Extract.
Bywa z Kozłku/ od umiejętnych i pilnych Lekarzów istność/ jako z innych ziół wyciągniona w Maju/ z korzenia jego suchego i z naci/ tym sposobem/ jako i z Piołynu. Ta Ocznym chorobom wszelakim Item.
Nad wszystkie inne lekarstwa/ chorobom wszelakim ocznym/ jest użyteczna.
Oczom zaszłym błonką/ albo wrzedzienicom na bielmie oka/ i na zrzenicy zasiadłem/ wielkiem jest lekarstwem. Omdlewaniu.
Także mdłemu i ciemnemu wzroku/ znamienitem jest ratunkiem/ biorąc jej na raz po trzeciej części ćwierci od łota/ z jedną łyżką wodki/ tegoż Kozłku dystylowanej/ albo z jaką inną przynależącą/ albo z inemi/ do tego także
Extract.
Bywa z Kozłku/ od vmieiętnych y pilnych Lekárzow istność/ iáko z inych źioł wyćiągniona w Máiu/ z korzenia iego suchego y z naći/ tym sposobem/ iáko y z Piołynu. Tá Ocznym chorobom wszelákim Item.
Nád wszystkie ine lekárstwá/ chorobom wszelákim ocznym/ iest vżyteczna.
Oczom zászłym błonką/ álbo wrzedźienicom ná bielmie oká/ y ná zrzenicy záśiádłem/ wielkiem iest lekárstwem. Omdlewániu.
Tákże mdłemu y ćiemnemu wzroku/ známienitem iest rátunkiem/ biorąc iey ná raz po trzećiey częśći czwierći od łotá/ z iedną łyszką wodki/ tegoż Kozłku distyllowáney/ álbo z iáką iną przynależącą/ álbo z inemi/ do tego tákże
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 55
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Szafranu i Cukru. Poty obfite czyni
Poty obficie wzbudza/ wywodząc nimi wilgotności w ciele zagniłę. Ciepłu przyrodzonemu.
Ciepło przyrodzone wzbudza i pokrzepia/ w którym zdrowie nasze należy. (Tabe.) upławom
Upławy białe Paniom leczy/ z zaziębienia znacznego Macice. smazom na twarzy.
Krosty po twarzy/ z zmazy wszelakie.
Wrzedzienice po licu. Węgrowatości. Piegom.
Węgrowatości.
Piegi na twarzy/ namazując tego korzenia Sokiem/ i rano wodką jego omywając. Wzrok słaby posila
Wzrok słaby posila i ostrzy/ taż wodka z korzenia jego oczy wymawając. Żółtaczce.
Żółtą chorobę z ciała spądza/ z winem używany korzeń. Uszczknionym od Wężów.
Uszczknionym
Száfránu y Cukru. Poty obfite czyni
Poty obfićie wzbudza/ wywodząc nimi wilgotnośći w ćiele zágniłę. Ciepłu przyrodzonemu.
Ciepło przyrodzone wzbudza y pokrzepia/ w ktorym zdrowie násze należy. (Tabe.) vpłáwom
Vpłáwy białe Pániom leczy/ z záźiębienia znácznego Máćice. smázom ná twarzy.
Krosty po twarzy/ z zmázy wszelákie.
Wrzedźienice po licu. Węgrowátośći. Piegom.
Węgrowátośći.
Piegi ná twarzy/ námázuiąc tego korzenia Sokiem/ y ráno wodką iego omywáiąc. Wzrok słáby pośila
Wzrok słáby pośila y ostrzy/ táż wodká z korzenia iego oczy wymawáiąc. Zołtacce.
Zołtą chorobę z ćiáłá spądza/ z winem vżywány korzeń. Vszczknionym od Wężow.
Vsczknionym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 64
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
prochu z korzenia jego dając po ćwierci łota/ z juchą warzonego Dyptanowego liścia pić. Kamień zamulenie.
Kamień krzy/ trunkiem używany.
Zamulenie wnętrzności otwiera. Moczu.
Mocz z ciężkością z kapaniem odchodzący/ z Rzepikiem warzony/ przydawszy Cukru albo miodu/ a trunkiem używany leczy. Krostom na twarzy z ma:
Krosty i wrzedziennice na twarzy. Piegi.
Piegi. Węgrowatość.
Węgrowatości/ i inne sprosne plany spądza i ściera/ Sok Dyptanowy z jęczmienną mąką zmieszany/ tym pocierając. Dychawicznym.
Dychawicznym/ z zatkania Płuc Flegmą gęsto jest ratunkiem wielkim/ w winie suche figi warząc/ przecedzić i mocno wyżąć/ a z tą juchą po Skrupule/
prochu z korzenia iego dáiąc po ćwierći łotá/ z iuchą warzonego Dyptanowego liśćia pić. Kámień zámulenie.
Kámień krzy/ trunkiem vżywány.
Zámulenie wnętrznośći otwierá. Moczu.
Mocz z ćieżkością z kapániem odchodzący/ z Rzepikiem wárzony/ przydawszy Cukru albo miodu/ á trunkiem vżywány leczy. Krostom ná twarzy z má:
Krosty y wrzedźiennice ná twarzy. Piegi.
Piegi. Węgrowatość.
Węgrowátośći/ y ine sprosne plany spądza y śćiera/ Sok Dyptanowy z ięczmienną mąką zmieszany/ tym poćieráiąc. Djcháwicznym.
Dycháwicznym/ z zátkánia Płuc Flágmą gęsto iest rátunkiem wielkim/ w winie suche figi wárząc/ przecedźić y mocno wyżąć/ á z tą iuchą po Skrupule/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: K
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Moszna dym co nalepiej obchodził. To przynamniej każdego dnia trzy kroć/ przez cały tydzień czyniąc. Ranom jadowitem
Rany od bestii jadowitych goi/ Korzeń warząc/ a na nie plastrując. Toż wodka z niego dystylwana czyni/ wymywając je nią. Pawłocej zasłonie.
Z oczu Pawłoki i zasłony ściera. Wrzędzienniczkom na oczach.
Wrzedzienice i krosty/ które na źrenicy/ albo na bielmie bywają/ ściera i spądza Collyvium, albo wpuszczanie na nie czyniąc. Rozgrzewa.
Rozgrzewa wszystki części ciała oziębłe/ jakimkolwiek sposobem używany. Soku suchego wyciągnienie. Succus.
Tym sposobem Sok suchy z ziela i z korzenia Miarzowego bywa wyciągniony/ jako z Piołynu/ z Dzięgielu
Moszná dym co nalepiey obchodźił. To przynamniey káżdego dniá trzy kroć/ przez cáły tydźień czyniąc. Ránom iádowitem
Rány od bestiy iádowitych goi/ Korzeń wárząc/ á ná nie plástruiąc. Toż wodká z niego dystyllwána czyni/ wymywáiąc ie nią. Páwłocey zasłonie.
Z oczu Páwłoki y zasłony śćiera. Wrzędźienniczkom ná oczách.
Wrzedźienice y krosty/ ktore ná źrenicy/ álbo ná bielmie bywáią/ ściera y spądza Collyvium, álbo wpusczánie ná nie czyniąc. Rozgrzewá.
Rozgrzewa wszystki częśći ciáłá oźiębłe/ iákimkolwiek sposobem vżywány. Soku suchego wyćiągnienie. Succus.
Tym sposobem Sok suchy z źiela y z korzeniá Miarzowe^o^ bywa wyćiągniony/ iáko z Piołynu/ z Dźięgielu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 119
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
często nacierając. Połgłovj boleniu.
Boleniu połgłowy. Oczom bolejącem.
Oczom bolejącym/ jest lekarstwem/ wziąć Gałbanu i Kadzidła zarówno/ Mąki Jęczmiennej tak wiele/ jako tych obojga/ a z białki od jajec zaczynić/ na skronie/ i bolejące miejsca plastrować/ trzykroć na dzień odnawiając/ a przez trzy dni to czyniąc. Wrzedzienicom i Krostom w oczu.
Wrzedziennice i zmazy z oczu spądza/ z Miodem go utarszy/ w oczy puszczając co naczęściej. Uszom bolejącym.
Uszom bolejącym z Olejkiem Lilijowym/ albo z Rożanym ciepło w nie puszczając/ jest użyteczny. Bolączkom w uszach.
W uszach bolączki zimne leczy/ w niego puszczając zlekka. Też
często náćieráiąc. Połgłovj boleniu.
Boleniu połgłowy. Oczom boleiącem.
Oczom boleiącym/ iest lekárstwem/ wźiąć Gáłbanu y Kádźidłá zárowno/ Mąki Ięczmienney ták wiele/ iáko tych oboygá/ á z białki od iaiec záczynić/ ná skronie/ y boleiące mieyscá plastrowáć/ trzykroć ná dźień odnawiáiąc/ á przez trzy dni to czyniąc. Wrzedźienicom y Krostom w oczu.
Wrzedźiennice y zmázy z oczu spądza/ z Miodem go vtárszy/ w oczy pusczáiąc co naczęśćiey. Vszom boleiącym.
Vszom boleiącym z Oleykiem Liliiowym/ álbo z Rożánym ćiepło w nie pusczáiąc/ iest vżyteczny. Bolączkom w vszách.
W vszách bolączki źimne leczy/ w niego pusczáiąc zlekká. Też
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 212
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Boleniu połgłowy. Oczom bolejącem.
Oczom bolejącym/ jest lekarstwem/ wziąć Gałbanu i Kadzidła zarówno/ Mąki Jęczmiennej tak wiele/ jako tych obojga/ a z białki od jajec zaczynić/ na skronie/ i bolejące miejsca plastrować/ trzykroć na dzień odnawiając/ a przez trzy dni to czyniąc. Wrzedzienicom i Krostom w oczu.
Wrzedziennice i zmazy z oczu spądza/ z Miodem go utarszy/ w oczy puszczając co naczęściej. Uszom bolejącym.
Uszom bolejącym z Olejkiem Lilijowym/ albo z Rożanym ciepło w nie puszczając/ jest użyteczny. Bolączkom w uszach.
W uszach bolączki zimne leczy/ w niego puszczając zlekka. Też Uszom zawrzedziałym.
Uszy zawrzedziałe goi
Boleniu połgłowy. Oczom boleiącem.
Oczom boleiącym/ iest lekárstwem/ wźiąć Gáłbanu y Kádźidłá zárowno/ Mąki Ięczmienney ták wiele/ iáko tych oboygá/ á z białki od iaiec záczynić/ ná skronie/ y boleiące mieyscá plastrowáć/ trzykroć ná dźień odnawiáiąc/ á przez trzy dni to czyniąc. Wrzedźienicom y Krostom w oczu.
Wrzedźiennice y zmázy z oczu spądza/ z Miodem go vtárszy/ w oczy pusczáiąc co naczęśćiey. Vszom boleiącym.
Vszom boleiącym z Oleykiem Liliiowym/ álbo z Rożánym ćiepło w nie pusczáiąc/ iest vżyteczny. Bolączkom w vszách.
W vszách bolączki źimne leczy/ w niego pusczáiąc zlekká. Też Vszom záwrzedźiáłym.
Vszy záwrzedźiáłe goi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 212
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Na Rożą piekielną chusty w niej maczając i przykładając. Jednak to być ma z obyczajem i z roztropnością/ a z pilnym obaczeniem czasu kiedy to czynić/ aby po tym ogień ten zwierzchni/ zimnością tej wodki/ wewnątrz nie był wpędzony. Ranom. bolączkom.
Ranom/ wrzodom/ bolączkom/ z przymiotem potrzebna. Wrzedzienicom czarnym.
Wrzedzienicom czarnym służy/ chustę maczając/ a przykładając. Gnilec w uściech. Dzięgnie.
Gnilec i Dzięgnę leczy/ pilno nią usta wymywając. Rozsądek.
Są tego rodzaju drugie Sporysze/ trzy/ miedzy które górny czwarty poczytamy. Te/ że tychże własności/ tegoż przyrodzenia i skutków/ są z tym
.
Ná Rożą piekielną chusty w niey maczáiąc y przykłádáiąc. Iednák to bydź ma z obyczáiem y z rostropnośćią/ á z pilnym obaczeniem czásu kiedy to czynić/ áby po tym ogień ten zwierzchni/ źimnośćią tey wodki/ wewnątrz nie był wpędzony. Ránom. bolączkom.
Ránom/ wrzodom/ bolączkom/ z przymiotem potrzebna. Wrzedźienicom czarnym.
Wrzedźienicom czarnym służy/ chustę maczáiąc/ á przykłádáiąc. Gnilec w vśćiech. Dzięgnie.
Gnilec y Dźięgnę leczy/ pilno nią vstá wymywáiąc. Rozsądek.
Są tego rodzáiu drugie Sporysze/ trzy/ miedzy ktore gorny czwarty poczytamy. Te/ że tychże własnośći/ tegoż przyrodzenia y skutkow/ są z tym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 324
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
piekielną chusty w niej maczając i przykładając. Jednak to być ma z obyczajem i z roztropnością/ a z pilnym obaczeniem czasu kiedy to czynić/ aby po tym ogień ten zwierzchni/ zimnością tej wodki/ wewnątrz nie był wpędzony. Ranom. bolączkom.
Ranom/ wrzodom/ bolączkom/ z przymiotem potrzebna. Wrzedzienicom czarnym.
Wrzedzienicom czarnym służy/ chustę maczając/ a przykładając. Gnilec w uściech. Dzięgnie.
Gnilec i Dzięgnę leczy/ pilno nią usta wymywając. Rozsądek.
Są tego rodzaju drugie Sporysze/ trzy/ miedzy które górny czwarty poczytamy. Te/ że tychże własności/ tegoż przyrodzenia i skutków/ są z tym pierwszym/ nie
piekielną chusty w niey maczáiąc y przykłádáiąc. Iednák to bydź ma z obyczáiem y z rostropnośćią/ á z pilnym obaczeniem czásu kiedy to czynić/ áby po tym ogień ten zwierzchni/ źimnośćią tey wodki/ wewnątrz nie był wpędzony. Ránom. bolączkom.
Ránom/ wrzodom/ bolączkom/ z przymiotem potrzebna. Wrzedźienicom czarnym.
Wrzedźienicom czarnym służy/ chustę maczáiąc/ á przykłádáiąc. Gnilec w vśćiech. Dzięgnie.
Gnilec y Dźięgnę leczy/ pilno nią vstá wymywáiąc. Rozsądek.
Są tego rodzáiu drugie Sporysze/ trzy/ miedzy ktore gorny czwarty poczytamy. Te/ że tychże własnośći/ tegoż przyrodzenia y skutkow/ są z tym pierwszym/ nie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 324
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
dymienica była/ życzyć sobie tego trzeba; bo to znak jest natury mocnej/ która jad wyrzuca ze wnętrza na wierzch. Nauka W dymienicach niepuszczać krwie chyba rzadko
Gdy się ukaże na wierzch co/ jak dymienica/ bądź w kroku/ bądź pod pachą/ bądź za uszyma/ bądź pod gardłem/ bądź też gdzie wrzedzienica/ abo morowka/ puszczać się krwie nie godzi/ chyba z wielkim rozmysłem. Ale w ten czas używać przespiecznie możesz baniek siekanych/ któreby ciągnęły na wierzch/ abo też nie siekanych; apertur/ pryszczów/ i lekarstw przeciwko jadom używać mamy: a często takich lekarstw dawać/ choć wyrzuci chory/ drugi raz/
dymienicá byłá/ życzyć sobie tego trzebá; bo to znák iest nátury mocney/ ktora iad wyrzuca ze wnętrza ná wierzch. Náuká W dimienicách niepusczáć krwie chybá rzadko
Gdy się vkaże ná wierzch co/ iák dymienicá/ bądź w kroku/ bądź pod pachą/ bądź zá vszymá/ bądź pod gárdłem/ bądź też gdźie wrzedźienicá/ ábo morowká/ pusczáć się krwie nie godźi/ chybá z wielkim rozmysłem. Ale w ten czás vżywáć przespiecznie możesz bániek śiekanych/ ktoreby ćiągnęły ná wierzch/ abo też nie śiekánych; ápertur/ prysczow/ y lekarstw przećiwko iádom vżywáć mamy: á często tákich lekarstw dáwáć/ choć wyrzući chory/ drugi raz/
Skrót tekstu: PetrSInst
Strona: Ev
Tytuł:
Instrukcja albo nauka jak się sprawować czasu moru
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Leuistici cum rad. vn. 1. Bulliant in aqua et oleo Cemomid. pistentur. et superponantur cum oleo.
Polna driakiew na proch skruszona godzinę trzymana na wrzodzie wrzoduleczy także i lysimacha Bazanowiec zową.
Piesek/ abo kur na dwoje rozerznione/ a ciepło przyłożone na wrzód otworzysty/ jad wyciągają. O karbonie abo wrzedzienicy. Karbunkuł.
KArbunkuł jest wrzód pałający/ jak węgiel rozpalony/ mały jak ćwieczek/ który gdy się rozgości/ krosty jak ogień palące/ skorupę spaloną/ boleść nieznośną i pałanie czyni/ czerwony/ zielony/ czarny. Ten bywa z melancholicznej krwie. Puszczanie krwie.
Puszczanie krwie aż do mdłości tu potrzebne/ zwłaszcza gdy
. Leuistici cum rad. vn. 1. Bulliant in aqua et oleo Cemomid. pistentur. et superponantur cum oleo.
Polna dryakiew ná proch skruszona godźinę trzymana ná wrzodźie wrzodvleczy także y lysimacha Bázánowiec zową.
Piesek/ ábo kur ná dwoie rozerznione/ á ćiepło przyłożone ná wrzod otworzysty/ iad wyćiągáią. O kárbonie ábo wrzedźienicy. Kárbunkuł.
KArbunkuł iest wrzod pałáiący/ iák węgiel rospalony/ máły iák ćwieczek/ ktory gdy się rozgośći/ krosty iak ogień palące/ skorupę spaloną/ boleść nieznośną y pałánie czyni/ czerwony/ źielony/ czarny. Ten bywa z melankoliczney krwie. Pusczánie krwie.
Pusczánie krwie áż do mdłośći tu potrzebne/ zwłasczá gdy
Skrót tekstu: PetrSInst
Strona: E2
Tytuł:
Instrukcja albo nauka jak się sprawować czasu moru
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
