nie w Indyej/ ale w Syriej/ w Medyej/ w Persiej/ pisze go rosnąc. Może to być/ że w Indiach tak smrodliwego Soku albo Ziwice/ drzewo się znajduje/ jeno jeśli przyrodzenia i skutków tychże jest/ tego dla dalekiej odległości nie możemy wiedzieć. Zielnik D. Symona Syrenniusa/ O Wieprzyńcu albo Górzyszu/ Rozdział: 57.
Peucedanum. Faeniculum Porcinum. Bonus Genius. Bonus Daemon. Herba stataria et Satarium. Herba Thuris et Herba Thurum. Pinastellum. Herba Sulphurata. Seuwfenchel. Haarstrang. Sauwfenchel. Schweffelwurtz. Haarstarck. Himmeldyll.
ZIele to/ jako u Łacinników/ tak i u nas/ rozmaite ma
nie w Indyey/ ále w Syryey/ w Medyey/ w Persiey/ pisze go rosnąc. Może to być/ że w Indyách ták smrodliweg^o^ Soku álbo Ziwice/ drzewo sie znáyduie/ ieno iesli przyrodzenia y skutkow tychże iest/ tego dla dálekiey odległośći nie możemy wiedźieć. Zielnik D. Symoná Syrenniusá/ O Wieprzyńcu álbo Gorzyszu/ Rozdźiał: 57.
Peucedanum. Faeniculum Porcinum. Bonus Genius. Bonus Daemon. Herba stataria et Satarium. Herba Thuris et Herba Thurum. Pinastellum. Herba Sulphurata. Seuwfenchel. Haarstrang. Sauwfenchel. Schweffelwurtz. Haarstarck. Himmeldyll.
ZIele to/ iáko v Láćinnikow/ ták y v nas/ rozmáite ma
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 195
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
et Satarium. Herba Thuris et Herba Thurum. Pinastellum. Herba Sulphurata. Seuwfenchel. Haarstrang. Sauwfenchel. Schweffelwurtz. Haarstarck. Himmeldyll.
ZIele to/ jako u Łacinników/ tak i u nas/ rozmaite ma nazwiska. Jedni go zowią Górzyszem/ albo Górycznikiem wielkim. Drudzy Świnim Koprem: Drudzy wszywym Koprem: Inni Wieprzyńcem: Niektórzy Siarkowym/ albo siarczastym korzeniem Drudzy Jeleniem korzeniem/ jako i wtóre Peucedanum, Sarnim korzeniem/ a zwłaszcza Czechowie. Korzeń wypuszcza z siebie liście przy samej ziemi/ gęsto szczeciaste/ siwe/ cienkie/ jako szczeciny wieprzowe. Zaczym go Wieprzyńcem naszy mianują. Także świnim Koprem/ albo i świnią wszą/ od nasienia
et Satarium. Herba Thuris et Herba Thurum. Pinastellum. Herba Sulphurata. Seuwfenchel. Haarstrang. Sauwfenchel. Schweffelwurtz. Haarstarck. Himmeldyll.
ZIele to/ iáko v Láćinnikow/ ták y v nas/ rozmáite ma názwiská. Iedni go zowią Gorzyszem/ álbo Gorycznikiem wielkim. Drudzy Swinim Koprem: Drudzy wszywym Koprem: Ini Wieprzyńcem: Niektorzy Siárkowym/ álbo śiárczástym korzeniem Drudzy Ieleniem korzeniem/ iáko y wtore Peucedanum, Sárnim korzeniem/ á zwłasczá Czechowie. Korzeń wypuscza z śiebie liśćie przy sámey źiemi/ gęsto sczećiáste/ śiwe/ ćienkie/ iáko sczećiny wieprzowe. Záczym go Wieprzyńcem nászy miánuią. Tákże świnim Koprem/ álbo y świnią wszą/ od naśienia
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 195
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ albo Górycznikiem wielkim. Drudzy Świnim Koprem: Drudzy wszywym Koprem: Inni Wieprzyńcem: Niektórzy Siarkowym/ albo siarczastym korzeniem Drudzy Jeleniem korzeniem/ jako i wtóre Peucedanum, Sarnim korzeniem/ a zwłaszcza Czechowie. Korzeń wypuszcza z siebie liście przy samej ziemi/ gęsto szczeciaste/ siwe/ cienkie/ jako szczeciny wieprzowe. Zaczym go Wieprzyńcem naszy mianują. Także świnim Koprem/ albo i świnią wszą/ od nasienia/ niejako do wszy podobnego. Miedzy tym liściem wyrasta Kłącze cienkie/ obłe: Z tego Liście gęste/ jako na włoskim Koprze/ pochodzi. W wierzchu którego okołki/ pełne Kwiecia żółtego/ jako w koprze swojskim. To gdy okwitnie/ Nasienie
/ álbo Gorycznikiem wielkim. Drudzy Swinim Koprem: Drudzy wszywym Koprem: Ini Wieprzyńcem: Niektorzy Siárkowym/ álbo śiárczástym korzeniem Drudzy Ieleniem korzeniem/ iáko y wtore Peucedanum, Sárnim korzeniem/ á zwłasczá Czechowie. Korzeń wypuscza z śiebie liśćie przy sámey źiemi/ gęsto sczećiáste/ śiwe/ ćienkie/ iáko sczećiny wieprzowe. Záczym go Wieprzyńcem nászy miánuią. Tákże świnim Koprem/ álbo y świnią wszą/ od naśienia/ nieiáko do wszy podobnego. Miedzy tym liśćiem wyrasta Kłącze ćienkie/ obłe: Z tego Liśćie gęste/ iáko ná włoskim Koprze/ pochodźi. W wierzchu ktorego okołki/ pełne Kwiećia żołteg^o^/ iáko w koprze swoyskim. To gdy okwitnie/ Naśienie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 195
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
też kłącze jego z liściem w winie warząc a w oliwie/ i to na Nyrki/ próg łona/ i w krok co nacieplej przykładając czyni. (Plat) Miesięczną zbudza
Miesięczną chorobę Paniam zastanowioną/ z przyczyny zimnej/ wywodzi/ naparzając się w tym zielu w winie warzonym. Sok z Górzyszu/ albo Żywica z Wieprzyńca. Sok dwój.
Dwojaki Sok z tego ziela bywa. Jeden który się tak na kłączu/ jako na korzeniu jego skrzepły znajduje/ jako Żywica jaką. A ten potężniejszy daleko jest w swych skutkach/ i trwalszy niżli drugi/ który bądź z ziela jego samego/ bądź z korzenia bywa wyżęty. Nauka używania
Ten w
też kłącze iego z liśćiem w winie wárząc á w oliwie/ y to ná Nyrki/ prog łoná/ y w krok co naćiepley przykłádáiąc czyni. (Plat) Mieśięczną zbudza
Mieśięczną chorobę Pániam zástánowioną/ z przyczyny źimney/ wywodźi/ náparzáiąc sie w tym zielu w winie wárzonym. Sok z Gorzyszu/ álbo Zywicá z Wieprzyńcá. Sok dwoy.
Dwoiáki Sok z tego źiela bywa. Ieden ktory sie ták ná kłączu/ iáko ná korzeniu iego skrzepły znáyduie/ iáko Zywicá iáką. A ten potężnieyszy dáleko iest w swych skutkách/ y trwálszy niżli drugi/ ktory bądź z źiela iego sámego/ bądź z korzeniá bywa wyżęty. Náuká vzywánia
Ten w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 199
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
oczy puszczając. Przepukłem dziatkom.
Przepukliny/ małym dziatkom leczy Sok Górzyszowy/ nim dwakroć przez dzień pomazując. (Plin.) Dziecinnem pępkom.
Pępek w dzieciach zbytnie wypukły/ także namazując tym/ leczy. Koniowi/ niechcącemu jeść i przepurgowania potrzebujacemu.
Gdyby Koń niechciał jeść/ i potrzebowałby przeczyścienia/ warzyć Wieprzyniec ziele bez korzenia w wodzie do połowice/ a wyżąwszy co nalepiej/ przecedzić/ i lać mu tej polewki ciepłej w garło/ po trzy kwaterki/ albo po kwarcie na raz/ czyniąc to przez cały tydzień każdego dnia raz/ a to Zimie/ abo w Jesieni. Lecie kiedy snadnie o świeżo zielony/ może go
oczy pusczáiąc. Przepukłem dźiatkom.
Przepukliny/ máłym dźiatkom leczy Sok Gorzyszowy/ nim dwákroć przez dźień pomázuiąc. (Plin.) Dźiećinnem pępkom.
Pępek w dźiećiách zbytnie wypukły/ tákże námázuiąc tym/ leczy. Koniowi/ niechcącemu ieść y przepurgowánia potrzebuiacemu.
Gdyby Koń niechćiał ieść/ y potrzebowałby przeczyśćienia/ wárzyć Wieprzyniec źiele bez korzeniá w wodźie do połowice/ á wyżąwszy co nalepiey/ przecedźić/ y lać mu tey polewki ćiepłey w gárło/ po trzy kwáterki/ álbo po kwarćie ná raz/ czyniąc to przez cáły tydźień káżdeg^o^ dniá raz/ á to Zimie/ ábo w Ieśieni. Lećie kiedy snádnie o świeżo źielony/ może go
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 199
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
żyłom.
Wyciągniona istność z tego ziela wszystkiego/ Żyłom i Muszkułom/ na dół aż do kolan pochodzącym służy. Mdłości serdecznej. Item.
Mdłości serdecznej/ puszczając po dziewiąci kropl/ przez treść/ abo piórko/ na język/ jest lekarstwem. Także też mażąc nią żyły pulsowe/ skronie i żołądek. Sól z Wieprzyńcu.
Z tego ziela bywa Sól czyniona/ barzo użyteczna/ tym sposobem/ jako z innych ziół/ i z korzenia ich. Dychawicy.
Ta Dychawicznym i ciężko tchniącym/ z miodem/ albo z winem/ albo z jakim Sokiem/ chocia też z lekarstwem jakimkolwiek/ by tylko z przynależącym/ dając/ jest wielkim ratunkiem
żyłom.
Wyćiągniona istność z tego źiela wszystkieg^o^/ Zyłom y Muszkułom/ ná doł áż do kolan pochodzącym służy. Mdłości serdeczney. Item.
Mdłośći serdeczney/ pusczáiąc po dźiewiąći kropl/ przez treść/ ábo piorko/ ná ięzyk/ iest lekárstwem. Tákże też máżąc nią żyły pulsowe/ skronie y żołądek. Sol z Wieprzyńcu.
Z tego źiela bywá Sol czyniona/ bárzo vżyteczna/ tym sposobem/ iáko z inych źioł/ y z korzenia ich. Dycháwicy.
Tá Dycháwicznym y ćięszko tchniącym/ z miodem/ álbo z winem/ álbo z iákim Sokiem/ choćia też z lekárstwem iákimkolwiek/ by tylko z przynależącym/ dáiąc/ iest wielkim rátunkiem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 100
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
