Geometrowie używają Celu rozerzniętego przez srzodek, jaki jest D. Celu dalszego od oka używają pospolicie wszyscy, abo rozerzniętego, jako D, abo cale na Kwadrat podłużny otwartego, z stronką przez srzodek wyciągnioną, jaki Cel jest G. Geometra Polski używa Celu rozerzniętego bliżej oka; dalszego zaś od oka, używa z stronkami Wanguły ostre rozciągnionymi, (jaki w Figurze jest BCM, i we wtórej Figurze Tablice 4, przeciwko Karcie 9. Cel DBp.) Gdyż Cel D przerznięty, dalszy od oka, zbyt fatyguje oko; Cel zaś G, z stronką średnią, jest omylny, czegom doświadczeniem doznał, i tak demonstruję.
Niech cienkość
Geometrowie vżywáią Celu rozerzniętego przez srzodek, iáki iest D. Celu dálszego od oká vżywáią pospolićie wszyscy, ábo rozerzniętego, iako D, ábo cále ná Kwádrat podłużny otwártego, z stronką przez srzodek wyćiągnioną, iáki Cel iest G. Geometrá Polski vżywa Celu rozerzniętego bliżey oká; dálszego záś od oká, vżywa z stronkámi Wánguły ostre rośćiągnionymi, (iáki w Figurze iest BCM, y we wtorey Figurze Tablice 4, przećiwko Kárćie 9. Cel DBp.) Gdyż Cel D przerznięty, dálszy od oká, zbyt fátyguie oko; Cel záś G, z stronką srzednią, iest omylny, czegom doświádczeniem doznał, y ták demonstruię.
Niech ćienkość
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 10
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
linij jakich na niej, i bez umiejętności Arytmetyki; byle umiał do sta zliczyć. Wygotowanie Węgielnice Płaskiej. WEźmi W, czwartą część arkusza papieru (mniejszą większą według wielkości czwartej części Tablice Mierniczej,) abo tyląż blaszkę mosiężną cienką: i wszytkie jej boki mn, nu, uc, cu, zawierające doskonałe anguły krzyżowe, m, n, u, c, wydziel na znaczne podziały równe. Niech ich będzie na mn, 100: a na mc 60, abo wiele się ich zmieści: A liczba przypisana niech idzie od angułów krzyżowych m, i u, ku, c, i n. Będziesz miał Instrument gotowy,
liniy iákich ná niey, y bez vmieiętnośći Arythmetyki; byle vmiał do stá zliczyć. Wygotowánie Węgielnice Płáskiey. WEźmi W, czwartą część árkuszá pápieru (mnieyszą większą według wielkośći czwartey częśći Tablice Mierniczey,) ábo tyląż blászkę mośiężną ćienką: y wszytkie iey boki mn, nu, uc, cu, záwieráiące doskonáłe ánguły krzyżowe, m, n, u, c, wydźiel ná znáczne podźiały rowne. Niech ich będźie ná mn, 100: á ná mc 60, ábo wiele się ich zmieśći: A liczbá przypisána niech idźie od ángułow krzyżowych m, y u, ku, c, y n. Będźiesz miał Instrument gotowy,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 32
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
. Anguły HCL, i NCV spolne; przeto według Prawdy 8. na pomienionej karcie 26. także równe. Anguły na koniec CLH, i CUN z Własności 7. Zabawy 6. równe. Trianguły tedy CHL, i CNV, z Własn: 99. Zab: 6. mają proporcjonalne ściany, zawierające równe anguły. To jest, są ich ściany: Jako CH, do CN: tak HL do NV: i przemieniając proporcją według Własności 32. Zabawy 6. Jako CH z rysowania 100 łokci: do HL łokcia 1. to jest 100 cząsteczek z postanowienia: Tak CN, łokci 80, do NV. cząsteczek 80,
. Anguły HCL, y NCV spolne; przeto według Prawdy 8. ná pomięnioney kárćie 26. tákże rowne. Anguły ná koniec CLH, y CVN z Własnośći 7. Zábawy 6. rowne. Tryánguły tedy CHL, y CNV, z Własn: 99. Záb: 6. máią proporcyonálne śćiany, záwieráiące rowne ánguły. To iest, są ich śćiány: Iáko CH, do CN: ták HL do NV: y przemieniáiąc proporcyą według Własnosći 32. Zábáwy 6. Iáko CH z rysowánia 100 łokci: do HL łokćia 1. to iest 100 cząsteczek z postanowięnia: Ták CN, łokci 80, do NV. cząsteczek 80,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 55
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
aby koniec linii na ostatniej sztucce, z początkiem drugiej linii na pierwszej sztucce, stanął w kupie: a insze końce schodzące się w jednym punkcie porznięcia, wrowną, ile być może miarę na się zachodżyły. Czego cię sam domysł i używanie nauczy) (5. Ustawiwszy wszytkie części ponarzynane jako naporządniej, naznacz igiełką subtelną anguły na spodniej karcie całej, przekałając anguły wierzchnie. Nakoniec: Zdejmuj po części kartę ponarzynaną z całej, i od dżyurki do dziurki przeciągaj linie proste. A będziesz miał figurę przenieśoną na kartę z pola. PRZESTROGA. Aby nikomu nie było w podziwieniu niedowarcie figury, które się Geometrze używającemu Tablice Mierniczej trafić może, przenosząc
áby koniec linii ná ostátniey sztucce, z początkiem drugiey linii ná pierwszey sztucce, stánął w kupie: á insze końce zchodzące się w iednym punktćie porznięćia, wrowną, ile bydż może miárę ná się záchodżiły. Czego ćię sam domysł y vżywánie náuczy) (5. Vstáwiwszy wszytkie częśći ponárzynáne iáko naporządniey, náznácz igiełką subtelną ánguły ná spodniey kárćie cáłey, przekałáiąc ánguły wierzchnie. Nákoniec: Zdeymuy po częśći kártę ponárzynáną z cáłey, y od dżiurki do dźiurki przećiągay liniie proste. A będźiesz miał figurę przenieśoną ná kártę z polá. PRZESTROGA. Aby nikomu nie było w podźiwięniu niedoẃárćie figury, ktore się Geometrze vżyẃáiącemu Tablice Mierniczey tráfić może, przenosząc
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 62
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
z początkiem drugiej linii na pierwszej sztucce, stanął w kupie: a insze końce schodzące się w jednym punkcie porznięcia, wrowną, ile być może miarę na się zachodżyły. Czego cię sam domysł i używanie nauczy) (5. Ustawiwszy wszytkie części ponarzynane jako naporządniej, naznacz igiełką subtelną anguły na spodniej karcie całej, przekałając anguły wierzchnie. Nakoniec: Zdejmuj po części kartę ponarzynaną z całej, i od dżyurki do dziurki przeciągaj linie proste. A będziesz miał figurę przenieśoną na kartę z pola. PRZESTROGA. Aby nikomu nie było w podziwieniu niedowarcie figury, które się Geometrze używającemu Tablice Mierniczej trafić może, przenosząc figurę z pola na kartęjednostajną, nie
z początkiem drugiey linii ná pierwszey sztucce, stánął w kupie: á insze końce zchodzące się w iednym punktćie porznięćia, wrowną, ile bydż może miárę ná się záchodżiły. Czego ćię sam domysł y vżywánie náuczy) (5. Vstáwiwszy wszytkie częśći ponárzynáne iáko naporządniey, náznácz igiełką subtelną ánguły ná spodniey kárćie cáłey, przekałáiąc ánguły wierzchnie. Nákoniec: Zdeymuy po częśći kártę ponárzynáną z cáłey, y od dżiurki do dźiurki przećiągay liniie proste. A będźiesz miał figurę przenieśoną ná kártę z polá. PRZESTROGA. Aby nikomu nie było w podźiwięniu niedoẃárćie figury, ktore się Geometrze vżyẃáiącemu Tablice Mierniczey tráfić może, przenosząc figurę z polá ná kártęiednostayną, nie
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 62
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
Przez co prawdziwe dukty od stacyj do stacyj fałszuje na karcie. Gdy nie używają linii Celowy na centrum instrumentu, ale z boku, jako w Pantomentrum: które centrum powinno być w samym srzodku nad rękojeścią spodnią tegoż instrumentu; aby przypadało doskonale na ten punkt ziemi, w którym pachołek stoi trzymający instrument. Co czyni anguły nierównokątne na instrumencie, angułom na ziemi. Dioptry, to jest Linii z Celami krótkiej używają, która w wielkich odległościach znacznie dukty na karcie od prawdziwych na ziemi fałszuje. Dioptry mosiężne by nadłuższe, jeżeli wolno chodzą około magnesowej komórki, uwodzą od centrum Linią Prawdy, z fałszowaniem duktów na karcie: Abo ciasno chodząc,
Przez co prawdźiwe dukty od stácyi do stácyi fałszuie ná kárćie. Gdy nie vżywáią linii Celowy na centrum instrumentu, ále z boku, iáko w Pántomentrum: ktore centrum powinno bydź w sámym srzodku nad rękoieśćią spodnią tegoż instrumentu; aby przypadáło doskonále na ten punkt źiemi, w ktorym páchołek stoi trzymáiący instrument. Co czyni anguły nierownokątne ná instrumenćie, ángułom ná żiemi. Dyoptry, to iest Linii z Celámi krotkiey vżywáią, ktora w wielkich odległośćiách znácznie dukty ná kárćie od prawdźiwych ná źiemi fałszuie. Dyoptry mośiężne by nadłuższe, ieżeli wolno chodzą około mágnesowey komorki, vwodzą od centrum Liniią Prawdy, z fałszowániem duktow ná kárćie: Abo ćiásno chodząc,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 63
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
przykład od tej, do tej stacyj, 10. 13. 15. abo 19. lasek abo sznurów, opuszczając części takowych miar czasem znaczne, któreby się całymi łokciami mierzać mogły: i odległość stacyj skracają. Gdy zszedszy z pola, i rysując mapę w domu, tego pola które rozmierzali; biorą na karcie anguły abo cyrklem, abo igiełką magnesem natartą, nie tak doskonale, jakie były na polu, ale mniejsze, abo większe. Ze nie wspomnię, jako z różnych okazji często inszą liczbę gradusów, składających anguły, z karty abo z pugilares wyrwą nie, tę, która była na polu. Zaczym znacznie linie między stacjami abo
przykład od tey, do tey stacyi, 10. 13. 15. abo 19. lasek ábo sznurow, opuszczáiąc częśći tákowych miar czásem znáczne, ktoreby się cáłymi łokćiámi mierzáć mogły: y odległość stácyy skracáią. Gdy zszedszy z polá, y rysuiąc máppę w domu, tego polá ktore rozmierzáli; biorą ná kárćie ánguły ábo cyrklem, ábo igiełką mágnesem nátártą, nie ták doskonále, iákie były ná polu, ale mnieysze, ábo większe. Ze nie wspomnię, iáko z rożnych okázyy często inszą liczbę gradusow, składáiących ánguły, z karty ábo z pugilares wyrwą nie, tę, ktora była ná polu. Záczym znácznie liniie między stácyámi ábo
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 63
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
CH, zawierającą anguł DCH, w gradusów 20 danych: i postaw na niej cząstek 1310. wziętych cyrklem z skali, liczbę łokci drugiej ściany wiadomej. A gdy przez D i H, przeciągniesz linią DH; będziesz miał ścianę triangułu niewiadomą zrysowaną, która przeniesiona na skale, oznajmi jej łokcie 639. Nauka VI. Anguły triangułu znaleźć, miawszy wiadome ściany. PRzystaw kwadrans na rogu, abo na kamieniu Moskiewskim zrysowany, między ściany dane triangułu; Ten pokaże liczbę gradusów, każdego angułu. Jeżelibyś nie miał takiego kwadransa, ale tylko na karcie, abo na blasze; tedy zatoczysz lunety każdego angułu, miarą lunety którejkolwiek obranej, między porysowanymi
CH, záwieráiącą ánguł DCH, w gradusow 20 dánych: y postaw ná niey cząstek 1310. wźiętych cyrklem z skáli, liczbę łokći drugiey śćiány wiádomey. A gdy przez D y H, przećiągniesz liniią DH; będźiesz miał śćiánę tryángułu niewiádomą zrysowáną, ktora przeniesioná ná skále, oznáymi iey łokćie 639. NAVKA VI. Anguły tryángułu ználeść, miawszy wiádome śćiány. PRzystaw kwádráns ná rogu, ábo ná kámięniu Moskiewskim zrysowány, między śćiány dáne tryángułu; Ten pokaże liczbę gradusow, káżdego ángułu. Ieżelibyś nie miał tákiego kwádránsá, ále tylko ná kárćie, ábo ná blásze; tedy zátoczysz lunety káżdego ángułu, miárą lunety ktoreykolwiek obráney, między porysowánymi
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 66
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
będziesz do lunety obranej na kwadransie. Lunety minutowej zażywszy dla wyrachowania minut, krom gradusów, jeżeliby który anguł triangułu, miał minuty krom gradusów. PRZESTROGA. Dość dwóch angułów miarę wziąć z kwadransa; Gdyż dwa wiadome, wydadzą trzeci: summę ich wyjąwszy z półcyrkułu, to jest z gradusów 180. Nauka VII. Anguły dwa triangułu zewrzeć, i wyrachować, ze dwóch ścian wiadomych, i z Angułu danego. Niech będą wiadome dwie ściany: CD, 186 łokci; a CH, łokci 238. Figura poprzedzająca. w Nauce 104 Zab: 2. i w Suplemencie Zab. 7 Około Rozmierzania obwodu Figur płaskich.
Do tego, anguł
będżiesz do lunety obráney ná kwádránśie. Lunety minutowey záżywszy dla wyráchowánia minut, krom gradusow, ieżeliby ktory ánguł tryángułu, miał minuty krom gradusow. PRZESTROGA. Dość dwoch ángułow miárę wźiąć z kwádránsá; Gdyż dwá ẃiádome, wydádzą trzeći: summę ich wyiąẃszy z połcyrkułu, to iest z gradusoẃ 180. NAVKA VII. Anguły dwá tryángułu zewrzeć, y wyráchowáć, ze dwoch śćian wiádomych, y z Angułu danego. Niech będą wiádome dwie śćiány: CD, 186 łokći; á CH, łokći 238. Figurá poprzedzáiąca. w Náuce 104 Záb: 2. y w Supplemenćie Záb. 7 Około Rozmierzánia obwodu Figur płáskich.
Do tego, ánguł
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 66
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
pole zasyp gorczycznym ziarnem; które gdy przeniesiesz między trzy ściany kwadratu, i zawrzesz ich czwartą: a dwie ściany przyległe zmultyplikujesz wziąwszy ich miarę zskale; z której jest rysowana figura, znajdziesz pole figury bliskie prawdziwego. Nauka IX. Wielościennych Figur doskonałych plac znaleźć. WIelościenna figura Doskonała, która ma wszytkie ściany, i anguły równe, gdy się trafi do przemierzania, tak jej plac abo pole znajdziesz. Połowicę obwodu FGBC, danej figury, multyplikuj przez krzyżową TS, wyprowadzoną z centrum T figury, do jednej ściany CB; produkt będzie plac figury według Punktu 10. Własn: 153. Zabawy 6: Abowięc: połowicą CS, wiadomej ściany
pole zásyp gorczycznym źiárnem; ktore gdy przenieśiesz między trzy śćiany kwádratu, y zawrzesz ich czwartą: á dwie śćiány przyległe zmultyplikuiesz wźiąwszy ich miárę zskále; z ktorey iest rysowána figurá, znaydźiesz pole figury bliskie prawdźiwego. NAVKA IX. Wielośćiennych Figur doskonáłych plác ználeść. WIelośćienna figurá Doskonáła, ktora ma wszytkie śćiány, y ánguły rowne, gdy się tráfi do przemierzánia, ták iey plác ábo pole znaydźiesz. Połowicę obwodu FGBC, dáney figury, multyplikuy przez krzyzową TS, wyprowádzoną z centrum T figury, do iedney śćiány CB; produkt będżie plác figury według Punktu 10. Własn: 153. Zábáwy 6: Abowięc: połowicą CS, wiádomey śćiány
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 82
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
