nią na stołku po ciesielsku dwie linie subtelne bd, dn, blisko brzegów stołka, zawierające na d, anguł jakikolwiek: (gdyż taki wymiar nie potrzebuje krzyżowego) i wbij na tych liniach, prosto stojące trzy szpilki abo igły n, d, b, jako w figurze widzisz. Postawiwszy ten stołek nad D, angułem abo rogiem d, tak żeby linia bd, na stołku naznaczona stanęła po linii pożyomnej DQ; przez igły dn, upatrz termin E, słusznie odległy od D, około łokci 20, 30, abo więcej, jeżeliby DQ odległość była wielka; i rozkasz pomocnikowi wystawić na nim znak jaki w punkcie E. Przemierzywszy
nią ná stołku po ćieśielsku dwie liniie subtelne bd, dn, blisko brzegow stołká, záwieráiące ná d, ánguł iákikolwiek: (gdyż táki wymiar nie potrzebuie krzyżowego) y wbiy ná tych liniiách, prosto stoiące trzy szpilki ábo igły n, d, b, iáko w figurze widźisz. Postáwiwszy ten stołek nád D, ángułem ábo rogiem d, ták żeby liniia bd, ná stołku náznáczona stánęłá po linii pożiomney DQ; przez igły dn, vpátrz termin E, słusznie odległy od D, około łokći 20, 30, ábo więcey, ieżeliby DQ odległość byłá wielka; y rozkasz pomocnikowi wystáwić ná nim znák iáki w punkćie E. Przemierzywszy
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 23
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
i ucieszny. NIech będzie Wysokość DH, przystępna przy D, gdy Słońce wdzień, abo Księżyc wnocy cień od wierzchu H rzuca, i niech będzie[...] potreba tę wysokość DH zmierzać. Wziąwszy instrument SE, opisany w Nauce 10. tej Zabawy, i nazwany: Miara Wysokości dzienna i nocna. Postaw krzyżowym angułem styl SP, jeżeli jest składany, i upatrz na nim koniec cieniu rzuconego od stylu SP, na podział którykolwiek ze dwudziestu, naprzykład na 15. (Trochę poczekawszy jeżeliby cień nie właśnie sięgał zupełnego podziału.) Potym w tenże czas naznaczywszy na ziemi koniec Z, cieniu DZ, i przemierzywszy po prostu
y vcieszny. NIech będźie Wysokość DH, przystępna przy D, gdy Słońce wdżień, ábo Kśiężyc wnocy ćień od wierzchu H rzuca, y niech będzie[...] potrebá tę wysokość DH zmierzáć. Wżiąwszy instrument SE, opisány w Náuce 10. tey Zábáwy, y názwány: Miárá Wysokośći dźienna y nocna. Postaw krzyżowym ángułem styl SP, ieżeli iest składány, y vpátrz ná nim koniec ćieniu rzuconego od stylu SP, ná podźiał ktorykolwiek ze dwudźiestu, náprzykład ná 15. (Trochę poczekawszy ieżeliby ćień nie właśnie śięgał zupełnego podźiału.) Potym w tenże czás náznáczywszy ná źiemi koniec Z, ćieniu DZ, y przemierzywszy po prostu
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 42
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
, DKH, przecinające się na H. Będziesz miał szukane ściany DH, CH, i ich miarę przez Naukę 1. Nauka V. Ścianę triangułu niewiadomą, zrysować i wymierzać, zdanych dwóch ścian, i angułu między nimi. NIech będą dane dwie ściany, jedna w łokci 1000, druga w łokci 1310, z angułem gradusów 20; ścianę trzecią, tak znajdziesz. Zrysowawszy jakąkolwiek linią CD; i przenioższy na nią z skale cząstek 1000, miarę jednej danej ściany: przez C przeciągnij drugą linią CH, zawierającą anguł DCH, w gradusów 20 danych: i postaw na niej cząstek 1310. wziętych cyrklem z skali, liczbę łokci drugiej ściany
, DKH, przećináiące się ná H. Będźiesz miał szukáne śćiány DH, CH, y ich miárę przez Náukę 1. NAVKA V. Sćiánę tryángułu niewiádomą, zrysowáć y wymierzáć, zdánych dwoch śćián, y ángułu między nimi. NIech będą dáne dwie śćiány, iedná w łokći 1000, druga w łokći 1310, z ángułem gradusow 20; śćiánę trzećią, ták znaydżiesz. Zrysowawszy iákąkolwiek liniią CD; y przenioszszy ná nię z skále cząstek 1000, miárę iedney dáney śćiány: przez C przećiągniy drugą liniią CH, záwieráiącą ánguł DCH, w gradusow 20 dánych: y postaw ná niey cząstek 1310. wźiętych cyrklem z skáli, liczbę łokći drugiey śćiány
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 66
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
miał wystawić. Toż odprawisz kwadransem, według jego postawienia na figurze, zwłaszcza gdy anguł dany będzie w gradusach. 3. Jeżeli z punktu danego H nie na linii danej LF, przydzie stawiać na ziemi anguł HFL równy danemu C. Zrysujesz go na karcie wprzód według Nauki 9. Zabawy 3 i zatkniesz tę kartę angułem F, na igiełkę Tablice Mierniczej. A gdy ustawisz kartę linią FL, na linii danej FL, na ziemi: a przez linią FH, dojźrzysz H; stanie anguł LFH przez H, równy danemu C. Jeżeli zaś chybisz punktu H, stanąwszy na V; Wyznaczysz linią UT na ziemi, której przez H,
miał wystáwić. Toż odpráwisz kwádránsem, według iego postáwięnia ná figurze, zwłaszczá gdy ánguł dány będźie w gradusách. 3. Jeżeli z punktu dánego H nie ná linii dáney LF, przydżie stáwiáć ná żiemi ánguł HFL rowny dánemu C. Zrysuiesz go ná kárćié wprzod według Náuki 9. Zábáwy 3 y zátkniesz tę kartę ángułem F, ná igiełkę Tablice Mierniczey. A gdy vstáwisz kartę liniią FL, ná linii dáney FL, ná źiemi: á przez liniią FH, doyźrzysz H; stánie ánguł LFH przez H, rowny dánemu C. Ieżeli záś chybisz punktu H, stánąwszy ná V; Wyznáczysz liniią VT na źiemi, ktorey przez H,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 124
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
cyrkuł cały na 360 gradusów, nie potrzebać będzie rysowac figury wielościennej na desce, ale zwiadomego angułu około centrum, ściany odmierzac na placu, i opasać ich końce obwodem zupełnym. Nauka XXXVI. Wielościenną Figurę aznaczyć na ziemi, kiedy niemasz wolnego przystępu do srzodka Placu. ZRysowawszy na karcie Figurę wielościenną MDTQRN, zatknij ją angułem D, na igiełkę tablice Mierniczej, i przytwierdz woskiem.) (2. Ustaw tablicę przy obranym, abo nakazanym angule D, wielościennej figury, którą masz na ziemi wyznaczyć) (3. Przez linią celową przystawioną, do ściany DM na karcie, każ wyciągnąć linią na ziemi DM, długą wtyle łokci
cyrkuł cáły ná 360 gradusow, nie potrzebáć będźie rysowác figury wielośćienney ná desce, ále zẃiádomego ángułu około centrum, śćiány odmierzác ná plácu, y opasáć ich końce obwodem zupełnym. NAVKA XXXVI. Wielośćienną Figurę áznáczyć ná źiemi, kiedy niemász wolnego przystępu do srzodká Plácu. ZRysowawszy ná kárćie Figurę wielośćienną MDTQRN, zátkniy ią ángułem D, ná igiełkę tablicé Mierniczey, y przytwierdz woskiem.) (2. Vstaw tablicę przy obránym, ábo nákazánym ángulé D, wielośćienney figury, ktorą masz ná żiemi wyznáczyć) (3. Przez liniią celową przystáwioną, do śćiány DM ná kárćie, każ wyćiągnąć liniią ná żiemi DM, długą wtyle łokći
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 126
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
piątą; części dwóch, trzech, abo czterech kwadratu, ziarna przenosząc na trianguł. PRZESTROGA. Tego sposobu 2. do następujących Nauk wtej Zabawie użyć możesz. Nauka III. Trynguł (CPL,) zdanego punktu (D,) na którejkolwiek ścianie, przedzielić na dwie części równe. PUnkt dany D, złącz zangułem przeciwnym P, linią prostą PD. Potym ścianę CL, na której dany jest punkt D, rozdziel na dwoje w punkcie H, i przez H, wyprowadź HN, równoodległą samej PD, przecinającą ścianę PL, na N. Toż od D, do N, przeprowadzona linia DN, rozetnie trianguł dany CPL, na
piątą; częśći dwoch, trzech, ábo czterech kwádratu, źiarná przenosząc ná tryánguł. PRZESTROGA. Tego sposobu 2. do nástępuiących Náuk wtey Zábáwie vżyć możesz. NAVKA III. Trynguł (CPL,) zdánego punktu (D,) ná ktoreykolwiek śćiánie, przedźielić ná dwie częśći rowne. PVnkt dány D, złącz zángułem przećiwnym P, liniią prostą PD. Potym śćiánę CL, ná ktorey dány iest punkt D, rozdżiel ná dwoie w punktćie H, y przez H, wyprowadż HN, rownoodległą sámey PD, przećináiącą śćiánę PL, ná N. Toż od D, do N, przeprowádzona liniia DN, rozetnie tryánguł dány CPL, ná
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 132
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
Dy obierz punkt do upodobania C, i wyprowadź zniego nieznaczną CV.) (3. Tej CV, zrysuj przez I, równoodległą IT: a linia TC przeprowadzona, da czworobok DUTC, część czwartą triangułu DUN.) (4. Obierz między I i L, punkt H do upodobania i złącz go zangułem V, prostą nieznaczną HV.) (5. Przez L zrysuj LP, równoodległą samej HV: a linia F, od P, do H przeprowadzona, wydzieli trianguł HPN, trzecią część całego triangulu DUN: i dla trzeciego zostanie ostatek CTF. Czego demonstracja taż, która i Nauki 3. przeciągnąwszy nieznaczne VI
DI obierz punkt do vpodobánia C, y wyprowadź zniego nieznáczną CV.) (3. Tey CV, zrysuy przez I, rownoodległą IT: á liniia TC przeprowádzona, da czworobok DVTC, część czwartą tryángułu DVN.) (4. Obierz między I y L, punkt H do vpodobánia y złącz go zángułem V, prostą nieznáczną HV.) (5. Przez L zrysuy LP, rownoodległą sámey HV: á liniia PH, od P, do H przeprowádzona, wydżieli tryánguł HPN, trzećią część cáłego tryángulu DVN: y dla trzećiego zostánie ostátek CTPH. Czego demonstrácya táż, ktora y Náuki 3. przećiągnąwszy nieznáczne VI
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 135
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
ELF: a ostrze noża postawiwszy na D punkcie danym, zgromadzisz ziarna między ściany LE i LF; będziesz miał trianguł DLB, w angule ELF wydzielony, równy angułowi GKH. Nauka XVI. Zdanego angułu (ZLF,) odciąć trianguł równy danemu (Ks) przez linią wyprowadzoną z punktu (B,) stojącego za angułem. GEometyczny sposób masz u W. X. Andrzeja Tacqueta Geometriae practicae lib: 2. cap: 14. propositione 4. Praktycznie odprawisz tę trudność snadniej, według przydatku Nauki 15. Nauka XVII. Trianguł (CLD,) przez punkt dany (B) za triangułem, przedzielić według proporcyj naznaczonej (M, do
ELF: á ostrze nożá postáwiwszy ná D punktćie danym, zgromádźisz źiárná między śćiány LE y LF; będźiesz miał tryánguł DLB, w ángule ELF wydźielony, rowny ángułoẃi GKH. NAVKA XVI. Zdánego ángułu (ZLF,) odćiąć tryánguł rowny dánemu (X) przez liniią wyprowádzoną z punktu (B,) stoiącego zá ángułem. GEometyczny sposob masz v W. X. Andrzeiá Tácquetá Geometriae practicae lib: 2. cap: 14. propositione 4. Praktycznie odpráwisz tę trudność snádniey, według przydatku Náuki 15. NAVKA XVII. Tryánguł (CLD,) przez punkt dány (B) zá tryángułem, przedźielić według proporcyi náznáczoney (M, do
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 137
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
zakrzywiona. Wielkość bowiem rzeczy nie inaczej rozeznajemy tylko przez promienie, które od końców rzeczy odbiwszy się wpośród zrzenicy patrzącego zbiegają się, i anguł czynią. Żaden zaś anguł nie może zawierać 180 gradusów: więc ani droga komet, gdyby była albo linią prostą, albo linią wypukłością do słońca obróconą nie mogłaby się wydawać pod angułem 180 gradusów. Nakoniec kometa R. 1680 sporowi między Astronomami koniec uczyniła. Ta bowiem stępowała, i spadała niemal prosto do słońca, i po złączeniu się z nim, prosto, a z tąż samą prędkością od niego oddalała się. Dla czego wątpić nie można było, iż biega drogą znacznie do słońca zakrzywioną
zakrzywiona. Wielkość bowiem rzeczy nie inaczey rozeznaiemy tylko przez promienie, które od końcow rzeczy odbiwszy się wposrzód zrzenicy patrzącego zbiegaią się, y anguł czynią. Żaden zaś anguł nie może zawierać 180 gradusow: więc ani droga komet, gdyby była albo linią prostą, albo linią wypukłością do słońca obróconą nie mogłaby się wydawać pod angułem 180 gradusow. Nakoniec kometa R. 1680 sporowi między Astronomami koniec uczyniła. Ta bowiem stępowała, y spadała niemal prosto do słońca, y po złączeniu się z nim, prosto, a z tąż samą prętkością od niego oddalała się. Dla czego wątpić nie można było, iż biega drogą znacznie do słońca zakrzywioną
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 131
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
wydają się w tymże samym punkcie: im zaś dalej od Zenit oddalają się, tym większa jest różnica miedzy prawdziwą i pozorną stacją. Różnicę między prawdziwą, i pozorną stacją Astronomowie nazywają Parallaksis, a anguł ALC, albo jemu równy OLT, który linie z oczu patrzących idące w centrum naprzykład Planety czynią, nazywają angułem Paralaktycznym. Z wymiaru tego Angułu dochodzą Astronomowie odległości rzeczy niebieskich od ziemi. Im bliższa rzecz ta jest ziemi, tym tep Anguł jest większy, im dalsza tym mniejszy. Patrzący z T na Marsa naprzykład M widziałby go w A, patrzący zaś z O widziałby go w B: część zaś cyrkułu A
wydaią się w tymże samym punkcie: im zaś daley od Zenith oddalaią się, tym większa iest rożnica miedzy prawdziwą y pozorną stacyą. Różnicę między prawdziwą, y pozorną stacyą Astronomowie nazywaią Parallaxis, á anguł ALC, albo iemu rowny OLT, ktory linie z oczu patrzących idące w centrum naprzykład Planety czynią, nazywaią angułem Paralaktycznym. Z wymiaru tego Angułu dochodzą Astronomowie odległości rzeczy niebieskich od ziemi. Im bliższa rzecz ta iest ziemi, tym tep Anguł iest większy, im dalsza tym mnieyszy. Patrzący z T na Marsa naprzykład M widziałby go w A, patrzący zaś z O widziałby go w B: część zaś cyrkułu A
Skrót tekstu: BohJProg_I_Wstęp
Strona: 6
Tytuł:
Bohomolec Jan, Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770, wstęp
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
