stęchłego/ Zażywaj z przedniej mąki pszenicznej spiekłego. Skorek nie jedz od chleba bo mnożą cholerę/ Przesalany wypiekły czyni piekną cerę. I który nie ma brudu/ ma i białość w sobie/ Przytym zdrowego ziarna/ zdrowy twej osobie.
O Wieprzowinie. Złe bez wina zażywać mięsa skopowego/ Gorzej jeszcze bez tego skusić wieprzowego. A gdy przystąpi kwarta do tych potraw wina/ Ani Baran zaszkodzi/ ani wieprzowina.
O morzu, abo winie młodym i brzeczce. Moszcz lubo brzeczka trudnić nam zwykły urynę/ Też rzeczy i biegunce przynoszą przyczynę. Szkodzą wątrobie wnoszą szledziony morzenie/ Ródzą twarde i trudne lekarstwom kamienie.
O napoju Wody. Nie py
stęchłego/ Záżyway z przedniey mąki pszeniczney spiekłego. Skorek nie iedz od chlebá bo mnożą cholerę/ Przesalány wypiekły czyni piekną cerę. Y ktory nie ma brudu/ ma y białość w sobie/ Przytym zdrowego ziárná/ zdrowy twey osobie.
O Wieprzowinie. Złe bez winá záżywáć mięsá skopowego/ Gorzey ieszcze bez tego skuśić wieprzowego. A gdy przystąpi kwartá do tych potraw winá/ Ani Báran zászkodźi/ áni wieprzowiná.
O morzu, ábo winie młodym y brzeczce. Moszcz lubo brzeczká trudnić nam zwykły vrynę/ Też rzeczy y biegunce przynoszą przyczynę. Szkodzą wątrobie wnoszą szledźiony morzenie/ Rodzą twárde y trudne lekárstwom kámienie.
O napoiu Wody. Nie py
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: B4v
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
ile potrzeba/ tak będzież miał według woli swojej lubo rzedszy/ lubo gęściejszy Gąszcz. Rozdział Pierwszy, Sposób robienia Figatelli.
IZ się często wspominać będą Figatelie/ albo pulpety/ trzeba też i sposób robienia onych położyć/ który masz taki: Weźmij Cielęciny/ albo Kapłona/ miąsa Wołowego/ albo Zwierzyny/ albo chudego świeżego Wieprzowego/ odbiecz żyły i usiekaj drobno. Weźmij łoju kruchego wołowego/ albo Skopowego/ albo Jeleniego/ odbierz żyły i usiekaj drobno/ jako najlepiej/ zetrzej chleba drobno białego/ albo usiekaj/ zmiezsaj to wszytko społem/ przydawszy Jajec kilka/ dasz Pieprzu i Gałki/ rób jakiekolwiek chcesz Figatelle małe/ lub większe/ warzone
ile potrzebá/ ták będźież miał według woli swoiey lubo rzedszy/ lubo gęśćieyszy Gąszcz. Rozdźiał Pierwszy, Sposob robienia Figátelli.
IZ się często wspomináć będą Figátelie/ álbo pulpety/ trzebá też y sposob robienia onych położyć/ ktory masz táki: Weźmiy Cielęćiny/ álbo Kápłoná/ miąsa Wołowego/ álbo Zwierzyny/ álbo chudego świeżego Wieprzowego/ odbiecz żyły y vśiekay drobno. Weźmiy łoiu kruchego wołowego/ álbo Skopowego/ álbo Ieleniego/ odbierz żyły y vśiekay drobno/ iáko naylepiey/ zetrzey chlebá drobno białego/ álbo vśiekay/ zmiezsay to wszytko zpołem/ przydawszy Iáiec kilká/ dasz Pieprzu y Gałki/ rob iakiekolwiek chcesz Figatelle máłe/ lub większe/ wárzone
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 16
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
nie mocz włóż to wszytko w rynkę/ albo w piekną Panew/ albo Misę srebrną/ masła dobrego nietretowanego/ płokanego/ smaż to aż siętrochęociągnie/ jednak żeby biało było pięknie/ ułóż to potym w garncu przestronym/ wkraj Pietruszki w kostkę i wzdłuż/ włóż Rurę Wołową/ i Baraniny i Cielęciny/ i Grzbietu/ Wieprzowego/ warz to wszytko zasoliwszy/ według smaku/ a nakryj. Weźmij Chleba białego pokraj Grzanki grube/ włóż w Rynkę/ albo na Misę serbrną/ przeciw ogniowi susz/ a polewaj potrosze/ tym rosołem z tej Potrawy/ a gdy masz dawać włóż te Grzanki na misę na spód/ i tę polewkę/ którąś chleb
nie mocz włoż to wszytko w rynkę/ albo w piekną Panew/ álbo Misę srebrną/ másłá dobrego nietretowánego/ płokánego/ smaż to áż siętrochęoćiągnie/ iednák żeby biało było pięknie/ vłoż to potym w gárncu przestronym/ wkray Pietruszki w kostkę y wzdłuż/ włoż Rurę Wołową/ y Bárániny y Cielęćiny/ y Grzbietu/ Wieprzowego/ warz to wszytko zásoliwszy/ według smáku/ á nákryi. Weźmiy Chlebá białego pokray Grzanki grube/ włoż w Rynkę/ albo na Misę serbrną/ przećiw ogniowi susz/ á poleway potrosze/ tym rosołem z tey Potráwy/ á gdy masz dáwáć włoż te Grzanki ná misę ná spod/ y tę polewkę/ ktorąś chleb
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 40
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
winie/ a daj na Stół. VII. Kiełbasy Wiedeńskie.
Mięsa Wieprzowego bardzo drobno jako mak usiekaj/ daj Pieprzu/ Kwiatu/ Soli/ albo Czosnku/ nałoż cienkie kiełbasnice/ albo kiszki Baranie/ piecz/ albo warz/ w czym chcesz i daj na Stół. VIII. Salsessonów robienia sposób.
Weźmij Mięssa świeżego Wieprzowego nie tłustego/ porób pieczenie wieprzowe bez kości/ potłucz dobrze na klocu/ i w naczyniu nasol/ a przyłóż dobrym ciężarem/ miej tak przez trzy dni. Weźmij kiszkę wołową nie cienką/ wyślamuj pięknie wywróciwszy/ pokraj to mięso solone w kostkę nie bardzo drobno/ przydaj tłustego z wieprzowego grzbietu część trzecią/ przesrzotuj
winie/ á day ná Stoł. VII. Kiełbásy Wiedenskie.
Mięsá Wieprzowego bárdzo drobno iáko mák vśiekay/ day Pieprzu/ Kwiátu/ Soli/ álbo Czosnku/ náłoż ćienkie kiełbásnice/ albo kiszki Báránie/ piecz/ albo warz/ w czym chcesz y day ná Stoł. VIII. Sálsessonow robienia sposob.
Weźmiy Mięssá świeżeg^o^ Wieprzoweg^o^ nie tłusteg^o^/ porob pieczenie wieprzowe bez kośći/ potłucz dobrze ná klocu/ y w naczyniu násol/ á przyłoż dobrym ćiężarem/ miey tak przeż trzy dni. Weźmiy kiszkę wołową nie ćienką/ wyślamuy pięknie wywroćiwszy/ pokray to mięso solone w kostkę nie bardzo drobno/ przyday tłusteg^o^ z wieprzoweg^o^ grzbietu część trzećią/ przesrzotuy
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 94
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
. Kaduku.
Padającej niemocy powiadają go być doświadczonym lekarstwem/ po trzydzieści listków/ przez trzydzieści dni porządnie z sytą miodową pijąc. Abo je w winie przez dzień i noc/ to jest/ od godziny do godziny mocząc/ i pijąc. (tenże Item. Rany goi.
Rany wszelakie goi/ liści tłukąc z wieprzowym sadlem/ a przykładając. Abowiem wychędaża/ i ciałem zdrowym je narasta. Też w winie ziele warzone/ toż czyni tym je wymywając. Toż czyni w soku flejtuszki ciepło maczane/ a w rany kładzione/ zwierzchu samym zielem plastrując. Item. Item. Bolączkom twardym.
Bolączki wszelakie twarde/ napuchłe leczy zmiękcza
. Káduku.
Padáiącey niemocy powiádáią go bydź doświádczonym lekárstwem/ po trzydźieśći listkow/ przez trzydźieśći dni porządnie z sytą miodową piiąc. Abo ie w winie przez dźień y noc/ to iest/ od godźiny do godźiny mocząc/ y pijąc. (tenże Item. Rány goi.
Rány wszelákie goi/ liśći tłukąc z wieprzowym sádlem/ á przykłádáiąc. Abowiem wychędaża/ y ćiáłem zdrowym ie nárasta. Też w winie źiele wárzone/ toż czyni tym ie wymywáiąc. Toż czyni w soku fleytuszki ćiepło maczáne/ á w rány kłádźione/ zwierzchu sámym źielem plastruiąc. Item. Item. Bolączkom twárdym.
Bolączki wszelákie twárde/ nápuchłe leczy zmiękcza
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 299
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
DIALÓG. Dwunasta Rozmowa, jakoby mięsa i ryby kupić i warzyć.
PAni/ a cóż mam warzyć? Pan Bóg to wie. Oto masz pieniądze/ idź do jatek. A cóż mam kupić? Patrz/ jeślibyś mógł (mogła) dobrą pieczenią dostać. Kup mięsa wołowego, m. cielęcego/ m. wieprzowego, mięsa skopowego/ jagnięcego. Albo kup wołowinę/ cielęcinę/ wieprzowinę/ szkopowinę, jagnięcinę. Ćwierć skopowego mięsa, pułjagnięcia. A za co ta sztuka mięsa? A cóż wam mam dać za tę pieczenią? A co mi dacie/ dajcie mi dwie grzywnie. O mój smętku wielki, dwie grzywnie. Tak drogiego
DIALOG. Dwunasta Rozmowá, jákoby mięsá y ryby kupić y wárzyć.
PAni/ á coż mam wárzyć? Pan Bog to wie. Oto masz pieniądze/ idź do játek. A coż mam kupić? Pátrz/ jeslibyś mogł (mogłá) dobrą piecżenią dostáć. Kup mięsá wołowego, m. ćielęcego/ m. wieprzowego, mięsá skopowego/ jágnięcego. Albo kup wołowinę/ ćielęcinę/ wieprzowinę/ szkopowinę, jágnięćinę. Cżwierć skopowego mięsá, pułjágnięćiá. A zá co tá sztuká mięsá? A coż wam mam dáć zá tę piecżenią? A co mi daćie/ dayćie mi dwie grzywnie. O moy smętku wielki, dwie grzywnie. Ták drogiego
Skrót tekstu: VolcDial
Strona: 36v
Tytuł:
Viertzig dialogi
Autor:
Nicolaus Volckmar
Miejsce wydania:
Toruń
Region:
Pomorze i Prusy
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
rozmówki do nauki języka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1612
Data wydania (nie wcześniej niż):
1612
Data wydania (nie później niż):
1612
