w żarnach; a ten jest do prostszych robot. Na mozaikę zaś, która ma być O Ekonomice mianowicie o Architekturze.
twarda i trwała, trzeba gips surowy mlić na mąkę, w kotle potym warzyć, bez wody co raz mieszając warzochą, gdyż on od gorącości ognia, jak woda przewraca się i wre, jak zmięknieje i przestanie wreć, tandem ostygnie, idzie in usum mularzów do sufitu, do sztukateryj, i mozaiki. Sufit gdy będzie od mularzów skończony, wszelkie może przyjąć malowania, sztukaterie, lub obrazy wielkie na płótnie. Na sufitach takich zwyczajnie dają Historie różne, lub z Pisma Z. lub świeckich Historyj, z fabuł Poętycznych
w żarnach; á ten iest do prostszych robot. Na mozaikę zaś, ktora ma bydź O Ekonomice mianowicie o Architekturze.
twarda y trwała, trzeba gips surowy mlić na mąkę, w kotle potym warzyć, bez wody co raz mieszaiąc warzochą, gdyż on od gorącości ognia, iak woda przewraca się y wre, iak zmięknieie y przestanie wreć, tandem ostygnie, idzie in usum mularzow do suffitu, do sztukateryi, y mozaiki. Suffit gdy będzie od mularzow skończony, wszelkie może przyiąc malowania, sztukaterye, lub obrazy wielkie na płotnie. Na suffitach takich zwyczaynie daią Hystorye rożne, lub z Pisma S. lub swieckich Historyi, z fabuł Pòętycznych
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 356
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
wiele hałunu i gumy Arabskiej, ile ziarno bobowe. Potym weń farbę włóż, jakie mieć chcesz drzewo, ubezuje się, ale kilka razy go namoczyć potrzeba anticipative. Jak kości miękczyć, osobliwie słoniową?
Aleksius radzi kość słoniową namoczyć w wodzie, z korzeniem mandragóry, to jest Pokrzyku, przez godziń sześć, a zmięknieje jako wosk. Item jak kości miękczyc.
Radzą korzenia na krajać przestępowego, włożyć do garka, nalać wody, i kość włożyć, warzyć długo bardzo zmiękczeje. Albo też zrobić ługu z wierzbowego drzewa, wtym ługu warzyć kość, aż zmiękczeje. Jak szkła tłuczone kleic?
Rozbii dobrze białek jajowy, atym zaczyń wapno
wiele hałunu y gumy Arabskiey, ile ziarno bobowe. Potym weń farbę włoż, iakie miec chcesz drzewo, ubezuie się, ále kilká rázy go namoczyć potrzebá anticipative. Iak kości miękczyć, osobliwie słoniową?
Alexius radzi kość słoniową namoczyć w wodzie, z korzeniem mandragory, to iest Pokrzyku, przez godziń sześć, a zmięknieie iako wosk. Item iak kosci miękczyc.
Radzą korzenia na kraiać przestępowego, włożyć do garka, nalać wody, y kość włożyć, warzyć długo bardzo zmiękczeie. Albo też zrobic ługu z wierzbowego drzewa, wtym ługu warzyć kość, aż zmiękczeie. Iak skła tłuczone kleic?
Rozbii dobrze białek iaiowy, atym zaczyń wapno
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 508
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Postu. Też i innych czasów na Mięsie bywa warzona/ jako rzepa/ abo jarzyna ina. Z liścia polewki czynią: jako u nas z Barszczu/ a nawięcej we Frankoniej nad Renem. Korzeń rozmaicie do jedzenia przyprawują. Jedni pokrajawszy go w skibki/ w maśle naprzód smażą/ potym w polewce mięśnej warzą/ aż zmięknieje/ a potrząsnąwszy go pieprzem/ miasto jarzyny używają. Drudzy w Cieście jajcy rozczynionym/ w skibki go także pokrajawszy/ w oliwie albo w maśle/ jako pasternak smażą. Owa jako go przygotuje/ tak nietylko jest smaku przyjemnego/ ale i ciału użyteczna/ zdrowa/ tucząca/ i krew dobrą mnożąca. Czasu powietr
Postu. Też y inych czásow ná Mięśie bywa wárzona/ iáko rzepá/ ábo iárzyná ina. Z liśćia polewki czynią: iáko v nás z Barsczu/ á nawięcey we Fránkoniey nád Renem. Korzeń rozmáićie do iedzenia przypráwuią. Iedni pokráiawszy go w skibki/ w másle naprzod smáżą/ potym w polewce mięśney wárzą/ áż zmięknieie/ á potrząsnąwszy go pieprzem/ miásto iárzyny vżywáią. Drudzy w Cieśćie iáycy rozczynionym/ w skibki go tákże pokráiawszy/ w oliwie álbo w másle/ iáko pásternák smáżą. Owa iáko go przygotuie/ ták nietylko iest smáku przyiemneg^o^/ ále y ćiáłu vżyteczna/ zdrowa/ tucząca/ y krew dobrą mnożąca. Czásu powietr
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 130
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ dla smrodliwego i zaraźliwego powietrza/ które w górach pospolicie bywa/ jest wielkim ratunkiem/ biorąc go na czczo trzecią część kwinty/ z winem białym.
Wątroby/ jako i
Śleziony zatwardżyałość zmiękcza: wziąwszy Amoniaku co nachędoższego trzecią część kwinty/ a uczynić z tego trzy Piguły/ które na czczo każdy dzień brać/ aż zmięknieje/ albo się rozjidą te twardości/ które drudzy Krami zowią. Także Kry w prawym i w lewym boku. Ślezionie bolesnej z zatkania.
Śleziony boleści/ z zamulenia i zatkania zbytniego uśmierza: wziąwszy co nachędoższego Armoniaku pół łota/ nasienia włoskiej Wierzby/ Tamaryszki albo Wrześnie/ Jeleniego języka/ po trzeciej części kwinty: A
/ dla smrodliwego y záráźliwego powietrza/ ktore w gorách pospolićie bywa/ iest wielkim rátunkiem/ biorąc go ná czczo trzećią część kwinty/ z winem białym.
Wątroby/ iáko y
Sleźiony zátwárdżiáłość zmiękcza: wźiąwszy Ammoniaku co nachędoższego trzecią część kwinty/ á vczynić z teg^o^ trzy Piguły/ ktore ná czczo káżdy dźień brać/ áż zmięknieie/ álbo sie rozyidą te twárdośći/ ktore drudzy Krami zowią. Tákże Kry w práwym y w lewym boku. Sleźionie bolesney z zátkánia.
Sleźiony boleśći/ z zámulenia y zátkánia zbytniego vśmierza: wźiąwszy co nachędoższego Armoniaku poł łotá/ naśienia włoskiey Wierzby/ Támáryszki álbo Wrześnie/ Ieleniego ięzyká/ po trzećiey częśći kwinty: A
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 217
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Szpichlerz chędogo wywiano. Młocków do Domów nie puszczać na południe, ale im niech Gospodynie posyłają do gumna obiady, dla mitręgi ile pod czas dnia krótkiego. Do tego pilny mieć dozór, aby Młockowie w zanadrzu, i w butach zboża nie wynosili z Gumna. Groch za susza omłocić, ile na nasienie, bo kiedy zmięknieje, z pięknego byłby szpetny. Poślady osobno chować, i pod miarą na drób folwarczny udawać, według potrzeby i czasu dla wystarczenia do nowego. Przy mierze z bojowiska bywać; abo swego mieć wiernego dozorce. Przymiarki które się znajdują w szpichlerzu; wiernie rachować, i do regestru kłaść, i oddawać powinno. Z
Szpichlerz chędogo wywiano. Młockow do Domow nie puszczáć ná południe, ále im niech Gospodynie posyłáią do gumná obiády, dla mitręgi ile pod czás dniá krotkiego. Do tego pilny mieć dozor, áby Młockowie w zánádrzu, y w butách zboża nie wynośili z Gumna. Groch zá susza omłocić, ile ná náśienie, bo kiedy zmięknieie, z pięknego byłby szpetny. Poślády osobno chowáć, y pod miárą ná drob folwárczny vdawáć, według potrzeby y czásu dla wystárczenia do nowego. Przy mierze z boiowiská bywáć; ábo swego mieć wiernego dozorce. Przymiárki ktore się znáyduią w szpichlerzu; wiernie ráchowáć, y do regestru kłáść, y oddawáć powinno. Z
Skrót tekstu: HaurEk
Strona: 11
Tytuł:
OEkonomika ziemiańska
Autor:
Jakub Kazimierz Haur
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
gospodarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
zejdzie skorupa z ziemie, z nawozu poodkrywać, słusznie pookopywawszy, macice pookrzesywac, a przy osobnym poobwiązywać płocie; a gdy już z siebie gęste wypuszczać będzie gałężye, jeśli sucho, podlewać wodą, aby tym bujniej z siebie wydawała latorośli. In Octobri Grona winne zbierać dojrzałe, ile na ten czas kiedy skorka na nich zmięknieje, i dwa albo trzy razy na nie padnie srzon, abo przymrozek, na ten czas słodka i dojrzała jagoda, ile kiedy się trochę namarszczy Czas, dobrego na Wina urodzaju upatrują, kiedy Z. Urban pogodny, i kiedy Miesiąc Augustus ciepły i także pogodny, na ten czas dobrego się spodziewać Roku na Wina.
zeydźie skorupá z źiemie, z nawozu poodkrywáć, słusznie pookopywawszy, maćice pookrzesywác, á przy osobnym poobwiązywáć płoćie; á gdy iuż z śiebie gęste wypuszczáć będżie gáłężie, iesli sucho, podlewáć wodą, áby tym buyniey z śiebie wydawáłá látorośli. In Octobri Groná winne zbieráć doyrzáłe, ile ná ten czás kiedy skorká ná nich zmięknieie, y dwá álbo trzy rázy ná nie pádnie srzon, ábo przymrozek, ná ten czás słodka y doyrzáła iágodá, ile kiedy się trochę námarszczy Czás, dobrego ná Winá vrodzáiu vpátruią, kiedy S. Vrban pogodny, y kiedy Mieśiąc Augustus ćiepły y tákże pogodny, ná tęn czás dobrego się spodżiewáć Roku ná Winá.
Skrót tekstu: HaurEk
Strona: 18
Tytuł:
OEkonomika ziemiańska
Autor:
Jakub Kazimierz Haur
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
gospodarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
w tym Miesiącu tak się sprawić, i rozrządzić, jako się wyżej o tym słuśnie opisało. Drzewa delikatne, Cudzoziemskie, do ciepła wnieść, albo do ciepłych piwnic. Wino zbierać, ile na ten czas, gdy szron, albo przymrozek, według własnej potrzeby na nie padnie, i skórkę przywarzy, że aż zmięknieje. Macice winne gnojem poprzykrywac, ziemią obwarowac, Jaski powybierać. Stroisze po zebranym Chmielu powybierać, przeliczywszy, w kupie w osobności pochować. Bydłu, samego nie dawać siana, ale go z roźnemi słomami przemięszywać; jak najwięcej sieczki rzezać, Jęczmienne słomy dla przednowku, in defectu siana i innej karmi, przechować. Grochowiny
w tym Mieśiącu ták się spráwić, y rozrządźić, iáko się wyżey o tym słuśnie opisało. Drzewá delikátne, Cudzoźiemskie, do ćiepłá wnieść, álbo do ćiepłych piwnic. Wino zbieráć, ile ná ten czás, gdy śzron, álbo przymrozek, według własney potrzeby ná nie pádnie, y skorkę przywárzy, że áż zmięknieie. Máćice winne gnoiem poprzykrywác, źiemią obwárowác, Iaski powybieráć. Stroisze po zebránym Chmielu powybieráć, przeliczywszy, w kupie w osobnośći pochowáć. Bydłu, samego nie dawáć śiáná, ále go z roźnemi słomámi przemięszywáć; iák naywięcey sieczki rzezáć, Ięczmienne słomy dla przednowku, in defectu śiáná y inney karmi, przechowáć. Grochowiny
Skrót tekstu: HaurEk
Strona: 115
Tytuł:
OEkonomika ziemiańska
Autor:
Jakub Kazimierz Haur
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
gospodarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
