Woniej utraconej/ i inym chorobom/ z zimnych przyczyn pochodzącym/ jest użyteczny/ mażąc nim około uszu/ i po kropce go w nie puszczając/ także go pod nosem trzymając/ i przerzeczonym sposobem używając. Księgi Pierwsze. O Amoniaku/ Rozdział 63.
Ammoniacum, Hammoniacum. Agasyllum. Eliustrum. Criotheum. Armoniac. Amoniak/ albo Armoniak/ jest Żywica z jednego chrościastego drzewka płynąca/ czasu gorącego. Chrościna sama Zapaliczce jest podobna/ która/ dla obfitszego Soku/ w swych gałązkach bywa narzynana: ten wypływając jako Żywica krzepnie/ w niewielkie gruzełki. Ta dwojaka bywa. Pierwsza/ a ta wyborniejszą/ zowią Grekowie Thraustron/ kadzidłu przedniemu podobną
Woniey vtráconey/ y inym chorobom/ z źimnych przyczyn pochodzącym/ iest vżyteczny/ máżąc nim około vszu/ y po kropce go w nie pusczáiąc/ tákże go pod nosem trzymáiąc/ y przerzeczonym sposobem vżywáiąc. Kśięgi Pierwsze. O Ammoniaku/ Rozdźiał 63.
Ammoniacum, Hammoniacum. Agasyllum. Eliustrum. Criotheum. Armoniac. Ammoniak/ álbo Armoniak/ iest Zywicá z iednego chrośćiástego drzewká płynąca/ czásu gorącego. Chrośćiná sámá Zapáliczce iest podobna/ ktora/ dla obfitszego Soku/ w swych gáłąskách bywa nárzynána: ten wypływáiąc iáko Zywicá krzepnie/ w niewielkie gruzełki. Tá dwoiáka bywa. Pierwsza/ á tá wybornieyszą/ zowią Grekowie Thraustron/ kádźidłu przedniemu podobną
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 216
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zatkania/ leczy/ wziąwszy Armoniaku łot/ Piretrum/ to jest ziela Zębnego pół łota. To wespół miałko utarszy z Sokiem Kosaccu modrego maść uczynić/ i nozdrza po trosze tym nacierać/ zaczym zaraz się Katarus nosem puści/ a zatym głowie ulżenie będzie. Z oczu wszelakie zmazj ściera.
Z oczu wszelakie zmazy sciera/ Amoniak co nachędoższy w Białogłowskim mleku roztarty/ i w oczy po kropek trzy często puszczany. Niektórzy chcąc potężniejsze mieć to lekarstwo/ w winie białym/ a z miodem go zaczyniają. Ciemność z oczu sp.
Oczom ciemnym jest barzo użyteczny w winie go rozpuściwszy po kropce abo po dwu często puszczać/ wzrok bystry czyni. Piegom
zátkánia/ leczy/ wźiąwszy Armoniaku łot/ Piretrum/ to iest źiela Zębnego poł łotá. To wespoł miáłko vtárszy z Sokiem Kosáccu modrego máść vczynić/ y nozdrzá po trosze tym náćierác/ záczym záraz sie Catarus nosem puśći/ a zátym głowie vlżenie będźie. Z oczu wszelákie zmázj śćiera.
Z oczu wszelakie zmázy zćiera/ Ammoniak co nachędoższy w Białogłowskim mleku rostárty/ y w oczy po kropek trzy często pusczány. Niektorzy chcąc potężnieysze mieć to lekárstwo/ w winie białym/ á z miodem go záczyniáią. Ciemność z oczu zp.
Oczom ćiemnym iest bárzo vżyteczny w winie go rospuśćiwszy po kropce ábo po dwu często pusczáć/ wzrok bystry czyni. Piegom
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 218
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
puszczany. Niektórzy chcąc potężniejsze mieć to lekarstwo/ w winie białym/ a z miodem go zaczyniają. Ciemność z oczu sp.
Oczom ciemnym jest barzo użyteczny w winie go rozpuściwszy po kropce abo po dwu często puszczać/ wzrok bystry czyni. Piegom i inym na twarzj zm:
Piegi i inne zmazy z twarzy sciera/ Amoniak w wodzie rozpuszczony/ a często po twarzy piegowatej nastrychniony. Jęczmyku na powiece.
Jęczmyk z powiek spądza w occie roztarty/ zarówno z Gałbanem/ i plastrowany. Krosty czerwone z twarzy spądza.
Krosty czerwone z twarzy spądza: Wziąć Armoniaku/ szymowin z Saletry kopanej/ Mastyki/ Soli oczkowatej/ Kadzidła białego kramnego po trzy
pusczány. Niektorzy chcąc potężnieysze mieć to lekárstwo/ w winie białym/ á z miodem go záczyniáią. Ciemność z oczu zp.
Oczom ćiemnym iest bárzo vżyteczny w winie go rospuśćiwszy po kropce ábo po dwu często pusczáć/ wzrok bystry czyni. Piegom y inym ná twarzj zm:
Piegi y ine zmázy z twarzy zćiera/ Ammoniak w wodźie rospusczony/ á często po twarzy piegowátey nástrychniony. Ięczmyku ná powiece.
Ięczmyk z powiek spądza w ocćie rostárty/ zarowno z Gáłbanem/ y plastrowány. Krosty czerwone z twarzy spądza.
Krosty czerwone z twarzy spądza: Wźiąć Armoniaku/ szymowin z Sáletry kopáney/ Mástyki/ Soli oczkowátey/ Kádźidłá białego kramnego po trzy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 218
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Gałbanu/ Arseniku/ po ćwierci łota. Amoniak w occie rozpuścić/ i z inymi rzeczami pomieszawszy na Bolączkę przykładać/ w krótkim czasie otworzy ją. Nogom twardopuchniącym.
Puchlinę w nogach twardą rozpędza/ Armoniak w occie rozczyniony/ i na chuście plastrowany. Gruczołom
Gruczoły i twarde zołzy rozpędza/ i inne bolączki twarde zmiękcza/ Amoniak z woskiem a z Smołą umięszany i plastrowany. Scjatyce
W Lędźwiach i w biodrach boleściom/ które Scjatyką zowią/ układa: Wziąć Amoniaku trzy łoty/ Serapinum/ Żywice/ albo Soku Panakowego korzenia/ abo Opoponacum po trzy ćwierci łota/ Bdelium trzy ćwierci łota/ Hermodaktylów/ albo Paluchów subtylnie i miałko utartych sześć łotów/
Gáłbanu/ Arseniku/ po czwierći łotá. Amoniak w ocćie rospuśćić/ y z inymi rzeczámi pomięszawszy ná Bolączkę przykłádáć/ w krotkim czáśie otworzy ią. Nogom twardopuchniącym.
Puchlinę w nogách twárdą rospądza/ Armoniak w ocćie rozczyniony/ y ná chuśćie plastrowány. Gruczołom
Gruczoły y twárde zołzy rospądza/ y ine bolączki twárde zmiękcza/ Ammoniak z woskiem á z Smołą vmięszány y plastrowány. Scyátyce
W Lędźwiách y w biodrách boleśćiom/ ktore Scyátyką zowią/ vkłáda: Wźiąć Ammoniaku trzy łoty/ Serapinum/ Zywice/ álbo Soku Pánakowego korzeniá/ ábo Opoponacum po trzy czwierći łotá/ Bdelium trzy czwierći łotá/ Hermodaktylow/ álbo Páluchow subtylnie y miáłko vtártych sześć łotow/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 221
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ Oliwy cztery dwadzieścia łotów/ albo łyżek: Wosk z oliwą rozpuścić na ogniu w Pateli. Potym Amoniak z Gałbanem w winie rozpuszczony do tego wmieszać/ i do przystonego zgęszczenia na wolnym ogniu przywarzyć: a na koniec inne rzeczy przydać/ miałko je utarszy/ potoczyć w koty/ a chować. Słusznie do wszelakich plastrów Amoniak ma być przydany.
Do każdych plastrów na rany/ złe wrzody/ bolączki/ sadzele/ przystojnie czynionych/ Armoniak ma być słusznie przymieszany. Abowiem niedopuszcza złemu mięsu dziwemu w nich narastać/ a narosłe trawi/ i ciałem zdrowym je wypełnia. Też wrzody ciało psujące/ i roziadające zawściąga i hamuje: zaplugawione wychędaża i
/ Oliwy cztyry dwádźieśćiá łotow/ álbo łyżek: Wosk z oliwą rospuśćić ná ogniu w Páteli. Potym Ammoniak z Gáłbanem w winie rospusczony do tego wmieszáć/ y do przystone^o^ zgęsczenia ná wolnym ogniu przywárzyć: á ná koniec ine rzeczy przydáć/ miáłko ie vtárszy/ potoczyć w koty/ á chowáć. Słusznie do wszelákich plastrow Ammoniak ma być przydány.
Do káżdjch plastrow ná rány/ złe wrzody/ bolączki/ sádzele/ przystoynie czynionych/ Armoniak ma być słusznie przymieszány. Abowiem niedopuscza złemu mięsu dźiwemu w nich nárastáć/ á nárosłe trawi/ y ćiáłem zdrowym ie wypełnia. Też wrzody ćiáło psuiące/ y roziádáiące záwśćiąga y hámuie: záplugáwione wychędaża y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 222
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ćwierci od kwinty dać/ aż do pół łota. (Abige.) a z inymi lekarstwy/ od pół ćwierci kwinty/ aż do pół łocia.
Naprzedniejsze są te rzeczy/ które mogą być z Sarkokolą złączone/ Sok albo Żywica Sagapeńskiego Kopru/ Myrobalany/ Ćwikła Zamorska/ albo Thurbir, Aloe, Bdelium Saraceńskie/ Amoniak. Też nasienie Pietruszczane/ Opichowe/ Aminkowe. (Abige.) Rozsądek.
Jako mało nie wszystkie rzeczy kosztowne/ a ludzkiemu zdrowiu potrzebne/ z dalekich stron przywożone/ rzadko bywają bez fałszu/ tak i ta Żywica/ która inymi żywicami bywa fałszowana: jako żywica Arabską i takowej wszędy po Aptekach więcej/ niżli szczyrej
czwierći od kwinty dáć/ áż do poł łotá. (Abige.) á z inymi lekárstwy/ od poł czwierći kwinty/ áż do poł łoćia.
Naprzednieysze są te rzeczy/ ktore mogą być z Sárkokolą złączone/ Sok álbo Zywicá Ságápeńskiego Kopru/ Myrobalany/ Cwikłá Zamorska/ álbo Thurbir, Aloe, Bdelium Sáraceńskie/ Ammoniak. Też naśienie Pietrusczáne/ Opichowe/ Aminkowe. (Abige.) Rozsądek.
Iáko máło nie wszystkie rzeczy kosztowne/ á ludzkiemu zdrowiu potrzebne/ z dálekich stron przywożone/ rzadko bywáią bez fałszu/ ták y tá Zywicá/ ktora inymi żywicámi bywa fałszowána: iáko żywica Arabską y tákowey wszędy po Aptekách więcey/ niżli sczyrey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 225
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
