z tego kosztowny. Kamień w nyrkach i w pęcherzu.
Kamień nyrkowy i Pęcherzowy krzy/ i Piasek z nich moczem wywodzi/ z jakiejkolwiek przyczyny zamnożony/ pijąc go na czczo. Członki lekkie i wolne czyni.
Członki/ nim namazane/ czyni lekkie i wolne. (Raimundulus.) Oleum dystillatum Olej z Biedrzeńcu/ Alchimiskim sposobem dystylowany.
Alchimistowie dystylują z Biedrzeńcowego korzenia/ z liścia/ z kłącza/ z nasienia. Owa ze wszystkiego całego/ suchego Biedrzeńcom/ Olejek właśnie jako z Bielunu/ albo z Dzięgielu/ barzo użyteczny. Księgi Pierwsze. Chorobom wszelakim
Wszelakim wnętrznym chorobom i niedostatkom tym/ którym sam Biedrzeniec służy. Sposób używania
Tego po
z tego kosztowny. Kámień w njrkách y w pęchyrzu.
Kámień nyrkowy y Pęchyrzowy krzy/ y Piasek z nich moczem wywodźi/ z iákieykolwiek przyczyny zámnożony/ piiąc go ná czczo. Członki lekkie y wolne czyni.
Członki/ nim námázáne/ czyni lekkie y wolne. (Raimundulus.) Oleum distillatum Oley z Biedrzeńcu/ Alchimiskim sposobem dystyllowány.
Alchimistowie dystylluią z Biedrzeńcowego korzenia/ z liśćia/ z kłącza/ z naśienia. Owa ze wszystkiego cáłego/ suchego Biedrzeńcom/ Oleiek właśnie iáko z Bielunu/ álbo z Dźięgielu/ bárzo vżyteczny. Kśięgi Pierwsze. Chorobom wszelákim
Wszelákim wnętrznym chorobom y niedostátkom tym/ ktorym sam Biedrzeniec służy. Sposob vżjwánia
Teg^o^ po
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 74
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Miesięczną Paniom zastanowioną/ pobudza i wywodzi. Sok z Dzięgielu wyciągniony.
Sok z korzenia świeżego Dzięgielu/ tymsposobem bywa/ albo może być wyciągniony/ jako z piołynu/ który z inymi lekarstwy bywa używany/ podczas sam bez przysady i innych do przerzeczonych ułomności.
Toż z korzenia suchego może tenże sok być wyciągniony Alchimiskim sposobem/ jako z Piołynu suchego/ który daleko jest potężniejszy w skutkach swych/ niżli pierwszy z korzenia świeżego. Wodka z Dzięgielu. 1.
Wodka z Dzięgielu rozmaitym sposobem bywa dystylowana. Pospolity sposób do dystylowania jej jest ten: Dzięgielu wziąć świeżego i z korzeniem/ a drobno posiekawszy/ w szklanym naczyniu in Balneo maris
Mieśięczną Pániom zástánowioną/ pobudza y wywodźi. Sok z Dźięgielu wyćiągniony.
Sok z korzeniá świeżeg^o^ Dźięgielu/ tymsposobem bywa/ álbo może być wyćiągniony/ iáko z piołynu/ ktory z inymi lekárstwy bywa vżywány/ podczás sam bez przysády y inych do przerzeczonjch vłomnośći.
Toż z korzeniá suchego może tenże sok być wyćiągniony Alchimiskim sposobem/ iáko z Piołynu suchego/ ktory dáleko iest potężnieyszy w skutkách swych/ niżli pierwszy z korzeniá świeżego. Wodká z Dźięgielu. 1.
Wodká z Dźięgielu rozmáitym sposobem bywa dystyllowána. Pospolity sposob do dystyllowánia iey iest ten: Dźięgielu wźiąć świeżego y z korzeniem/ á drobno pośiekawszy/ w sklánym naczyniu in Balneo maris
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i dostatecznych bywa z tego korzenia Syrop tym sposobem wyciągniony/ jako z Cynamonu: Którego do tych wszytkich chorób szczęśliwie i z wielkim użytkiem może używać/ do których samego Dzięgielu/ biorąc go nic więcej tylko po łocie: A ma być czyniony z suchego korzenia/ dla więtszej potężności jego w skutkach. Olejek z Dzięgielu dystylowany Alchimiskim sposobem. Oleum.
Z dzięgielu tym sposobem olej bywa wyciągniony: wziąć funt świeżo suchego dzięgielu/ pokrajać i zgruba przetłuc: nalac nań garniec wody abo dwa studziennej a nakrywszy zwierzchu/ pilno przez pięć abo sześć dni moczyć: Potym z piasku naprzód wolnymogniem dystylować/ podstawiwszy naczynie skalne/ dobrze do Rury
y dostátecznych bywa z tego korzeniá Syrop tym sposobem wyćiągniony/ iáko z Cynámonu: Ktorego do tych wszytkich chorob sczęśliwie y z wielkim vżytkiem może vżywáć/ do ktorych sámego Dźięgielu/ biorąc go nic więcey tylko po łocie: A ma być czyniony z suchego korzeniá/ dla więtszey potężnośći iego w skutkách. Oleiek z Dźięgielu dystyllowány Alchimiskim sposobem. Oleum.
Z dzięgielu tym sposobem oley bywa wjćiągniony: wźiąć funt świeżo suche^o^ dźięgielu/ pokráiáć y zgrubá przetłuc: nálac nań gárniec wody ábo dwá studźienney á nákrywszy zwierzchu/ pilno przez pięć ábo sześć dni moczyć: Potym z piasku naprzod wolnymogniem distyllowáć/ podstáwiwszy naczynie skálne/ dobrze do Rury
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 94
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i zatkania wolne czyni/ i zachowuje. Duchy:
Duchy ciało ożywające oczerstwia. Zmysły/ Siły/ oczerstwia.
Duchy ciało ożywiające oczerstwia.
Także zmysły i siły w ciele posila. Olejek Miarzowy. Oleum Impetat.
Olejek bywa tak z ziela/ jako z korzenia z Miarzowego czyniony/ i ze wszystkich jego części/ sposobem Alchimiskim/ właśnie jako z Piołynu/ do wszelakich chorób wnętrznych barzo potrzebny/ a zwłaszcza które z flegmistych wilgotności przypadają/ którym sam korzeń Miarzowy służy/ dając go na raz po trzy krople nawięcej/ z winem/ albo z jaką inną wodką przynależącą/ z sokiem/ z pigułami/ z konfektem/ i z inymi lekarstwy pod
y zátkánia wolne czyni/ y záchowuie. Duchy:
Duchy ćiáło ożywáiące oczerstwia. Smysły/ Siły/ oczerstwia.
Duchy ciáło ożywiáiące oczerstwia.
Tákże zmysły y śiły w ciele pośila. Oleiek Miarzowy. Oleum Impetat.
Oleiek bywa ták z źiela/ iáko z korzeniá z Miarzowego czyniony/ y ze wszystkich iego częśći/ sposobem Alchimiskim/ właśnie iáko z Piołynu/ do wszelákich chorob wnętrznych bárzo potrzebny/ á zwłasczá ktore z flágmistych wilgotnośći przypadáią/ ktorym sam korzeń Miarzowy służy/ dáiąc go ná raz po trzy krople nawięcey/ z winem/ álbo z iáką inną wodką przynależącą/ z sokiem/ z pigułámi/ z konfektem/ y z inymi lekárstwy pod
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 122
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z polnej Laniej broni.
Sól z korzenia/ z liścia/ z kłącza/ i z nasienia Laniej broni/ owa ze wszytkich części jej bywa robiona/ tym sposobem jako z innych ziół. Ta
Ukąszonym od bestii jadowitych/ osobliwym jest ratunkiem. Też do wielu innych rzeczy wyższej pomienionych/ jest użyteczna. Olejek Alchimiskim sposobem/ z tego ziela wyciągniony. Oleum.
Z nasienia polnej Laniejbroni olejek bywa wyciągniony obyczajem Alchimiskim/ jako z nasienia anyżowego. Ten Kolice.
Kolice i darciu w trzewach jest wielkim ratunkiem/ kropie albo pięć z winem białym/ albo z jejże wodką ciepło pijąc. Macicznym boleściom.
Macicznym boleściom znamienitym jest lekarstwem/
z polney Lániey broni.
Sol z korzeniá/ z liśćia/ z kłącza/ y z naśienia Lániey broni/ owa ze wszytkich częśći iey bywa robiona/ tym sposobem iáko z innych źioł. Tá
Vkąszonym od bestyy iádowitych/ osobliwym iest rátunkiem. Też do wielu inych rzeczy wysszey pomienionych/ iest vżyteczna. Oleiek Alchimiskim sposobem/ z tego źiela wyćiągniony. Oleum.
Z naśienia polney Lánieybroni oleiek bywa wyćiągniony obyczáiem Alchimiskim/ iáko z naśienia anyżoweg^o^. Ten Kolice.
Kolice y dárćiu w trzewách iest wielkim rátunkiem/ kropie álbo pieć z winem białym/ álbo z ieyże wodką ćiepło piiąc. Máćicznym boleściom.
Máćicznym boleśćiom známienitym iest lekárstwem/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 131
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nasienia Laniej broni/ owa ze wszytkich części jej bywa robiona/ tym sposobem jako z innych ziół. Ta
Ukąszonym od bestii jadowitych/ osobliwym jest ratunkiem. Też do wielu innych rzeczy wyższej pomienionych/ jest użyteczna. Olejek Alchimiskim sposobem/ z tego ziela wyciągniony. Oleum.
Z nasienia polnej Laniejbroni olejek bywa wyciągniony obyczajem Alchimiskim/ jako z nasienia anyżowego. Ten Kolice.
Kolice i darciu w trzewach jest wielkim ratunkiem/ kropie albo pięć z winem białym/ albo z jejże wodką ciepło pijąc. Macicznym boleściom.
Macicznym boleściom znamienitym jest lekarstwem/ trzy albo cztery kropie/ dając go z trochą ciepłego wina/ albo z Rumienkową/ abo z
naśienia Lániey broni/ owa ze wszytkich częśći iey bywa robiona/ tym sposobem iáko z innych źioł. Tá
Vkąszonym od bestyy iádowitych/ osobliwym iest rátunkiem. Też do wielu inych rzeczy wysszey pomienionych/ iest vżyteczna. Oleiek Alchimiskim sposobem/ z tego źiela wyćiągniony. Oleum.
Z naśienia polney Lánieybroni oleiek bywa wyćiągniony obyczáiem Alchimiskim/ iáko z naśienia anyżoweg^o^. Ten Kolice.
Kolice y dárćiu w trzewách iest wielkim rátunkiem/ kropie álbo pieć z winem białym/ álbo z ieyże wodką ćiepło piiąc. Máćicznym boleściom.
Máćicznym boleśćiom známienitym iest lekárstwem/ trzy álbo cztery kropie/ dáiąc go z trochą ćiepłego winá/ álbo z Rumienkową/ ábo z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 131
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ i inne jadowite bestie. z domu/ z gmachów/ kadzenie czyniąc z tego ziela wypędza.
Ku tego/ jest tych wszytkich skutków/ których Jelenie Oko/ albo czarny Jeleni Korzeń/ jeno mdlejszy. Przeto więcej to białej płci/ a ono męższczyznie służy. Oleum Olejek.
Olej/ który z korzenia bywa wyciągniony alchimiskim misterstwem/ żyłom/ które od żyły wielkiej pochodzą/ do inszych części ciała/ zwłaszcza w próg łona/ w krzyże/ jest użyteczny. Przeto Macicznym dolegliwości:
Wszelakim niedostatkom/ i dolegliwościom Macicznym/ z zimnej przyczyny pochodzącym/ albo z przyrodzonej Melancholii. Z kąd bywają zaśniaty/ i Poronienia/ jest ratunkiem/ używając
/ y ine iádowite bestyie. z domu/ z gmáchow/ kádzenie czyniąc z te^o^ źiela wypądza.
Ku te^o^/ iest tych wszytkich skutkow/ ktorych Ielenie Oko/ álbo czarny Ieleni Korzeń/ ieno mdleyszy. Przeto więcey to białey płci/ á ono mężsczyznie służy. Oleum Oleiek.
Oley/ ktory z korzeniá bywa wyćiągniony alchimiskim misterstwem/ żyłom/ ktore od żyły wielkiey pochodzą/ do inszych częśći ćiáłá/ zwłasczá w prog łoná/ w krzyże/ iest vżyteczny. Przeto Máćicznym dolegliwośći:
Wszelákim niedostátkom/ y dolegliwośćiom Máćicznym/ z źimney przyczyny pochodzącym/ álbo z przyrodzoney Melánkoliey. Z kąd bywáią zaśniaty/ y Poronienia/ iest rátunkiem/ vżywáiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 133
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wywo- dzi. Zaczym serce wolne i wesołe czyni. Zielnik D. Symona Syrenniusa/ Istność z ziela/ z korzenia/ i z nasienia wyciągniona. Essentia.
Żyłom wszystkim na dół/ od żyły wielkiej do żywota i Macice pochodzącym/ ta Istność barzo służy/ która (jako się na wielu innych miejscach powiedziało) alchimiskim kuńszty bywa wyciągniona. Każdy dzień trzy kroć po kwincie przez usta biorąc/ do tego chusteczki w niej maczając/ a czopkiem albo węzełkiem w otwór łona Paniom wpuszczając/ wielki im ratunek czyni. Zatwardziałości
Zatwardziałości z przymiotem ognistym rozgania. Kancer.
Bolączki Kancerowate/ i inne złe/ jakokolwiek mianowane leczy. Sól Sal.
Sól
wywo- dźi. Záczym serce wolne y wesołe czyni. Zielnik D. Symoná Syrenniusá/ Istność z źiela/ z korzenia/ y z naśienia wyćiągniona. Essentia.
Zyłom wszystkim ná doł/ od żyły wielkiey do żywotá y Máćice pochodzącym/ tá Istność bárzo służy/ ktora (iáko sie ná wielu inych mieyscách powiedźiáło) alchimiskim kuńszty bywa wyćiągniona. Káżdy dźień trzy kroć po kwinćie przez vstá biorąc/ do tego chusteczki w niey maczáiąc/ á czopkiem álbo węzełkiem w otwor łoná Páńiom wpusczáiąc/ wielki im rátunek czyni. Zátwárdźiáłośći
Zátwárdźiáłośći z przymiotem ognistym rozgánia. Káncer.
Bolączki Káncerowáte/ y ine złe/ iákokolwiek miánowáne leczy. Sol Sal.
Sol
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 134
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ma złączenie: jako Filozofowie roztropni uczą. Ekstrakt. Extract.
Rzeczy wyciągnione z ziela/ z korzenia i z nasienia/ z wielkim użytkiem mogą być do bolączek napuchłych/ i wielkich/ do wrzodów/ i sadzeli szkodliwych/ krost złych/ przydając ich do Maści/ i Plastrów wyciągających używane. Olejek. Oleum.
Olejek Alchimiskim sposobem wyciągniony/ bez osobliwych skutków nie jest. Ten do mniejszych nabrzemiałości i trosk należy/ namazując nim. Sól.
Ta bolączkom służy miernym/ które jeśliże są z przymiotem ognistym/ w Rożanym occie ma być rozcierana: Jeśli zaziębione/ tedy z cirpkim winem/ z piołynem/ z gorzałką rozcierana/ i w tym
ma złączenie: iáko Philosophowie rostropni vczą. Extrákt. Extract.
Rzeczy wyćiągnione z źiela/ z korzenia y z naśienia/ z wielkim vżytkiem mogą być do bolączek nápuchłych/ y wielkich/ do wrzodow/ y sádzeli szkodliwych/ krost złych/ przydáiąc ich do Maśći/ y Plástrow wyćiągáiących vżywáne. Oleiek. Oleum.
Oleiek Alchimiskim sposobem wyćiągniony/ bez osobliwych skutkow nie iest. Ten do mnieyszych nábrzemiáłośći y trosk należy/ námázuiąc nim. Sol.
Tá bolączkom służy miernym/ ktore iesliże są z przymiotem ognistym/ w Rożánym occie ma być rozćierána: Iesli záźiębione/ tedy z ćirpkim winem/ z piołynem/ z gorzałką rozćierána/ y w tym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 141
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ wielkim jest ratunkiem/ pierwej ranę wymywszy prostą wodką Koperwaserową/ którą flegmą vitrioli zowią. Potym rozpuściwszy tę sól w wódce/ która w dystylowaniu olejku z tegoż ziela naprzód odchodzi/ albo w wódce Koperwaserowej/ w rany polekku/ i z nienagła puszczać. Olejek. Oleum.
Olejek z tego ziela bywa czynniny misterstwem Alchimiskim/ który jest użyteczny Chrobactwu w mózgu zaległemu.
Tym/ którym się chrobacy przy mózgu zalęgają/ w uściech na języku go trzymając/ tak długo/ ażby z niego para przez instrumenta/ i naczynia smysłów/ tam do tego miesyca doszła/ a czerw ten zamorzyła/ i przez noc/ albo usta/ jako ropę
/ wielkim iest rátunkiem/ pierwey ránę wymywszy prostą wodką Koperwáserową/ ktorą flegmą vitrioli zowią. Potym rospuściwszy tę sol w wodce/ ktora w dystyllowániu oleyku z tegoż źiela naprzod odchodźi/ álbo w wodce Koperwáserowey/ w rány polekku/ y z nienagłá pusczáć. Oleiek. Oleum.
Oleiek z teg^o^ źiela bywa czynniny misterstwem Alchimiskim/ ktory iest vżyteczny Chrobáctwu w mozgu záległemu.
Tym/ ktorym sie chrobacy przy mozgu zálęgáią/ w vśćiech ná ięzyku go trzymáiąc/ ták długo/ áżby z nieg^o^ párá przez instrumentá/ y naczynia smysłow/ tám do tego miesycá doszłá/ á czerw ten zámorzyłá/ y przez noc/ álbo vstá/ iáko ropę
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 176
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
