cztery lata znowu cebulki przesadzić w Kwietniu. Lubi Crocus krainę z miernym ciepłem, ziemię gliniastą, osobliwie na której była cebula. Brozdy po między zagony gęste robić dla osuszenia zbytniej wilgoci, szkodzącej mu. Jest suchy i ciepły w pierwszym stopniu, serce ku wesołości bardzo pobudza, czerwoność z oczu oddala, z rożą i żółtkiem z jaja aplikowany według Dioskorydesa; od pijaństwa prezerwuje rano zażyty, albo wianek z niego do głowy przyłożywszy: sen i cielesność według Pliniusza pobudza, strawność przynosi żołądkowi, utwierdza go, krew czyści, pędzi urynę według Szentywaniego. Ródzi się szafran według Rawizjusza na gorze Corycus w Cylii vulgo Karamannii, stąd Corycius Crocus: to
cztery lata znowu cebulki przesadzić w Kwietniu. Lubi Crocus krainę z miernym ciepłem, ziemię gliniastą, osobliwie na ktorey była cebula. Brozdy po między zagony gęste robić dla osuszenia zbytniey wilgoci, szkodzącey mu. Iest suchy y ciepły w pierwszym stopniu, serce ku wesołości bardzo pobudza, czerwoność z oczu oddala, z rożą y żołtkiem z iaia applikowany według Dioskoridesa; od piiaństwa prezerwuie rano zażyty, albo wianek z niego do głowy przyłożywszy: sen y cielesność według Pliniusza pobudza, strawność przynosi żołądkowi, utwierdza go, krew czyści, pędzi urynę według Szentywaniego. Rodzi się szafran według Rawizyusza na gorze Corycus w Cylii vulgo Karamannii, ztąd Corycius Crocus: to
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 325
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
wino młode, albo w moszcz. Wino psujące się tym naprawisz sposobem. Chrzanu korzeń, nitką go przeszywszy wpuść w beczkę wina, zatchnienie od niego i ostrość do siebie ściągnie: ale potrzeba będzie często chrzan odmieniać. Item gdy się wina męcą, burzą, weź jaj dwie lub więcej, jeśli by było czerwone z żółtkiem, jeśli białe tylko białki, kamieni rzecznych tak długo palonych, ażby się rosy pały w proch części trzy, soli miałko utartej części dwie, albo miodu. To wszytko społem zmieszawszy wsyp w wino, niech że tak znim będzie przez trzydni, kłucąc każdego dnia po pięć razy. Ale najpierwej w chędogie naczynie
wino młode, albo w moszcz. Wino psuiące się tym naprawisz sposobem. Chrzanu korzeń, nitką go przeszywszy wpuść w beczkę wina, zatchnienie od niego y ostrość do siebie sciągnie: ale potrzeba będzie często chrzan odmieniać. Item gdy się wina męcą, burzą, weź iay dwie lub więcey, ieśli by było czerwone z żołtkiem, ieśli białe tylko białki, kamieni rzecznych tak długo palonych, áżby się rosy pały w proch części trzy, soli miałko utartey części dwie, albo miodu. To wszytko społem zmieszáwszy wsyp w wino, niech że tak znim będzie przez trzydni, kłucąc każdego dnia po pięć razy. Ale naypierwey w chędogie naczynie
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 489
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
nierówności zniesiesz. Miej potym gips albo kretę tartą na kamieniu malarskim/ lentrychem go rozpraw nim robotę nanieś/ niech uschnie/ skrzypem albo nożykami pięknie porównaj wszędzie. Potym pędzeł śliną w gębie omaczając nim smaruj robotę. tak się pięknie zrówna gips naniesiony. Naostatek miej miseczkę w której jaje całe/ to jest bialek z żółtkiem dobrze rozbiwszy/ ząbków kilka czosnku rozerzniętych włożysz. Miej w drugiej miseczce trochę blejwasu cynobrem rozprawionego na cielistą farbę. Miej w skorupce i wodę prostą. Miej jeszcze i miseczkę trzecią/ w niej/ pędzlem wziąwszy trochę massij jajowej/ trochę także farby cielistej/ trochę prostej wody. W niej mówię wszystko to rozczynisz/ przyrzedzej
nierownośći znieśiesz. Miey potym gips albo kretę tártą na kámieniu málárskim/ lentrychem go rospráw nim robotę nánieś/ niech uschnie/ skrzypem álbo nożykámi pięknie porownáy wszędźie. Potym pędzeł śliną w gębie omáczáiąc nim smáruy robotę. ták się pięknie zrowná gips nánieśiony. Náostátek miey miseczkę w ktorey iáie cáłe/ to iest biálek z żołtkiem dobrze rozbiwszy/ ząbkow kilká czosnku rozerzniętych włożysz. Miey w drugiey miseczce trochę bleywasu cynobrem rospráwionego ná ćielistą farbę. Miey w skorupce i wodę prostą. Miey ieszcze i miseczkę trzećią/ w niey/ pędzlem wziąwszy troche mássiy iáiowey/ trochę tákże farby ćielistey/ trochę prostey wody. W niey mowię wszystko to rozczynisz/ przyrzedzey
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 162
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
gryszpanu z gumią. Na czerwoną dobry cynober z wodą utarty/ także bryzelia. Na rozową dwie części miniej/ jedna blejwasu/ może i tyle aurypigmentu ile miniej. Na ognistą zmieszaj sadze z hałunem i gummią. Na fiołkowy bryzelia z hałunem. Na żółty szakłat o Z. Wawrzyńcu zbierany z hałunem/ albo szafran z żółtkiem jaja/ gummią git/ hałunem. Na błękitny w krecie inkorporuj sok/ jagodek Sambuci. Na białej/ tarte wapno/ gips/ skajoła z trochą światłej mąki kreta etc. Skorupek jajowych. Minia podwyższa się cynobrem/ ćmi się czym czarnym/ zielona podwyższa się czym białym i żółtym/ żółta podwyższa się aurypigmentem i czym
gryszpánu z gumią. Ná czerwoną dobry cynober z wodą utárty/ tákże bryzeliá. Ná rozową dwie częśći miniey/ iedná bleywásu/ może i tyle auripigmentu ile miniey. Na ognistą zmieszáy sadze z háłunem i gummią. Ná fiołkowy bryzelia z hałunem. Ná żołty szákłat o S. Wáwrzyncu zbierány z háłunem/ álbo száfran z żołtkiem iáiá/ gummią git/ háłunem. Ná błękitny w krećie inkorporuy sok/ iágodek Sambuci. Ná białey/ tárte wapno/ gips/ skáiołá z trochą świátłey mąki kretá etc. Skorupek iáiowych. Miniá podwyższa się cynobrem/ ćmi się czym czarnym/ zieloná podwyższá się czym biáłym i żołtym/ żołtá podwyższá się auripigmentem i czym
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 212
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
tria, quisque suum. Dwunasta tandem Prowincja jest AQUITANIA vulgò Gvienne przez ostatnią Dziedzieczkę Leonorę Księżnę po kilku Mężach, za Królem Angielskim będąc,do Korony Angielskiej Księstwo wniosła, ale go Karol VII. odebrał. Ma w sobie Powiatów 8. najsławniejszy Santonow, o którym mówią pospolicie: Jeżeli Francja jest Jajem, Santony będą żółtkiem, że tam Chleba, Wina, wszelkich Victualium, przy zdrowej eryj temperamencie, jest abundantia.
O Miastach Francuskich te jest zdanie u Peregrynantów: że PARYŻ jest Mundus. Aurelianum jest Miastem Francyj. Pictavium Wsią, Rochefaucout jest Domem Francyj, Turon Ogrodem, Miejsca zaś te Wersal, Marly, Z. Germain, Meudon
tria, quisque suum. Dwanásta tandem Prowincya iest AQUITANIA vulgò Gvienne przez ostatnią Dźiedźieczkę Leonorę Xiężnę po kilku Mężách, zá Krolem Angielskim będąc,do Korony Angielskiey Xięstwo wniosła, ale go Karol VII. odebrał. Má w sobie Powiatow 8. naysławnieyszy Santonow, o ktorym mowią pospolicie: Ieżeli Francya iest Iaiem, Santony będą żołtkiem, że tam Chleba, Winá, wszelkich Victualium, przy zdrowey àéryi temperamencie, iest abundantia.
O Miastach Francuskich te iest zdanie u Peregrynantow: że PARYŻ iest Mundus. Aurelianum iest Miastem Francyi. Pictavium Wsią, Rochefaucout iest Domem Francyi, Turon Ogrodem, Mieysca zaś te Wersal, Marly, S. Germain, Meudon
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 59
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
a wlej w gardło. A w niedostatku wodki/ z samego Podróżniku wodą warzoną zmieszaną: w niedostatku julepku/ z konfektem Rożanym abo Fiołkowym toż sprawi. Abo i sam Podróżnik zielony z sałatą ogrodową zieloną dawaj koniowi miasto obroku na poranek i wieczor do dni siedmiu. Księgi Insze.
Zbij jajec siedm z białkiem i z żółtkiem/ a wlej w gardło po grzeble.
Pilnować tego trzeba/ żeby w nim kał nie zatwardział/ bo przy tym przypadku napospolitsza to bywa: czemu łacno zabieżeć/ dawaj mu klisterę pospolitą kilkakroć/ z ślazu z wodą warzoną/ przymieszawszy do niej oliwy niemało/ i soli garść: o czym i na inszym masz miejscu
á wley w gárdło. A w niedostátku wodki/ z sámego Podrożniku wodą wárzoną zmieszáną: w niedostátku iulepku/ z konfektem Rożánym ábo Fiiołkowym toż spráwi. Abo y sam Podrożnik źielony z sáłatą ogrodową źieloną daway koniowi miásto obroku ná poránek y wieczor do dni śiedmiu. Kśięgi Insze.
Zbiy iáiec śiedm z białkiem y z żołtkiem/ á wley w gárdło po grzeble.
Pilnowáć tego trzebá/ żeby w nim kał nie zátwárdźiał/ bo przy tym przypadku napospolitsza to bywa: czemu łácno zábieżeć/ daway mu klisterę pospolitą kilkákroć/ z ślazu z wodą wárzoną/ przymieszawszy do niey oliwy niemáło/ y soli garść: o czym y ná inszym masz mieyscu
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Niijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
/ sok Titimali/ Romanu wielkiego/ jaskier stłuczony przyłożyć/ ze wszytkich nalepszy Pryszczeniec/ Flámmula: Barzo bowiem ciągnie/ pryszcze czyni/ przez które jad wychodzi. Drudzy bańki stawiają na dymienicy samej. Drudzy Corrosiwę przykładają. Gdy się uczyni zgorzelina/ to jest/ zgorzałe mięso/ to odpadnie gdy przyłożysz/ masła trochę z żółtkiem jajowym/ i z trochą małki pszenicznej/ i z olejkiem rożanym pokłoconego.
Drudzy gnoją wrzód/ aby się co zebrał: zebrany przerzynają gdzie miękczej/ abo driakiew starą przykładają. Otworzy- O powietrzu. Gnoić jako.
wszy wrzód/ jeśli ból będzie/ przyłóż lnu zmaczanego w białku jajowym/ abo białek skłociwszy z rożaną wodką
/ sok Thithimali/ Romanu wielkiego/ iaskier stłuczony przyłożyć/ ze wszytkich nalepszy Prysczeniec/ Flámmula: Bárzo bowiem ciągnie/ pryscze czyni/ przez ktore iad wychodźi. Drudzy báńki stawiáią ná dymienicy samey. Drudźy Corrosiwę przykłádáią. Gdy się vczyni zgorzeliná/ to iest/ zgorzáłe mięso/ to odpádnie gdy przyłożysz/ masłá trochę z żołtkiem iáiowym/ y z trochą małki pszeniczney/ y z oleykiem rożánym pokłoconego.
Drudzy gnoią wrzod/ áby się co zebrał: zebrány przerzynáią gdźie miękczey/ ábo dryakiew stárą przykłádáią. Otworzy- O powietrzu. Gnoić iáko.
wszy wrzod/ iesli bol będźie/ przyłoż lnu zmaczanego w białku iáiowym/ ábo białek skłoćiwszy z rożáną wodką
Skrót tekstu: PetrSInst
Strona: Ev
Tytuł:
Instrukcja albo nauka jak się sprawować czasu moru
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
części, zmieszaj daj zażyć, służy to prostym i grubym ludziom
Item Elixir proprietatis zażywając po 15. I więcej kropli w gorzałce, jest dobry do wypędzenia glist.
Enemy osobliwie dla dzieci są skuteczne, to jest; weźmi wrotyczu, Piołynu, Bożego drzewka, warz w wodzie, przecedź, przydaj Aloesu trochę, zapraw żółtkiem, włóż szarego Cukru i soli, daj letnio, tłustości żadne nie mają się dawać do Enemy.
Item smarowanie pępka olejkiem siarczystym, lubo żołcią bydlęcą, z mirą, lubo dziegciem, jest pożyteczne.
I to rzecz osobliwa: weźmi octu winnego mocnego dwa kieliszki, żółć całą wołową, żółtek od jaja, Aloesu tartego
częśći, zmieszay day záżyć, służy to prostym y grubym ludźiom
Item Elixir proprietatis záżywáiąc po 15. Y więcey kropli w gorzałce, iest dobry do wypędzenia glist.
Enemy osobliwie dla dźieći są skuteczne, to iest; weźmi wrotyczu, Piołynu, Bożego drzewká, warz w wodźie, przecedź, przyday Alóésu trochę, zápraw żołtkiem, włoż szárego Cukru y soli, day letnio, tłustośći żadne nie máią się dawáć do Enemy.
Item smárowánie pępká oleykiem śiárczystym, lubo żołćią bydlęcą, z mirą, lubo dźiegćiem, iest pożyteczne.
I to rzecz osobliwa: weźmi octu winnego mocnego dwá kieliszki, żołć cáłą wołową, żołtek od jáiá, Alóésu tártego
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 53
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
zmięszać gorzałką i koniowi po grzeble dać wypić: aby tego nie wyrzucił, i nie tarł się, głowę mu na forgocu wysoko uwiązać, obroku ani wody przez cztery nie dawać godziny, przytym kocami, lub odzianemi (aby się pocił) nakryć go derami. Item. Rozbić jajec siedm, z białkiem, z żółtkiem, i po grzeble mu wlać w gardło. Item. Wziąć liścia kapuścianego, i utłuc to z częścią opichu zielonego, z tego wycisnąwszy sok z winem umieszać, i w lewe koniowi wlać nozdrzę. Na Zołzy. Gdzie się otworzy Zołża, na tym miejscu dziegciem dwa razy w dzień smaruj, dla prędszego materii złej
zmięszáć gorzałką y koniowi po grzeble dać wypic: áby tego nie wyrzućił, y nie tárł się, głowę mu ná forgocu wysoko vwiązáć, obroku áni wody przez cztery nie dawáć godźiny, przytym kocámi, lub odźianemi (áby się poćił) nákryć go derámi. Item. Rozbić iáiec śiedm, z białkiem, z zołtkiem, y po grzeble mu wlać w gárdło. Item. Wziąc liśćia kápuściánego, y vtłuc to z częścią opichu źielonego, z tego wycisnąwszy sok z winem vmieszác, y w lewe koniowi wlac nozdrzę. Ná Zołzy. GDżie się otworzy Zołżá, ná tym mieyscu dźiegciem dwá rázy ẃ dźień smáruy, dla prędszego máteryey złey
Skrót tekstu: HaurEk
Strona: 47
Tytuł:
OEkonomika ziemiańska
Autor:
Jakub Kazimierz Haur
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
gospodarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
