pę dzle przytykając jakoby przybijając/ i znowu prosto z góry odrywając. To się tym odrywaniem (ponieważ wosk już nadstydł) tak trawka pokaże ż wosku; bo wosk nadstydły za pędzlem sięw odrywaniu ciągnąc/ nieco się podnosi/ i jak traweczkę pokazuje. Chcesz żeby się wyżej podnosiła miejscami; przydajże do jednego wosku więcej żywice/ niżeli do drugiego. Wosk z białą farbą czynić ci będzie jako mech i tu i owdzie po skałach/ przy zrzodłach; czynić także będzie jak strumyczek wody. Acz tam gdzie zrzodła albo rzeki z skały spadać mają/ kładą więc Moskiewski kamień w trąbkę zawiniony/ a pięknie się wydaje. Po skale (tu i
pę dzle przytykáiąc iákoby przybiiáiąc/ i znowu prosto z gory odrywáiąc. To się tym odrywániem (ponieważ wosk iuż nádstydł) ták tráwka pokáże ż wosku; bo wosk nádstydły zá pędzlem sięw odrywániu ćiągnąc/ nieco się podnośi/ i iak traweczkę pokázuie. Chcesz żeby się wyżey podnośiłá mieyscami; przydayże do iednego wosku więcey żywice/ niżeli do drugiego. Wosk z białą fárbą czynić ći będźie iáko mech i tu i owdźie po skáłách/ przy zrzodłách; czynić także będzie iák strumyczek wody. Acz tám gdzie zrzodłá álbo rzeki z skáły spadáć máią/ kłádą więc Moskiewski kámień w trąbkę záwiniony/ á pięknie się wydáie. Po skale (tu i
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 96
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
niej trzeba formy/ wosku jarzęćego i srebra tartego Co do formy jeżeli masz sznycerską robotą trybowany/ na nim łatwo ulejesz formę sposobem n. XII. wyrażonym. Miawszy formę/ nasmaruj ją oliwą albo olejem. Rozpuść wosk jarzęcy powoli/ nie nagląc/ ale z daleka grzejąc/ żeby nie miał szumowin. Przyłóż trochę jasnej żywice albo terpentyny. Także tartego blejwasu mniej albo więcej według tego jako chćesz/ żebyć się perłowa macica bielej albo ciemniej wydawała. Wsyp troszynkę błękitnej farby/ i zmieszaj. Zagrzany w miarę (jako się mówiło blisko początku num XIII. ) wylej w formę ciepłą/ niech zastydnie/ potym wyjmi. Zrownaj pięknie gdzie nie
niey trzebá formy/ wosku iarzęćego i srebra tártego Co do formy ieżeli mász sznycerską robotą trybowány/ ná nim łátwo uleiesz formę sposobem n. XII. wyráżonym. Miawszy formę/ násmáruy ią oliwą álbo oleiem. Rospuść wosk iárzęcy powoli/ nie nágląc/ ále z dáleká grzeiąc/ żeby nie miáł szumowin. Przyłoż trochę iásney żywice álbo terpentyny. Tákże tártego bleywasu mniey álbo więcey według tego iáko chćesz/ zebyć się perłowá máćicá bieley álbo ćiemniey wydáwáłá. Wsyp troszynkę błękitney fárby/ i zmieszáy. Zágrzany w miárę (iáko się mowiło blisko początku num XIII. ) wyley w formę ćiepłą/ niech zastydnie/ potym wyimi. Zrownay pięknie gdźie nie
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 156
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
/ aż się dobrze zmiesza i rozpuści. Potym odejmij od ognia/ niech postoi. Przecedź/ i chowaj do używania. Miasto szafranu/ żółty kwiatek albo języczki lilij/ białych zażyć możesz. Skorki naprzód posrebrzyć/ potym tym pokostem naniesiesz/ i na słońcu ususzysz. Weś oleju lnianego funt naprzykład. Weś żywice pięknej co owo bywa przezroczysta kolor żółtego/ spadź z niej tłustość tak: Rozpuść żywicę w garku/ rozpuszczoną wlej w wodę i gnieć/ raz/ trzy/ tak uczynisz/ aż stężeje. Miej Aloesu hepatico albo succotrino uncyj dwie/ niech sam olej wre z godzinę/ (bezpieczniejby było w pateli nad piecykiem aptekarskim
/ áż się dobrze zmieszá i rospuśći. Potym odeymiy od ogniá/ niech postoi. Przecedź/ i choway do używániá. Miásto száfránu/ żołty kwiátek álbo ięzyczki liliy/ białych záżyć możesz. Skorki náprzod posrebrzyć/ potym tym pokostem nánieśiesz/ i ná słoncu ususzysz. Weś oleiu lnianego funt náprzykłád. Weś żywice piękney co owo bywá przezroczystá kolor żołtego/ spadź z niey tłustość ták: Rozpuść żywicę w gárku/ rozpuszczoną wley w wodę i gnieć/ ráz/ trzy/ ták uczynisz/ áż ztężeie. Miey Aloesu heppatico albo succotrino uncyi dwie/ niech sam oley wre z godźinę/ (bespiecznieyby było w páteli nád piecykiem áptekárskim
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 218
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
u którego na końcu kamień gładki/ gładzą. Toż dopiero jeżeli mają być wypukle/ albo z figurami/ w prasie na drewnianych formach rzniętych (pilśnią nałożywszy) kładą i wyciskują. Wycisnąwszy wernisem gdzie złocisto ma być namazują. Na którym iż wszystek sekret należy/ osobliwie w tym żeby sech/ a do tego trzeba żywice nie tłustej/ o którą trudno (do Rzymu ją z Hiszpaniej na czas wożą) prostej ją wziąwszy spędziłem tłustość/ (domysłem tego doszedszy) wzwyż mianowanym sposobem/ i powiodło mi się dość dobrze. Przetoż o tym samym tu namieniam. Drugi sposób z powieści niżej num. III. Jak pokost złotawy Jak
u ktorego ná końcu kamień głádki/ głádzą. Toż dopiero ieżeli máią bydź wypukle/ albo z figurámi/ w práśie ná drewnianych formách rzniętych (pilśnią náłożywszy) kładą i wyćiskuią. Wyćisnąwszy wernisem gdzie złoćisto má bydź námázuią. Ná ktorym iż wszystek sekret náleży/ osobliwie w tym żeby sech/ á do tego trzebá żywice nie tłustey/ o ktorą trudno (do Rzymu ią z Hiszpániey ná czás wożą) prostey ią wźiąwszy zpędźiłem tłustość/ (domysłem tego doszedszy) wzwyż miánowánym sposobem/ i powiodło mi się dość dobrze. Przetoż o tym samym tu námieniám. Drugi sposob z powieśći niżey num. III. Iák pokost złotáwy Iák
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 221
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
. gr: 4. Od kamienia Wejsztynu wszelakiego. gr: 8. Od kamienia Bawełny. gr: 10. Od kamienia Srebra Żywego z: 1. Od funta Merkuryj Sublimati alias Surnat. gr: 2. Od kamienia Syropu. gr: 5. Od Wozu żelaza polskiego . g. 6. Od kamienia żywice. gr: 2. Od sta Rogoż. gr: 3. za Auguta Ij.R. P. 1703. Instruktarz W. X. Litewskiego
A innych wszystkich in genere Towarów i Rzeczy w tym Instruktarzu nie specyfikowanych, ma być taksa na pierwszych Komorach według uważenia Eksaktórów, którzy Eksaktórowie przestrzegać tego wiernie będą,
. gr: 4. Od kamienia Weysztynu wszelakiego. gr: 8. Od kamienia Bawełny. gr: 10. Od kamienia Srebra Zywego z: 1. Od funta Mercurij Sublimati alias Surnat. gr: 2. Od kamienia Syropu. gr: 5. Od Wozu żelaza polskiego . g. 6. Od kamienia żywice. gr: 2. Od sta Rogoż. gr: 3. zá Auguta II.R. P. 1703. Instruktarz W. X. Litewskiego
A innych wszystkich in genere Towárow y Rzeczy w tym Instruktarzu nie specyfikowanych, ma być táxá ná pierwszych Komorách według uważenia Exáktorow, którzy Exáktorowie przestrzegáć tego wiernie będą,
Skrót tekstu: InsWybCła
Strona: 136
Tytuł:
Instruktarz wybierania cła W. X. L. na tymże Sejmie postanowiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia J.K. M. i Rzeczypospolitej Collegium Warszawskie Scholarum Piiarum
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Tematyka:
prawo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1739
Data wydania (nie wcześniej niż):
1739
Data wydania (nie później niż):
1739
świeżego/ łoju Jeleniego/ po trzydziestu i po dwu łotów: Zioła drobno pokrajać/ i utłuc/ a z tłustościami pomienionemi na wolnym ogniu węglistym smażyć/ mieszając ustawicznie/ żeby nie przygorzało. Potym gdy wszystka wodność z ziół wywre/ przecedzić/ i wyprasować w Patelę/ do tego przydać dwanaście łotów wosku/ Terpentyny/ Żywice Sosnowej/ albo Jodłowej po ośmi łotów. To wespół na wolnym ogniu spuścić/ a mieszać/ aż przechłodnie. Odziebłonym częściom ciała.
Odziębnionym członkom warzyć go z korzeniem/ przydawszy mu Podróżniku także z korzeniem/ aż trzecia część wywre/ a w tej wodzie każdego dnia dwakroć odmrożone członki kąpać/ po godzinie/ po pułtory
świéżeg^o^/ łoiu Ieleniego/ po trzydźiestu y po dwu łotow: Ziołá drobno pokráiáć/ y vtłuc/ á z tłustośćiámi pomienionemi ná wolnym ogniu węglistym smáżyc/ mieszáiąc vstáwicznie/ żeby nie przygorzáło. Potym gdy wszystká wodność z źiół wywre/ przecedźić/ y wyprásowáć w Pátelę/ do tego przydáć dwánaśćie łotow wosku/ Terpentyny/ Zywice Sosnowey/ álbo Iodłowey po ośmi łotow. To wespoł ná wolnym ogniu spuśćić/ á mieszáć/ áż przechłodnie. Odźiebłonym częśćiom ćiáłá.
Odźiębnionym członkom wárzyć go z korzeniem/ przydawszy mu Podrożniku tákże z korzeniem/ áż trzećia część wywre/ á w tey wodźie káżdego dniá dwákroć odmrożone członki kąpáć/ po godźinie/ po pułtory
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 54
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
To wszystko co nalepiej utłuc albo uwiercieć/ przyłożyć do tego kozłowego łoju trzydzieści i dwa łoty/ smalcu wieprzowego szesnaście łotów/ To wespół usmażyć na wolnym węglistym ogniu/ żeby namniej nie przygorzało/ i tak długo smażyć aż się wodność ziół strawi/ potym w prasie wyprasować/ i przdać do tego nowego wosku szesnaście łotów/ Żywice Sosnowej albo Jodłowej/ Terpentyny po dwunaście łotów/ znowu z tym przysmażyć/ a na koniec/ gdy trochę przechłodnie/ korzenia jegoż Biedrzeńcu/ co nasubtelniej utartego/ cztery łoty wmieszaj. Tak będziesz miał kosztowną maść/ do wszelakich ran świeżo ciętych/ abo sztychowych. Tarnie. Postrz[...] Kule za[...] a wyciąga.
Wszelakie rzeczy
To wszystko co nalepiéy vtłuc álbo vwierćieć/ przyłożyć do tego kozłowego łoiu trzydźieśći y dwá łoty/ smalcu wieprzowégo szesnaśćie łotow/ To wespoł vsmáżyć ná wolnym węglistym ogniu/ żeby namniey nie przygorzáło/ y ták długo smáżyć áż sie wodność źioł strawi/ potym w práśie wyprásowáć/ y przdáć do tego noweg^o^ wosku szesnáśćie łotow/ Zywice Sosnowey álbo Iodłowey/ Terpentyny po dwunaście łotow/ znowu z tym przysmáżyć/ á ná koniec/ gdy trochę przechłodnie/ korzenia iegoż Biedrzeńcu/ co nasubtelniey vtártego/ cztery łoty wmieszay. Ták będźiesz miał kosztowną máść/ do wszelákich ran świeżo ćiętych/ ábo sztychowych. Tarnie. Postrz[...] Kule zá[...] á wyćiąga.
Wszelákie rzeczy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 70
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
węglistym ogniu wolnym warzyć aż do zgeszcznia plastru. Toż dopiero przydać Opoponaku/ Żywice trzy łoty/ Serapunu/ Amoniaku/ Gałganu/ po dwu łoty/ które w occie rozpuściwszy/ wespół zmięszać/ i znowu warzyć/ a mięszać do zgęszczenia. Potym wosku żółtego obyczajnie przyłożyć/ Terpentyny po łotów dwanaście/ Sosnowej albo Jodłowej Żywice/ Smoły miękkiej albo Mazi/ po ośmi łotów. A pomieszawszy te wespół co nalepiej/ przylać olejku dystylowanego z Jałowcu/ albo wybitego z jagód jego/ cztery łoty/ a miałko utartym korzeniem Dzięgielowym potrząść/ wziąwszy go cztery łoty/ Burztynu także miałko utłuczonego cy łoty/ Burstynu białego dwa łoty/ Maszstyksu/ Kadzidła białego
węglistym ogniu wolnym wárzyć áż do zgescznia plastru. Toż dopiero przydáć Opoponaku/ Zywice trzy łoty/ Serápunu/ Amoniáku/ Gáłganu/ po dwu łoty/ ktore w ocćie rospuśćiwszy/ wespoł zmięszáć/ y znowu wárzyć/ á mięszáć do zgęsczenia. Potym wosku żołtego obyczáynie przyłożyć/ Terpentyny po łotow dwánáśćie/ Sosnowey álbo Iodłowey Zywice/ Smoły miękkiey álbo Máźi/ po ośmi łotow. A pomieszawszy te wespoł co nalepiey/ przylać oleyku dystyllowánego z Iáłowcu/ álbo wybitego z iágod ieg^o^/ cżtery łoty/ á miáłko vtártym korzeniem Dźięgielowym potrząść/ wźiąwszy go cztery łoty/ Burztynu tákże miáłko vtłuczonego tzy łoty/ Burstynu białeg^o^ dwá łoty/ Mászstyxu/ Kádźidłá białego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i żyły pulsowe u pięści/ i Zafeny w nogach nim namazując. Przez to abowiem duchy odziwiające oczerstwia. Serce posila.
Serce mdłe posila. Frasowliwym i smętnym.
Frasowliwe i smętne uwesela. I przeto od niektórych serdecznym Zielem rzeczone. Masłach albo Masłok. Masłok.
Z olejku/ Z soku/ korzenia/ i z żywice ziela tego/ bywa konfekcja czyniona od Tureckich Popów/ roku dwunastego/ którą oni Masłachem/ my Masłokiem zowiemy. A to tym sposobem ci Popi Tureccy/ każdego Roku/ pod pewnym czasem /nasienie tego oka Jeleniego zbierają. To jest/ gdy Wenus/ albo Jowisz w znak Lwa niebieskiego wnidzie/ pilnie chowają/ strzegąc
y żyły pulsowe v pięśći/ y Zapheny w nogách nim námázuiąc. Przez to ábowiem duchy odźywiáiące oczerstwia. Serce pośila.
Serce mdłe pośila. Frásowliwym y smętnym.
Frásowliwe y smętne vwesela. Y przeto od niektorych serdecznym Zielem rzeczone. Másłách álbo Másłok. Másłok.
Z oleyku/ Z soku/ korzenia/ y z żywice źiela tego/ bywa konfekcya czyniona od Tureckich Popow/ roku dwunastego/ ktorą oni Másłáchem/ my Másłokiem zowiemy. A to tym sposobem ći Popi Tureccy/ káżdego Roku/ pod pewnym czásem /naśienie tego oká Ieleniego zbieráią. To iest/ gdy Venus/ álbo Iowisz w znák Lwá niebieskiego wnidźie/ pilnie chowáią/ strzegąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 136
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Plastr przeciwko jadom. Emplastrum.
Wziąć korzenia na Nowiu Księżyca kopanego/ i ususzonego/ i na tarle raszplowanego/ albo utartego/ trzy funty/ i we trzech kwartach wodki z Terebintu upalonej/ białej/ przez cztery dwadzieścia godzin moczyć/ dobrze nakrywszy. Potym warzyć/ aż zgęstnieje jako miód/ przecedzić/ i przydać żywice jasnej/ chędogiej/ przepuszczonej/ Mastyki także przepuszczonej/ Kamfory rozpuszczonej/ po cztery łoty: Jeleniego Łoju dwadzieścia łotów/ Sadła Jawscowego łotów dwanaście: Wosku dwadzieścia i cztery łoty. To wszystko warzyć w Mosiądzowym naczyniu/ aż zgęstnieje/ jako maść. Ten plastr albo maść/ jad wszystek i truciznę/ nietylko z ran
. Plastr przećiwko iádom. Emplastrum.
Wźiąć korzeniá ná Nowiu Kśiężycá kopánego/ y vsuszonego/ y ná tárle rászplowánego/ álbo vtártego/ trzy funty/ y we trzech kwartách wodki z Terebintu vpaloney/ białey/ przez cztery dwádźieśćiá godźin moczyć/ dobrze nákrywszy. Potym wárzyć/ áż zgęstnieie iáko miod/ przecedźić/ y przydáć żywice iásney/ chędogiey/ przepusczoney/ Mástyki tákże przepusczoney/ Kámfory rozpusczoney/ po cztery łoty: Ieleniego Łoiu dwádźieśćiá łotow/ Sádłá Iáwscowego łotow dwánaśćie: Wosku dwádźieściá y cztery łoty. To wszystko wárzyć w Mośiądzowym naczyniu/ áż zgęstnieie/ iáko máść. Ten plastr álbo máść/ iad wszystek y trućiznę/ nietylko z ran
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 164
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
