, Gomolieńskie, Nitrieńskie, Pozonieńskie, Mozonieńskie, Sopnonieńskie, Komaroneńskie, Kaziryferrieńskie, Wesprymeńskie, Ababeńskie, Pilzjeńskie, Tomeńskie, Simigieńskie, Zaladieńskie etc. Stołeczne Królestwa miasto jest Buda. Inne pryncypalniejsze Presburg, Strygoń, Peterwardyn etc. Rzeki ma znaczniejsze Dunaj, Sawę, Drawę, Tybisk. Nad inne państwa kraj obfituje w winogrady, minerały złote, srebrne, miedź, ptastwo, ryby, frukta, i inne urodzaje ziemi. Królestw o jest teraz dziedziczne Austriackiego domu. Przedtym Katolickie, za Z. Stefana Króla nazwane Królestwem Maryj dla osobliwszego ku niej nabożeństwa. Teraz po większej części albo Heretyckie albo Schizmatyckie.
LXXXVI. Królestwu Węgierskiemu są przyległe niektóre
, Gomolieńskie, Nitryeńskie, Pozonieńskie, Mozonieńskie, Sopnonieńskie, Komaroneńskie, Kaziriferrieńskie, Wesprymeńskie, Ababeńskie, Pilzyeńskie, Tomeńskie, Simigieńskie, Záladieńskie etc. Stołeczne Krolestwá miásto iest Buda. Inne pryncypálnieysze Presburg, Strygoń, Peterwardyn etc. Rzeki má znacznieysze Dunáy, Sáwę, Drawę, Tybisk. Nád inne páństwa kráy obfituie w winogrády, mineráły złote, srebrne, miedź, ptastwo, ryby, frukta, y inne urodzaie ziemi. Krolestw o iest teraz dziedziczne Austryackiego domu. Przedtym Katolickie, zá S. Stefana Krola názwáne Krolestwem Máryi dlá osobliwszego ku niey nábożeństwá. Teraz po większey części álbo Heretyckie álbo Schizmatyckie.
LXXXVI. Krolestwu Węgierskiemu są przyległe niektore
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: G4
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Turków, ale tak szkarady Napój, tak brzydka trucizna i jady, Co żadnej śliny nie puszcza za zęby, Niech chrześcijańskiej nie plugawią gęby. A potem, kiedyś do ojczyzny wdzięcznej Powrócił, przecięś do wina statecznej Nie złożył chęci i przez twe Podgórze Pytałeś Węgrów o tercalskiej górze I gdzie tokaj skie leżą winogrady, Polskiemu bardzo pograniczu rady, Co zacz potocka i wiele wydaje Prasa, co tłoczą Rakoczego kraje, Co emrów zlewa endeburska góra, Co jest Święty Jur i domowa lura, Nawet w Kutnarze, wiesz, wiele naręczy Wybiją na rok bednarze obręczy; I własnej nie chcąc zawstydzić ojczyzny, Piłeś te wina, które
Turków, ale tak szkarady Napój, tak brzydka trucizna i jady, Co żadnej śliny nie puszcza za zęby, Niech chrześcijańskiej nie plugawią gęby. A potem, kiedyś do ojczyzny wdzięcznej Powrócił, przecięś do wina statecznej Nie złożył chęci i przez twe Podgórze Pytałeś Węgrów o tercalskiej górze I gdzie tokaj skie leżą winogrady, Polskiemu bardzo pograniczu rady, Co zacz potocka i wiele wydaje Prasa, co tłoczą Rakoczego kraje, Co emrów zlewa endeburska góra, Co jest Święty Jur i domowa lura, Nawet w Kutnarze, wiesz, wiele naręczy Wybiją na rok bednarze obręczy; I własnej nie chcąc zawstydzić ojczyzny, Piłeś te wina, które
Skrót tekstu: MorszAUtwKuk
Strona: 54
Tytuł:
Utwory zebrane
Autor:
Jan Andrzej Morsztyn
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1654
Data wydania (nie wcześniej niż):
1654
Data wydania (nie później niż):
1654
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Utwory zebrane
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1971
Bejem Tatarów: a z-Hanem co więcej Przybyć ich obiecując w kilku dni najdali. Kozaków zaś bez liczby, gdy chłopi zuchwali Bieżą do nich na umor. Zaraz temu snadnie Uwierzyli. Tedy strach ciężki na nich padnie, I trwoga Wiatronoga. lako spaść się zdarzy Zimie niespodziewanej, wszytko mróz powarzy Coszkolwiek w-Winogradach, co w-kwieciu i sadzie Nie krytego zastanie. A o żadnej radzie Coby rzec z tym nie wiedząc. Ponieważ luboby I miejsce do obrony, i insze sposoby leszcze mieli: Ale gdzie żywność w-tym zamknieniu? I posiełki tak bliskie, jako w-ogrodzeniu I ostepie nakoło od Chłopstwa
Beiem Tatárow: á z-Hánem co wiecy Przybyć ich obiecuiąc w kilku dni naydali. Kozakow záś bez liczby, gdy chłopi zuchwali Bieżą do nich ná umor. Záraz temu snadnie Uwierzyli. Tedy strach ćieszki ná nich padnie, I trwoga Wiatronoga. láko spaść sie zdarzy Zimie niespodźiewáney, wszytko mroz powárzy Coszkolwiek w-Winogradach, co w-kwiećiu i sadźie Nie krytego zástánie. A o żadney rádźie Coby rzec z tym nie wiedząc. Poniewasz luboby I mieysce do obrony, i insze sposoby leszcze mieli: Ale gdźie żywność w-tym zamknieniu? I posiełki tak bliskie, iako w-ogrodzeniu I ostepie nákoło od Chłopstwá
Skrót tekstu: TwarSWoj
Strona: 9
Tytuł:
Wojna domowa z Kozaki i z Tatary
Autor:
Samuel Twardowski
Drukarnia:
Collegium Calissiensis Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Kalisz
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
było się czym obrazić do matki? Prawda. ale było więcej przyczyn/ dla których trzeba było poszanować matkę. Mogła mówić ona nędzna Wychowanica Królów/ na ten czas; Synowie matki mojej wojowali przeciwko mnie, winnice mojej nie ostrzegłam. Przypadli nie już synowie/ ale wieprzowie dzicy z Niemiec/ z Czech/ i winogrady moiw wyniszczyli; porwali mię/ i Koronę ze mną/ na kły piekielne swoje/ małom nie zginęła nędznica: miłosierdzie Pańskie wielkie/ żem nie strawiona. Patrzył na tę żałość matki swej miłej/ KANTY ś. z nieba/ i pewnie modlitwą swoją ratował onę; teraz mówi/ co niegdy Mojżesz mówił:
było się czym obráźić do mátki? Prawdá. ále było więcey przyczyn/ dla ktorych trzebá było poszánowáć mátkę. Mogłá mowić oná nędzna Wychowánicá Krolow/ ná ten czás; Synowie mátki moiey woiowáli przećiwko mnie, winnice moiey nie ostrzegłám. Przypádli nie iuż synowie/ ále wieprzowie dźicy z Niemiec/ z Czech/ y winogrády moiw wyniszczyli; porwáli mię/ y Koronę ze mną/ ná kły piekielne swoie/ máłom nie zginęłá nędznicá: miłośierdźie Páńskie wielkie/ żem nie strawiona. Pátrzył ná tę żáłość mátki swey miłey/ KANTY ś. z niebá/ y pewnie modlitwą swoią rátował onę; teraz mowi/ co niegdy Moyzesz mowił:
Skrót tekstu: BirkOboz
Strona: 73
Tytuł:
Kazania obozowe o Bogarodzicy
Autor:
Fabian Birkowski
Drukarnia:
Andrzej Piotrowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
kazania
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1623
Data wydania (nie wcześniej niż):
1623
Data wydania (nie później niż):
1623
contingere Sacra. Starożytność bardzo będąc zeloła in promovendo cultu swoich Bożków, każdemu postanowiła victimus distinctas.
Jowiszowi Supremo Numini, ofiarowali Orła, a według Plutarcha Woła, Neptunowi Byka, i Apollinowi, przytym Gryfy i Jastrzęby: Plutonowi Czarne Bydlęta,y mleko z winem zmiesz[...] e:Bacchusowi Kozła, aby go do winogradów nie do puszczał jako szkodcę: Wulkanowi cokolwiek Ogniem mogło być strawione. Eskulapiuszowi Deo Salutis Koza i Kogot szły na Ofiarę: Marsowi Sęp i Dzięcioł z Ptaków ; z bydląt i zwierząt Kon, Wieprz, i Wilk: Herkulesowi Wół, i Lew Janusowi z piernika, Wina, czyniono ofiary: Junonie Jałowica, Paw
contingere Sacra. Starożytność bárdzo będąc zelołá in promovendo cultu swoich Bożkow, káżdemu postanowiłá victimus distinctas.
Iowiszowi Supremo Numini, ofiárowáli Orła, á według Plutarcha Wołá, Neptunowi Byká, y Apollinowi, przytym Gryfy y Iastrzęby: Plutonowi Czarne Bydlęta,y mleko z winem zmiesz[...] e:Bacchusowi Kozła, áby go do winográdow nie do puszczał iako szkodcę: Wulkanowi cokolwiek Ogniem mogło bydź strawione. Eskulapiuszowi Deo Salutis Kozá y Kogot szły ná Ofiárę: Marsowi Sęp y Dzięcioł z Ptakow ; ź bydląt y zwierząt Kon, Wieprz, y Wilk: Herkulesowi Woł, y Lew Iánusowi z pierniká, Winá, czyniono ofiáry: Iunonie Iałowica, Paw
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 28
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, albo wieku dorastającego u starożytnych było signum szata zwana praetexta.
Pijaństwa znak: Haedera. jak w Polsce wicha.
Wojny znak był. Kościół Janusa otwarty wRzymie.
Chorego znak: Koguta dać na ofiarę Eskulapiuszowi.
Obżarstwa i Pijaństwa znak: Głowę w wichę, w puhary. wkwiecie ubierać. nosić Koronę z Winogradu, i liścia Winnego uwitą.
Czystości znak, kto Cerery Bogini wstag dotykać się był godzien.
Odrzucenia, Potępienia: Nigro notare lapilló, calculô.
Desperacyj znak: Tarczę, i włócznię odrzucić od siebie
Dnia szczęśliwege znak: Białym kałkułem, kredą nanotować.
Niewieściucha znak: Głowę uwieńczyć Myrrowym wieńcem, w Imię Junony przysięgać
, albo wieku dorastaiącego u starożytnych było signum szata zwana praetexta.
Piiáństwa znak: Haedera. iak w Polszcze wicha.
Woyny znak był. Kościoł Ianusa otwarty wRzymie.
Chorego znak: Kogutá dać na ofiarę Eskulapiuszowi.
Obżarstwa y Piiaństwa znák: Głowę w wichę, w puhary. wkwiecie ubierać. nosić Koronę z Winogradu, y liścia Winnego uwitą.
Czystości znak, kto Cerery Bogini wstag dotykać się był godzien.
Odrzucenia, Potępienia: Nigro notare lapilló, calculô.
Desperacyi znak: Tarczę, y włocznię odrzucić od siebie
Dnia szczęśliwege znak: Białym kałkułem, kredą nanotować.
Niewieściucha znak: Głowę uwieńczyć Myrrowym wieńcem, w Imie Iunony przysięgać
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 68
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
obalinami, albo Lanszaftami, kwiatami, ani z kart grackich Tuzami; co prostym przystoi chatom, nie Pałacom, Dworom; ale żebyś erudita cogitatione z tych tu Obrazów concepta, je adornował, Gościowi ku admiracyj, sobie dla pięknej habitacyj: Nie tak, jak widziałem na jednym miejscu na parawanie namalowany koło Łożka Winograd z napisem: Tu es Sacerdus in aeternum. Co jest obscure et inepte, ile przy łóżku
REPREZENTACJE EMBLEMATYCZNE i SYMBOLICZNE KrólESTW, najbardziej z Numismatów od przerzeczonych Autorów zbierane.
1. EUROPA siedzi na byku, albo też Panna bogato strojna, siedzi na dwóch Kornukopiach, alias na dwóch
niby rogach z których Bukiety kwiatów,
obalinami, álbo Lánszaftami, kwiatami, ani z kárt grackich Tuzámi; co prostym przystoi chatom, nie Pałacom, Dworom; ále żebyś erudita cogitatione z tych tu Obrazow concepta, ie adornował, Gościowi ku admiracyi, sobie dlá piękney habitacyi: Nie tak, iak widziałem ná iednym mieyscu na parawanie namalowány koło Łożkâ Winográd z nápisem: Tu es Sacerdus in aeternum. Co iest obscure et inepte, ile przy łożku
REPREZENTACYE EMBLEMATYCZNE y SYMBOLICZNE KROLESTW, náybárdziey z Numismátow od przerzeczonych Autorow zbierane.
1. EUROPA siedzi na byku, albo też Pánna bogato stroyna, siedzi na dwoch Kornukopiach, alias na dwoch
niby rogach z ktorych Bukiety kwiatow,
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1161
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
meo. Pochwalisz tym Króla.
ROZY przypisano: Mors est malis, vita bonis; Bo Scarabaeo szkodzi, a ludziom zdrowie przynosi.
NOC ciemną namalowawszy, dano napis. Vertetur in diem. Tak smutek w pociechę zamieni się, gdy BÓG każe.
OSŁOWI przypisano: Gestat sine murmure pondus. Tak sługa powinien.
Nad WINOGRADEM Napis: Laetitiae, non temulentiae.
Na Cenzurę pysznych, służy DYM w gorze niszczejący z napisem, Ascendendo vanescit. Tak czasem honor regularnemu szkodzi życiu, eksaltacja jego, cnot bywa depresyą.
TĘCZA trzymająca w sobie kolory, z napisem: Uno Lumine trinus.
LAUROWE Drzewo z napisem: Nullis obnoxia fatis
PIGMEJCZYKOWIE Herkulesa chcą
meo. Pochwalisz tym Krola.
ROZY przypisano: Mors est malis, vita bonis; Bo Scarabaeo szkodzi, a ludziom zdrowie przynosi.
NOC ciemną namalowawszy, dáno napis. Vertetur in diem. Ták smutek w pociechę zamieni się, gdy BOG każe.
OSŁOWI przypisano: Gestat sine murmure pondus. Tak sługa powinien.
Nad WINOGRADEM Napis: Laetitiae, non temulentiae.
Na Censurę pysznych, służy DYM w gorze niszczeiący z napisem, Ascendendo vanescit. Tak czasem honor regularnemu szkodzi życiu, exaltacya iego, cnot bywa depresyą.
TĘCZA trzymaiąca w sobie kolory, z napisem: Uno Lumine trinus.
LAUROWE Drzewo z napisem: Nullis obnoxia fatis
PIGMEYCZYKOWIE Herkulesa chcą
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1197
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, albo koziorozca. 6. Gąsięta giną zracyj jakichsi robaczków w nosy i uszy ich włażących, łechcących, z czego zakręt głowy cierpiąc giną; zapobież oliwą uszy smarując gąsiętom albo olejkiem bobkowym. 7. Północe wiatry byle nie nagłe i nie zimne kwitnącemu żytu pomagają, kwiat już dościgły otrząsając. 8. Podczas kwitnącego winogradu wina pite burzą się tym bardziej, które lepsze.
In Iulio 1. Koło Z. Małgorzaty na schodzie księżyca, rzepę zimową sieją. 2. Liście z drzewa obrywane wtym miesiącu i schowane, zdadzą się w zimię na paszą bydłu. 3. Gdy nastanie kanikuła, osobliwie koło pełni i słońce jest w znaku
, albo koźiorozca. 6. Gąsięta giną zracyi iakichsi robaczkow w nosy y uszy ich włażących, łechcących, z czego zakręt głowy cierpiąc giną; zapobież oliwą uszy smaruiąc gąsiętom albo oleykiem bobkowym. 7. Pułnocne wiatry byle nie nagłe y nie zimne kwitnącemu żytu pomagaią, kwiat iuż dościgły otrząsaiąc. 8. Podczas kwitnącego winogradu wina pite burzą się tym bardziey, ktore lepsze.
In Iulio 1. Koło S. Małgorzaty na schodzie księżyca, rzepę zimową sieią. 2. Liscie z drzewa obrywane wtym miesiącu y schowane, zdadzą się w zimię na paszą bydłu. 3. Gdy nastanie kanikuła, osobliwie koło pełni y słońce iest w znaku
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 423
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
z bierane wodniste. 2. Ggi długo się zbiera wino, winne macice słabieją na rok przyszły. 3. Wino czerwone prędzej nad inne zbierać, bo się psuje, i osy ziadają. 4. Wino od szronu, raz, drugi, trzeci zmarszczone w szkoreczkach, lepsze i słodsze będzie. 5. Wiatry wielkie winogradowi szkodzą, bo się grana pękają. 6. Wino młode tłoczyć wtedy, gdy miesiąć pod ziemią. 7. Leśne sadzić drzewa 8. Jeśli w tym miesiącu wiele liścia na drzewach zostanie, spodziewaj się wiele gąsienic na przyszłe lato.
In Novembri 1. Prosięta w tym miesiącu oproszone rzadko się uchowają 2. Kury by
z bierane wodniste. 2. Ggy długo się zbiera wino, winne macice słabieią na rok przyszły. 3. Wino czerwone prędzey nad inne zbierać, bo się psuie, y osy ziadaią. 4. Wino od szronu, raz, drugi, trzeci zmarszczone w szkoreczkach, lepsze y słodsze będzie. 5. Wiatry wielkie winogradowi szkodzą, bo się grana pękaią. 6. Wino młode tłoczyć wtedy, gdy miesiąć pod ziemią. 7. Lesne sadzić drzewa 8. Iezli w tym miesiącu wiele liścia na drzewach zostanie, spodzieway się wiele gąsienic na przyszłe lato.
In Novembri 1. Prosięta w tym miesiącu oproszone rzadko się uchowaią 2. Kury by
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 424
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
