. Jak duża wyrosnie latorośl, możesz jeśli jest proste drzewo leśne, urznąć piłką, woskiem, nałożyć, chustką obwiązać. Jeśli dobre drzewo, daj pokoj; tylko owej latorośli uczynić wolność. Za czasów Warrona takie się szczepienie praktykowało. Jeśliby blisko drzewa drzewo stało utnij jednemu gałoź, drugiego nagnij latorośl, zaciesz, wsadź w tamte rozszczepione, obwiąż, za rok, jak się przyjmie ów kabłąk przetnij, wyprostuj, będziesz miał szczep, co widziałem na pomarańczach teraz praktykowane, przy zażywaniu moczydła, alias gnoju dobrze przegniłego, z wodą gnojną utemperowanego. Może też takiego zaginania i szczepienia zażyć czyniąc arkady nad ulicami dla chłodu i ornamentu.
. Iak duża wyrosnie latorosl, możesz iezli iest proste drzewo lesne, urznąć piłką, woskiem, nałożyć, chustką obwiązać. Iezli dobre drzewo, day pokoy; tylko owey latorosli uczynić wolność. Za czasow Warrona takie się szczepienie praktykowało. Iezliby blisko drzewa drzewo stało utniy iednemu gałoź, drugiego nagniy latorosl, zaciesz, wsadź w tamte rozszczepione, obwiąż, za rok, iak się przyimie ow kabłąk przetniy, wyprostuy, będziesz miał szczep, co widziałem na pomarańczach teraz praktykowane, przy zażywaniu moczydła, alias gnoiu dobrze przegniłego, z wodą gnoyną utemperowanego. Może też takiego zaginania y szczepienia zażyć czyniąc arkady nad ulicami dla chłodu y ornamentu.
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 378
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
ziemią nakrywać. Cebula nie poszpeci wirydarza, którą zaraz siać potrzeba, jeno ziemia puści na wiosnę, i to na schodzie Księżyca Jepiej rośnie, nasienie jej, na dzień jeden i drugi namoczywszy w ciepłej, albo gnojnej O Ekonomice, mianowicie o Ogrodzie Włoskim.
wodzie. Jeśli byś chciał cudnie wielką mieć cebulę, wsadź w nią, gdy już duża rzepnego nasienia ziarko, będzie bardzo wielka. Ziemię lubi nawoźną, sprawną, tłustą; miernie wilgotną, przed zimą zrytą, znowu jak się na wiosnę ziemia ogrzeje, siać cebule, dnia ciepłego, suchego. Wielka rośnie w jesieni posiana, na wiosnę przesadzona, oberznowszy wierzch i spodek
ziemią nakrywać. Cebula nie poszpeci wirydarza, ktorą zaraz siać potrzeba, ieno ziemia puści na wiosnę, y to na schodzie Xiężyca Iepiey rosnie, nasienie iey, na dzień ieden y drugi namoczywszy w ciepłey, albo gnoyney O Ekonomice, mianowicie o Ogrodzie Włoskim.
wodzie. Iezli byś chciał cudnie wielką mieć cebulę, wsadź w nią, gdy iuż duża rzepnego nasienia ziarko, będzie bardzo wielka. Ziemię lubi nawoźną, sprawną, tłustą; miernie wilgotną, przed zimą zrytą, znowu iak się na wiosnę ziemia ogrzeie, siać cebule, dnia ciepłego, suchego. Wielka rosnie w iesieni posiana, na wiosne przesadzona, oberznowszy wierzch y spodek
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 437
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
: ale takie piwo głowę psuje. Chmiel w piwo mnie- O Ekonomice miano: o Robactwie, myszach, etc
szają, (w Wrzesniu go zbierając) iż krew poleruje, moc daje, gorącość wątroby chłodzi, flegmę odpędza. Koło niego tak chodź. Sadź go na pulchnej ziemi, gniazdo jego obsyp, tycz kilka wsadź, nie więcej jednak nad trzy wteż gniazdo, pierwsze wierzcholki szczypować, latorośli zbytnie obcinać, po dwoje na tyczce zostawując, bo zbytnie gęsty, sam się zagłuszy, mało wyda główek. Jest natury rozgrzewającej, płuca chędoży, truciznę wywodzi, pijąc polewkę z warzonego. Wodę schmielem przewarzoną w ciasto wlawszy albo na niej rozczyniwszy
: ale takie piwo głowę psuie. Chmiel w piwo mie- O Ekonomice miano: o Robactwie, myszach, etc
szaią, (w Wrzesniu go zbieraiąc) iż krew poleruie, moc daie, gorącość wątroby chłodzi, flagmę odpędza. Koło niego tak chodź. Sadź go na pulchney ziemi, gniazdo iego obsyp, tycz kilka wsadź, nie więcey iednak nad trzy wteż gniazdo, pierwsże wierzcholki szczypować, latorośli zbytnie obcinać, po dwoie na tyczce zostawuiąc, bo zbytnie gęsty, sam się zagłuszy, mało wyda głowek. Iest natury rozgrzewaiącey, płuca chędoży, truciznę wywodzi, piiąc polewkę z warzonego. Wodę zchmielem przewarzoną w ciasto wlawszy albo na niey rozczyniwszy
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 456
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
zachodu słońca wstaw kociełek tłustością nasmarowany, albo konewkę cynową, albo ołowiane naczynie, nakryć gałązkami suchemi, ziemią przysyp. Na zajutrz znalazłszy krople, po naczyniu zakopanym, masz probę bliskiej wody. Item jeśli nie masz, ani miedzianego, ani cynowego naczynia, weź garnek gliniany wysuszony u ganczarza, ale jeszcze nie wypalony, wsadź wdół na to wykopany. Jeżeli odwilgotnieje przez noc i będzie jak świeża glina, wydaje się pewność wody. Item wełna sucha w dół włożona, jeśli by się mokrą pokazała, obiecuje nie omylną wodę. Item kaganiec, lub lampa, jeśli w zaczętej jamie na Studnie zgaśnie przez noc, mający materią do palenia się
zachodu słońca wstaw kociełek tłustością nasmarowany, albo konewkę cynową, albo ołowiane naczynie, nakryć gałąskami suchemi, ziemią przysyp. Na zaiutrz znalazłszy krople, po naczyniu zakopanym, masz probę bliskiey wody. Item iezli nie masz, ani miedzianego, ani cynowego naczynia, weź garnek gliniany wysuszony u ganczarza, ale ieszcze nie wypalony, wsadź wdoł na to wykopany. Ieżeli odwilgotnieie przez noc y będzie iak swieża glina, wydaie się pewność wody. Item wełna sucha w doł włożona, iezli by się mokrą pokazała, obiecuie nie omylną wodę. Item kaganiec, lub lampa, iezli w zaczętey iamie na Studnie zgaśnie przez noc, maiący materyą do palenia się
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 469
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
będzie, wzrok ostrzy na szyj go nosząć Serenius w Zielniku. Jak ciernie, zaskalenie, z ciała wyprowadzić?
Uwarzywszylnu nasienia aprzyłożywszy do obrażonego ciała, ciernie, żelazo kulę drzazgi wyciąga. Toż czyni Boże drzewko, utarte i zoctem zmieszane, przyłożywszy na miejscu zakłocia, Co robić cebuli, by była wielka?
Wsadź nasienie cebuli wnasienie dyni, gnojem oblep napałec, wsadz do ziemi: gdy się wkorzeń spory puści, ziemię od grzebać, pomykać jej kugorze ale nie wyrywać, to często czyniąć, tedy cudnej wielkości urosnie cebula. Serenius Albo też posiac ją w Jesieni, na Wiosnę przesadzić, oberznowszy wierzch, i spodek
będzie, wzrok ostrzy na szyi go nosząć Serenius w Zielniku. Iak ciernie, zaskalenie, z ciała wyprowadzić?
Uwarzywszylnu nasienia aprzyłożywszy do obrażonego ciała, ciernie, żelazo kulę drzazgi wyciąga. Toż czyni Boże drzewko, utarte y zoctem zmieszane, przyłożywszy na mieyscu zakłocia, Co robić cebuli, by była wielka?
Wsadź nasienie cebuli wnasienie dyni, gnoiem oblep napałec, wsadz do ziemi: gdy się wkorzeń spory puści, ziemię od grzebać, pomykać iey kugorze ale nie wyrywać, to często czyniąć, tedy cudney wielkości urosnie cebula. Serenius Albo też posiac ią w Iesieni, na Wiosnę przesadzić, oberznowszy wierzch, y spodek
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 319
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
sty wolno dmuchniesz/ zostanie na robocie coś wielce przyrodzonego mszenia się i piękności. Przydatek. Bywają oczy robione tak piękne z smelcu/ jakoby cale przyrodzone. Te jeżeli masz/ nimi sobie tak poczniesz. Bruj dobrze ostrym i gładkim drewienkiem/ nastroiwszy wyrznij cale oko woskowe. Zarznij i tył głowy nożykiem gorącym i tam tędy wsadź oczy robione/ do koła je z tyły trochą wosku ablepiwszy/ i nożykiem gorącym/ żeby się oko trzymało przytopiwszy. Usta także wyrznij miedzy wargami. Na obu wargach trochę czerwonego wosku nadlep. Zęby i podniebienie w gębie tak uczynisz. Trochę wosku białego jak deszczułkę plaskiego/ okrągławo do wargi wyższej z tyłu przylep/
sty wolno dmuchniesz/ zostánie ná roboćie coś wielce przyrodzonego mszenia się i piękności. Przydatek. Bywáią oczy robione ták piękne z smelcu/ iákoby cále przyrodzone. Te ieżeli mász/ nimi sobie ták poczniesz. Bruy dobrze ostrym i głádkim drewienkiem/ nástroiwszy wyrzniy cále oko woskowe. Zárzniy i tył głowy nożykiem gorącym i tám tędy wsádź oczy robione/ do kołá ie z tyły trochą wosku áblepiwszy/ i nożykiem gorącym/ żeby się oko trzymáło przytopiwszy. Vstá tákże wyrzniy miedzy wárgámi. Na obu wárgách trochę czerwonego wosku nádlep. Zęby i podniebienie w gębie ták uczynisz. Trochę wosku biáłego iak deszczułkę pláskiego/ okrągłáwo do wárgi wyższey z tyłu przylep/
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 153
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
podniebienie w gębie tak uczynisz. Trochę wosku białego jak deszczułkę plaskiego/ okrągławo do wargi wyższej z tyłu przylep/ a z przodu igłą ostrą tenże woszczek biały płaski rodziel na trzy albo cztery ząbki. Język uczynisz z wosku czerwonego tak/ oraz z podniebieniem na kształt grzybka okrągłego z wosku czerwonego uformuj/ w ten grzybek wsadź język/ i to wszytko z tyłu przylep woskiem żeby się trzymało. Zamknij potym głowę/ a daj włosy. Włosy jeżelić brakują prżyrodzone / takiemi się kontentować możesz. Weś sadzy owych tłustych/ co się więc lśną w kominie/ trochę szafranu przydaj warz je w garku polewanym ż wodą/ aż trzecia część wywre
podniebienie w gębie ták uczynisz. Trochę wosku biáłego iak deszczułkę pláskiego/ okrągłáwo do wárgi wyższey z tyłu przylep/ á z przodu igłą ostrą tenże woszczek biáły płáski rodźiel na trzy álbo cztery ząbki. Ięzyk uczynisz z wosku czerwonego ták/ oráz z podniebieniem ná ksztáłt grzybká okrągłego z wosku czerwonego uformuy/ w ten grzybek wsádź ięzyk/ i to wszytko z tyłu przylep woskiem żeby się trzymáło. Zámkniy potym głowę/ á day włosy. Włosy iezelić brákuią prżyrodzone / takiemi sie kontentowáć możesz. Weś sádzy owych tłustych/ co się więc lśną w kominie/ trochę száfránu przyday wárz ie w gárku polewánym ż wodą/ áż trzećia część wywre
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 154
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
/ Pieprzu/ Imbieru Goździków/ Gałki mocz to godziń sześć/ przydawszy soli. Potym wyimiesz żeby oschło. Weźmij mąki pięknej/ Masła/ Jajec/ zarób ciasto/ tak/ żeby masła było więcej niżeli Jajeć/ zarób nie zbytnie twardo/ roztocz/ włóż materią mieśną/ zawin/ sfromuj Pasztet jako umiesz najpiękniej/ wsadź do pieca/ a upiekszy/ na zimno schowaj. Możesz i gorący dać jeżeli chcesz. XXVI. Pasztet Niemiecki na zimno.
Tymże sposobem/ Materią mieśną jako chcesz macerować będziesz/ i także naśpikujesz. A ciasto dasz takie. Weźmij mąki pszennej pięknej/ Jajeć/ Masła mało/ zarób tym Ciasto tak żeby więce
/ Pieprzu/ Imbieru Gozdźikow/ Gałki mocz to godźiń sześć/ przydawszy soli. Potym wyimiesz żeby oschło. Weźmiy mąki piękney/ Másłá/ Iáiec/ zárob ćiásto/ ták/ żeby másła było więcey niżeli Iaieć/ zárob nie zbytnie twárdo/ roztocz/ włoż máteryą mieśną/ záwin/ zfromuy Pásztet iako vmiesz naypiękniey/ wsadź do piecá/ á vpiekszy/ ná źimno schoway. Możesz y gorący dáć ieżeli chcesz. XXVI. Pásztet Niemiecki ná źimno.
Tymże sposobem/ Máteryą mieśną iáko chcesz mácerowáć będźiesz/ y tákże náśpikuiesz. A ćiásto dasz tákie. Weźmiy mąki pszenney piękney/ Iáieć/ Másła máło/ zárob tym Ciásto ták żeby więce
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 76
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
dasz/ albo z pianą. Sta Potraw Mlecznych. XLVI. Tort Hiszpański.
Oparzonych Migdałów natłucz w Moździerzu jako najlepiej/ przydaj Cukru/ zmieszaj społem/ utłucz znowu/ zrób z tej materii spód na opłatkach/ a nakladaj Tort różnymi Konfektami/ jakie masz/ a z tejże Massy zrób Kopertę jako najpiękniejszą umiesz/ wsadź do pieca. A jeżeli chcesz zrób Piramidę i z Płotami cukrowemi. XLVII. Tort Spikowy.
Na Tort Spikowy zrobisz Ciasto Angielskie/ według opisanego sposobu/ weźmij śpiku wołowego surowego/ usiekaj drobno/ wkraj Cytryny w Cukrze smażonej w kostkę/ i Rożenków obojga/ rozbij Jajec i Śmietany/ Pieprzu/ Gałki/ Cynamonu/
dasz/ álbo z piáną. Stá Potraw Mlecznych. XLVI. Tort Hiszpánski.
Opárzonych Migdałow nátłucz w Mozdźierzu iáko naylepiey/ przyday Cukru/ zmieszay społem/ vtłucz znowu/ zrob z tey máteryey spod ná opłátkach/ á nákláday Tort rożnymi Confektami/ iakie masz/ á z teyże Mássy zrob Kopertę iáko naypięknieyszą vmiesz/ wsadź do pieca. A ieżeli chcesz zrob Pirámidę y z Płotámi cukrowemi. XLVII. Tort Spikowy.
Ná Tort Spikowy zrobisz Ciásto Angielskie/ według opisánego sposobu/ weźmiy śpiku wołowego surowego/ vsiekay drobno/ wkray Cytryny w Cukrze smáżoney w kostkę/ y Rożenkow oboyga/ rozbiy Iáiec y Smietany/ Pieprzu/ Gałki/ Cynámonu/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 81
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
Spikowy zrobisz Ciasto Angielskie/ według opisanego sposobu/ weźmij śpiku wołowego surowego/ usiekaj drobno/ wkraj Cytryny w Cukrze smażonej w kostkę/ i Rożenków obojga/ rozbij Jajec i Śmietany/ Pieprzu/ Gałki/ Cynamonu/ Cukru/ zmieszaj to społem/ a nalej Tort w Patelli/ zasklep/ pozynguj Jajcy/ albo pocukruj/ wsadź do pieca/ a upiekszy daj gorąco na Stół. XLVIII. Tort Konfektowy jakiegokolwiek Konfetku.
Na Konfektowy Tort/ Ciasto zrobisz Angielskie/ według opisania/ i nałożysz jakim chcesz Konfektem/ zrób Kopertę jako najpiękniejszą umiesz/ pocukruj a wsadź do pieca. XLIX. Tort Migdałowy.
Zgotuj na Tort Migdałowy Spód/ z Mąki pszennej
Spikowy zrobisz Ciásto Angielskie/ według opisánego sposobu/ weźmiy śpiku wołowego surowego/ vsiekay drobno/ wkray Cytryny w Cukrze smáżoney w kostkę/ y Rożenkow oboyga/ rozbiy Iáiec y Smietany/ Pieprzu/ Gałki/ Cynámonu/ Cukru/ zmieszay to społem/ á náley Tort w Pátelli/ zasklep/ pozynguy Iáycy/ álbo pocukruy/ wsadź do piecá/ á vpiekszy day gorąco ná Stoł. XLVIII. Tort Konfektowy iákiegokolwiek Konfetku.
Ná Konfektowy Tort/ Ciásto zrobisz Angielskie/ według opisánia/ y náłożysz iakim chcesz Konfektem/ zrob Kopertę iáko naypięknieyszą vmiesz/ pocukruy á wsadź do piecá. XLIX. Tort Migdałowy.
Zgotuy ná Tort Migdáłowy Spod/ z Mąki pszenney
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 81
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
