Kwadracie DHBC, i postaw na Skali podziałów, abyś wiedżyał wiele ma części qC, jakieś brał na tq, to jest na bD. Gdyż ta liczba poda do wiadomości odległość MN wmiarach linii MZ, według Nauki 13. o fundamencie rozmierzania przez Instrumenta. Trianguły bowiem tqC, ZMN, są równokatne: (anguły q, i M, krzyżowe równe: t, i Z: N, i qCt, na przemiany według Wlasności 7, Zabawy 6 także równe:) zaczym i ściany ich przeciwne tq, i ZM; qC, i MN: są proporcjonalne: to jest jako tq, 5. do qC, 10.
Kwádraćie DHBC, y postaw ná Skáli podźiałow, ábyś wiedżiał wiele ma częśći qC, iákieś brał ná tq, to iest ná bD. Gdyż tá liczbá poda do wiádomosći odległość MN wmiárách linii MZ, według Náuki 13. o fundámenćie rozmierzánia przez Instrumentá. Tryánguły bowiem tqC, ZMN, są rownokatne: (ánguły q, y M, krzyżowe rowne: t, y Z: N, y qCt, ná przemiány według Wlasnosći 7, Zabáwy 6 tákże rowne:) záczym y śćiány ich przećiwne tq, y ZM; qC, y MN: są proporcyonálne: to iest iáko tq, 5. do qC, 10.
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 18
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
na wysokość V, i nanotuj d, liczbę podziałów na ścianie mc, węgielnicę płaskiej W. A ta liczba oznajmi w łokciach wysokość VL: której gdy przydasz LC, to jest wysokość instrumentu, będziesz miał przemierzoną całą wysokość VC. Ponieważ według Nauki 13. trianguły bmd, i MLV, są równokątne: (gdyż anguły m, i L, jako krzyżowe; a mbd, i LMV, jako spolne: a d, i V, jako trzecie, są równe.) Zaczym ściany przeciwne mają proporcjonalne. To jest: Jako bm, do md; w częściach Węgielnice W: Tak ML, do LV, w łokciach: i
ná wysokość V, y nánotuy d, liczbę podżiałow ná śćiánie mc, węgielnicę płáskiey W. A tá liczbá oznáymi w łokćiách wysokość VL: ktorey gdy przydasz LC, to iest wysokość instrumentu, będźiesz miał przemierzoną cáłą wysokość VC. Ponieważ według Náuki 13. tryánguły bmd, y MLV, są rownokątne: (gdyż ánguły m, y L, iáko krzyżowe; á mbd, y LMV, iáko spolne: á d, y V, iáko trzećie, są rowne.) Záczym śćiány przećiwne máią proporcyonálne. To iest: Iáko bm, do md; w częśćiách Węgielnice W: Ták ML, do LV, w łokćiách: y
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 37
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
skali HCEF. Takowa cząstka, zamyka w sobie cząsteczek 20, jakich jest w jednym łokciu 100. które 20 cząstek, czynią calów 4. i 8. od 10. Ponieważ: jako 100 do 20, tak 24 calów, do 4. i 8. od 10. DEMONSTRACJA. Triangułów CHL i CNV, anguły CHL, i CNV zrysowania są krzyżowe: Zaczym według Prawdy 12. Zabawy 1. na karcie 26. Geometry, są równe. Anguły HCL, i NCV spolne; przeto według Prawdy 8. na pomienionej karcie 26. także równe. Anguły na koniec CLH, i CUN z Własności 7. Zabawy 6.
skáli HCEF. Tákowa cząstká, zámyka w sobie cząsteczek 20, iákich iest w iednym łokćiu 100. ktore 20 cząstek, czynią calow 4. y 8. od 10. Ponieważ: iáko 100 do 20, ták 24 calow, do 4. y 8. od 10. DEMONSTRACYA. Tryángułow CHL y CNV, ánguły CHL, y CNV zrysowania są krzyżowe: Záczym według Prawdy 12. Zabawy 1. ná karćie 26. Geometry, są rowne. Anguły HCL, y NCV spolne; przeto według Prawdy 8. ná pomięnioney kárćie 26. tákże rowne. Anguły ná koniec CLH, y CVN z Własnośći 7. Zábawy 6.
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 55
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
. i 8. od 10. Ponieważ: jako 100 do 20, tak 24 calów, do 4. i 8. od 10. DEMONSTRACJA. Triangułów CHL i CNV, anguły CHL, i CNV zrysowania są krzyżowe: Zaczym według Prawdy 12. Zabawy 1. na karcie 26. Geometry, są równe. Anguły HCL, i NCV spolne; przeto według Prawdy 8. na pomienionej karcie 26. także równe. Anguły na koniec CLH, i CUN z Własności 7. Zabawy 6. równe. Trianguły tedy CHL, i CNV, z Własn: 99. Zab: 6. mają proporcjonalne ściany, zawierające równe anguły.
. y 8. od 10. Ponieważ: iáko 100 do 20, ták 24 calow, do 4. y 8. od 10. DEMONSTRACYA. Tryángułow CHL y CNV, ánguły CHL, y CNV zrysowania są krzyżowe: Záczym według Prawdy 12. Zabawy 1. ná karćie 26. Geometry, są rowne. Anguły HCL, y NCV spolne; przeto według Prawdy 8. ná pomięnioney kárćie 26. tákże rowne. Anguły ná koniec CLH, y CVN z Własnośći 7. Zábawy 6. rowne. Tryánguły tedy CHL, y CNV, z Własn: 99. Záb: 6. máią proporcyonálne śćiany, záwieráiące rowne ánguły.
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 55
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
i 8. od 10. DEMONSTRACJA. Triangułów CHL i CNV, anguły CHL, i CNV zrysowania są krzyżowe: Zaczym według Prawdy 12. Zabawy 1. na karcie 26. Geometry, są równe. Anguły HCL, i NCV spolne; przeto według Prawdy 8. na pomienionej karcie 26. także równe. Anguły na koniec CLH, i CUN z Własności 7. Zabawy 6. równe. Trianguły tedy CHL, i CNV, z Własn: 99. Zab: 6. mają proporcjonalne ściany, zawierające równe anguły. To jest, są ich ściany: Jako CH, do CN: tak HL do NV: i przemieniając proporcją
y 8. od 10. DEMONSTRACYA. Tryángułow CHL y CNV, ánguły CHL, y CNV zrysowania są krzyżowe: Záczym według Prawdy 12. Zabawy 1. ná karćie 26. Geometry, są rowne. Anguły HCL, y NCV spolne; przeto według Prawdy 8. ná pomięnioney kárćie 26. tákże rowne. Anguły ná koniec CLH, y CVN z Własnośći 7. Zábawy 6. rowne. Tryánguły tedy CHL, y CNV, z Własn: 99. Záb: 6. máią proporcyonálne śćiany, záwieráiące rowne ánguły. To iest, są ich śćiány: Iáko CH, do CN: ták HL do NV: y przemieniáiąc proporcyą
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 55
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
znaczniejsze błędy koniecznie mieć muszą, dla czternastu przyczyn, które tu jako godne uwagi, dla ich uchrony kładę. Przyczyna. Ze tak doskonale nie przemierzając Odległości między stacjami, jako mój[...] Geometra onej przyczyniają abo umniejszają znacznie. Stawiają instrumenta swoje, nie nad tymże właśnie punktem ziemi, gdzie znak upatrzony stał. Dla czego anguły na karcie być muszą nie równokątne angułom na ziemi, ani linie przyległe proporcjonalne. Nie uważają, żeby tak instrument, jako i znak wystawiony na drugiej stacyj, stały do perpendykułu. Przez czego ginie także równokątność angułów na karcie. Ustawiają instrumenta swoje wiednymże położeniu na wszytkich stacjach igiełką magnesem natartą, która różnie stawa; i
znacznieysze błędy koniecznie mieć muszą, dla czternastu przyczyn, ktore tu iáko godne vwagi, dla ich vchrony kłádę. Przyczyná. Ze ták doskonále nie przemierzáiąc Odległośći między stácyámi, iáko moy[...] Geometra oney przyczyniaią abo vmnieyszaią znacznie. Stáwiaią instrumentá swoie, nie nád tymże właśnie punktem źiemi, gdźie znák vpátrzony stał. Dla czego ánguły ná kárćie bydź muszą nie rownokątne ángułom ná źiemi, áni liniie przyległe proporcyonálne. Nie vważáią, żeby ták instrument, iáko y znák wystáwiony ná drugiey stácyi, stáły do perpendykułu. Przez czego ginie tákże rownokątność angułow ná karćie. Vstáwiáią instrumentá swoie wiednymże położęniu ná wszytkich stácyách igiełką mágnesem nátártą, ktora roźnie stawa; y
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 63
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
igiełka magnesem natarta, (jeżeli po 360 podziałów chodzi:) abo linia z Celami (jeżeli igiełka pilnuje linii południowej, a ona po 360 podziałach postępuje;) gdy nie przypadną na zupełny podział, ale na cząstkę jego jaką (trzecią, piątą dziesiątą, dwudziestą, trzydziestą, sześćdziesiątą etc:) tylko z domysłu anguły z znaczną omyłką wydzielają. Ze się prędko error wkrada w wypisaniu gradusów, którymi dukty między stacjami ustępują od południa, abo od pułnocy, na wschód abo na zachód, jeden za drugi pisząc. Ze wypisują liczbę miar (których zażywają na ziemi) nie łokciami, ale laskami abo sznurami. Naprzykład od tej,
igiełká mágnesem nátárta, (ieżeli po 360 podźiałow chodźi:) ábo liniia z Celámi (ieżeli igiełká pilnuie linii południowey, á ona po 360 podźiałách postępuie;) gdy nie przypádną ná zupełny podźiał, ále ná cząstkę iego iaką (trzećią, piątą dźieśiątą, dwudźiestą, trzydźiestą, sześćdźieśiątą etc:) tylko z domysłu ánguły z znáczną omyłką wydźieláią. Ze się prędko error wkrada w wypisániu gradusow, ktorymi dukty między stácyámi vstępuią od południa, abo od pułnocy, ná wschod ábo ná zachod, ieden za drugi pisząc. Ze wypisuią liczbę miar (ktorych záżywáią ná źiemi) nie łokćiámi, ále laskámi ábo sznurámi. Náprzykład od tey,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 63
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
stacyj skracają. Gdy zszedszy z pola, i rysując mapę w domu, tego pola które rozmierzali; biorą na karcie anguły abo cyrklem, abo igiełką magnesem natartą, nie tak doskonale, jakie były na polu, ale mniejsze, abo większe. Ze nie wspomnię, jako z różnych okazji często inszą liczbę gradusów, składających anguły, z karty abo z pugilares wyrwą nie, tę, która była na polu. Zaczym znacznie linie między stacjami abo ściskają, abo rozszerzają. Gdy skale wydzielają, abo wydzielonych używają, z których nie mogą brać wyraźnie zosobna każdej miary swojej: łokcia, laskiej, abo sznura: ale w kupie, za 10
stácyy skracáią. Gdy zszedszy z polá, y rysuiąc máppę w domu, tego polá ktore rozmierzáli; biorą ná kárćie ánguły ábo cyrklem, ábo igiełką mágnesem nátártą, nie ták doskonále, iákie były ná polu, ale mnieysze, ábo większe. Ze nie wspomnię, iáko z rożnych okázyy często inszą liczbę gradusow, składáiących ánguły, z karty ábo z pugilares wyrwą nie, tę, ktora była ná polu. Záczym znácznie liniie między stácyámi ábo śćiskáią, ábo rozszerzáią. Gdy skále wydźieláią, ábo wydźielonych vżywaią, z ktorych nie mogą brać wyraźnie zosobná káżdey miáry swoiey: łokćiá, laskiey, ábo sznurá: ále w kupie, zá 10
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 63
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
zabiegającą linii CH na H: stanie trianguł CDH, którego ściany niewiadome DH, i CH, opowie skala, gdy te linie na nią przeniesiesz. Nauka IV. Dwie ściany triangułu nie krzyżokątnego wystawić i opowiedzieć, z jednej ściany, i ze dwóch angułów wiadomych. NIech będzie dana ściana CD w łokci 100, i anguły dwa C, D, przyległe wiadomej ścianie: a trzeba postawić drugie dwie ściany CH, i HD, i miarę ich wyrachować. Zabawa VIII.
Objąwszy na skali 100 cząstek, postaw je na linii CD; i z punktów C, i D, zrysuj Lunety EF, GK, i na nich postawiwszy liczbę gradusów
zábiegáiącą linii CH ná H: stánie tryánguł CDH, ktorego śćiány niewiádome DH, y CH, opowie skálá, gdy te liniie ná nię przenieśiesz. NAVKA IV. Dwie śćiány tryángułu nie krzyżokątnego wystáwić y opowiedźieć, z iedney śćiány, y ze dwoch ángułow wiádomych. NIech będźie dána śćiáná CD w łokći 100, y ánguły dwá C, D, przyległe wiádomey śćiánie: á trzebá postáwić drugie dwie śćiány CH, y HD, y miárę ich wyráchowáć. Zábáwá VIII.
Obiąwszy ná skáli 100 cząstek, postaw ie ná linii CD; y z punktow C, y D, zrysuy Lunety EF, GK, y ná nich postáwiwszy liczbę gradusow
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 66
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
łokci; a CH, łokci 238. Figura poprzedzająca. w Nauce 104 Zab: 2. i w Suplemencie Zab. 7 Około Rozmierzania obwodu Figur płaskich.
Do tego, anguł C, między danymi ścianami CD, CH, gradusów 36. Według Nauki 5. tej Zabawy, zrysuj ścianę niewiadomą DH; staną dwa anguły szukane H, i D. Których miarę uwiadomi Nauka 6; Angułu H, gradusów 52, minut 30, Angułu D, gradusów 91. minut 30. Nauka VIII. Anguł trzeci Triangułu wynaleźć, ze dwóch angułów wiadomych. Dwóch Angułów danych, liczbę złożoną w kupę, wyciągnij z liczby gradusów 180. Ostatek,
łokći; á CH, łokći 238. Figurá poprzedzáiąca. w Náuce 104 Záb: 2. y w Supplemenćie Záb. 7 Około Rozmierzánia obwodu Figur płáskich.
Do tego, ánguł C, między dánymi śćiánámi CD, CH, gradusow 36. Według Nauki 5. tey Zábáwy, zrysuy śćiánę niewiádomą DH; stáną dwá ánguły szukáne H, y D. Ktorych miárę vwiádomi Nauká 6; Angułu H, gradusow 52, minut 30, Angułu D, gradusow 91. minut 30. NAVKA VIII. Anguł trzeći Tryángułu wynáleść, ze dwoch ángułow wiádomych. DWoch Angułow dánych, liczbę złożoną w kupę, wyćiągniy z liczby gradusow 180. Ostátek,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 97
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
