a niezwyciężonym królem; silną odzierżał z tego sławę, gdy Dariusowe ono wielkie, sprawne, z mężnych ludzi Persów zebrane wojsko poraził; ale z tego daleko więtszą, gdy Dariusowej żony, Dariusowej córki widzieć nie chciał. W pierwszym pokazuje się sprawa, dzielność, serce i szczęście jego; we wtórym pokazuje się cnota, wstrzymawałość, wstyd, uczciwość, pobożność i inne wielkie a chwalebne przymioty, za które tej sławy, którą ma nieśmiertelną, jest godzien. Także i Scipio on Afrykanus siła uczynił w Afryce, gdy wojska porażał, miast zdobywał, ziemię wojował, ludzi hołdował; ale to jest najsławniejszy i godny wiekuistej chwały uczynek jego, gdy
a niezwyciężonym królem; silną odzierżał z tego sławę, gdy Daryusowe ono wielkie, sprawne, z mężnych ludzi Persów zebrane wojsko poraził; ale z tego daleko więtszą, gdy Daryusowej żony, Daryusowej córki widzieć nie chciał. W pierwszym pokazuje się sprawa, dzielność, serce i szczęście jego; we wtórym pokazuje się cnota, wstrzymawałość, wstyd, uczciwość, pobożność i ine wielkie a chwalebne przymioty, za które tej sławy, którą ma nieśmiertelną, jest godzien. Także i Scipio on Afrykanus siła uczynił w Afryce, gdy wojska porażał, miast zdobywał, ziemię wojował, ludzi hołdował; ale to jest najsławniejszy i godny wiekuistej chwały uczynek jego, gdy
Skrót tekstu: GórnDzieje
Strona: 159
Tytuł:
Dzieje w Koronie Polskiej
Autor:
Łukasz Górnicki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1637
Data wydania (nie wcześniej niż):
1637
Data wydania (nie później niż):
1637
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła wszystkie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Piotr Chmielowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Salomon Lewental
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1886
. Także i Scipio on Afrykanus siła uczynił w Afryce, gdy wojska porażał, miast zdobywał, ziemię wojował, ludzi hołdował; ale to jest najsławniejszy i godny wiekuistej chwały uczynek jego, gdy poślubioną mężowi białągłowę, dziewicę jeszcze oddał i sam zhołdował siebie, a namiętności cielesne w młodych leciech swych bujne pokrócił; którą to wstrzymawałością tego dowiódł Scipio, czegoby był podobno nigdy nie dowiódł mocą. Abowiem oni ludzie widząc tak wielką jego cnotę, widząc takie przymioty, jakie jedno się w tych ludziach najdują, którzy w śmiertelnym ciele życia nieśmiertelnych naśladują, podali mu ziemię swoje, miasta, porty i sami naostatek siebie; najdując tak, gdy
. Także i Scipio on Afrykanus siła uczynił w Afryce, gdy wojska porażał, miast zdobywał, ziemię wojował, ludzi hołdował; ale to jest najsławniejszy i godny wiekuistej chwały uczynek jego, gdy poślubioną mężowi białągłowę, dziewicę jeszcze oddał i sam zhołdował siebie, a namiętności cielesne w młodych leciech swych bujne pokrócił; którą to wstrzymawałością tego dowiódł Scipio, czegoby był podobno nigdy nie dowiódł mocą. Abowiem oni ludzie widząc tak wielką jego cnotę, widząc takie przymioty, jakie jedno się w tych ludziach najdują, którzy w śmiertelnym ciele życia nieśmiertelnych naśladują, podali mu ziemię swoje, miasta, porty i sami naostatek siebie; najdując tak, gdy
Skrót tekstu: GórnDzieje
Strona: 159
Tytuł:
Dzieje w Koronie Polskiej
Autor:
Łukasz Górnicki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1637
Data wydania (nie wcześniej niż):
1637
Data wydania (nie później niż):
1637
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła wszystkie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Piotr Chmielowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Salomon Lewental
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1886
a głowy smocze są zmysły, chciwości a pochoci cielesne, z których kto jedne abo dwie zwycięży, z ostatka siła się ich narodzić może; ale trzeba wszytkie zwyciężyć, wszytkie pobić i wygładzić, iżby odrodzić się nie mogły; te Herkules zwojował, tym poucinał głowy i dlatego miedzy Bogi policzon jest. Wielka to cnota wstrzymawałość, a zwycięstwo samego siebie, co królowi najbarziej przystoi. Chciejże tedy W. K. M. nasz M. pan, zwyciężyć sam siebie, odwróć oczy swe od tego, co zaraza nie tylko oczy W. K. M. ale i rozum i baczenie przyrodzone; niechaj nie więcej władają w osobie W
a głowy smocze są zmysły, chciwości a pochoci cielesne, z których kto jedne abo dwie zwycięży, z ostatka siła się ich narodzić może; ale trzeba wszytkie zwyciężyć, wszytkie pobić i wygładzić, iżby odrodzić się nie mogły; te Herkules zwojował, tym poucinał głowy i dlatego miedzy Bogi policzon jest. Wielka to cnota wstrzymawałość, a zwycięstwo samego siebie, co królowi najbarziej przystoi. Chciejże tedy W. K. M. nasz M. pan, zwyciężyć sam siebie, odwróć oczy swe od tego, co zaraza nie tylko oczy W. K. M. ale i rozum i baczenie przyrodzone; niechaj nie więcej władają w osobie W
Skrót tekstu: GórnDzieje
Strona: 160
Tytuł:
Dzieje w Koronie Polskiej
Autor:
Łukasz Górnicki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1637
Data wydania (nie wcześniej niż):
1637
Data wydania (nie później niż):
1637
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła wszystkie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Piotr Chmielowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Salomon Lewental
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1886
nie nasyceni okrucieństwem, ale zmordowani pracą, dalej rąbać, ani strzelać nie mogli, rozkazał ksiądz Wasil z księdzem Dymitrem, aby im klucze oddane od bram i od innych wszytkich gmachów były. Co kiedy się stało, tenże obyczaj kozacy zachowali w plondrowaniu, który i w morderstwie. A nie dziw; abowiem jaka wstrzymawałość, jaka miara w tych ludziech być mogła, którzy dla rozchełznanej wolej swojej, dla chciwości, dla rozpusty w kozactwo się udali, a u których łup lepszy niż cnota, a rozpusta smaczniejsza niż wstyd i przystojność jest zawżdy? Wypowiedzieć ja nie umiem, najaśniejszy a miłościwy królu, jakie tam pastwienie nad ludźmi, jakie
nie nasyceni okrucieństwem, ale zmordowani pracą, dalej rąbać, ani strzelać nie mogli, rozkazał ksiądz Wasil z księdzem Dymitrem, aby im klucze oddane od bram i od inych wszytkich gmachów były. Co kiedy się sstało, tenże obyczaj kozacy zachowali w plondrowaniu, który i w morderstwie. A nie dziw; abowiem jaka wstrzymawałość, jaka miara w tych ludziech być mogła, którzy dla rozchełznanej wolej swojej, dla chciwości, dla rozpusty w kozactwo się udali, a u których łup lepszy niż cnota, a rozpusta smaczniejsza niż wstyd i przystojność jest zawżdy? Wypowiedzieć ja nie umiem, najaśniejszy a miłościwy królu, jakie tam pastwienie nad ludźmi, jakie
Skrót tekstu: GórnDzieje
Strona: 183
Tytuł:
Dzieje w Koronie Polskiej
Autor:
Łukasz Górnicki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1637
Data wydania (nie wcześniej niż):
1637
Data wydania (nie później niż):
1637
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła wszystkie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Piotr Chmielowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Salomon Lewental
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1886
2. 3. 4. 5. Cnota śrzodek trzyma miedzy zbytkiem i niedostatkiem.
Dla rozsądzenia wątpliwości tej/ położę to naprzód: iż cnota jest w pośrzodku dwojga poboków zbytku/ i niedostatku: jako męstwo miedzy śmiałością/ które jest jakoby zbytnie męstwo/ i bojaźnią które jest nie męstwo/ położone jest: także wstrzymawałość ma zbytek i niedostatek: zbytek wszelakiej rozkoszy patrzy: niedostatek żadnej niechce: Wstrzymawalość śrzodek przystojnej tylko szuka rozkoszy. Zamknienie rzeczy.
To położywszy mówię: iż cnota każda psuje zbytkiem i niedostatkiem/ dla tego/ iż zbytek i niedostatek miary nie mają i śrzodku/ a cnota śrzodkiem tych chodzi/ tak aby zbytek w
2. 3. 4. 5. Cnotá śrzodek trzyma miedzy zbjtkiem y niedostátkiem.
Dla rozsądzenia wątpliwośći tey/ położę to naprzod: iż cnotá iest w pośrzodku dwoyga pobokow zbytku/ y niedostatku: iáko męstwo miedzy śmiałością/ ktore iest iakoby zbytnie męstwo/ y boiaźnią ktore iest nie męstwo/ położone iest: także wstrzymawałość ma zbytek y niedostátek: zbytek wszelákiey roskoszy patrzy: niedostatek żadney niechce: Wstrzymawalość śrzodek przystoyney tylko szuka roskoszy. Zámknienie rzeczy.
To położywszy mowię: iż cnotá káżda psuie zbytkiem y niedostátkiem/ dla tego/ iż zbytek y niedostátek miáry nie máią y śrzodku/ á cnotá śrzodkiem tych chodzi/ tak aby zbytek w
Skrót tekstu: PetrSEt
Strona: 126
Tytuł:
Etyki Arystotelesowej [...] pierwsza część
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
filozofia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
nauki/ że około rozkoszy i bólu/ bawi się cnota/ zaniecham powtarzać tych dowodów/ aby się łacniej prawda nalazła: przywiodę kilka dowodów przeciwko jego nauce. Ze cnota nie bawi się około rozkoszy. Dowód pierwszy.
Iż cnota nie bawi się około rozkoszy i bólu/ tak dowodzę. 1. Około rozkoszy i bólu Wstrzymawałość bawi się sama: około jadła i picia/ około Wenery cielesnej rozkoszy; ucząc/ iż rozkosz cielesna/ przystojna jest cnota: rozkosz cielesna zbytnia/ jest zła. A tak cnota nie bawi się około rozkoszy i bólu/ ale sama wstrzymawałość. 2. Cnota bawi się około trudnych rzeczy/ jako sam Arystoteles uczy/
náuki/ że około roskoszy y bolu/ báwi się cnotá/ zániecham powtarzáć tych dowodow/ áby się łácniey prawdá nalázłá: przywiodę kilka dowodow przećiwko iego náuce. Ze cnotá nie báwi się około roskoszy. Dowod pierwszy.
Iż cnotá nie báwi się około roskoszy y bolu/ tak dowodzę. 1. Około roskoszy y bolu Wstrzymawáłość báwi się samá: około iadłá y pićia/ około Wenery ćielesney roskoszy; vcząc/ iż roskosz ćielesna/ przystoyna iest cnotá: roskosz ćielesna zbytnia/ iest zła. A ták cnota nie báwi się około roskoszy y bolu/ ále sáma wstrzymawáłość. 2. Cnotá báwi się około trudnych rzeczy/ iáko sam Aristoteles vczy/
Skrót tekstu: PetrSEt
Strona: 127
Tytuł:
Etyki Arystotelesowej [...] pierwsza część
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
filozofia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
się około rozkoszy i bólu/ tak dowodzę. 1. Około rozkoszy i bólu Wstrzymawałość bawi się sama: około jadła i picia/ około Wenery cielesnej rozkoszy; ucząc/ iż rozkosz cielesna/ przystojna jest cnota: rozkosz cielesna zbytnia/ jest zła. A tak cnota nie bawi się około rozkoszy i bólu/ ale sama wstrzymawałość. 2. Cnota bawi się około trudnych rzeczy/ jako sam Arystoteles uczy/ w tymże Rozdziale trzecim. Ale rozkosz i ból/ nie są trudne rzeczy: każdy bowiem człowiek/ ma wrodzoną rozkosz/ każdy też rozkoszy się chwyta: a bólu/ jako złego z przyrodzenia się chroni. Przeto cnota nie bawi się
się około roskoszy y bolu/ tak dowodzę. 1. Około roskoszy y bolu Wstrzymawáłość báwi się samá: około iadłá y pićia/ około Wenery ćielesney roskoszy; vcząc/ iż roskosz ćielesna/ przystoyna iest cnotá: roskosz ćielesna zbytnia/ iest zła. A ták cnota nie báwi się około roskoszy y bolu/ ále sáma wstrzymawáłość. 2. Cnotá báwi się około trudnych rzeczy/ iáko sam Aristoteles vczy/ w tymże Rozdźiale trzećim. Ale roskosz y bol/ nie są trudne rzeczy: każdy bowiem człowiek/ ma wrodzoną roskosz/ każdy też roskoszy się chwyta: á bolu/ iáko złego z przyrodzenia się chroni. Przeto cnotá nie báwi się
Skrót tekstu: PetrSEt
Strona: 127
Tytuł:
Etyki Arystotelesowej [...] pierwsza część
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
filozofia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
rzeczy/ abo ni dla czego podjęte. Roztrzygnienie węzła.
To położywszy/ mówię za nieprzystojnemi uczynkami/ rozkosz niejaka chodzi: za przystojnemi trudność/ dla czego cnota bawi się około miłych/ rozkosznych/ i niemiłych/ trudnych rzeczy/ iż do spraw/ do rzeczy/ przywiązana jest rozkosz/ abo ból. Jako rozkosz przynależy wstrzymawałości.
Na dowody/ przeciwko tej nauce położone/ mówię: Na 1. Rozkosz i ból: miła rzecz i niemiła/ dwojako się rozumie/ ściskle/ ile w sobie zamyka rozkosz do jedzenia/ i picia/ i Wenery należąca/ ta właśnie przynależy Wstrzymawałości. Bierzem potym szeroko/ ile rozkosz w sobie zamyka/ wszelakie
rzeczy/ ábo ni dla czego podięte. Roztrzygnienie węzłá.
To położywszy/ mowię zá nieprzystoynemi vczynkámi/ roskosz nieiaka chodźi: zá przystoynemi trudność/ dla czego cnotá bawi się około miłych/ roskosznych/ y niemiłych/ trudnych rzeczy/ iż do spraw/ do rzeczy/ przywiązána iest roskosz/ abo bol. Iáko roskosz przynależy wstrzymawáłośći.
Ná dowody/ przećiwko tey náuce położone/ mowię: Ná 1. Roskosz y bol: miła rzecz y niemiła/ dwoiáko się rozumie/ śćiskle/ ile w sobie zamyka roskosz do iedzenia/ y pićia/ y Wenery należąca/ ta własnie przynależy Wstrzymawałośći. Bierzem potym szeroko/ ile roskosz w sobie zámyka/ wszelákie
Skrót tekstu: PetrSEt
Strona: 128
Tytuł:
Etyki Arystotelesowej [...] pierwsza część
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
filozofia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
rzeczy/ przywiązana jest rozkosz/ abo ból. Jako rozkosz przynależy wstrzymawałości.
Na dowody/ przeciwko tej nauce położone/ mówię: Na 1. Rozkosz i ból: miła rzecz i niemiła/ dwojako się rozumie/ ściskle/ ile w sobie zamyka rozkosz do jedzenia/ i picia/ i Wenery należąca/ ta właśnie przynależy Wstrzymawałości. Bierzem potym szeroko/ ile rozkosz w sobie zamyka/ wszelakie miłe i lube rzeczy: a tym sposobem cnota/ bawi się około takiej rozkoszy. Na 2. Rozkosz/ ile rozkosz/ wziąwszy przyrodzoną/ jest łacna rzecz/ i prędko toż do złości wiedzie: ale rozkosz baczna/ przystojna rzecz jest trudna/ nie
rzeczy/ przywiązána iest roskosz/ abo bol. Iáko roskosz przynależy wstrzymawáłośći.
Ná dowody/ przećiwko tey náuce położone/ mowię: Ná 1. Roskosz y bol: miła rzecz y niemiła/ dwoiáko się rozumie/ śćiskle/ ile w sobie zamyka roskosz do iedzenia/ y pićia/ y Wenery należąca/ ta własnie przynależy Wstrzymawałośći. Bierzem potym szeroko/ ile roskosz w sobie zámyka/ wszelákie miłe y lube rzeczy: á tym sposobem cnotá/ báwi się około tákiey roskoszy. Na 2. Roskosz/ ile roskosz/ wźiąwszy przyrodzoną/ iest łacna rzecz/ y prędko toż do złośći wiedźie: ále roskosz baczna/ przystoyna rzecz iest trudna/ nie
Skrót tekstu: PetrSEt
Strona: 128
Tytuł:
Etyki Arystotelesowej [...] pierwsza część
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
filozofia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
. Przyczyny cnoty cztery. Jeśli Cnota w środku jest położona. Do 7. Rozdziału przynależy
ZDa się być rzecz wątpliwa/ aby cnota miała zasieść w śrzodku. 1. Naprzód/ iż sprawiedliwość nie jest miedzy dwiema pobokami występnemi/ ale jej tylko jeden pobok jest/ Niesprawiedliwość. 2. Iż Panieństwo jest cnota do wstrzymawałości przynależąca/ która nie jest miarkowaniem namiętności/ ale wykorzenieniem żądze. 3. Spaniałość i wielmożność w nawiętszych dygnitarstwach/ i w nawiętszych nakładziech należą: tedyc nie są w śrzodku/ nie są w mierności położone. Nawet cnota bohatyrska/ jest wierzchem cnot zwyczajnych/ która nas wynosi nad stan ludzki: tedyć cnota nie zda się
. Przyczyny cnoty cztery. Iesli Cnotá w środku iest położoná. Do 7. Rozdziału przynależy
ZDa się być rzecz wątpliwa/ áby cnotá miáłá záśieść w śrzodku. 1. Naprzod/ iż spráwiedliwość nie iest miedzy dwiemá pobokámi występnemi/ ále iey tylko ieden pobok iest/ Niesprawiedliwość. 2. Iż Pánieństwo iest cnotá do wstrzymawałośći przynależąca/ ktora nie iest miárkowániem namiętnośći/ ále wykorzenieniem żądze. 3. Spaniáłość y wielmożność w nawiętszych dygnitárstwách/ y w nawiętszych nakłádźiech należą: tedyc nie są w śrzodku/ nie są w miernośći położone. Náwet cnotá bohatyrska/ iest wierzchem cnot zwyczáynych/ ktora nas wynośi nád stan ludzki: tedyć cnotá nie zda się
Skrót tekstu: PetrSEt
Strona: 145
Tytuł:
Etyki Arystotelesowej [...] pierwsza część
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
filozofia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
