budowana, w zaciszu przegrody na jałowe, jagnięta, i barany mająca. Siana im potrzeba dobierać, dopieroż pastwisk, które im najzdrowsze na pagórkach; co niziny, mokre miejsca, owsiska szkodzą im. Owce od zarazy ochronić się mogą jako też i kozy, jeźli bociana żołądek zwodą utłuczony po łyżce jednej każdej wlejesz w gardło. Cárdanus zaś Naturalista i Medyk O Ekonomice, mianowicie o Folwarku.
radzi żołądek barana w winie i wodzie uwarzywszy, dawać owcom, będą od wszelkich wolne chorób. Zamotyliczonym owcom dają z stawów grzebionowy korzeń na proch utłuczony z sadzami komina, z solą i gorzałką skłociwszy gdy kaszlą. Albo też plewami konopnemi je
budowana, w zaciszu przegrody na iałowe, iagnięta, y barany maiąca. Siana im potrzeba dobierać, dopieroż pastwisk, ktore im nayzdrowsze na pagorkach; co niziny, mokre mieysca, owsiska szkodzą im. Owce od zarazy ochronić się mogą iako też y kozy, ieźli bociana żołądek zwodą utłuczony po łyszce iedney każdey wleiesz w gardło. Cárdanus zaś Naturalista y Medyk O Ekonomice, mianowicie o Folwarku.
radzi żołądek barana w winie y wodzie uwarzywszy, dawać owcom, będą od wszelkich wolne chorob. Zamotyliczonym owcom daią z stawow grzebionowy korzeń na proch utłuczony z sadzami komina, z solą y gorzałką skłociwszy gdy kaszlą. Albo też plewami konopnemi ie
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 404
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
proszek, wsypać w wino wodą rozbełtane, tedy woda wszytka stać będzie na wierzchu. Mętne wino ustoi się i wyklaryguje, jeśli weń trzasek z pod hebla, co najszerszych, ale też co najcie ńszych bukowego drzewa, wpuścisz na sznurku do dwóch dni do beczki. Albo też, jeśli do trzech garców wina, wlejesz pół garca oliwy, przesmażonej, mówi Szentywani Wino stanie się klarowne, kiedy wziąwszy jaj kilka kurzych surowych, i białki same w naczyniu poty kłucić aż się spienią, i wlać w tyleż wina, znowu kłocić razem, az zbieleje to wszytko, znowu przylać wina, i razem wlać w beczkę, zaszpontować. Albo wziąwszy
proszek, wsypać w wino wodą rozbełtane, tedy woda wszytka stać będzie na wierzchu. Mętne wino ustoi się y wyklaryguie, ieśli weń trzasek z pod hebla, co nayszerszych, ale też co naycie ńszych bukowego drzewa, wpuścisz na sznurku do dwoch dni do beczki. Albo też, ieśli do trzech garcow wina, wleiesz puł garca oliwy, przesmażoney, mowi Szentywani Wino stanie się klarowne, kiedy wziąwszy iay kilka kurzych surowych, y białki same w naczyniu poty kłucić aż się spienią, y wláć w tyleż wina, znowu kłocić razem, az zbieleie to wszytko, znowu przylać wina, y razem wlać w beczkę, zaszpontować. Albo wziąwszy
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 488
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
dobrego narobisz octu, wrzuciwszy weń żąbnego ziela, albo szczawiu tłuczonego. A inquantum byś włożył w Wino kwiatu bzowego, albo roży, uczynisz go przyjemnego odoru. Wino z miętkiego stanie się mocnym, jeśli slazu wysokiego z liściem i z korzeniem co potrzeba, i gwoździków kramnych trochę uwarzysz, pospołem z winem, wlejesz trochę w beczkę, mocnym się i korzennym staje. Item jeśli liście chrzanowe, korzenie slazu tak domowego jako wysokiego (jest bowiem jeden wysoki, drugi leśny, trzeci polny, czwarty ogrodowy, albo domowy) także popiołu z winorośli w nie wpuścisz. Wina kosztują, kiedy wiatry wieją z południa, ale lepiej kiedy z
dobrego narobisz octu, wrzuciwszy weń żąbnego ziela, albo szczawiu tłuczonego. A inquantum byś włożył w Wino kwiatu bzowego, albo roży, uczynisz go przyiemnego odoru. Wino z miętkiego stanie się mocnym, ieśli slazu wysokiego z liściem y z korzeniem co potrzeba, y gwozdzikow kramnych trochę uwarzysz, pospołem z winem, wleiesz trochę w beczkę, mocnym się y korzennym staie. Item ieśli liście chrzanowe, korzenie slazu tak domowego iako wysokiego (iest bowiem ieden wysoki, drugi leśny, trzeci polny, czwarty ogrodowy, albo domowy) także popiołu z winorośli w nie wpuścisz. Wina kosztuią, kiedy wiatry wieią z południa, ale lepiey kiedy z
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 492
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
/ aż trochę za ucho albo ku gorze od czoła do połowy głowy/ tam znowu to całe miejsce oblep/ groble czyniąc we trzy strony/ a czwartą uczyni już ulana sztuka formy/ w której brzegu albo grubości werzniesz karby albo dołki/ i tenże brzeg/ w którym dołki i nowo miejsce oblepione nasmaruj oliwą/ wlejesz gipsu. Który odelie formy drugą sztukę/ (naznaczysz ją liczbą 2. także dla omyłki) i oraz wpadnie w karby piewszej sztuczki wypukłościami swymi dla lepszego trzymania się i złożenia jednej sztuki do drugiej. Tym sposobem dalej postąpisz/ coraż upatrując szerokości miejsca i równinę jakoby na prototypie onę oblepiając po trzech stronach
/ aż trochę zá ucho albo ku gorze od czoła do połowy głowy/ tám znowu to cáłe mieysce oblep/ groble czyniąc we trzy strony/ á czwártą uczyni iuż ulana sztuká formy/ w ktorey brzegu álbo grubośći werzniesz kárby álbo dołki/ i tenże brzeg/ w ktorym dołki i nowo mieysce oblepione nasmáruy oliwą/ wleiesz gipsu. Ktory odelie formy drugą sztukę/ (náznáczysz ią liczbą 2. tákże dlá omyłki) i oraz wpádnie w kárby piewszey sztuczki wypukłośćiámi swymi dlá lepszego trzymania się i złożeniá iedney sztuki do drugiey. Tym sposobem dáley postąpisz/ coráż upátruiąc szerokośći mieyscá i rowninę iákoby ná prototypie onę oblepiáiąc po trzech stronách
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 140
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
/ wyciśnij ją przez chustkę/ co wyciśniesz/ wpuść w banię szklaną okrągłą/ albo w stronę wklęsłą szkła wypukłego/ i obracaj tak długo/ aż do wszystkich części przystanie /co zbędzie/ w trąbie papierowej schowaj na drugi raz: Jeżeli w hucie zrobić każesz banie szklane żółtego koloru/ albo innego/ a w nią wlejesz tę materią; będziesz miał banię złotego koloru/ albo innego/ i bez owego pracowitego wernisu/ o którym gdzieś namieniono/ gdy o wernisach. Sekret Optyczny Sekret Optyczny Sekret Optyczny Sekret Optyczny Sekret Optyczny Sekret Optyczny
/ wyćiśniy ią przez chustkę/ co wyciśniesz/ wpuść w bánię śkláną okrągłą/ álbo w stronę wklęsłą skłá wypukłe^o^/ i obrácáy ták długo/ áż do wszystkich częśći przystánie /co zbędzie/ w trąbie pápierowey schowáy na drugi ráz: Ieżeli w hućie zrobić káżesz bánie śkláne żołtego koloru/ álbo innego/ á w nię wleiesz tę máteryą; będźiesz miáł bánię złotego koloru/ álbo innego/ i bez owego prácowitego wernisu/ o ktorym gdźieś námieniono/ gdy o wernisách. Sekret Optyczny Sekret Optyczny Sekret Optyczny Sekret Optyczny Sekret Optyczny Sekret Optyczny
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 299
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
/ zalej tym rosołem który masz osobno/ nakryj drugą misą a warz. A gdy już masz dawać/ weźmiesz w cześnie pieczenią wołową/ miękką/ Baranią/ Kapłona/ a niemoczywszy i nie soliwszy/ będziesz piekł/ a gdy się dopiekać będzie/ zdyimiesz na misę/ pokolesz i wyciśniesz tę polewkę/ którą nadawaniu wlejesz w potrawę/ a przywarzywszy dasz na stół gorąco/ IV, Potaś tłuczony.
Naprzód źrób rosół według sposobu wzwyż opisanego/ Weźmij Bazantów/ albo Jarząbków/ albo Kuropatw/ albo Kapłonów/ upiecz pięknie/ polewaj masłem/ zdejmi z różna na MIsę/ żeby polewka była na misie, gdy to przestygnie/ powybieraj miesiste miejsca
/ zaley tym rosołem ktory masz osobno/ nakryi drugą misą á warz. A gdy iuż masz dáwáć/ weźmiesz w cześnie pieczenią wołową/ miękką/ Baranią/ Kapłona/ a niemoczywszy y nie soliwszy/ będźiesz piekł/ a gdy się dopiekáć będźie/ zdyimiesz na misę/ pokolesz y wyciśniesz tę polewkę/ ktorą nadawaniu wleiesz w potrawę/ a przywarzywszy dasz ná stoł gorąco/ IV, Potáś tłuczony.
Naprzod źrob rosoł według sposobu wzwysz opisánego/ Weźmiy Bazantow/ albo Iarząbkow/ albo Kuropatw/ albo Kápłonow/ vpiecz pięknie/ poleway másłem/ zdeymi z rozná ná MIsę/ żeby polewka byłá na miśie, gdy to przestygnie/ powybieray miesiste mieyscá
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 39
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
wody/ soli/ Limonią usiekaj drobno/ pieprzu/ i gałki; przywarz/ a daj na Stół. C.
Głowa z Szczuki warzonej/ żółtej/ abo szarej/ z którejkolwiek Ryby warzonej żółtej/ albo szarej/ z polewką/ gdy stężeje/ podrapiesz drobno/ kości drobne wyrzucisz/ wielkie zostawisz/ i tę poliwkę wlejesz/ wlej Octu winnego/ Oliwy; pieprzu/ Cukru/ według smaku/ zmieszaj a daj na źmino. PRZESTROGA.
Wystawiłem do twego Pańskiego Stołu/ drugie sto potraw Rybnych/ do których w Addytamencie masz Marynaty/ i on zacny terminem StaroPolskim nazwany Kasanat/ teraz w rosół obrócony; Masz i różne sposoby Ślimaków gotowania
wody/ soli/ Limonią vśiekay drobno/ pieprzu/ y gałki; przywarz/ á day ná Stoł. C.
Głowá z Szczuki wárzoney/ żołtey/ ábo szárey/ z ktoreykolwiek Ryby warzoney żołtey/ albo szárey/ z polewką/ gdy stężeie/ podrapiesz drobno/ kości drobne wyrzućisz/ wielkie zostawisz/ y tę poliwkę wleiesz/ wley Octu winnego/ Oliwy; pieprzu/ Cukru/ według smáku/ zmieszay á day ná źmino. PRZESTROGA.
Wystáwiłem do tweg^o^ Pánskieg^o^ Stołu/ drugie sto potraw Rybnych/ do ktorych w Additámencie masz Márynaty/ y on zacny terminem StároPolskim názwany Kássanat/ teraż w rosoł obrocony; Masz y rożne sposoby Slimakow gotowánia
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 67
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
dystylowanie w Alembiku. Tej naszej wody wywarzywszy/ abo trzecią część abo połowicę/ dać się jej ustać/ i potym zlać: znajdziesz na dnie w garcu materią siarczaną i saletry. Toż obaczysz kiedy zechcesz doświadczać przez euaporacją na słońcu: to jednak trzeba wiedzieć kiedy tę wodę będziesz dystylował w Alembiku. jeśliż onę wlejesz do Alembiku czystą/ pewna rzecz że z niej nic nie zostanie na dnie: a to dla tego; iż ta woda zaraz z początku swego rodzi się z takowych par. a wody takowe jako się już pierwej powiedziało/ nigdy dystylacją nie mogą być doświadczone: gdyż woda która się takim obyczajem rodzi/ nie może być
dystyllowánie w Alembiku. Tey nászey wody wywárzywszy/ ábo trzećią cżęść ábo połowicę/ dáć się iey vstać/ y potym zlać: znaydźiesz ná dnie w gárcu máteryą śiárcżáną y saletry. Toż obacżysz kiedy zechcesz doświádcżáć przez euáporácyą ná słońcu: to iednák trzebá wiedźieć kiedy tę wodę będźiesz dystyllował w Alembiku. iesliż onę wleiesz do Alembiku cżystą/ pewna rzecż że z niey nic nie zostánie ná dnie: á to dla tego; iż tá wodá záraz z pocżątku swego rodźi się z tákowych par. á wody tákowe iáko się iuż pierwey powiedźiáło/ nigdy dystyllácyą nie mogą bydź doświadcżone: gdyż wodá ktora się tákim obycżáiem rodźi/ nie może bydź
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 135.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
własności/ którą napisz za krzyżem tak na spodku: Część Trzecia
Potym mów 70010/ zostanąć 3/ które także za krzyżem napisz na wierzchu/ i będziesz miał proporcją własności tak:
Co się rozumie/ iż kiedy weźmiesz 3 kwarty (abo łotów srebra podlejszego abo tez czego innego) o tej Cenie sześć gr. a wlejesz 1 kwartę lepszego o Cenie 10 gr. do niego będziesz miał wino po 7 gr. kwartę; jakoż sam rozum to pokazuje/ gdy rachuję 3 kwarty po 6 gr. uczyni 18 gr. znowu przyłożywszy za jednę kwartę droższego 10 gr. uczyni wszytkiego 28 gr/ które diuidując przez 7/ przyjdzie 4 kwarty
własnośći/ ktorą napisz za krzyżem ták ná spodku: Część Trzećia
Potym mow 70010/ zostánąć 3/ ktore tákże zá krzyżem nápisz ná wierzchu/ y będźiesz miał proporcyą własnośći tak:
Co się rozumie/ iż kiedy weźmiesz 3 kwarty (ábo łotow srebra podleyszego abo tez czego innego) o tey Cenie sześć gr. a wleiesz 1 kwartę lepszego o Cenie 10 gr. do niego będźiesz miał wino po 7 gr. kwartę; iakoż sam rozum to pokázuie/ gdy rachuię 3 kwarty po 6 gr. vczyni 18 gr. znowu przyłożywszy zá iednę kwartę droższego 10 gr. vczyni wszytkiego 28 gr/ ktore diuiduiąc przez 7/ przyidźie 4 kwarty
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 122
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
wodę z niego zlaną dystilluj z Balneum maris, tym sposobem jako pierwsze/ wszystko obwarowawszy. A gdy już więcej rurą nie pójdzie/ a recipient z wodką przechłodnie/ obaczysz na dnie ogień/ który pilnie w tymże naczyniu chowaj/ wierzch piluje nakrywszy. 7.
A wodkę z niego zlaną/ znowu na on lagier wlejesz z któregoś ją wyciągnął przez Balneum maris. To pilnie wespół zmięszawszy/ a przez dni cztery podstoi się/ onę wodę znowu zlać w onoż naczynie/ w którym ogień/ tylko żeby się namniej lagru abo fusu wespół niezlało/ który w onymże naczyniu swym dobrze nakryć i schować. A wodkę znowu jako
wodę z niego zlaną distilluy z Balneum maris, tym sposobem iáko pierwsze/ wszystko obwárowawszy. A gdy iuż więcey rurą nie poydźie/ á recipient z wodką przechłodnie/ obaczysz ná dnie ogień/ ktory pilnie w tymże naczyniu choway/ wierzch piluie nákrywszy. 7.
A wodkę z niego zláną/ znowu ná on lagier wleiesz z ktoregoś ią wyćiągnął przez Balneum maris. To pilnie wespoł zmięszawszy/ á przez dni cztery podstoi się/ onę wodę znowu zlać w onoż naczynie/ w ktorym ogień/ tylko żeby się namniey lagru ábo fusu wespoł niezláło/ ktory w onymże naczyniu swym dobrze nákryć y schowáć. A wodkę znowu iáko
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 333
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
