i Profesojom służące:
Ze każda Scjencja, Kunszt, Profesja, mają swoje własne Terminy, trzeba ich meć notitiam et usum, przez co pokażesz, żeś zróżnego pieca zażywał Chleba: a naprzód o Architektońskich. NOMENCLATOR ArchitektONICUS
albo EKsPLIKACJA et usus Terminów, Atchitekturze CIVILIS nazwanej służących
Słupy, Kolumny, zowią się u Architektów Columna, Stylus, Piła: po Włosku Pilastro.
Belkowanie, Ksems. zowie się Traheatio, po Włosku Piedeflelio. Ornamento.
Podsłupie. albo pedestał, zowie się Styłabata, po Włosku Piedestelio.
Kapitel u Kolumny, po Polsku Głównica, po Łacinie, i Włosku Kapitellum.
Głównia słupa, albo Kolumny, zowie się
y Profesoyom służące:
Ze każda Scyencya, Kunszt, Profesya, maią swoie własne Terminy, trzeba ich meć notitiam et usum, przez co pokażesz, żeś zrożnego pieca zażywał Chleba: á naprzod o Architektońskich. NOMENCLATOR ARCHITECTONICUS
albo EXPLIKACYA et usus Terminow, Atchitekturze CIVILIS nazwaney służących
Słupy, Kolumny, zowią się u Architektow Columna, Stylus, Piła: po Włosku Pilastro.
Belkowanie, Xems. zowie się Traheatio, po Włosku Piedeflelio. Ornamento.
Podsłupie. albo pedestał, zowie się Styłabata, po Włosku Piedestelio.
Kapitel u Kolumny, po Polsku Głownica, po Łacinie, y Włosku Capitellum.
Głownia słupa, albo Kolumny, zowie się
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 77
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
vestigia zlustrujemy. Jak ją znacznie Nemroda podwyższyła przed się wzięta Vanae gloriae et ostentationis ochota, a BÓG pomieszał języki, siedmdziesiąt i dwa ich in punkto kreowawszy, Wieżę tę z tąd nazwano Babel. ideft confusionem, abo pomieszaniem. Murowano ją według jednych lat 22. a według Cedrena lat 43. wysokość jej in mente Architektów miała być Niebotyczna, jako się sami klarygują: Cuius culmen pertingat ad Caelum. Iosephus zaś Autor świadczy, iż Nemród chlubił się że tak wysoką miał wystawić Wieżę żeby wody Potopu, które 15. łokci nad najwyższe wylały się były góry, jej nie zrównały, jeżeliby nowy Potop miał być kiedy na świecie. Podobno
vestigia zlustruiemy. Iak ią znacznie Nemroda podwyższyła przed sie wźięta Vanae gloriae et ostentationis ochota, a BOG pomieszał ięzyki, śiedmdziesiąt y dwa ich in puncto kreowawszy, Wieżę tę z tąd nazwano Babel. ideft confusionem, abo pomieszaniem. Murowano ią według iednych lat 22. a według Cedrena lat 43. wysokość iey in mente Architektow miała bydź Niebotyczna, iako się sami klaryguią: Cuius culmen pertingat ad Caelum. Iosephus zaś Autor świadczy, iż Nemrod chlubił się że tak wysoką miał wystawić Wieżę żeby wody Potopu, ktore 15. łokci nad naywyższe wylały sié były gory, iey nie zrownały, ieżeliby nowy Potop miał bydź kiedy na świecie. Podobno
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 112
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
w Księstwie Hetruryj, lub Florencyj obserwowany, nie nakształt o ARCHITEKRURZE
ale na moc formujący Kolumny, imituje ten Modelusz Osoby grube, silne proste, chłopów prosty strój noszących, z tej racyj się Rusticanus Ordo.
Piąty Modelusz w stawianiu Kolumn observatur ORDO ROMANUS, albo Compositus, to jest z pierwszych czterech Modeluszów od Rzymskich Architektów złożony, vitia et defectus z kolumnacyj odrzucających, a perfekcje notujących, a najwięcej z Jonickiej, i Koryntckiej Form, do swojej kompozycyj zażywających, osobliwie około Kapitelów.
Szósty tandem Ordo, sine Ordine, EXIEX u Gotów dawnych urodzony, z błędów i wicjów przeszłych wyliczonych Modeluszów skomponowany; który w Kolumnach zażywa wielo węgielnych sękowatych
w Xięstwie Hetruryi, lub Florencyi obserwowany, nie nakształt o ARCHITEKRURZE
ale na moc formuiący Kolumny, imituie ten Modelusz Osoby grube, silne proste, chłopow prosty stroy noszących, z tey racyi się Rusticanus Ordo.
Piąty Modelusz w stawianiu Kolumn observatur ORDO ROMANUS, albo Compositus, to iest z pierwszych czterech Modeluszow od Rzymskich Architektow złożony, vitia et defectus z kolumnacyi odrzucaiących, a perfekcye notuiących, a naywięcey z Ionickiey, y Koryntckiey Form, do swoiey kompozyćyi zażywaiących, osobliwie około Kapitelow.
Szosty tandem Ordo, sine Ordine, EXIEX u Gothow dawnych urodzony, z błędow y wicyow przeszłych wyliczonych Modeluszow skomponowany; ktory w Kolumnach zażywa wielo węgielnych sękowatych
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 230
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
pięć szerokości całego Kościoła, te znowu szerokość rozdzielić na dziesięć części, z których części dziefiąciu Obróć trzy partes na szerokość, na Kaplice pobocznią, a 7, części środkowej Kościoła szerokości powinny tribui. Jeżeli ma być Doryci Ordynis Strukturą erygowana Boska Świątnica, Długości połowę ma pójść na szerokość Operis i ta jest najczęstsza in usu Architektów komensuracja.
W DRZEWIANYCH zaś STRUKTURACH KOŚCIOŁÓW, jakie albo Fortuny i ochoty defectus, albo kamiennego Materiału niedostatek eryguje, ARCHITEKTURA doskonała zawsze jak najwięcej zażywa węgłów, ściany krótkie radzi dawać, gdyż długie często się przekantowawszy na którą stronę, minantur ruinam. Najdoświadczeńsza Świątnic drzewianych forma Krzyżowa z Kaplicami pobocznemi, koło niej dla mocy erygowanemi
pięć szerokości całego Kościoła, te znowu szerokość rozdzielić na dziesięć częsci, z ktorych części dziefiąciu obroć trzy partes na szerokość, na Kaplice pobocznią, a 7, części środkowey Kościoła szerokości powinny tribui. Ieżeli ma bydź Dorici Ordinis Strukturą erygowana Boska Swiątnicá, Długości połowę ma poiść na szerokość Operis y ta iest nayczęstsza in usu Architektow kommensuracya.
W DRZEWIANYCH záś STRUKTURACH KOSCIOŁOW, iakie albo Fortuny y ochoty defectus, albo kamiennego Materyału niedostatek eryguie, ARCHITEKTURA doskonała zawsze iak naywięcey zażywa węgłow, ściany krotkie radzi dawać, gdyż długie często się przekantowawszy na ktorą stronę, minantur ruinam. Naydoświadczeńsza Swiątnic drzewianych forma Krzyżowa z Kaplicami pobocznemi, koło niey dla mocy erygowanemi
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 231
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, w bogatym pokazała grobie. Wysokość struktury była na łokci 25, opasany Kolumnami 26, w całej cyrkumferencyj obejmował stop 400 a według Kirchera 411. Na wierzchołku Grobu był woż poczworny, niby na cztery części świata iść mającego żalu Hieroglifik. Na ostatek żeby jeszcze splendidius śmiertelne zwłoki odpoczywały, ich część wypiła w trunku. Architektów te Dzieło czterech miało: od Wschodu Scopas, od pułnocy Briaks, od Południa Timoteusz, od Zachodu Leocares, doglądali Fabryki. Skończywszy te Dzieło Artemisia, życie zakończyła swoje. À tak Mausolaei Dives Fortuna sepulchri,
Mortis ab extrema conditione vacat. Martialis.
Są rudera tego Grobu jeszcze pod Miastem Halicarnaso zwanym funditus zrujnowanym.
, w bogatym pokazała grobie. Wysokość struktury była na łokci 25, opasany Kolumnami 26, w całey circumferencyi obeymował stop 400 a według Kirchera 411. Na wierzchołku Grobu był woż poczworny, niby na cztery części swiata iść maiącego żalu Hieroglifik. Na ostatek żeby ieszcze splendidius śmiertelne zwłoki odpoczywały, ich część wypiła w trunku. Architektow te Dzieło czterech miało: od Wschodu Scopas, od pułnocy Briax, od Południa Timoteusz, od Zachodu Leocares, doglądali Fabryki. Skończywszy te Dzieło Artemisia, życie zakończyła swoie. À tak Mausolaei Dives Fortuna sepulchri,
Mortis ab extrema conditione vacat. Martialis.
Są rudera tego Grobu ieszcze pod Miastem Halicarnaso zwanym funditus zruynowanym.
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 666
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
osobliwa. Gdy Franciszek Francuski, i Hentyk Angielski Królowie, na granicy Morynów mieli swoje colloqujum, Król Francuski wspaniałemi popisował się namiotami, Angielski zaś ruchomym Pałacem wiele Pokojów, przednim malowaniem, i złotem adornowanych, reprezentującym szczycił się, który pro libitu w momencie złożony, i rozebrany mógł być, tak wszystkie części jego od Architektów, ślusarzów pięknie akomodowane były, jako świadczy Jowiusz Historyk.
Jeszcze większe Miraculum naturae et artis wynalazły ingenia septemtrionalnych Nacyj, kiedy z lodu jak z marmuru Pałace wystawiają in Ianuario, łupając bryłami lody, obrabiają pod linią hyblują, fornerują, po tym jak z kamienia murują, wodą polewając na ciężkim mrozie, a tak lody
osobliwa. Gdy Franciszek Francuzki, y Hentyk Angielski Krolowie, na granicy Morynow mieli swoie colloquium, Krol Francuzki wspaniałemi popisował się namiotami, Angielski zas ruchomym Pałacem wiele Pokoiow, przednim malowaniem, y złotem adornowanych, reprezentuiącym szczycił się, ktory pro libitu w momencie złożony, y rozebrany mogł bydź, tak wszystkie części iego od Architektow, ślusarzow pięknie akkommodowane były, iako świadczy Iowiusz Historyk.
Ieszcze większe Miraculum naturae et artis wynalazły ingenia septemtrionalnych Nacyi, kiedy z lodu iak z marmuru Pałace wystawiaią in Ianuario, łupaiąc bryłami lody, obrabiaią pod linią hybluią, forneruią, po tym iak z kamienia muruią, wodą polewáiąc na cięszkim mrozie, a tak lody
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 675
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
jedno Sybarys Miasto 300 tysięcy wyprowadziło zbrojnego mocnego Ludu na Krotoniatów. Całe teraz Włochy, ledwie tyle mają ludu, co sam Rzym miał za Augusta Cesarza. Sabellicus Autor Miast 434, i siedm milionów ludzi Włoskiemu przypisuje Krajowi. Tu to gniazdo Oratorum Świeckich i Duchownych, Muzyków, Śpiewaków, Komediantów, Skulptorów, Kamieniarzów, Architektów, Malarzów: tu bywała Auri Sacra fames, chwały, i zemsty chciwością nie utemperowana. Geografowie sacrosanctè przestrzegają Peregrynantów, aby w Włoszech trzech rzeczy nie profanowali: Honorem, Foeminam, Aurum; za to troje, milion nieszczęść walących się unikając.
W LATIUM, albo w Kampanii Rzymskiej Części pierwszej Włoch to do wiadomości occurrit
iedno Sybaris Miasto 300 tysięcy wyprowadziło zbroynego mocnego Ludu ná Krotoniatow. Całe teraz Włochy, ledwie tyle maią ludu, co sám Rzym miał zá Augusta Cesarza. Sabellicus Autor Miast 434, y siedm millionow ludzi Włoskiemu przypisuie Kraiowi. Tu to gniazdo Oratorum Swieckich y Duchownych, Muzykow, Spiewakow, Komediantow, Skulptorow, Kamieniarzow, Architektow, Malarzow: tu bywáła Auri Sacra fames, chwały, y zemsty chciwością nie utemperowana. Geografowie sacrosanctè przestrzegaią Peregrynantow, aby w Włoszech trzech rzeczy nie profanowali: Honorem, Foeminam, Aurum; za to troie, million nieszczęść walących się unikaiąc.
W LATIUM, álbo w Kampanii Rzymskiey Części pierwszey Włoch to do wiadomości occurrit
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 201
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Polskiego, wtedy panujących, Jędrzeja Gębickiego Biskupa Łuckiego Konsektatora Kościoła Anno 1640. Imiona kilku Sufraganów obecnych: Sranisława Koniecpolskiego Hetmana W. K, Mikołaja Książęcia Czartoryiskiego, Anny Chodkiewiczowy Wojewodziny Wileńskiej Hetmanowy W. W.Ks.L. etc. Imiona Prałatów, Kanoników, Dworzan, Parafianów, Radzców, Mieszczan Ołyckich, Kościelnych Architektów etc, Wszytkie te Osoby, de nomine et cognomine na karteluszu opisane, Pieczęć przyłożona potwierdziła Roku 1640 28 Julii. Druga gałka także miedziana osadzona pod Krzyżem na kopule Kościoła tegoż trochę raniej, tojest 15. Julii na sam Fest Divisionis Apostolorum tegoż roku, także zawierała imiona wzwyż namienione, a przytym i
Polskiego, wtedy panuiących, Iędrzeia Gębickiego Biskupa Łuckiego Konsektatora Kościoła Anno 1640. Imiona kilku Suffraganow obecnych: Sranisława Koniecpolskiego Hetmana W. K, Mikołaia Xiążęcia Czartoryiskiego, Anny Chodkiewiczowy Woiewodziny Wileńskiey Hetmanowy W. W.X.L. etc. Imiona Prałatow, Kanonikow, Dworzan, Parafianow, Radzcow, Mieszczan Ołyckich, Kościelnych Architektow etc, Wszytkie te Osoby, de nomine et cognomine na karteluszu opisane, Pieczęć przyłożona potwierdziła Roku 1640 28 Iulii. Druga gałka także miedziana osadzoná pod Krzyżem na kopule Kościoła tegoż trochę raniey, toiest 15. Iulii na sam Fest Divisionis Apostolorum tegoż roku, także zawierała imiona wzwyż namienione, a przytym y
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 246
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Mojżesz, ale BÓG zasiadał na gorze Horeb, gdzie mu wystawił obraz tej Arki Pańskiej. I Salomonowi gdy Bóg wlał mądrość, ta lubo się raz wydala, przy rozsądzeniu niewiast certujących o dzicie, także w dyskursach z Sabą Królową Austru, jednak tej mądrości najpodziwniejszy pokazał dokument, dziwną strukturą wysławując Kościół Jerozolimski „ A Witruwiusz Architektów Książę że lubo Poganin” niewiedział komu, jako Autorowi nauki Architektonicznej dziękować, rozumiał iż całą tę umiejętność powinien Rodzicom swoim; prze to w Rzymie zostawiwszy nieśmiertelną pamięć swojej nauki, w tyle wspaniałych strukturach, Ródziom swoim jako Bogom wysławił ołtarz, na pokazanie wdzięczności, że go w młodości, do Geometryj aplikowali, z
Moyżesz, ále BOG zásiádał ná gorze Horeb, gdzie mu wystáwił obraz tey Arki Páńskiey. Y Salomonowi gdy Bog wláł mądrość, tá lubo się ráz wydála, przy rozsądzeniu niewiast certuiących o dzicie, tákze w dyskursach z Sábą Krolową Austru, iednak tey mądrości naypodziwnieyszy pokázał dokument, dziwną strukturą wysławuiąc Kościoł Jerozolimski „ A Witruwiusz Architektow Xiąże że lubo Pogánin” niewiedział komu, iáko Autorowi nauki Architektoniczney dziękować, rozumiał iż cáłą tę umiejętność powinien Rodzicom swoim; prze to w Rzymie zostawiwszy nieśmiertelną pámięć swoiey nauki, w tyle wspaniáłych strukturach, Rodziom swoim iáko Bogom wysłáwił ołtarz, ná pokazánie wdzięczności, że go w młodości, do Geometryi applikowáli, z
Skrót tekstu: ŻdżanElem
Strona: 2
Tytuł:
Elementa architektury domowej
Autor:
Kajetan Żdżanski
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
Słusznie tedy osobna Architectura Ciuilis ma być jako każdego Narodu, tak i Polskiej. Bo kto chce po cudzoziemsku mięszkać, trzeba żyć po cudzoziemsku. Aże trudno zycie odmienić, które już dawny zwyczaj z twierdził. Toć domy mięszkanie do niego stosować potrzeba. Przemowa.
Coja czynię w tym krótkim piśmie i z umiejętnych Architektów zebrane a do nieba i zwyczaju Polskiego stosowane i łacne barzo Reguły Budownictwa krótko podawam. A zaż i tem samym przychęcę Ich Mościów Panów Polaków ad Architecturam, i do częstego a dobrego budowania. A zaczynając ten Budowniczy dyskurs, w przód mówić trzeba. De situ, to jest, o miejscu i położeniu sposobnym Budynków
Słusznie tedy osobna Architectura Ciuilis ma być iáko káżdego Narodu, ták y Polskiey. Bo kto chce po cudzoziemsku mięszkáć, trzebá żyć po cudzoźiemsku. Aze trudno zycie odmięnic, ktore iuż dawny zwyczay z twierdził. Toć domy mięszkánie do niego stosowáć potrzebá. Przemowa.
Coia czynię w tym krotkim pismie y z vmieiętnych Architectow zebráne á do niebá y zwyczáiu Polskiego stosowane y łácne barzo Reguły Budownictwá krotko podawam. A zaż y tem sámym przychęcę Ich Mośćiow Pánow Polakow ad Architecturam, y do częstego á dobrego budowánia. A záczynáiąc ten Budowniczy dyskurs, w przod mowić trzebá. De situ, to iest, o mieyscu y połozeniu sposobnym Budynkow
Skrót tekstu: NaukaBud
Strona: A3v
Tytuł:
Krótka nauka budownicza
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Wdowa i Dziedzice Andrzeja Piotrowczyka
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, budownictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1659
Data wydania (nie wcześniej niż):
1659
Data wydania (nie później niż):
1659
