Aqua styllaticia.
Tym sposobem wodka Spikanardowa bywa dystilowana/ jako Lawendowa. Nakłaść kwiatu w wino przez noc żeby moknął/ nazajutrz dystylować. Drudzy tylko skrapiają wodą albo winem kwiecie/ i dystylują. Ta Mowie utraconej
Mowę utraconą przywraca pijąc jej po łyżce albo po dwu. Mdłości serdecznej
Mdłość serdeczną odgania/ także ją pijąc i woniając. Toż czyni/ na pulsy ciepło ją przykładając. Serce uwesela.
Serce mdłe i frasowliwe posila/ i wesołe czyni/ pijąc ją. Serca kołataniu i drżeniu.
Serca kołatanie i drżenie uspakaja/ po dwu łyżek/ albo po trzy/ na raz jej pić dając. Mózgu zimnemu.
Mózg nazbyt zimny. Także
Aqua styllaticia.
Tym sposobem wodká Spikánárdowa bywa distilowána/ iáko Láwendowa. Nákłáść kwiátu w wino przez noc żeby moknął/ názáiutrz dystylowáć. Drudzy tylko skrapiáią wodą álbo winem kwiećie/ y dystyluią. Tá Mowie vtráconej
Mowę vtráconą przywraca piiąc iey po łyszce álbo po dwu. Mdłosci serdecznej
Mdłość serdeczną odgánia/ tákże ią piiąc y woniáiąc. Toż czyni/ ná pulsy ćiepło ią przykłádáiąc. Serce vwesela.
Serce mdłe y frásowliwe pośila/ y wesołe czyni/ piiąc ią. Sercá kołátániu y drżeniu.
Sercá kołátánie y drżenie vspakáia/ po dwu łyżek/ álbo po trzy/ ná raz iey pić dáiąc. Mozgu źimnemu.
Mozg názbyt źimny. Tákże
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 31
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Roschodnikowego/ Kozłkowego/ Opichowego/ Podróżnikowego/ po dwie łyżce/ ośrzodku/ z Pszenicznego chleba/ niesolonej/ ileby do uczynienia plastru przygęstszego było dosyć/ i to na oczy/ miedzy dwie chędogie chusteczki cienkie na noc przykładać. Mózg z wilgotności czyści.
Mózg pełny/ z wilgotności zbytnich i z zimnych/ wysusza/ woniając korzenia jego. Piersiom wilgotnem.
W piersiach wszystkim niedostatkom/ z zimnych flusów pochodzącym/ jest lekarstwem wsłodkiem białym winie albo w Sycie miodowej/ korzeń jego warząc a pijąc. Kaszlu dawnemu.
Kaszel zastarzały i zdawna zawzięty. Piersiom ciasnym.
Ciasność w piersiach. Dychawicy.
Dychawicę i ciężkość tchnienia leczy/ warzyć korzenie wielkiego
Roschodnikowego/ Kozłkowego/ Opichowego/ Podrożnikowego/ po dwie łyszce/ ośrzodku/ z Pszenicznego chlebá/ niesoloney/ ileby do vczynienia plástru przygęstszego było dosyć/ y to ná oczy/ miedzy dwie chędogie chusteczki ćienkie ná noc przykłádáć. Mozg z wilgotnośći czyśći.
Mozg pełny/ z wilgotnośći zbytnich y z źimnych/ wysusza/ woniáiąc korzenia iego. Pierśiom wilgotnem.
W pierśiách wszystkim niedostátkom/ z źimnych flusow pochodzącym/ iest lekárstwem wsłodkiem białym winie álbo w Syćie miodowey/ korzeń iego wárząc á piiąc. Kászlu dawnemu.
Kászel zástárzáły y zdawná záwźięty. Piersiom ćiásnym.
Ciásność w pierśiách. Dycháwicy.
Dycháwicę y ćięszkość tchnienia leczy/ wárzyć korzenie wielkiego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 51
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ i Balsamu jego. Magia Magia. Głowy b. Sen przywodzi.
Ból głowy/ z zbytnich wilgotności w niej będących/ uśmierza. Sen przywodzi. Śmisłom zatłumionym.
Smysłów zatłumienie/ zwłaszcza z Melancholicznych dymów i par/ z dołu do głowy pochodzących/ oddala/ Balsamu z włoskim koprem/ a z Makowym nasieniem przetłuczonym woniając. Morowemu powietrzu.
Czasu powietrza morowego: wziąć nasienia Kopru włoskiego/ Makowego/ po dwa łoty/ Jałowcu trzy łoty/ nasienia Rucianego łot. To wespół z tym Balsamem stoczyć/ a po trosze w uściech trzymać. Abowiem powietrzem szkodliwe rozbija i odpędza/ i ciało od zarazy zachowuje/ pod nosem ustawicznie trzymając. Pamięć
/ y Bálsamu iego. Magia Magia. Głowy b. Sen przywodźi.
Bol głowy/ z zbytnich wilgotnośći w niey będących/ vśmierza. Sen przywodźi. Smisłom zátłumionym.
Smysłow zátłumienie/ zwłasczá z Melankolicznych dymow y pár/ z dołu do głowy pochodzących/ oddala/ Bálsamu z włoskim koprem/ á z Mákowym naśieniem przetłuczonym woniáiąc. Morowemu powietrzu.
Czásu powietrza morowego: wźiąć naśienia Kopru włoskiego/ Mákowego/ po dwá łoty/ Iáłowcu trzy łoty/ naśienia Rućianego łot. To wespoł z tym Bálsámem stoczyć/ á po trosze w vśćiech trzymáć. Abowiem powietrzem szkodliwe rozbiia y odpądza/ y ćiáło od zárázy záchowuie/ pod nosem vstáwicznie trzymáiąc. Pámięć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 153
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Kaduku.
Od Kaduku/ albo padającej niemocy prędko wzbudza i ratuje/ pod nosem go trzymając. Zawrotu głowy.
Toż w zawrotu głowy na ziemię upadającym czynić/ i tym którzy są do tego skłonni: abowiem ich od tego zachowywa. Macicy zaduszonej.
Macicy zaduszeniu jest lekarstwem/ pod nosem go ustawnie trzymając i woniając: Albo wziąwszy Gałbanu i Amoniaku zarówno/ włożyć na ogień węglisty/ a w otwór łona przez lijek dym puszczać/ a to ma być kładąc się spać. Bolączkom twardym.
Bolączki i gruzły twarde napuchłe/ które Łacinnicy Furunculos, Grekowie Dorhienas zowią/ na mięsnych częściach ciała/ z materii grubej zebrane/ plastrowane/ zmiękcza
. Káduku.
Od Káduku/ álbo padáiącey niemocy prędko wzbudza y rátuie/ pod nosem go trzymáiąc. Záwrotu głowy.
Toż w zawrotu głowy ná źiemię vpadáiącym czynić/ y tym ktorzy są do tego skłonni: ábowiem ich od tego záchowywa. Máćicy záduszoney.
Máćicy záduszeniu iest lekárstwem/ pod nosem go vstáwnie trzymáiąc y woniáiąc: Albo wźiąwszy Gałbanu y Ammoniaku zárowno/ włożyć ná ogień węglisty/ á w otwor łoná przez liiek dym pusczáć/ á to ma być kłádąc sie spáć. Bolączkom twardym.
Bolączki y gruzły twárde nápuchłe/ ktore Lácinnicy Furunculos, Grekowie Dorhienas zowią/ ná mięsnych częśćiách ćiáłá/ z máteryey grubey zebráne/ plastrowáne/ zmiękcża
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 212
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zawrzedziałym.
Płuca zawrzedziałe i ropy pełne wychędaża i leczy. Także inne wnętrzności. Wątrobie i zamuleniu żył w niej.
W wątrobie żyły zamulone i zatkane otwiera/ wychędaża i posila. Serdecznym dolegliwościom.
Serdecznym niedostatkom wszelakim/ zimnej przyczynj/ wielkim jest ratunkiem/ nietylko przerzeczonym sposobem używany/ ale samym swym zapachem /często woniając. (Dios.) Głowy boleniu.
Głowy bolenie vźmierza. Mózgu mdłemu.
Mózg mdły posila. Zawrotu.
Zawrót/ co wszystko z zimnych wilgotności pochodzi/ korzenia jego natrąsszy zhruba przetłuczonego/ miedzy bawełnę czapeczkę z tego uczyniwszy/ na głowie nosząc/ odpędza. Przeto do lekarstw serdecznych/ miasto obojga Ben/ to jest
záwrzedźiáłym.
Płucá záwrzedźiáłe y ropy pełne wychędaża y leczy. Tákże inne wnętrznośći. Wątrobie y zámuleniu żył w niey.
W wątrobie żyły zámulone y zátkáne otwiera/ wychędaża y pośila. Serdecznym dolegliwośćiom.
Serdecznym niedostátkom wszelákim/ źimney przyczynj/ wielkim iest rátunkiem/ nietylko przerzeczonym sposobem vżywány/ ále sámym swym zapáchem /często woniáiąc. (Dios.) Głowy boleniu.
Głowy bolenie vźmierza. Mozgu mdłemu.
Mozg mdły pośila. Zawrotu.
Zawrot/ co wszystko z źimnych wilgotnośći pochodźi/ korzenia iego nátrąsszy zhrubá przetłuczonego/ miedzy báwełnę czapeczkę z tego vczyniwszy/ ná głowie nosząc/ odpądza. Przeto do lekárstw serdecznych/ miásto oboygá Ben/ to iest
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 268
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
krosty. Item. Moczyć babkę w wódce rożanej/ a tę wodkę/ zmoczywszy chustkę/ przykładać. A gdy się już ukażą krosty/ używaj Collirium albũ. Oczu bronienie. Ust ochrona
Ust/ i czeluści broniemy/ i gardła/ płokaniem wodką rożaną/ babczaną/ psinkową/ z julepkiem Diamorhon. Nosa.
Nosa ochraniamy woniając ocet: sandały w occie rozpuszczamy/ woniać dajemy/ i wsiąkać w nos. Płuc.
Płuc i piersi bronić/ braniem julepku fiołkowego/ abo makowego po łyszcze/ rano. Kiszek.
Kiszek bronić cierpkiemi rzeczami: klisterami z dębowego liśća/ z babki: dawać też trocisk de Spodio. O Rychlicah. Nauka Rychlic różność
krosty. Item. Moczyć babkę w wodce rożáney/ á tę wodkę/ zmoczywszy chustkę/ przykłádáć. A gdy się iuż vkażą krosty/ vżyway Collirium albũ. Oczu bronienie. Vst ochroná
Vst/ y czeluśći broniemy/ y gárdłá/ płokániem wodką rożaną/ bábczáną/ pśinkową/ z iulepkiem Diámorhon. Nosá.
Nosá ochrániamy woniáiąc ocet: sándały w ocćie rospusczamy/ woniáć dáiemy/ y wśiąkáć w nos. Płuc.
Płuc y pierśi bronić/ brániem iulepku fiołkowego/ ábo mákowego po łyscze/ ráno. Kiszek.
Kiszek bronić cierpkiemi rzeczámi: klisterámi z dębowego liśća/ z bábki: dáwáć też troćisk de Spodio. O Rychlicáh. Náuká Rychlic rożność
Skrót tekstu: PetrSInst
Strona: E4
Tytuł:
Instrukcja albo nauka jak się sprawować czasu moru
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
