wrzącym warem sparzą, Na zimny chleb dmuchają, nie tylko na warzą Z tej przyczyny, i nie bez fundamentu czynią: Doświadczenie u błaznów po szkodzie mistrzynią. Rozum kuchmistrz w człowieku: ten, nim słowo rzecze, Nim go wyda, doświadczy, jeśli nie upiecze, Jeśli godne słuchania uważnego ucha; Albo, jeśli gorące, pierwej na nie dmucha: Nie tak bowiem wrzącego parzy haust
Skrót tekstu: PotFrasz1Kuk_II
Strona: 159
Tytuł:
Ogród nie plewiony
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1677
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1677
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
do mięsa, które warzysz końskiego szczawiu po Aptekarsku Lapáthum, czyto świżego, czy suchego, mięso od niego zmiękczeje. Dawnych czasów jadali go często ludzie, dla strawności prędszej w żołądku, i dla tego zwali go straw corrupte szczaw niby straw. Co robić, aby mięso porąbane zrosło się lub rana, kość złomana?
Warz korzenia konsolidy alias żywokostu, ale ten co zwierzchu czarny, wewnątrz biały i klejowaty, tedy się mięso zrosnie, mówi Dioscorides. kości zaś złamane, klejem jego plastrować, zrastają się według Hirurgów. Aby raki były czerwone?
Gotowane, czerwone będą bez sekretu; ale żywe, aby takie były, polej je gorzałką
do mięsa, ktore wárzysz końskiego szczawiu po Aptekársku Lapáthum, czyto swiżego, czy suchego, mięso od niego zmiękczeie. Dáwnych czasow iadali go często ludzie, dla strawności prędszey w żołądku, y dla tego zwali go straw corrupte szcżaw niby straw. Co robić, aby mięso porąbane zrosło się lub rana, kość złomana?
Warz korzenia konsolidy alias żywokostu, ale ten co zwierzchu czárny, wewnątrz biały y kleiowaty, tedy się mięso zrosnie, mowi Dioscorides. kości zas złamane, kleiem iego plástrować, zrastaią się według Hirurgow. Aby raki były czerwone?
Gòtowane, czerwone będą bez sekretu; ale żywe, aby takie były, poley ie gorzałką
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 510
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
/ Soli nieprzepominając/ daj lubo gorąco/ lubo na zimno. Sta Potraw Mięśnych. VII. Potrawa czarno gotowana z Powidłami.
JElenia/ lubo Daniela/ Wieprza dzikiego/ Sarnę/ dziką Kożę/ i cokolwiek domowego chcesz gotować czarno/ tak gotuj: Weźmiej Jelenia albo Łosia/ porąb w sztuki jakie chcesz? odwarz/ wstaw nacedziwszy Rosołem i Octem/ warz/ a gdy dowiera/ miej powidła przebite/ rozpuszczone Octem/ przydaj Soku wiśniowego/ słodkości/ Pieprzu/ Imbieru/ Goździków/ Cynamonu; przywarz/ a daj na Stół: a jeżeli chcesz potrząśnij Migdałami wzdłuż krajanemi/ w przód oparzonemi/ i białym Cukrem/ VIII. Zubrowy
/ Soli nieprzepomináiąc/ day lubo goraco/ lubo ná źimno. Stá Potraw Mięśnych. VII. Potráwá czarno gotowána z Powidłámi.
IEleniá/ lubo Dániela/ Wieprzá dźikiego/ Sárnę/ dźiką Kożę/ y cokolwiek domowego chcesz gotowáć czarno/ ták gotuy: Weźmiey Ielenia álbo Łośiá/ porąb w sztuki iakie chcesz? odwarz/ wstaw nacedźiwszy Rosołem y Octem/ warz/ á gdy dowiera/ miey powidłá przebite/ rospuszczone Octem/ przyday Soku wiśniowego/ słodkośći/ Pieprzu/ Imbieru/ Gozdźikow/ Cynámonu; przywarz/ á day ná Stoł: á ieżeli chcesz potrząśniy Migdałámi wzdłusz kráiánemi/ w przod opárzonemi/ y białym Cukrem/ VIII. Zubrowy
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 17
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
czarno albo rumiano/ i wszytkie insze zwierzyny/ cokolwiek może być różnego rodzaju/ Zwierzyn/ tak mają być gotowane/ także i Bawoły/ i Domowe rzeczy/ Wieprze/ Skopy/ Gęsi/ etc. IX. Potrawa tretowana. Rozdział Pierwszy,
WEźmij materii mieśniej jakiejkolwiek/ jeżeli ptaki/ odpiecz/ a jeżeli quadrupedum odwarz/ zrób materią z mleka mąki i jajec/ rzadką/ jako na noszki cielęce robią/ w którą możesz przydać Szafranu jeżeli chcesz/ a maczaj sztuczki mięśnie w tej materyjej/ a spuszczaj na masło gorące/ smaz/ az sięprzyromieni/ ułóż w naczyniu/ wlej rosołu/ Octu/ Soli słodkości/ Rozenków których chcesz Masła
czarno álbo rumiano/ y wszytkie insze zwierzyny/ cokolwiek może być rożnego rodzáiu/ Zwierzyn/ ták máią bydź gotowane/ tákże y Báwoły/ y Domowe rżeczy/ Wieprze/ Skopy/ Gęśi/ etc. IX. Potráwá tretowána. Rozdźiał Pierwszy,
WEźmiy máteryey mieśniey iakieykolwiek/ ieżeli ptaki/ odpiecz/ á ieżeli quadrupedum odwarz/ zrob máteryą z mleka mąki i iáiec/ rzadką/ iako na noszki ćielęce robią/ w ktorą możesz przydáć Szafránu ieżeli chcesz/ á maczay sztuczki mięśnie w tey máteryiey/ á spuszczay na masło gorące/ smaz/ az sięprzyromieni/ ułoż w naczyniu/ wley rosołu/ Octu/ Soli słodkośći/ Rozenkow ktorych chcesz Masła
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 18
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
/ Kwiatu i Pieprzu/ przywarz/ a daj gorąco na stół. Pietruszki/ i Cebule drobno usiekanej przydawszy. Toż o samym Bigosku Rakowym rozamiej. XXXVII. Potrawa z Rakami, albo Bigoskiem Rakowym.
WEźmij Kapłona/ albo Cielęciny/ albo Golembi/ wymocz/ ociągnij/ odbierz pięknie w członki rozebrawszy/ Raki odwarz/ odbierz same mięso na bigosek/ włóż to pospołu/ pietruszki i cebule drobniusienko nakraj/ masła dobrego niemało/ Szczawiu siekanego/ albo Agrestu albo Wina zielonego/ przywarz przydawszy pieprzu i kwiatu/ a daj ciepło/ może też być bez Szczawiu i Agrestu/ i Wina. Toż rożumiej o samym Bigosku Rakowym. XXXVIII
/ Kwiátu y Pieprzu/ przywarz/ a day gorąco ná stoł. Pietruszki/ y Cebule drobno vśiekaney przydawszy. Toż o sámym Bigosku Rákowym rozamiey. XXXVII. Potráwá z Rákámi, álbo Bigoskiem Rákowym.
WEźmiy Kápłoná/ álbo Cielęćiny/ álbo Golembi/ wymocz/ oćiągniy/ odbierz pieknie w członki rozebrawszy/ Raki odwarz/ odbierz same mięso na bigosek/ włoż to pospołu/ pietruszki y cebule drobniuśienko nakray/ masła dobrego niemało/ Sżczawiu śiekanego/ albo Agrestu albo Wina źielonego/ przywarz przydawszy pieprzu y kwiátu/ á day ćiepło/ może też bydź bez Szczawiu y Agrestu/ y Winá. Toż rożumiey o sámym Bigosku Rákowym. XXXVIII
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 23
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
łoju drobno/ wlej rosołu/ warz nakrajawszy drobno Cebule i Pietruszki/ daj Pieprzu/ Imbieru/ Kwiatu/ możesz i Cytrynę wycisnąć jeżeli chcesz/ albo Octu winnego przydaj/ a przywarzywszy daj gorąco na Stół. Możesz też Kapłona z Rakami bez Suropiecków tak gotować. Sta Potraw Mięśnych. XLII. Bigosek z Spikiem.
Odwarz i odbierz Raki/ na bigosek/ włóż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włóż pospołu/ wlej rosołu/ daj pieprzu/ kwiatu/ masła płokanego; przywarz a daj na stół: Możesz i Cytrynę wycisnąć/ albo Octu winnego dobrego wlać/ a przywarzywszy dać. XLIII. Potrawa z Spikiem.
Weźmij Gołembi/ albo
łoiu drobno/ wley rosołu/ warz nákráiáwszy drobno Cebule y Pietruszki/ day Pieprzu/ Imbieru/ Kwiátu/ możesz y Cytrynę wyćisnąć ieżeli chcesz/ álbo Octu winnego przyday/ á przywárzywszy day gorąco ná Stoł. Możesz też Kápłoná z Rákámi bez Suropieckow ták gotowáć. Stá Potraw Mięśnych. XLII. Bigosek z Spikiem.
Odwarz y odbierz Ráki/ ná bigosek/ włoż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włoż pospołu/ wley rosołu/ day pieprzu/ kwiátu/ másłá płokánego; przywarz á dáy ná stoł: Możesz y Cytrynę wyćisnąć/ álbo Octu winnego dobrego wlać/ á przywárzywszy dać. XLIII. Potráwá z Spikiem.
Weźmiy Gołęmbi/ álbo
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 25
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
w rynkę weźmij Limonią/ wkraj wzduż/ włóż masła dobrego rosołu wlej/ Pieprzu/ Gałki/ nakry i/ warz/ soli nieprzepominaj/ daj gorąco na Stół. XLV. Potrawa z karoczochami.
Weźmij Kapłona/ albo Cielęciny/ albo Gołembi/ ociągni/ rozbierz/ uloż w garku/ zasol/ Karczochy odwarz/ odbierz/ pokraj/ a gdy dowiera/ włóż na potrawę mieśną/ wloż masła płokanego niemało/ i tartego chleba białego trochę/ przywarzaj/ a mieszaj/ wsyp pieprzu/ i kwiatu/ a daj gorąco na Stół. KsI.VI. Potrawa z Bulwami także XLVII. Potrawa z Kauleropą także. Rozdział Pierwszy,
w rynkę weźmiy Limonią/ wkray wzduż/ włoż masłá dobrego rosołu wley/ Pieprzu/ Gałki/ nakry i/ warz/ soli nieprzepomináy/ day gorąco ná Stoł. XLV. Potráwá z károczochámi.
Weźmiy Kápłoná/ álbo Cielęciny/ álbo Gołęmbi/ oćiągni/ rozbierz/ vloż w gárku/ zasol/ Kárczochy odwarz/ odbierz/ pokray/ á gdy dowiera/ włoż ná potráwę mieśną/ wloż másłá płokánego niemáło/ y tártego chlebá białego trochę/ przywarzay/ á mieszay/ wsyp pieprzu/ y kwiátu/ á day gorąco ná Stoł. XI.VI. Potráwá z Bulwámi tákże XLVII. Potráwá z Kauleropą tákże. Rozdźiał Pierwszy,
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 25
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
sadz w piec gorący/ a gdy się pocznie rumienić/ rozbij białki patyczkami/ tak długo aż się piana uczyni/ ułóż to wiencem w koło na tej potrawie/ wsadz znowu w piec/ a gdy się upiecze/ pocukruj/ a daj ciepło. LXII. Kruszka z Grząnkami tretowanymi.
Weźmij Kruszka Cielece/ odwarz zasoliwszy/ cześć jedne tych Kruszek odwarzonych usiekaj drobno/ nakraj grzanek z białego chleba rubo/ które w pół przekrawając/ nakładaj tymi Kruszkami siekanemi/ do których przydasz żółtek z Jajec/ maczaj grzanki/ a puszczaj na gorące masło/ drugie też Kruszkaociągnione/ potrząsnąwszy mąką/ w tymże maśle usmaż/ i przyrumień/ ułóż
sadz w piec gorący/ á gdy się pocznie rumienić/ rozbiy białki pátyczkami/ ták długo áż się piáná vczyni/ vłoż to wiencem w koło ná tey potráwie/ wsadz znowu w piec/ á gdy się upiecze/ pocukruy/ á day ćiepło. LXII. Kruszká z Grząnkámi tretowánymi.
Weźmiy Kruszká Cielece/ odwarz zásoliwszy/ cześć iedne tych Kruszek odwárzonych uśiekay drobno/ nákray grzanek z białego chlebá rubo/ ktore w puł przekrawáiąc/ nákłáday tymi Kruszkámi śiekanemi/ do ktorych przydasz żołtek z Iáiec/ maczay grzanki/ á puszczay ná gorące másło/ drugie też Kruszkáoćiągnione/ potrząsnąwszy mąką/ w tymze máśle usmáż/ y przyrumień/ vłoż
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 28
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
Mięśnych. LXXII. Ptaszki duszone.
Weźmij ptaszki drobne/ albo jakiekolwiek chcesz/ ochędozywszy ociągnij w Maśle/ albo odpiecz/ włóż w rynkę/ nakraj drobno Cebule i pietruszki/ wlej trochę rosołu/ masła/ nakraj a warz gdy przewre usiekaj Limonia/ daj Octu winnego/ Rożenków/ słodkość/ pieprzu/ Cynamonu/ przywarza/ a daj ciepło na stół. LXXIII. Potrawa po Węgiersku.
Weźmij Kapłona/ albo cielęciny/ albo co chesz/ wymocz/ pięknie ociągnij/ rozbierz w sztuczki/ włóż w garnek/ wkraj drobno Cebule/ nacedz rosołem/ Słoniny w kostkeniemało Pietruszki drobno/ warz/ a gdy dowiera/ wlej rosołu/ wlej Octu
Mięśnych. LXXII. Ptaszki duszone.
Weźmiy ptaszki drobne/ álbo iákiekolwiek chcesz/ ochędozywszy oćiągniy w Masle/ álbo odpiecz/ włoż w rynkę/ nákray drobno Cebule y pietruszki/ wley trochę rosołu/ masła/ nákray á warz gdy przewre uśiekay Limonia/ day Octu winnego/ Rożenkow/ słodkość/ pieprzu/ Cynámonu/ przywarza/ a day ćiepło na stoł. LXXIII. Potráwá po Węgiersku.
Weźmiy Kapłoná/ álbo ćielęćiny/ álbo co chesz/ wymocz/ pieknie oćiągniy/ rozbierz w sztuczki/ włoż w gárnek/ wkray drobno Cebule/ nácedz rosołem/ Słoniny w kostkęniemáło Pietruszki drobno/ warz/ á gdy dowiera/ wley rosołu/ wley Octu
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 31
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
jako chcesz? a odebrawszy nalej rosołem/ i masła włóż/ usiekaj Szczawiu/ albo Szpinaku/ albo Ćwiklanej naci/ i pietruszki włóż/ a warz/ a a gdy masz dawać urób Ciasto zarobione, Jajem twarde/ rozstocz usiekaj drobno/ albo skraj w kostkę/ i nerkęCielecą z tłustością także usiekaj drobno warzoną/ odwarz to Ciasto/ włóż w rosół to wszytko/ przywarz/ przydawszy Pieprzu/ i kwiatu/ a jeżeli chcesz i Szafranu/ daj gorąco na Stół. Rozdział Pierwszy, XCV. Wątrobka Cielęca.
Wątrobkę Cielęcą pokraj surowo wzdłuż, cienko jako tylec noża/ włóż masła płokaneóg w rynkę albo patellę/ włóż też i wątrobkę/
iako chcesz? á odebrawszy naley rosołem/ y masła włoż/ uśiekay Szczawiu/ albo Szpinaku/ albo Cwiklaney náći/ y pietruszki włoż/ á warz/ á á gdy masz dáwáć vrob Ciasto zárobione, Iáiem twárde/ rozstocz uśiekay drobno/ albo skray w kostkę/ y nerkęCielecą z tłustośćią także vśiekay drobno warzoną/ odwarz to Ciasto/ włoż w rosoł to wszytko/ przywarz/ przydawszy Pieprzu/ y kwiátu/ á ieżeli chcesz y Száfranu/ day gorąco na Stoł. Rozdźiał Pierwszy, XCV. Wątrobká Cielęcá.
Wątrobkę Cielęcą pokray surowo wzdłuż, ćienko iáko tylec nożá/ włoż masłá płokáneog w rynkę álbo pátellę/ włoż też y wątrobkę/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 36
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
