na polski język przełożona/ i do druku podana. Doktorom, Cyrulikom, Aptekarzom, i wszytkim zgoła ludziom tak zdrowym aby nie chorowali, jako i chorym, aby do zdrowia przyść mogli, dziwnie potrzebna. Przydane i Sposoby pomiarkawania Zdrowia/ i Apteka/ lubo nauka rozeznania cnoty/ różnych ziół i materyj/ które w Aptekach przedają. I Species simplices zowią. W KRAKOWIE,W Drukarni Waleriana Piątkowskiego/Roku Pańskiego/ 1640. Na zacny i Starożytnej Familii Klejnot Ich Mościów PP. ZEBRZYDOWSKICH
MOrze trozębem Eolus porusza: Tenże trozębem pieniste wyszusza Syrty. Dotych czas z trozębem malują/ Wieszczkowie Boga Neptuna/ bo czują Ze sobie berło takowe
ná polski ięzyk przełożona/ y do druku podána. Doktorom, Cyrulikom, Aptekárzom, y wszytkim zgołá ludźiom ták zdrowym áby nie chorowáli, iáko y chorym, áby do zdrowia przyść mogli, dźiwnie potrzebna. Przydáne y Sposoby pomiárkawánia Zdrowia/ y Apteká/ lubo náuká rozeznánia cnoty/ rożnych źioł y máteryi/ ktore w Aptekách przedáią. Y Species simplices zowią. W KRAKOWIE,W Drukárni Wáleryaná Piątkowskiego/Roku Pańskiego/ 1640. Ná zacny y Stárożytney Fámiliey Kleynot Ich Mośćiow PP. ZEBRZYDOWSKICH
MOrze trozębem AEolus porusza: Tenże trozębem pieniste wyszusza Syrty. Dotych cżas z trozębem máluią/ Wiescżkowie Bogá Neptuná/ bo cżuią Ze sobie berło tákowe
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona:
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
na pół dziesiętej piędzi, który taksowano stotysięcy funtów Złota, jako świadczy Itinerarium Germaniae, Galliae, Angliaei Italiae, Roku 1585 Soliman Cesarz Turecki, Filipowi Królowi Hiszpańskiemu przy Liście swo im prżysłał oprócz Lwów na złotych Łańcuchach, dwanaście roguw Jednorożcowych, na szesnaście dłoni wysokich. Teste Kwiatkiewicz. Wiele jest po innych Pańskich Skarbach i Aptekach tych rogów Jednorożcoswych, z których oczywista zdaje się wynikać prawda o Jednorożcach, że są na Świecie, ale ich bardzo mało, i odległych, bo w Indyjskich, i Etiopskich Krajach. Trudno zaś asssrere, że Uniwersalnym wytopione Potopem, boby to było Divinae Providentiae dietrahere, która nihil eorum odit quae fecit; najmniejszy
na puł dziesiętey piędzi, ktory taxowano stotysięcy funtow Złota, iako swiadczy Itinerarium Germaniae, Galliae, Angliaei Italiae, Roku 1585 Soliman Cesarz Turecki, Filippowi Krolowi Hiszpańskiemu prży Liście swo im prżysłał oprocz Lwow na złotych Łańcuchach, dwanaście roguw Iednorożcowych, na szesnaście dłoni wysokich. Teste Kwiatkiewicz. Wiele iest po innych Pańskich Skarbach y Aptekách tych rogow Iednorożcoswych, z ktorych oczywista zdaie się wynikać prawda o Iednorożcach, że są na Swiecie, ale ich bardzo mało, y odległych, bo w Indyiskich, y Etyopskich Kraiach. Trudno zaś asssrere, że Uniwersalnym wytopione Potopem, boby to było Divinae Providentiae dietrahere, ktora nihil eorum odit quae fecit; naymnieyszy
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 128
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
jak woda zebrała z jeziora owego Gvajnajo w rżekę Hajbońską, a z tej w morze wyniesła się. Franciscus Lopes, i Jonstonus.
MONOCEROS, alias jednorożec Ryba, jeden róg w czole nosząca, jako świadczy Vincentius, Albertus Magnus. Tej to ryby sensu multorum Róg jest po skarbcach Królów, Książąt, w Bibliotekach, Aptekach, który udają za róg Jednorożca zwierzęcia ziemskiego, cale nie znajdującego się in rerum natura, jakom na początku Księgi wyprobował.
OSTREE Ostrygi w Indyjskim morzu, tak wielkie, że jednej samo mięso waży fontów 25, jako świadczy Antonius Pigafetta. Płci nie mają żadnej, nec Maris, nec Faeminae, si credibile.
iak woda zebrała z ieziora owego Gvaynaio w rżekę Haybońską, á z tey w morze wyniesła się. Franciscus Lopes, y Ionstonus.
MONOCEROS, alias iednorożec Ryba, ieden rog w czole nosząca, iako świadczy Vincentius, Albertus Magnus. Tey to ryby sensu multorum Rog iest po skarbcach Krolow, Xiążąt, w Bibliotekach, Aptekach, ktory udaią za rog Iednorożca zwierzęcia ziemskiego, cale nie znayduiącego się in rerum natura, iakom na początku Księgi wyprobował.
OSTREAE Ostrygi w Indyiskim morzu, tak wielkie, że iedney samo mięso waży fontow 25, iako świadczy Antonius Pigafetta. Płci nie maią żadney, nec Maris, nec Faeminae, si credibile.
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 629
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
nie widział kwitnącego: nigdy się nie starzeje. Doświadczono, że i cały rok z węglów tego drzewa ogień w popiele się konserwować może. Miasto liścia na drzewie tym są jak na cierniu kolce. Co rok nowe rodzi jagody, a stare jeden i drugi rok przyścigają. Z jagód nie tylko kadzenie, ale też w Aptekach różne robią O Drzewach i Drzewkach Historia naturalna.
to olejki, to spiritus, to Balsam jałowcowy. Komparują głuwni Medycy z cedrowym drzewem, inni z Gwajakiem, albo świętym drzewem, z sassafrasem Indyjskim Okcydentalnym. Jeden jest jałowiec formalne drzewo, drugi drzewko tylko, alias krzew. Jest drzewo ciepłe, suche, pachnące,
nie widział kwitnącego: nigdy się nie starzeie. Doswiadczono, że y cały rok z węglow tego drzewa ogień w popiele się konserwować może. Miasto liścia na drzewie tym są iak na cierniu kolce. Co rok nowe rodzi iagody, á stare ieden y drugi rok przyścigaią. Z iagod nie tylko kadzenie, ale też w Aptekach rożne robią O Drzewach y Drzewkach Historya naturalna.
to oleyki, to spiritus, to Balsam iałowcowy. Komparuią głuwni Medycy z cedrowym drzewem, inni z Gwaiakiem, albo swiętym drzewem, z sassafrasem Indyiskim Okcydentalnym. Ieden iest iałowiec formalne drzewo, drugi drzewko tylko, alias krzew. Iest drzewo ciepłe, suche, pachnące,
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 327
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
pień zabiwszy, tak ażby drzeń sam był rozkłuty. Pierius.
MYRHA to jest Myrrowe drzewko pachnące, w Arabii bywa, wysokie na łokci pięć. Odziomek drzewa tego jest bardzo twardy, kręty. Liście jak na oliwnym drzewie, tylko że ostre, i kędzierzawsze. Płynie z niego olejek dobrowolnie, Stacte nazwany w Aptekach, wielkich cnot i mocy. Inna jest Myrrha Troglodytica, inna Sembracea według Pliniusza. Zaczasów dawnych, bardzo były gustowne, i kosztowne wina myrrą dla odoru zaprawne, mówi Pliniusz i zwały się Myrrhinum vinum. Były też in usu i w szacunku wielkim myrrowe kubki z krajów Orientalnych wychodzące: alias z soku w ziemi
pień zabiwszy, tak ażby drzeń sam był rozkłuty. Pierius.
MYRHA to iest Myrrowe drzewko pachnące, w Arabii bywa, wysokie na łokci pięć. Odziomek drzewa tego iest bardzo twardy, kręty. Liście iak na oliwnym drzewie, tylko że ostre, y kędzierzawsze. Płynie z niego oleiek dobrowolnie, Stacte nazwany w Aptekach, wielkich cnot y mocy. Inna iest Myrrha Troglodytica, inna Sembracea według Pliniusza. Zaczasow dawnych, bardzo były gustowne, y kosztowne wina myrrą dla odoru zaprawne, mowi Pliniusz y zwały się Myrrhinum vinum. Były też in usu y w szacunku wielkim myrrowe kubki z kraiow Orientalnych wychodzące: alias z soku w ziemi
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 330
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
, zażyć. I słodkie jabłka nie bardzo szkodzą pod miarą jedzone, miętki jednak żołądek laksują. Kwaśne jabłka są okazją flegmy, febry, a to dla surowej wilgoci. Żeby jabłoń rodziła ołowianą ją ścisni obręczą na dwa albo trzy cale szeroką, koło pnia samego na trzy ćwierci od ziemi. Są też jabłka miłości w aptekach, albo złote. Jest to owoc na zielu na kształt melonów, ale te wilgoć rodzą w pożywających mówi Sereniusz w swoim zielniku. Cudne raritates i erudycje o jabłkach opisałem w części 1. nowych Aten, tam wolno czytać. O Ekonomice, mianowicie o Drzewach.
Tu jeszcze przy daję o pomagranatach, alias o
, zażyć. I słodkie iabłka nie bardzo szkodzą pod miarą iedzone, miętki iednak żołądek laxuią. Kwaśne iabłka są okazyą flegmy, febry, á to dla surowey wilgoci. Zeby iabłoń rodziła ołowianą ią scisni obręczą na dwa albo trzy cale szeroką, koło pnia samego na trzy cwierci od ziemi. Są też iabłka miłości w áptekach, albo złote. Iest to owoc na zielu ná kształt melonow, ale te wilgoć rodzą w pożywaiących mowi Sereniusz w swoim zielniku. Cudne raritates y erudycye o iabłkach opisałem w części 1. nowych Aten, tam wolno czytać. O Ekonomice, mianowicie o Drzewach.
Tu ieszcze przy daię o pomagranatach, alias o
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 382
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
, zrazu zielonym, potym czarnym. Rośnie krzesłowato, chropowato, koląco. Jeśli samca nie masz blisko, samica nie rodzi. Z ziarnek mnoży się, albo z gałązki z korzeniem wyrwanej, nie głęboko sadząc w ziemię, ani odeptując. Wtedy owoc zbierać, gdy po rumianości czarnieje. Zda się na wiele rzeczy w Aptekach, jakoto: na kaszel, ból głowy z zimna, na truciznę,kamień, powietrze etc. Drzewo same jest woniejące, z którego rożen zrobiwszy, pieczystemu przydaje smaku. Robią z niego kubki, łyżki przeciw truciznie, a owoc zdaje się do kadzenia. W ogrodach Włoskich przy szerokich ulicach może być sadzony,
, zrazu zielonym, potym czarnym. Rosnie krzesłowato, chropowato, koląco. Iezli samca nie masz blisko, samica nie rodzi. Z ziarnek mnoży się, albo z gałąski z korzeniem wyrwaney, nie głęboko sadząc w ziemię, ani odeptuiąc. Wtedy owoc zbierać, gdy po rumianosci czarnieie. Zda się na wiele rzeczy w Aptekach, iakoto: na kaszel, bol głowy z zimna, na truciznę,kamień, powietrze etc. Drzewo same iest wonieiące, z ktorego rożen zrobiwszy, pieczystemu przydaie smaku. Robią z niego kubki, łyszki przeciw truciznie, á owoc zdaie się do kadzenia. W ogrodach Włoskich przy szerokich ulicach może bydź sadzony,
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 393
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
skaszą, albo z serem świżym, albo z ogórka ptaszego (który psim zowią) nasieniem, zdychają. Item weź mąki owsianej garsc dobrą, arszenniku żółtego, przydaj sadła wieprzowego, miodu trochę przaśnego zmieszaj, porób gałki; nastaw, jeno mysz skosztuje (byle nie piła) zdechnie. Toż sprawuje wronie oko w Aptekach przedawane z kaszą warzone nastawione, co i szczury morzy. Item pokrajawszy cebulę drobno moczyć ją w wodzie, i tą wodą pokropić zasieki w szpichlerzu, albo w stodole, nim tam zboże będzie. Item fus oliwny, ołejowy w misie nastawiony zabija je. Item na beczce głębokiej, zrób z papieru denko jak na dzbanie
zkasżą, albo z serem swiżym, albo z ogorka ptaszego (ktory psim zowią) nasieniem, zdychaią. Item weź mąki owsianey garsc dobrą, arszenniku żołtego, przyday sadła wieprzowego, miodu trochę przaśnego zmieszay, porob gałki; nastaw, ieno mysz skosztuie (byle nie piła) zdechnie. Toż sprawuie wronie oko w Aptekach przedawane z kaszą warzone nastawione, co y szczury morzy. Item pokraiawszy cebulę drobno moczyć ią w wodzie, y tą wodą pokropić zasieki w szpichlerzu, albo w stodole, nim tam zboże będzie. Item fus oliwny, ołeiowy w misie nastawiony zabiia ie. Item na beczce głębokiey, zrob z papieru denko iak na dzbanie
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 409
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
mieszając, tak mocz wymoknie. Potym wbij same białki, zmieszaj, pisz, O Sekretach różnych Jakim sposobem jaja kurze skakać będą po stole, lub kurczęta?
Będą wyrabiać salty na stole, lub na pułmisku, jeźli miętko gotując trochę białka z jaja wypuścisz przebiwszy go, i w gorące wpuścisz żywego srebra, metkuriuszem w Aptekach zwanego, i zaszpuntujesz ową dziurkę chlebem białym lub ciastem. Toż możesz uczynić z kurczętami w srodek ich w piórku, lub w rurce letkiej srebra żywego włożywszy, zaraz, gdy gorące stawiasz na stole. Aby się mięso ugotować niemogło
Gdy mięso w garku przystawisz do ognia, wrzuć w nie znaczną sztukę ołowiu ;
mieszaiąc, tak mocz wymoknie. Potym wbiy same białki, zmieszay, pisz, O Sekretach rożnych Iakim sposobem iaia kurze skakać będą po stole, lub kurczęta?
Będą wyrabiać salty na stole, lub na pułmisku, ieźli miętko gotuiąc troche białka z iaia wypuscisz przebiwszy go, y w gorące wpuscisz żywego srebra, metkuryuszem w Aptekach zwanego, y zaszpuntuiesz ową dziurkę chlebem białym lub ciastem. Toż możesz uczynić z kurcżętami w srodek ich w piorku, lub w rurce letkiey srebra żywego włożywszy, záraz, gdy gorące stawiasz na stole. Aby się mięso ugotować niemogło
Gdy mięso w garku przystawisz do ognia, wrzuć w nie znaczną sztukę ołowiu ;
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 523
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
miodu: ale jeśli możesz dostać nasienia ogórkowego/ baniowego/ i melonowego/ choć też jednego rodzaju z tych trzech/ przetłukszy trochę wrzucisz w polewkę i uwarzysz: a gdy wywrę/ trzecią część onej polewki przecedzisz pięknie/ i przydasz masła samego/ i żółtków dwa: a będzieszli miał też kasyą która bywa dla klister w Aptekach/ przyłóż ze dwa łoty/ i będziesz miał klisterę. Ado też miasto polewki narwi sobie ślazu i małego i wielkiego/ do tego rumienku/ szczawiu/ podróżniku/ liścia fiołkowego: i to uwarzywszy w wodzie przecedzić/ i przydać masła i żółtków/ i będzie klistera. A gdzieby też kto nie miał się woli
miodu: ále iesli możesz dostać naśienia ogórkowego/ baniowego/ y melonowego/ choć też iednego rodzáiu z tych trzech/ przetłukszy trochę wrzućisz w polewkę y vwárzysz: á gdy wywrę/ trzećią cżęść oney polewki przecedzisz pięknie/ y przydasz másłá samego/ y żołtkow dwá: á będźieszli miał też kásyą ktora bywa dla klister w Aptekách/ przyłoż ze dwá łoty/ y będźiesz miał klisterę. Ado też miásto polewki nárwi sobie ślazu y máłego y wielkiego/ do tego rumienku/ szcżawiu/ podrożniku/ liśćia fiiołkowego: y to vwárzywszy w wodźie przecedźić/ y przydać másłá y żołtkow/ y będzie klisterá. A gdźieby też kto nie miał się woli
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 155.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
