. Te wszystkie Prowincje biorąc od morza Bałtyckiego leżą na zachód jedne, drugie na pułnoc. Z drugiej zaś strony morza Bałtyckiego, ku wschodowi liczy te Prowincje, Finią, i Finlandią. Stołeczne miasto Królestwa szwedzkiego jest Sztokolm, na palach między błotami ufundowane. W tym Państwie Monarchia trwała aż do roku 1718. którego ostatni Absolut Karol XII. w ataku fortecy Hala w Norwegii poległ. Po którego śmierci pozostała Siostra jego, Ulrika Eleonora Księżna De Bawier Klebourg za Królową Szwecyj od wszystkich Stanów przywitana. A potym mąż jej Książę Fryderyk de Hessenkasel za Króla, z temi kondycjami. Ażeby Królowie Szweccy wolnej elekcyj podlegali. A Królestwo całe wolności Rzeczypospolitej.
. Te wszystkie Prowincye biorąc od morzá Baltyckiego leżą ná zachod iedne, drugie ná pułnoc. Z drugiey zaś strony morza Baltyckiego, ku wschodowi liczy te Prowincye, Finią, y Finlandią. Stołeczne miásto Krolestwá szwedzkiego iest Sztokolm, ná pálach między błotami ufundowáne. W tym Páństwie Monarchiá trwáłá aż do roku 1718. ktorego ostátni Absolut Károl XII. w áttáku fortecy Hala w Norwegii poległ. Po ktorego śmierci pozostała Siostra iego, Ulriká Eleonorá Xiężná De Báwier Klebourg zá Krolową Szwecyi od wszystkich Stánow przywitáná. A potym mąż iey Xiąże Fryderyk de Hessenkassel zá Krolá, z temi kondycyami. Ażeby Krolowie Szweccy wolney elekcyi podlegáli. A Krolestwo całe wolności Rzeczypospolitey.
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: G2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
stany z pana naszego, z senatu i z reprezentujących stan szlachecki posłów zgromadzone, to jest, mamy, jednym słowem, nad nami sejm, abyśmy na nim i królowi i — że tak rzekę — sobie samym, gdy wybranym od nas, rządzić się dali, i im byli posłuszni. Sejm tedy monarcha i absolut jest u nas. Sejm najwyższy nasz rządca. Bez sejmu, jak bez głowy na ciele, jak bez gospodarza w domu, jak bez nauklera w okręcie żadną miarą nie możemy się rządzić. Proszę tu zatym każdego patrioty dobrego, każdego rodowitego i urodzonego w ojczystej wolności szlachcica polskiego, aby się nad tym zastanowił punktem,
stany z pana naszego, z senatu i z reprezentujących stan szlachecki posłów zgromadzone, to jest, mamy, jednym słowem, nad nami sejm, abyśmy na nim i królowi i — że tak rzekę — sobie samym, gdy wybranym od nas, rządzić się dali, i im byli posłuszni. Sejm tedy monarcha i absolut jest u nas. Sejm najwyższy nasz rządca. Bez sejmu, jak bez głowy na ciele, jak bez gospodarza w domu, jak bez nauklera w okręcie żadną miarą nie możemy się rządzić. Proszę tu zatym każdego patryjoty dobrego, każdego rodowitego i urodzonego w ojczystej wolności szlachcica polskiego, aby się nad tym zastanowił punktem,
Skrót tekstu: KonSSpos
Strona: 165
Tytuł:
O skutecznym rad sposobie
Autor:
Stanisław Konarski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1760 a 1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1760
Data wydania (nie później niż):
1763
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Pisma wybrane
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Juliusz Nowak-Dłużewski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1955
będąc Panem trzech Części Świata, i Czwartej dostąpię. Wziął Belgrad Fortecę Chrześcijańską, Budę, Strygon, Rodum, Tunet w Afryce, Maltę, i Wiedeń atakował. Mawiał o Chrześcijanach: Ze są Smocy z wielu Głowami, a jednym Ogonem, Ja zaś prawi jestem o jednej Głowie, a wielu Ogonach. Tojest że Absolut jestem, przy siłach licznych. Mawiał: Sicut in Caelo unus DEUS, ita in terris unus Solimanus colendus.
11. SELIM II. Cypr wziął Wenetom, Chio Insułę, Tunet, etc. Okręty swo je zabrane przez Wenetów, przyrównał do korony golonej, znowu rosną- Series Cesarzów Wschodnic Tureckich
cej, a Cypr im
będąc Panem trzech Części Swiáta, y Czwartey dostąpię. Wzioł Belgrad Fortecę Chrześciańską, Budę, Strygon, Rhodum, Tunet w Afryce, Maltę, y Wiedeń attakował. Mawiał o Chrześcianach: Ze są Smocy z wielu Głowami, a iednym Ogonem, Ia zaś prawi iestem o iedney Głowie, a wielu Ogonach. Toiest że Absolut iestem, przy siłach licznych. Máwiał: Sicut in Caelo unus DEUS, ita in terris unus Solimanus colendus.
11. SELIM II. Cypr wzioł Wenetom, Chio Insułę, Tunet, etc. Okręty swo ie zabrane przez Wenetow, przyrownał do korony goloney, znowu rosną- Series Cesarzow Wschodnic Tureckich
cey, á Cypr im
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 492
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
. Kładę tu Katalog Łacińskich słów i spolszczonych in usu continuo u nas będących, miasto których gdyby Polacy swoich Ojczystych słów genuine je wykładając zażywali, nie raz by do śmiechu z siebie dali okazję, jako tu patebit
Łacińskie Spolszczone słowa ładne, polityczne
Też Polskie genuinè nie ładne, nie gładkie, mniej polityczne
Arestum Areszt Absolutus Absolut Actor Aktor Appellatio Apelacja Adversarius Adwersarz Assessorium Asesoria Archtectus Architekt Aspirans Aspirant Audientia, Audiencją Bannicio, Bannicja Consul, Radca Curvatura, Pastorał Consequentia, Konsekwencja Capax, incapax Consiliarus, Konsyliarz Delator Deductio, Dedukcja Declinatio, Deklinacja Disputatio, Dysputa Defendere Defendować Director Doctor, Doktor
Zakazanie. Wyzwolony. Niełądnie wyzwolone Królestwo Sprawca, strona powodowa
. Kładę tu Katalog Łacińskich słow y spolszczonych in usu continuo u nas będących, miasto ktorych gdyby Polacy swoich Oyczystych słow genuine ie wykładaiąc zażywali, nie raz by do smiechu z siebie dali okazyę, iako tu patebit
Łacińskie Spolszczone słowa ładne, polityczne
Też Polskie genuinè nie ładne, nie gładkie, mniey polityczne
Arestum Areszt Absolutus Absolut Actor Actor Appellatio Appelacya Adversarius Adwersarz Assessorium Assessoria Archtectus Architekt Aspirans Aspirant Audientia, Audiencyą Bannicio, Bánnicya Consul, Radca Curvatura, Pastorał Consequentia, Konsekwencya Capax, incapax Consiliarus, Konsiliarz Delator Deductio, Dedukcya Declinatio, Deklinacya Disputatio, Disputa Defendere Defendować Director Doctor, Doktor
Zakazanie. Wyzwolony. Niełądnie wyzwolone Krolestwo Sprawca, strona powodowa
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 375
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
, za mąż, pierwej còéunt z córkami Neasponsis, potym oddają. Cejlanowie, i Indowie, nazywają ten Kraj TENARYSSIM, to jest Delicje ziemskie; a dawni tu lokują Taprobanę Ludzie tutejsi, według Ptolemeuszza rośli, i po sto lat żyjący.
Stolica tego Wyspu jest Candy, albo Candea w pośrzodku Kraju. Król tutejszy Absolut, żelaza na Wojnie nie zna. Żyją Obywatele tutejsi mlekiem, masłem, syrem, nago chodzą; jak Adam, prze- Geografia Generalna i partykularna
cież obscaenitates naturalne zasłoniwszy. Na tej to Insule ząb biały, małpy, w złoto i najdroższe klejnoty oprawiwszy, za Boga Poganie czcili, Obywatele inni piszą, że to
, za mąż, pierwey còéunt z córkami Neasponsis, potym oddaią. Ceylanowie, y Indowie, nazywaią ten Kray TENARISSIM, to iest Delicye ziemskie; a dawni tu lokuią Taprobanę Ludzie tuteysi, według Ptolomeusza rośli, y po sto lat żyiący.
Stolica tego Wyspu iest Candy, albo Candea w pośrzodku Kraiu. Krol tuteyszy Absolut, żelaza na Woynie nie zna. Zyią Obywatele tuteysi mlekiem, masłem, syrem, nago chodzą; iak Adam, prze- Geografia Generalna y partykularna
cież obscaenitates náturalne zasłoniwszy. Na tey to Insule ząb biały, małpy, w złoto y naydroższe kleynoty oprawiwszy, zá Boga Poganie czcili, Obywatele inni piszą, że to
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 540
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
do prawdy. W tej samej Barbaryj leży Królestwo MAROK, albo MAROCCO, po Łacinie Marochium, długie na mil 130. szerokie na 80. kto jest tu Panem, a przy tym ma Fessę, Susam, Talifet, pisze się Cesarzem. Ma złoto, srebro, papugi, w swym Państwie, rządzi się jako absolut. Cokolwiek mają poddani, to jego jest, dlatego ile razy chce, stanowi podatki; od głowy Żyda bierze 6. Talerów bitych, ma pod sobą 6. Geografia Generalna i partykularna
Prowincyj, Turbana, aliàs zawoja, nie korony zażywa, ma żon 4. nałożnic kilkaset, Kawaleryj i piechoty ma sto tysięcy
do prawdy. W tey samey Barbaryi leży Królestwo MAROK, albo MAROCCO, po Łacinie Marochium, długie na mil 130. szerokie na 80. kto iest tu Panem, a przy tym ma Fessę, Susam, Talifet, pisze się Cesarzem. Ma złoto, srebro, papugi, w swym Państwie, rządzi się iako absolut. Cokolwiek maią poddani, to iego iest, dlátego ile razy chce, stanowi podatki; od głowy Zyda bierze 6. Talerów bitych, ma pod sobą 6. Geografia Generalna y partykularna
Prowincyi, Turbana, aliàs zawoia, nie korony zażywa, ma żon 4. nałożnic kilkaset, Kawáleryi y piechoty ma sto tysięcy
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 546
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
, w konsylia się wdziera niepodobna, żeby tą dyskordyą i maximae res dilabi nie miały. Bo co un[...] manus kochającego boni publici aedificat, to druga źmanus destruit nieuważnego Libertyna.
Asesor 2. Co słuszna przyznać muszę, że lepiej się ma privatum boni w Demokracyj, niż w monarchii. Bo w tej praeclarus custos ovium absolut poddanych swoich, przez eksakcje składki od każdej rzeczy akcyzy, ledwie niełupi ze skóry. Prawda że w Demokracyj rzadki deserit pingvedinem suam, dla Ojczyzny; rzadki Się nie żałuje pro lege et grege. Lecz w Monarchii pro Lege, nie ałują gregem. Nienasycony ogień de hac rhamno wypada, i pożera przez konfiskacje,
, w consilia śię wdźiera niepodobna, żeby tą dyskordyą y maximae res dilabi nie miáły. Bo co un[...] manus kochájącego boni publici aedificat, to druga źmanus destruit nieuważnego Libertyna.
Assessor 2. Co słuszna przyznáć muszę, że lepiey śię ma privatum boni w Demokrácyi, niż w monárchii. Bo w tey praeclarus custos ovium absolut poddánych swoich, przez exákcye skłádki od káżdey rzeczy ákcyzy, ledwie niełupi ze skury. Práwdá że w Demokrácyi rzadki deserit pingvedinem suam, dla Oyczyzny; rzadki Się nie żałuje pro lege et grege. Lecz w Monárchii pro Lege, nie ałują gregem. Nienasycony ogień de hac rhamno wypada, y pożera przez konfiskácye,
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K6v
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
eksygencyj domowych interesów, które ad universalem et unam regulam reduci nie mogą, mógł dysponować. Insuper nie trzeba nam pro norma et praecepto stawiać cudzoziemskie praxes, którym insita est in náturá et libertate lex swojej woli, a zatym takie dopuszczać prohibet contraria. Byłaby to oprócz wolności ujmy ta Monarchickiego rządu imitatio affectata, że absolut w swoich Państwach poddanych tak circumscribit, więc i Regno libero tak być powinno? ciężka ex his praemissis i concessis idzie konseqvencja. Jeżeli gdzie, to tu argumentũ á pari konkludowac nie powinno. Wierzcie mi W. M. Panowie, że ta rządów komparacja, każdemu synowi wolności jest albo być ma odiosa. A do
exygencyi domowych interessow, ktore ad universalem et unam regulam reduci nie mogą, mogł dysponowac. Insuper nie trzebá nam pro norma et praecepto stáwiáć cudzoźiemskie praxes, ktorym insita est in náturá et libertate lex swojey woli, á zátym tákie dopuszczáć prohibet contraria. Byłáby to oprocz wolnośći uymy tá Monárchickiego rządu imitatio affectata, że absolut w swoich Páństwách poddánych ták circumscribit, więc y Regno libero ták być powinno? ćięszka ex his praemissis y concessis idźie konseqvencya. Jeżeli gdźie, to tu argumentũ á pari konkludowac nie powinno. Wierzćie mi W. M. Pánowie, że tá rządow komparácya, káżdemu synowi wolnośći jest álbo być ma odiosa. A do
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: O3
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
tegoż usus Tytułu. etc. Toć musiało być Successivũ Regnũ et Haereditariũ. Aż dopiero od Przemysława II. Korony Polskiej Reassumptora widzi się Hartknochowi Libera Electio Królów Originem sumpsise: ponieważ Kazimierz Wielki będąc bezpotomnym, wiele Przywilejów nadał Polakom, aby na Ludwika Węgrzyna Siostrzeńca swego, ich sobie skaptował był Suffragia, czegoby Absolut nie czynił. Ale bardziej od Władysława Jagiełła Elekcyj wolnej pokazuje się Imago, kiedy tenże Król bierąc Jadwigę za żonę i Koronę Polską, compulsus do przysięgi: że per liberam Electionem non per ius ad se devolutum Regnum brał w rządy swoje. Co i Succesores Jego czynili, że Eelecti non nati byli do Korony.
tegoż usus Tytułu. etc. Toć musiało bydź Successivũ Regnũ et Haereditariũ. Aż dopiero od Przemysłáwá II. Korony Polskiey Reassumptora widźi się Hartknochowi Libera Electio Krolow Originem sumpsise: poniewáż Kázimierz Wielki będąc bezpotomnym, wiele Przywileiow nádał Polákom, aby ná Ludwiká Węgrzyná Siestrzeńca swego, ich sobie skaptowáł był Suffragia, czegoby Absolut nie czynił. Ale bardźiey od Władysłáwa Iagiełła Elekcyi wolney pokázuie się Imago, kiedy tenże Krol bierąc Iadwigę zá żonę y Koronę Polską, compulsus do przysięgi: że per liberam Electionem non per ius ad se devolutum Regnum bráł w rządy swoie. Co y Succesores Iego czynili, że Eelecti non nati byli do Korony.
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 373
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
kilka set lat aukcjonowane od Sołtanów, pod Pokojem jego a strażą wielką Pokojowych latentes za kluczami samego Cesarza, który tam pewnych stępuje czasów, serce i oczy recreaturus złotemi bryłami, kulami od Selima i Amuratesa lanemi, to w szafach, od każdego Sołtana z napisem jego imienia reponowanemi summami.
POTENCJA in Armis Ottomańskiego Państwa. Absolut Turczyn i despoticè panujący wiele miewał, i miewa Wojska z tak obszernych Królestw i Prowincyj. I gdyby nie ustawiczne Wojny jego, to ex motivo Religii, to avaritiae insatiabilis podjęte, gubiły lud jego, a przytym był tryb Niemców, lub Francuzów obserwowany, był by invincibilis. Pers i Chrześcijanie nigdy Tureckiemu Księżycowi nie
kilka set lát aukcyonowáne od Sołtanow, pod Pokoiem iego á stráżą wielką Pokoiowych latentes zá kluczámi samego Cesarzá, ktory tam pewnych stępuie czásow, serce y oczy recreaturus złotemi bryłami, kulámi od Selima y Amurátesa lanemi, to w száfach, od każdego Sołtaná z nápisem iego imienia reponowánemi summami.
POTENCYA in Armis Ottomańskiego Państwá. Absolut Turczyn y despoticè pánuiący wiele miewáł, y miewá Woyska z ták obszernych Krolestw y Prowincyi. Y gdyby nie ustáwiczne Woyny iego, to ex motivo Religii, to avaritiae insatiabilis podięte, gubiły lud iego, á przytym był tryb Niemcow, lub Fráncuzow obserwowány, był by invincibilis. Pers y Chrześcianie nigdy Tureckiemu Xiężycowi nie
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 489
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
