jego się zapalił, rozżarzyły się węgle od niego.
XIV. Czemuby zaś ta sfera ziemi nie niszczała od podziemnych ogniów, jako niszczeją drwa w piecu od pożaru? Ale od kilku tysięcy lat do tąd w swojej całości i wielkości zostaje, lubo tak pożerający element w sobie zamyka? Racja jest: Bo ile z alimentu trawi i niszczy ten ogień podziemny, tyle przez różne nowe a nowe generacje, korupcje, i mutacje substancjalne różnych żywiołów i rzeczy sublunarnych w ziemię się obraca, i ten detryment nadgradza. Bo wszystkich od początku świata ludzi ciała, bestii, ptastwa, robactwa, ryb, wszystkie drzewa, zioła, jako z ziemi wyszły
iego się zapalił, rozżarzyły się węgle od niego.
XIV. Czemuby zaś tá sfera ziemi nie niszczáłá od podziemnych ogniow, iáko niszczeią drwá w piecu od pożáru? Ale od kilku tysięcy lat do tąd w swoiey cáłości y wielkości zostáie, lubo ták pożeráiący element w sobie zámyká? Rácyá iest: Bo ile z álimentu tráwi y niszczy ten ogień podziemny, tyle przez rożne nowe á nowe generácye, korrupcye, y mutácye substáncyalne rożnych żywiołow y rzeczy sublunarnych w ziemię się obracá, y ten detryment nádgradza. Bo wszystkich od początku światá ludzi ciáłá, bestyi, ptástwa, robáctwa, ryb, wszystkie drzewá, ziołá, iáko z ziemi wyszły
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: B2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
nos (piórem) wdmuchni, pod nos przytykaj Sper: Sal: Arm. ur: za uszyma wierć. It m.Pulsy na skroniach i u rąk natrzyj wodką serdeczną, albo lepiej wodką. Królowej Węgierskiej z Kamforą. Na przyczyny z których mdłość przypada, trzeba mieć respekt. Naprzód. Jeżeli pochodzi z defektu alimentu, w ten czas Winem dobrym chorego posilać, polewkami sytnemi, bullionem, etc. Jeżeli z subtelności humorów, (co poznać po oczach, i skroniach zapadłych, po Nosie zakończonym) takiego chorego położyć na miejscu chłodnym, ciało wszystko natrzeć[...] m z olejkiem Różowym zmieszanym, po[...] go potrawami sytnemi, jako to polewką migdałową
nos (piorem) wdmuchni, pod nos przytykay Sper: Sal: Arm. ur: zá uszymá wierć. It m.Pulsy ná skroniách y u rąk nátrzyi wodką serdeczną, álbo lepiey wodką. Krolowey Węgierskiey z Kámforą. Ná przyczyny z ktorych mdłość przypada, trzebá mieć respekt. Naprzod. Ieżeli pochodzi z defektu álimentu, w ten czás Winem dobrym chorego pośiláć, polewkámi sytnemi, bullionem, etc. Ieżeli z subtelnośći humorow, (co poznáć po oczách, y skroniách zápádłych, po Nośie zákończonym) tákiego chorego położyć ná mieyscu chłodnym, ćiáło wszystko nátrzeć[...] m z oleykiem Rożowym zmieszánym, po[...] go potráwámi sytnemi, iáko to polewką migdałową
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 169
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, przydawszy do nich Popiołu przesianeóg łyżkę albo dwie, i trochę Hałunu, warz; jak uwre niech chory je. Jeszcze tego więcej wiedzą baby O Biegunkach. Traktat Trzeci. O Biegunkach. O BIEGUNCE. Która nazywa się Diarrhaea.
DIarrhaea, jest Biegunka, w której humory zbytnie bez krwi, bez owrzedzenia kiszek i Alimentu niestrawnego, przez stolce odchodzą Trojako uważyć potrzeba tę chorobę. Naprzód materią, która bywa albo flegmista, albo żółta, albo zielona, albo czarna, i szara, albo wodnista. Powtóre uważać miejsce, z którego jumory ściągają się: bo albo z całego ciała, albo części której osobliwej, naprzykład z mózgu
, przydawszy do nich Popiołu przesianeog łyszkę álbo dwie, y trochę Háłunu, warz; iák uwre niech chory ie. Iescże tego wiecey wiedzą báby O Biegunkách. Tráktat Trzeći. O Biegunkách. O BIEGUNCE. Ktora názywa się Dyárrhaea.
DIarrhaea, iest Biegunká, w ktorey humory zbytnie bez krwi, bez owrzedzenia kiszek y Alimentu niestrawnego, przez stolce odchodzą Troiáko uważyć potrzebá tę chorobę. Naprzod máteryą, ktora bywa álbo flegmista, álbo żołta, álbo źielona, álbo czarna, y szára, álbo wodnista. Powtore uważáć mieysce, z ktorego jumory ściągáią się: bo álbo z cáłego ćiáłá, álbo częśći ktorey osobliwey, náprzykład z mozgu
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 223
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
f. pulv. O Wyściu Jelita. O Płynieniu krwi przez Stolce Które nazywa się Fluksus Hepaticu. Traktat Trzeci
PŁynienie krwi przez stolce, pochodzi pospolicie od wątroby, które bywa wodniste, ze krwią zmieszane. Przydaje się ta choroba z słabości wątroby, dla której krwi dobrej rodzić nie może: skąd natura jako rzecz do Alimentu nie potrzebną do kiszek oddala. Tez zaś słabości wątroby, przyczyną są gorączki wielkie; także zbytnia gorącość, albo wilgotność wątroby, także zgniłość jaka tajemna, albo humorów zepsowanie. Oziębienie wielkie z pełności Melancholii, i flegmy. Przyczyny też powierzchne bywają z picia zbytniego wody, albo inszego trunku zimnego także z jedzenia zbytkiem Fruktów
f. pulv. O Wyściu Ielitá. O Płynieniu krwi przez Stolce Ktore názywa się Fluxus Hepaticu. Tráktat Trzeći
PŁynienie krwi przez stolce, pochodźi pospolićie od wątroby, ktore bywa wodniste, ze krwią zmieszáne. Przydáie się tá chorobá z słabośći wątroby, dla ktorey krwi dobrey rodźić nie może: zkąd náturá iáko rzecz do Alimentu nie potrzebną do kiszek oddala. Tez záś słabośći wątroby, przyczyną są gorączki wielkie; tákże zbytnia gorącość, álbo wilgotność wątroby, tákże zgniłość iáka táiemna, álbo humorow zepsowánie. Oziębienie wielkie z pełnośći Melancholiey, y flegmy. Przyczyny też powierzchne bywáia z pićia zbytniego wody, álbo inszego trunku zimnego także z iedzenia zbytkiem Fruktow
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 246
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
na 4. palce, jak się dobrze zbierze. Traktat Trzeci O Zatwardzeniu Wątroby. Które nazywa się Hepatis obstructo, albo Opilatio.
WĄtroby zatwardzenie, jest pościskanie, albo pozatykanie żył, idących á Porta et cara, a pod czas i samej Parenchimatis, to jest, istności wątroby, do prześcia humorów naturalnych, i alimentu dystrybucjej przeszkadzające Materia zatykająca pory, lubo żyły (które są po wszystkiej nie mogąc się przez subtelne meaty, albo pory przecisnać; zatyka je, i gorącością wątroby naturalną bardziej się zapieka, i im dłużej tam trwa tym bardziej twardnieje. Wielość też humorów przyczyną bywa obstrukcjej wątroby; które pospolicie Vasa et cavitat s zatykają,
ná 4. pálce, iák się dobrze zbierze. Tráktat Trzeći O Zátwárdzeniu Wątroby. Ktore náżywa się Hepatis obstructo, álbo Oppilatio.
WĄtroby zatwárdzenie, iest pośćiskánie, álbo pozátykánie żył, idących á Porta et cara, á pod czás y samey Parenchimatis, to iest, istności wątroby, do prześcia humorow náturálnych, y álimentu dystrybucyey przeszkadzaiące Máterya zátykáiąca pory, lubo żyły (ktore są po wszystkiey nie mogąc się przez subtelne meaty, álbo pory przecisnać; zátyka ie, y gorącośćią wątroby náturálną bárdziey się zápieka, y im dłużey tám trwa tym bárdziey twárdnieie. Wielość też humorow przyczyną bywa obstrukcyey wątroby; ktore pospolićie Vasa et cavitat s zátykáią,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: S2
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
innych miejscach sądzić trzeba. Iż to niebył ogień od tylu lat w lampie gorający. Ale przy otwarciu grobu od tylu lat zamkniętego za oddechem tłusta ekshalacja się zapaliwszy spłonęła. Jakie częstokroć ogniste ekshalacje wybuchają po cmentarzach, górach metalowych, jakie są błyskawice.
4to. Ogień powietrze czyści. Gdyż humory grube zaraźliwe dla swego alimentu ciągnąć, tym samym delikatniejszą, od złych afekcyj zostawuje erią. Więc w zimnych krajach, gdzie całą prawie zimą zamknięte gnije i cuchnieje w izbach powietrze, nic niemasz lepszego, jako otwarte dla ognia kominki.
5to. Azbeztowy papier w ogień wrzucony nie góre; inkaustem popisany pozbywa czernidła. Także płótno Azbeztowe zasmolone prania
innych mieyscach sądzić trzeba. Jż to niebył ogień od tylu lat w lampie goraiący. Ale przy otwarciu grobu od tylu lat zamkniętego zá oddechem tłusta exchalacya się zapaliwszy zpłonęłá. Jákie częstokroć ogniste exchalacye wybuchaią po cmentarzach, gorach metallowych, iákie są błyskawice.
4to. Ogień powietrze czyści. Gdyż chumory grube zaraźliwe dla swego alimentu ciągnąć, tym samym delikatnieyszą, od złych affekcyi zostáwuie aeryą. Więc w zimnych kraiach, gdzie całą prawie zimą zamknięte gniie y cuchnieie w izbách powietrze, nic niemasz lepszego, iako otwarte dla ognia kominki.
5to. Azbestowy pápier w ogień wrzucony nie gore; inkaustem popisany pozbywa czernidła. Tákże płutno Azbestowe zásmolone prania
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: S4
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
i chałon wysusza i od korupcyj prezerwuje.
9no. Niektóre miejsca tak są nieurodzaine, że i drzewa, trawy, i kwiatów nic, albo mało co rodzą, osobliwie góry, albo tylko nie które żywioły. Co jest znakiem kruszców, ziemi mineralnej dowodem. Która dla gorących ekshalacyj z minerałów pochodzących, nieużycza potrzebnego alimentu, jak inna ziemia od nich wolna.
10mo. Ciało ludzkie jako początek wzięło z ziemi, tak po śmierci w ziemię się obraca. J taż wszystkich, osobliwie siebie i innych swoją urodą łudzących, pieszczono się konserwujących, pobłażąjących chuciom i żądzom ciała, być ma roztropna i zbawienna, bez dystynkcyj bez ekscepcyj osób
y chałon wysusza y od korrupcyi prezerwuie.
9no. Niektore mieysca ták są nieurodzaine, że y drzewa, trawy, y kwiatow nic, álbo mało co rodzą, osobliwie gory, álbo tylko nie ktore żywioły. Co iest znákiem kruszcow, ziemi mineralney dowodem. Ktora dla gorących exchalacyi z minerałow pochodzących, nieużycza potrzebnego alimentu, iák inna ziemia od nich wolna.
10mo. Ciało ludzkie iáko początek wzięło z ziemi, ták po śmierci w ziemię się obraca. J taż wszystkich, osobliwie siebie y innych swoią urodą łudzących, pieszczono się konserwuiących, pobłażąiących chuciom y żądzom ciałá, być ma rostropna y zbawienna, bez dystynkcyi bez excepcyi osob
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: U2
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
siarczystych, klejkich, żywicznych, saletrzystych etc. i zapalają się, albo od Sfery Ognia Elementarnego nad powietrzem, albo od ustawicznej agitacyj i Słonecznego upału, biegnąc co dziennie w koło świata ad raptum primi mobilis razem z Atmosferą. Takie Komety, a raczej Ogniste Meteora i Faenomena, poty na Powietrzu świecą, póki im alimentu do palenia staje; który częstokroć z Ziemi tym barziej ciągnie się do nich, im są większel oprócz tego błąkające się po powietrzu tłuste wapory, żywiczne i saletrzyste etc. sciągają się do nich; przez co nutrimentu im przysposobiając, długi czas palą się. Drugie Komety propriè nazwane, są Gwiazdy tające się w wysokości Nieba
śiárczystych, kleykich, żywicznych, saletrzystych etc. y zápaláią się, álbo od Sfery Ogniá Elementárnego nád powietrzem, albo od ustawiczney ágitácyi y Słonecznego upału, biegnąc co dźieńnie w koło świátá ad raptum primi mobilis rázem z Atmosferą. Tákie Komety, á ráczey Ogniste Meteorá y Phaenomená, poty ná Powietrzu świecą, poki im álimentu do palenia stáie; ktory częstokroć z Ziemi tym bárźiey ćiągnie się do nich, im są większel oprocz tego błąkaiące się po powietrzu tłuste wapory, żywiczne y saletrzyste etc. zćiągáią się do nich; przez co nutrimentu im przysposobiáiąc, długi czás palą się. Drugie Komety propriè názwáne, są Gwiazdy táiące się w wysokośći Niebá
Skrót tekstu: DuńCiek
Strona: A
Tytuł:
Ciekawość o komecie
Autor:
Stanisław Duńczewski
Drukarnia:
Drukarnia Akademii Zamojskiej
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1744
Data wydania (nie wcześniej niż):
1744
Data wydania (nie później niż):
1744
gdy się ziści. Bo regule uniwersalnej, albo znakom poprzedzającym a nie zbitym, cale niepodpadająca. Prognostyki o urodzajach ziemi.
XXXI. Ponieważ najwięcej zawisły od konstytucyj powietrza czterech części roku. Bo zbyt mokra wiosna dla swojej wilgotności bujność trawy, słomy i liścia więcej niż ziarna, albo owoców przynosi. Zbyt sucha nie dodając alimentu drzewom, nasieniom, omale pożytku sprawuje. Wiosna zaś przepadzista najpłodniejszą czyni ziemię. Lato także zbyt mokre gnoi ziemi pożytki, zbyt gorące wypala. Pomiarkowane dżdżami i pogodą najzyzniejsze Jesień sucha i ciepła: Zima też sucha i statecznemi przy śniegu mrozami umiarkowana do urodzaju ziemi pomaga. Więc jako koniektura tylko być formowana może o
gdy się ziści. Bo regule uniwersalney, álbo znákom poprzedzaiącym á nie zbitym, cále niepodpadáiąca. Prognostyki o urodzáiach ziemi.
XXXI. Ponieważ naywięcey záwisły od konstytucyi powietrza czterech części roku. Bo zbyt mokra wiosna dla swoiey wilgotności buyność trawy, słomy y liścia więcey niż ziárna, álbo owocow przynosi. Zbyt sucha nie dodáiąc álimentu drzewom, násieniom, omále pożytku spráwuie. Wiosna zaś przepádzista naypłodnieyszą czyni ziemię. Láto tákże zbyt mokre gnoi ziemi pożytki, zbyt gorące wypala. Pomiárkowáne dżdzami y pogodą nayzyznieysze Jesień sucha y ciepła: Zima też sucha y státecznemi przy śniegu mrozámi umiárkowána do urodzáiu ziemi pomaga. Więc iáko koniektura tylko być formowána może o
Skrót tekstu: BystrzInfAstrol
Strona: 22
Tytuł:
Informacja astrologiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astrologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
przez nieszanowanie natury. Albo z inklemencyj eryj i dystemperyj powietrza, którym że człowiek, że zwierzęta przez ustawiczne odechnienie żyją, gdy eria będzie niezdrowa, być musi że i w człowieku, albo bydlętach uczyni zarazę. Albo z częstych i szkodliwych wiatrów, które z dalekich krajów niosą z sobą niezdrowe qualitates. Albo z alimentu niestrawnego, i zarażonego jakim złym przymiotem: który że się obraca przez konkokcją w substancją żyjącej rzeczy, sprawować musi symptomata i zdrowia uszczerbek. Które okazje i innych tak wiele ponieważ przewidzieć niepodobna, niepodobna zatym i choroby przyszłe albo zarazy przepowiedzieć. Prognostyki z lat klimakterycznych i dni krytycznych.
XXXIII. Ze do naturalnych przyczyn należą
przez nieszanowánie nátury. Albo z inklemencyi aeryi y dystemperyi powietrza, ktorym że człowiek, że zwierzęta przez ustáwiczne odechnienie żyią, gdy aerya będzie niezdrowa, być musi że y w człowieku, álbo bydlętách uczyni zarazę. Albo z częstych y szkodliwych wiatrow, ktore z dálekich kráiow niosą z sobą niezdrowe qualitates. Albo z alimentu niestráwnego, y zaráżonego iákim złym przymiotem: ktory że się obraca przez konkokcyą w substancyą żyiącey rzeczy, spráwowáć musi symptomata y zdrowia uszczerbek. Ktore okazye y innych ták wiele ponieważ przewidzieć niepodobna, niepodobna zátym y choroby przyszłe álbo zarázy przepowiedzieć. Prognostyki z lat klimakterycznych y dni krytycznych.
XXXIII. Ze do náturalnych przyczyn należą
Skrót tekstu: BystrzInfAstrol
Strona: 23
Tytuł:
Informacja astrologiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astrologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
