borako: miodunczan: po szczyptach: nasienia bąń/ ogurczanego/ małonowego/ citruli/ anyżu/ po drag: pół: mastiksu w węzełku drag: 1. liścia senesu dragm siedm: w dostatku wody warzyć/ aż dobre półkwarty zostanie/ przecedzeniu przydać tluczonego Rebarb: dobrego drag: 1. Cinamonu scrup: 1. Agaryku w trociskach w chustkę zawiązanego drag: 1. Znowu niech raz wezwie/ i przez noc stoi/ rano raz zwarzywszy przecedziś/ wycisnąć/ i przydać syrop. rożanego purgującego łot: cztery. Spet: diarrhod: abb: drag: 1. Zm. daj cztery uncij na raz co poranek póki staje/ Rebarb:
borako: miodunczán: po szczyptách: naśienia bąń/ ogurczánego/ málonowego/ citruli/ ányżu/ po drág: puł: mástixu w węzełku drág: 1. liśćia senesu dragm śiedm: w dostátku wody wárzyć/ áż dobre pułkwarty zostánie/ przecedzeniu przydáć tluczonego Rhebárb: dobrego drag: 1. Cinámonu scrup: 1. Agáriku w troćiskách w chustkę záwiązánego drag: 1. Znowu niech raz wezwie/ y przez noc stoi/ ráno raz zwárzywszy przecedźiś/ wyćisnąć/ y przydáć syrop. rożánego purguiącego łot: cztery. Spet: diarrhod: abb: drag: 1. Zm. day cztery vnciy ná raz co poránek poki stáie/ Rhebárb:
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: E3
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
dobrze zmiekczeją/ które przez sito z juchą przebij/ i znowu z cukrem warz/ a każdemu funtowi w dowarzeniu przydaj prochu z Rebarbarum łotów dwa/ abo trzy: pozad też idąca pigwa lepiej purguje. Weź pigwę wielką rozkroiwszy ją/ wyrzuć ziarka z tych twardością/ gdzie napełni prochem Rebarbarum dragmą jedną i pół: abo agaryku/ abo senesu/ abo co innego purgującego/ coby choroba wyciągała/ w tym pigwę spoiwszy/ papierem obwinąwszy/ związawszy/ upiec ją w piecu chlebnym/ abo w popiele/ gdy się upiecze lekarstwa z niej wyrzucić/ a z cukrem ją wszytkę zjeść. Potrzecie lekarstwo purgujące z Anyżem/ i Cynamonem w winie możesz
dobrze zmiekczeią/ ktore przez śito z iuchą przebiy/ y znowu z cukrem warz/ á káżdemu funtowi w dowárzeniu przyday prochu z Rhebárbárum łotow dwá/ ábo trzy: pozad też idąca pigwá lepiey purguie. Weź pigwę wielką roskroiwszy ią/ wyrzuć źiarká z tych twárdośćią/ gdźie napełni prochem Rhebárbarum drágmą iedną y puł: ábo ágáriku/ ábo senesu/ ábo co innego purguiącego/ coby chorobá wyćiągáłá/ w tym pigwę spoiwszy/ pápierem obwinąwszy/ związawszy/ vpiec ią w piecu chlebnym/ ábo w popiele/ gdy się vpiecze lekárstwá z niey wyrzućić/ a z cukrem ią wszytkę zieść. Potrzećie lekárstwo purguiące z Anyżem/ y Cynámonem w winie możesz
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Hv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
śrzodek do połowy, włóż na to miejsce olejku Bobkowego, soku Rucianego Piołunowego, Driakwie, wraz zmieszawszy, nakryj szpuncikiem, przysmasz w góracym popiele, potym rozkroj, tym co wewnątrz jest pośmaruj skronie, nozdrze, piersi, pępek pulsy, jest rzecz doświadzona. Item. Weś Rhabar. dr 1. Senesu i Agaryku po dwa skrupuły Cytwarowego nasienia, Koraliny, wierzchołków Wrotyczu, po skrupule. Czarnuszki szcyptę dobrą, skrop winem, potym nalej wody czystej z pół kwaterki niech tak moknie przez noc, nazajutrz przywarz trochę, przecedź, wyciśni, przydaj Manny Kalabr. łot, albo dwa, (według wieku) wyklaryfikuj białkiem jajowym, daj
śrzodek do połowy, włoż ná to mieysce oleyku Bobkowego, soku Rućiánego Piołunowego, Dryákwie, wraz zmieszawszy, nákryi szpuncikiem, przysmasz w goracym popiele, potym rozkroy, tym co wewnątrz iest posmáruy skronie, nozdrze, pierśi, pępek pulsy, iest rzecz doświadzona. Item. Weś Rhabar. dr 1. Senesu y Agaryku po dwá skrupuły Cytwarowego nasienia, Koraliny, wierzchołkow Wrotyczu, po skrupule. Czárnuszki szcyptę dobrą, skrop winem, potym náley wody czystey z puł kwáterki niech tak moknie przez noc, názáiutrz przywarz troche, przecedz, wyćiśni, przyday Mánny Kálábr. łot, álbo dwá, (według wieku) wyklaryfikuy białkiem iáiowym, day
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 255
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. Czujny Astofile przystępujesz do rzeczy jakobyś teraz zaczął: a mnie już się cknie na żołądku że się długo bawisz. Jest to cnota dobrego nauczyciela szczerze pokazać gdyby zaś chciał krótko musiałbym węzłowato/ a tyłbyś wiele zyskał/ jak na malowanym obiedzie: Jeślić się cknie/słuchać mnie było o Agaryku/ wszak go koło was na ślakach czarnych pełno. Teraz widzę jako tu tęsknisz przy tych rzeczach. a cóż goniąc Tatarzyna pewnie za oknami zaraz struchlejesz/ nie dziw że o sobie wątpisz/ Fortitudo i Perseuerantia jest to wielka cnota żołnierska. Muszę przyznać co prawda jest/ Iżem dzisia mędrszy niż Wizor/ chętliwie słucham
. Czuyny Astophile przystępuiesz do rzeczy iákobyś teraz zaczął: á mnie iuż się cknie na żołądku że się długo báwisz. Iest to cnotá dobrego náuczyćielá szczerze pokazáć gdyby záś chćiał krotko muśiałbym węzłowáto/ á tyłbyś wiele zyskał/ iák ná málowánym obiedźie: Ieślić się cknie/słucháć mnie było o Agáryku/ wszak go koło was na ślakách czarnych pełno. Teraz widzę iáko tu tęsknisz przy tych rzeczach. á coż goniąc Tátárzyná pewnie zá oknámi záraz struchleiesz/ nie dziw że o sobie wątpisz/ Fortitudo y Perseuerantia iest to wielka cnotá zołnierska. Muszę przyznáć co prawdá iest/ Iżem dźiśia mędrszy niż Wizor/ chętliwie słucham
Skrót tekstu: ŻędzKom
Strona: B
Tytuł:
Kometa z przestrogi niebieskiej
Autor:
Andrzej Żędzianowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
dialogi
Tematyka:
astrologia, astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
przywarzył senesu z kminem/ będzie mocniejsze.
Ubodzy/ sam Senes z kwieciem borakowym/ a z kminem niech warzą: przecedziwszy polewkę wypiją. Także bzowe skorki/ kruszynowe skorki/ mogą się warzyć/ jako się wyższej powiedziało.
Reubárbarum/ bądź w proszku/ bądź wymoczone/ włożywszy cynamonu trochę mogą bogaci zażyć: także i Agaryku flegmatici. W wielkiej gorączce Cássia konfekt może być. Wielebym ich mógł opisać/ ale dosyć na tym będzie/ kto będzie umiał użyć.
A iżem powiedział/ iż zawżdy potrzeba bronić serca od jadu. Dobrze będzie brać taki konfekt/ który będzie silił i umacniał serce/ i bronił: wziąć konfektu rożanego
przywárzył senesu z kminem/ będźie mocnieysze.
Vbodzy/ sam Senes z kwiećiem borakowym/ á z kminem niech wárzą: przecedźiwszy polewkę wypiią. Tákże bzowe skorki/ kruszynowe skorki/ mogą się wárzyć/ iáko się wyższey powiedźiało.
Reubárbarum/ bądź w proszku/ bądź wymoczone/ włożywszy cynámonu trochę mogą bogaći zażyć: także y Agáriku flegmatici. W wielkiey gorączce Cássia konfekt może być. Wielebym ich mogł opisáć/ ále dosyć ná tym będźie/ kto będźie vmiał vżyć.
A iżem powiedźiał/ iż záwżdy potrzebá bronić sercá od iádu. Dobrze będźie bráć táki confekt/ ktory będźie śilił y vmacniał serce/ y bronił: wźiąć konfektu rożánego
Skrót tekstu: PetrSInst
Strona: D
Tytuł:
Instrukcja albo nauka jak się sprawować czasu moru
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
upuścić, jeżeli lata i okoliczności pozwolą, potym udać się do zgubienia jej. Sposoby leczenia Purgans.
Weźmi Koperwasu zwyczajnego gran pięć, wody czystej pułtory kwaterki, przeważ trochę, jak się ustoi, zlej z wierzchu czystą wodę, od spodu nie mieszając: w tej wodzie namocz senesu obranego z szypułek trzy ćwierci łota, Agaryku to jest Modrzewiowej gębki pół łota, wierzchołków Centurii szczyptę, namocz przez noc, nazajutrz przywarz i przecedź, wycisnij dobrze, w tej polewce rozpuść Manny Kalabryny łotów trzy albo cztery, znowu przecedź, przydaj trochę Driakwi jeżeli masz dobrą, inaczej daj pokoj, daj wypić ciepło wolnego dnia od paroksyzmu.
Item dla prostych
upuśćić, ieżeli látá i okolicznośći pozwolą, potym udáć się do zgubienia iey. Sposoby leczenia Purgáns.
Weźmi Koperwásu zwyczáynego grán pięć, wody czystey pułtory kwáterki, przeważ troche, iák się ustoi, zley z wierzchu czystą wodę, od spodu nie mieszáiąc: w tey wodzie námocz senesu obránego z szypułek trzy ćwierći łotá, Agaryku to iest Modrzewiowey gębki puł łotá, wierzchołkow Centuryey sczyptę, námocz przez noc, nazáiutrz przywarz y przecedź, wyćisniy dobrze, w tey polewce rospuść Mánny Kálábryny łotow trzy álbo cztery, znowu przecedź, przyday troche Dryákwi ieżeli mász dobrą, inaczey day pokoy, day wypić ćiepło wolnego dniá od pároxyzmu.
Item dla prostych
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 4
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
zaprawne, osobliwe na uleczenie doskonałe Kwartany.
WEźmi wierzchołków Centurii, Rzezuchy ogródnej biało kwitnącej, Ruty Piretrum, Piołynu, każdego su[...] hego po dwie szczypty, Gentiany, Cytwaru, Dzięglowego korzenia, każdego po pół łota, Cynamonu białego ćwierć łota, Miry pułtory ćwierci łota, senesu obranego, Rhabarbarum, Gębki Modrzewiowej, tojest Agaryku, po pułtora łota, korzenia przestępowego suchego pół łota, Wajsztynu białego dwa łoty, nasienia Dzięglowego szczyptę, wszytko z gruba przetłukszy, namocz w garcu wina w worku przez tydzień, codzień go wyzymając i znowu zatapiając, ostatniego dnia wyząwszy, schowaj wino na zimno, którego używaj co trzeci dzień z rana ciepło,
zapráwne, osobliwe ná uleczenie doskonáłe Kwártány.
WEźmi wierzchołkow Centuryey, Rzezuchy ogrodney biało kwitnącey, Ruty Piretrum, Piołynu, kazdego su[...] hego po dwie szczypty, Gentiány, Cytwaru, Dzięglowego korzenia, káżdego po puł łotá, Cynámonu białego ćwierć łotá, Miry pułtory ćwierci łotá, senesu obránego, Rhabarbarum, Gębki Modrzewiowey, toiest Agaryku, po pułtorá łotá, korzenia przestępowego suchego puł łotá, Wáysztynu białego dwá łoty, naśienia Dźięglowego szczyptę, wszytko z grubá przetłukszy, námocz w gárcu winá w worku przez tydźień, codźień go wyzymáiąc y znowu zatapiáiąc, ostatniego dniá wyząwszy, schoway wino ná źimno, ktorego używáy co trzeći dźień z ráná ćiepło,
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 5
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
mleku rzadko, osol, okładaj miejsca bolejące, uznasz pomoc.
Item weźmi syra młodego, rozwierć w donicy, przylawszy gorzałki dobrej, okładaj tam gdzie boli.
Purgujące lekarstwa w samej chorobie nie służą, lecz nim nastąpi[...] potrzebne są takie, albo podobne:
Weźmi Senesu z szypułek obranego łotów pięć. Rhabarbarum przedniego. Agaryku białego, obojga potrzy łoty. Ziela zwanego Iva arthetica. Kwiatków ziela Z. Jana. Ziela przetaczniku. Bożego drzewka. Centurii. Kwiecia lewandy, każdego po dobrej szczypcie, Cynamonu, Kubebów, po ćwierci łota. Korzenia Kopytniku pół łota, wszystko pokraj i przetłucz z gruba, włóż do worka, który namocz
mleku rzadko, osol, okłáday mieyscá boleiące, uznasz pomoc.
Item weźmi syrá młodego, rozwierć w donicy, przylawszy gorzałki dobrey, okłáday tám gdzie boli.
Purguiące lekárstwá w sámey chorobie nie służą, lecz nim nástąpi[...] potrzebne są tákie, álbo podobne:
Weźmi Senesu z szypułek obránego łotow pięć. Rhabarbarum przedniego. Agaryku białego, oboygá potrzy łoty. Ziela zwánego Iva arthetica. Kwiatkow źiela S. Janá. Ziela przetáczniku. Bożego drzewká. Centuryey. Kwiećia lewándy, káżdego po dobrey szczypćie, Cynámonu, Kubebow, po ćwierći łotá. Korzenia Kopytniku puł łotá, wszystko pokráy y przetłucz z grubá, włoż do worká, ktory námocz
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 36
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
jeszcze lepszy, gdy w nim namoczysz Rhabarbarum. Sposoby leczenia O dychawicy.
NAprzód purganse wolne w tej chorobie są pożyteczne, womitorium nie zawsze, chyba na początku choroby, i gdy natura skłonna będzie do tego: krwi upuszczenie nie z ręki, lecz z nogi jest bardzo pomocne. Purgans, weźmi Senesu, Rhabarbarum, Agaryku, Polipodium, każdego po dwa łoty, Hizopu. Lebiodki, Szanty białej, konradku, polnej Driakwi, Płucniku, każdego po dwie szczypty, korzenia Omanowego, nasienia Krokosowego, obojga po pułtora łota, nasienia Pokrzywianego łot, Fiołkowego korzenia trzy ćwierci łota, wszystko zgruba przetłukszy i pokrajawszy, włóż do worka, namocz
ieszcze lepszy, gdy w nim námoczysz Rhabarbarum. Sposoby leczenia O dycháwicy.
NAprzod purgánse wolne w tey chorobie są pożyteczne, womitorium nie záwsze, chybá ná początku choroby, y gdy náturá skłonná będźie do tego: krwi upuszczenie nie z ręki, lecz z nogi iest bárdzo pomocne. Purgáns, weźmi Senesu, Rhabarbarum, Agaryku, Polipodium, káżdego po dwá łoty, Hizopu. Lebiodki, Szánty białey, konrádku, polney Dryakwi, Płucniku, káżdego po dwie szczypty, korzenia Ománowego, nasienia Krokosowego, oboygá po pułtorá łotá, naśienia Pokrzywiánego łot, Fijałkowego korzenia trzy ćwierći łotá, wszystko zgrubá przetłukszy y pokráiawszy, włoż do worká, námocz
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 54
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
to kamieniem rozgrzanym, lubo talerzami, lubo workami, lubo materacami z różnemi ziołami, także purganse są pożyteczne, ale nie w samym parciu. Enema na Kolki osobliwa.
WEźmi Ruty, Rumienku, Slazu, kwiatu Bzowego po garści, Jałowcu, nasienia Kopru prostego, Bobków, każdego przetłukszy po łyszcze; Senesu, albo Agaryku, albo skorek zielonych Bzowych ileć się zda, wody garniec, warz aż połowa wywre, przecedź, weźmi tej dekokcjej kwartę, przydaj mydła drobno skrobanego trochę, oliwy, masła, żółtek od jaja, soli łyżkę, zapraw, przywarz, daj ciepło.
I ta osobliwa i pewna osobliwie gdy wielkie zatwardzenie stolca będzie:
to kámieniem rozgrzanym, lubo tálerzami, lubo workámi, lubo máteracámi z rożnemi źiołámi, tákże purgánse są pożyteczne, ále nie w sámym párćiu. Enemá ná Kolki osobliwa.
WEźmi Ruty, Rumienku, Slazu, kwiátu Bzowego po garśći, Iáłowcu, naśienia Kopru prostego, Bobkow, káżdego przetłukszy po łyszcze; Senesu, álbo Agaryku, álbo skorek źielonych Bzowych ileć się zda, wody garniec, warz ász połowá wywre, przecedź, weźmi tey dekokcyey kwártę, przyday mydłá drobno skrobánego troche, oliwy, másłá, żołtek od iáiá, soli łyszkę, zápraw, przywarz, day ćiepło.
Y tá osobliwa y pewná osobliwie gdy wielkie zátwárdzenie stolcá będźie:
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 67
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
