przerachowawszy/ piszę pod tym produktem tegoż Namieniacza 4/ i będę miał łamaną liczbę tak 211/4 Czwarty, Przytrafia się często/ iż nie zawsze napisać przyjdzie od całego złotego/ abo Ćwiertnie/ kamienia/ złamaną liczbę/ ale też i od groszów/ od funtów/ jako to 7 ½ gr/ 3 ½ łb/ która to liczba/ gdy przy złotym abo kamieniu będzie/ zowie się niezforna/ przetoż dla rachunku trzeba ją przemienić/ aby się to złamanie od całego złotego/ abo kamienia rozumiało/ jako na przykład przyszłoby napisać 7 ½ od całego złotego/ ty według nauki napiszesz 7/ 30 od całego złotego/ a
przeráchowawszy/ piszę pod tym produktem tegoż Námięniácza 4/ y będę miał łamáną liczbę ták 211/4 Czwarty, Przytráfia się często/ iż nie záwsze nápisáć przyidźie od cáłego złotego/ ábo Cwiertnie/ kámieniá/ złamáną liczbę/ ále też y od groszow/ od funtow/ iáko to 7 ½ gr/ 3 ½ łb/ ktora to liczbá/ gdy przy złotym ábo kámieniu będźie/ zowie się niezforná/ przetoż dla ráchunku trzebá ią przemienić/ áby się to złamánie od cáłego złotego/ ábo kámieniá rozumiało/ iáko ná przykład przyszłoby nápisáć 7 ½ od cáłego złotego/ ty według náuki nápiszesz 7/ 30 od cáłego złotego/ á
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 51
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
proporcią/ gdyż widzisz oczywiście jako się 40 mają przeciwko dwiema funtom tak 80 przeciwko czterem funtom. Piąty. Jeśli na pierwszej sorcie Quoty/ nie będzie tylko 1/ przez którą niemożesz diuidować/ przetoż pamiętaj/ iż po multiplikacjej ten produkt jest proporcią/ jako tu widzisz. o Regule Detri w całej liczbie.
łb.
gr.
łb.
1
10
6
10/60 gr.
Szósty. Będzieli zaś w posrzodku na sorcie ceny 1/ tedy nie przenoś próżno tej liczby z trzeciej sorty/ ale niech tak na miejscu zostaje/ boć tak wiele uczyni 1 raz 4/ jako kiedy same 4 przez się są/ którą
proporcią/ gdyż widźisz oczywiśćie iáko się 40 máią przećiwko dwiemá funtom ták 80 przećiwko czterem funtom. Piąty. Ieśli ná pierwszey sorćie Quoty/ nie będźie tylko 1/ przez ktorą niemożesz diuidowáć/ przetoż pámiętay/ iż po multiplikácyey ten produkt iest proporcią/ iáko tu widźisz. o Regule Detri w cáłey liczbie.
łb.
gr.
łb.
1
10
6
10/60 gr.
Szosty. Będźieli záś w posrzodku ná sorćie ceny 1/ tedy nie przenoś prożno tey liczby z trzećiey sorty/ ále niech ták ná mieyscu zostáie/ boć ták wiele vczyni 1 raz 4/ iáko kiedy sáme 4 przez się są/ ktorą
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 81
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
6/ z tych połowicę po 10 gr. mandel kupiono/ drugą połowicę po 11 gr. mandel/ pytam wiele za nie uczyni grzywien/ Rachując jako w Prusiech grzywnę 20 grosz:? Facit 8 grzyw: 3 gr. 14 2/5. pieniądz. Cukru 48 głów/ z tyhc 4 głowy 14 ½ łb ważą/ kamień po 26 zł. Rachując 24 łb w kamieniu. Facit 188 ½ zło. Cztery wory Pieprzu: Pierwszy N^o^ 1 waży 2 Cetnary/ 4 kam: 16 łb N^o^ 2 Cetnarów 3/ kam: 3 ½/ i 6 łb. N^o^ 3 Cetnarów 2/ bez 4 funtów. N^o^ 4 waży
6/ z tych połowicę po 10 gr. mándel kupiono/ drugą połowicę po 11 gr. mándel/ pytam wiele zá nie vczyni grzywien/ Ráchuiąc iáko w Pruśiech grzywnę 20 grosz:? Facit 8 grzyw: 3 gr. 14 2/5. pieniądz. Cukru 48 głow/ z tyhc 4 głowy 14 ½ łb ważą/ kámień po 26 zł. Ráchuiąc 24 łb w kámieniu. Facit 188 ½ zło. Cztery wory Pieprzu: Pierwszy N^o^ 1 waży 2 Cetnary/ 4 kám: 16 łb N^o^ 2 Cetnarow 3/ kám: 3 ½/ y 6 łb. N^o^ 3 Cetnarow 2/ bez 4 funtow. N^o^ 4 waży
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 102
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
kiedy na pieniądzach) to jest kiedy będzie szafranu wór ważył kamienie cztery/ więc tarę na wór odrzuciwszy/ funt abo trzy/ nie płacę już zupełna za czter kamienie/ ale bez czterech abo trzech funtów/ także i o innych tarach rozumiej. Egzempla o Tarze. I. Jeden wór pieprzu waży 15 kamieni 8 ½ łb. Tata na wór 4 łb. Pieprz lauter (zowie się to lauter z Niemiecka same ziarna pieprzu abo jakiej innej rzeczy) po 22 zł. Wiele uczyni za wszytek? Przez subtrakcją odejmi 4 funty od 15 kam: i 8 ½ łb. Zostaje kamieni 15 łb. 4 ½ Potym napisz w regułę/ 1
kiedy ná pieniądzách) to iest kiedy będźie száfranu wor ważył kámienie cztery/ więc tárę ná wor odrzućiwszy/ funt ábo trzy/ nie płácę iuż zupełná zá czter kámienie/ ále bez czterech ábo trzech funtow/ tákże y o innych tárách rozumiey. Exemplá o Tárze. I. Ieden wor pieprzu waży 15 kámieni 8 ½ łb. Táta ná wor 4 łb. Pieprz lauter (zowie się to lauter z Niemiecká sáme źiárná pieprzu ábo iákiey inney rzeczy) po 22 zł. Wiele vczyni zá wszytek? Przez subtrákcyą odeymi 4 funty od 15 kám: y 8 ½ łb. Zostáie kámieńi 15 łb. 4 ½ Potym nápisz w regułę/ 1
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 132
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
kiedy będzie szafranu wór ważył kamienie cztery/ więc tarę na wór odrzuciwszy/ funt abo trzy/ nie płacę już zupełna za czter kamienie/ ale bez czterech abo trzech funtów/ także i o innych tarach rozumiej. Egzempla o Tarze. I. Jeden wór pieprzu waży 15 kamieni 8 ½ łb. Tata na wór 4 łb. Pieprz lauter (zowie się to lauter z Niemiecka same ziarna pieprzu abo jakiej innej rzeczy) po 22 zł. Wiele uczyni za wszytek? Przez subtrakcją odejmi 4 funty od 15 kam: i 8 ½ łb. Zostaje kamieni 15 łb. 4 ½ Potym napisz w regułę/ 1 kamień za zł. 23/
kiedy będźie száfranu wor ważył kámienie cztery/ więc tárę ná wor odrzućiwszy/ funt ábo trzy/ nie płácę iuż zupełná zá czter kámienie/ ále bez czterech ábo trzech funtow/ tákże y o innych tárách rozumiey. Exemplá o Tárze. I. Ieden wor pieprzu waży 15 kámieni 8 ½ łb. Táta ná wor 4 łb. Pieprz lauter (zowie się to lauter z Niemiecká sáme źiárná pieprzu ábo iákiey inney rzeczy) po 22 zł. Wiele vczyni zá wszytek? Przez subtrákcyą odeymi 4 funty od 15 kám: y 8 ½ łb. Zostáie kámieńi 15 łb. 4 ½ Potym nápisz w regułę/ 1 kámień zá zł. 23/
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 132
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/40 rachuj według przykładu 16/ rachując wiadro o 20 garn. XIX. Powinien jeden Czeladnik oddać Panu profit 20 pro Cento, nad wszytkie unkoszty/ przywieziono mu 6 worów pieprzu/ kamień po 24 zł. w każdym worze było 12 kam. Unkosztów uczyniło mu ze wszytkim 120 zł. Pytam tedy po czemu ma łb. Przedawać/ i jako wiele ma z profitem in Summa wszytkiego być? Fac: po 1 12/65 zł. Część Czwarta
łb.
zł.
łb.
1872
148
1
F. 77/78 abo 29 8 /13 gr.
I potym.
100
120
77/78
Fac: 1 12/65
/40 ráchuy według przykłádu 16/ ráchuiąc wiádro o 20 gárn. XIX. Powinien ieden Czeládnik oddáć Panu profit 20 pro Cento, nád wszytkie vnkoszty/ przywieźiono mu 6 worow pieprzu/ kámień po 24 zł. w káżdym worze było 12 kám. Vnkosztow vczyniło mu ze wszytkim 120 zł. Pytam tedy po czemu ma łb. Przedáwáć/ y iako wiele ma z profitem in Summá wszytkiego bydź? Fac: po 1 12/65 zł. Część Czwarta
łb.
zł.
łb.
1872
148
1
F. 77/78 ábo 29 8 /13 gr.
I potym.
100
120
77/78
Fac: 1 12/65
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 150
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
daje na sztukę przez banco po zł. 36/ a kiedy na ztych chce za sztukę po zł. 40 ½ Ormianin e kontra ma szafran/ daje łb. po 20 zł. za gotowe/ i chce z nim na sobole stychować/ więc aby na 100 zł. miał 5 zarobku/ jakoż ma łb przedawać abo taksować/ i wiele muszafranu za te sobole powinien dać. F. Powinien mu 137 1/7 za sobole łb. szafranu dać/ każdy funt rachować po 2 zł i 2 ½ Orta w Regule tak Część Czwarta
Sób. zł.
zł szt.
Szaf zł.
36
40 1/2
20
F
dáie ná sztukę przez banco po zł. 36/ á kiedy ná stych chce zá sztukę po zł. 40 ½ Ormiánin è contra ma száfran/ dáie łb. po 20 zł. zá gotowe/ y chce z nim ná sobole stychowáć/ więc áby ná 100 zł. miał 5 zarobku/ iákoż ma łb przedáwáć ábo táxowáć/ y wiele muszáfránu zá te sobole powinien dáć. F. Powinien mu 137 1/7 zá sobole łb. száfránu dáć/ káżdy funt ráchowáć po 2 zł y 2 ½ Ortá w Regule ták Część Czwarta
Sob. zł.
zł szt.
Száf zł.
36
40 1/2
20
F
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 158
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
e kontra ma szafran/ daje łb. po 20 zł. za gotowe/ i chce z nim na sobole stychować/ więc aby na 100 zł. miał 5 zarobku/ jakoż ma łb przedawać abo taksować/ i wiele muszafranu za te sobole powinien dać. F. Powinien mu 137 1/7 za sobole łb. szafranu dać/ każdy funt rachować po 2 zł i 2 ½ Orta w Regule tak Część Czwarta
Sób. zł.
zł szt.
Szaf zł.
36
40 1/2
20
F. 22 ½ zł. o Handlach.
kiedy równo sztychować będą 100__105__22 ½ F. 23 5/8 zł. Kiedy zaś
è contra ma száfran/ dáie łb. po 20 zł. zá gotowe/ y chce z nim ná sobole stychowáć/ więc áby ná 100 zł. miał 5 zarobku/ iákoż ma łb przedáwáć ábo táxowáć/ y wiele muszáfránu zá te sobole powinien dáć. F. Powinien mu 137 1/7 zá sobole łb. száfránu dáć/ káżdy funt ráchowáć po 2 zł y 2 ½ Ortá w Regule ták Część Czwarta
Sob. zł.
zł szt.
Száf zł.
36
40 1/2
20
F. 22 ½ zł. o Hándlách.
kiedy rowno sztychowáć będą 100__105__22 ½ F. 23 5/8 zł. Kiedy záś
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 158
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
. Grot 2 Dojty. Dojt 2 pieniądza. Złoty abo fl. ma w sobie 20 stybrów. Funt Grot 6 Holenderskich złotych. Taler ma w sobie 50 stybrów. Czerwony złoty ma w sobie 85 stybrów/ abo 4 ¼ zł. Holender. Wynajdują Alpary monetę Polską stybr: czyni 90 gr. Polskich/ wiele łb Grot. 50__90__120__F. 216 gr. abo 7 f. 6 g. W Wenecji zaś. Ducat de banco ma w sobie lir 9 i 6 szelągów. Ducat Corente lir 6, i 5 solidów. Szeląg abo Solid 2 kwatryny. Taler twardy ma w sobie 7 ½ lir abo liber. Czerwony złoty Węgierski 15
. Grot 2 Doyty. Doyt 2 pieniądzá. Złoty abo fl. ma w sobie 20 stybrow. Funt Grot 6 Holenderskich złotych. Taler ma w sobie 50 stybrow. Czerwony złoty ma w sobie 85 stybrow/ ábo 4 ¼ zł. Holender. Wynáyduią Alpari monetę Polską stybr: czyni 90 gr. Polskich/ wiele łb Grot. 50__90__120__F. 216 gr. ábo 7 f. 6 g. W Wenecyey záś. Ducat de banco ma w sobie lir 9 y 6 szelągow. Ducat Corente lir 6, y 5 solidow. Szeląg ábo Solid 2 kwatryny. Táler twárdy ma w sobie 7 ½ lir ábo liber. Czerwony złoty Węgierski 15
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 171
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
a potym diuiduj przez proporcją szelągów/ to jest przez 20/ bo ich tak wiele w sobie ma Funtgrot/ na przykład wiele gr. uczyni 56 f. i 6 szelągów kiedy Weksel będzie 215/ multiplikując według nauki punktu trzeciego przez Weksel (to jest te 215 gr.) Funtgroty uczyni 1290 które diuidując przez proporcją łb. G. 20 szelągów/ pokazuje mi na quotiencie 64 ½ które gdy adduję do wyższej summy/ mam gr. 12104 ½ A tę summę diuiduję potym lubo na talery/ lubo na złote. Także rozumiej è contra, gdy Polską chcesz na Cudzoziemską monetę przemieniać. Dla Praktyki te Egzempla tych punktów. necie/ kiedy
á potym diuiduy przez proporcyą szelągow/ to iest przez 20/ bo ich ták wiele w sobie ma Funtgrot/ ná przykład wiele gr. vczyni 56 f. y 6 szelągow kiedy Weksel będźie 215/ multiplikuiąc według náuki punktu trzećiego przez Weksel (to iest te 215 gr.) Funtgroty vczyni 1290 ktore diuiduiąc przez proporcyą łb. G. 20 szelągow/ pokázuie mi ná quotienćie 64 ½ ktore gdy ádduię do wyższey summy/ mam gr. 12104 ½ A tę summę diuiduię potym lubo ná tálery/ lubo ná złote. Tákże rozumiey è contra, gdy Polską chcesz ná Cudzoźiemską monetę przemieniáć. Dla Práktyki te Exemplá tych punktow. nećie/ kiedy
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 173
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
