po pół kwinty/ po trzeciej części kwinty. Kaduku.
Padającej chorobie/ z Jęczmienną rzadką kaszą albo z miodem używany na raz go biorąc po ćwierci łota/ jest użyteczny. Flegmie w Piersiach sadzącej się
Komyby się flamga w piersiach stanowiła zaduszająca/ jako bywa pospolicie w Chorobach długich i ciężkich/ flegmistych/ z miodem Armoniak utrzeć/ a jako Laskowy orzech wielki/ na raz w usta choremu dawać/ albo z łyżki lizać/ albo z miękkim jajem wypić/ albo jako się wyższej namieniło/ z Grucą/ albo z rzadką kaszą Jęczmienną przebijaną ćwierć łota pić dając. Kaszlu.
Kaszlu zdawna zawziętemu. Gwizdotchniącym
Gwiżdżotchniącym/ które Orthopneicos Grekowie zowią
po poł kwinty/ po trzećiey częśći kwinty. Káduku.
Padáiącey chorobie/ z Ieczmienną rzadką kászą álbo z miodem vżywány ná raz go biorąc po czwierći łotá/ iest vżyteczny. Flágmie w Pierśiách sadzącey sie
Komyby sie flámgá w pierśiách stánowiłá záduszáiąca/ iáko bywa pospolicie w Chorobach długich y ćięszkich/ flágmistych/ z miodem Armoniak vtrzeć/ a iáko Laskowy orzech wielki/ ná raz w vsta choremu dáwáć/ álbo z łyszki lizáć/ albo z miękkim iáiem wypić/ álbo iáko sie wyższey námieniło/ z Grucą/ álbo z rzadką kászą Ięczmienną przebiiáną czwierć łotá pić dáiąc. Kászlu.
Kászlu zdáwná zawźiętemu. Gwizdotchniącjm
Gwiżdżotchniącym/ ktore Orthopneicos Grekowie zowią
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 217
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
piegowatej nastrychniony. Jęczmyku na powiece.
Jęczmyk z powiek spądza w occie roztarty/ zarówno z Gałbanem/ i plastrowany. Krosty czerwone z twarzy spądza.
Krosty czerwone z twarzy spądza: Wziąć Armoniaku/ szymowin z Saletry kopanej/ Mastyki/ Soli oczkowatej/ Kadzidła białego kramnego po trzy łoty każdego/ Mydła Francuskiego dwanaście łotów. Armoniak warzyć w ośmi kwartach wody/ tak długo aż się prawie rozejdzie/ i zgęścieje jako miód. Potym przydać do tego szumin z Saletry/ Kadzidło i Mastykę co namielej utłukszy/ i przez gęste sitko przebiwszy społem zmieszać/ i to wespół wszystko z mydłem w moździerzu umięszać i chować: a gdy potrzeba na takowe krosty lekarstwa
piegowátey nástrychniony. Ięczmyku ná powiece.
Ięczmyk z powiek spądza w ocćie rostárty/ zarowno z Gáłbanem/ y plastrowány. Krosty czerwone z twarzy spądza.
Krosty czerwone z twarzy spądza: Wźiąć Armoniaku/ szymowin z Sáletry kopáney/ Mástyki/ Soli oczkowátey/ Kádźidłá białego kramnego po trzy łoty káżdego/ Mydłá Fráncuskiego dwánaśćie łotow. Armoniák wárzyć w ośmi kwartách wody/ ták długo áż sie práwie rozeydźie/ y zgęśćieie iáko miod. Potym przydáć do tego szumin z Sáletry/ Kádźidło y Mástykę co namieley vtłukszy/ y przez gęste sitko przebiwszy społem zmieszáć/ y to wespoł wszystko z mydłem w możdżerzu vmięszáć y chowáć: a gdy potrzebá ná tákowe krosty lekárstwá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 218
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wyjdzie bez bólu. Item. Mleko w piersiach siadłe paniam gubi.
W Piersiach Białogłowskich zbytnie Mleko traci/ które się rado w nich zsiada/ i piersi im rozpiera/ z wielkim bólem/ i z niebezpiecznością ich: wziąwszy Amoniaku/ Lajna czartowego/ wosku/ po dwa łoty/ Oliwy cztery łoty/ albo łyżki. Armoniak/ i Czartowe Lajno rozpuścić w winie/ że będzie jako plastr miękkie. Potym wosk roztąpić oliwą/ i społem to co nalepiej umięszać a na piersi Paniam plastrować. Item.
Armoniak w winie albo w occie na maść roztarty/ plastrem na piersi przykładać/ mleko w piersiach zagubia. Item.
Armoniak w zimnej wodzie roztarty
wyydźie bez bolu. Item. Mleko w pierśiách śiádłe pániam gubi.
W Pierśiách Białogłowskich zbytnie Mleko tráći/ ktore sie rádo w nich zśiada/ y pierśi im rozpiera/ z wielkim bolem/ y z niebespiecznośćią ich: wźiąwszy Ammoniaku/ Láyná czártoweg^o^/ wosku/ po dwá łoty/ Oliwy cztery łoty/ álbo łyszki. Armoniak/ y Czártowe Layno rospuśćić w winie/ że będźie iáko plastr miękkie. Potym wosk rostąpić oliwą/ y społem to co nalepiey vmięszać á ná pierśi Pániam plastrowáć. Item.
Armoniak w winie álbo w ocćie ná máść rostárty/ plastrem ná pierśi przykłádáć/ mleko w pierśiách zágubia. Item.
Armoniak w źimney wodźie rostárty
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 219
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
bólem/ i z niebezpiecznością ich: wziąwszy Amoniaku/ Lajna czartowego/ wosku/ po dwa łoty/ Oliwy cztery łoty/ albo łyżki. Armoniak/ i Czartowe Lajno rozpuścić w winie/ że będzie jako plastr miękkie. Potym wosk roztąpić oliwą/ i społem to co nalepiej umięszać a na piersi Paniam plastrować. Item.
Armoniak w winie albo w occie na maść roztarty/ plastrem na piersi przykładać/ mleko w piersiach zagubia. Item.
Armoniak w zimnej wodzie roztarty/ Piersi z wierzchu tym mazać/ a liściem Loczygowym/ abo Salaty obłożyć/ doświadczone lekarstwo. W Żołądku/ abo w kiszk. ból
W Żołądku/ albo i
W kiszkach bolączkę
bolem/ y z niebespiecznośćią ich: wźiąwszy Ammoniaku/ Láyná czártoweg^o^/ wosku/ po dwá łoty/ Oliwy cztery łoty/ álbo łyszki. Armoniak/ y Czártowe Layno rospuśćić w winie/ że będźie iáko plastr miękkie. Potym wosk rostąpić oliwą/ y społem to co nalepiey vmięszać á ná pierśi Pániam plastrowáć. Item.
Armoniak w winie álbo w ocćie ná máść rostárty/ plastrem ná pierśi przykłádáć/ mleko w pierśiách zágubia. Item.
Armoniak w źimney wodźie rostárty/ Pierśi z wierzchu tym mázáć/ á liśćiem Loczygowym/ ábo Sálaty obłożyć/ doświadczone lekárstwo. W Zołądku/ ábo w kiszk. bol
W Zołądku/ álbo y
W kiszkách bolączkę
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 219
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ albo łyżki. Armoniak/ i Czartowe Lajno rozpuścić w winie/ że będzie jako plastr miękkie. Potym wosk roztąpić oliwą/ i społem to co nalepiej umięszać a na piersi Paniam plastrować. Item.
Armoniak w winie albo w occie na maść roztarty/ plastrem na piersi przykładać/ mleko w piersiach zagubia. Item.
Armoniak w zimnej wodzie roztarty/ Piersi z wierzchu tym mazać/ a liściem Loczygowym/ abo Salaty obłożyć/ doświadczone lekarstwo. W Żołądku/ abo w kiszk. ból
W Żołądku/ albo i
W kiszkach bolączkę albo wrzód. Ślezionie zatwardziałej.
Śleziony zatwardziałości/ jest ratunkiem wielkim/ wziąwszy go z pięć łotów/ Bdelium półtrzecia łota
/ álbo łyszki. Armoniak/ y Czártowe Layno rospuśćić w winie/ że będźie iáko plastr miękkie. Potym wosk rostąpić oliwą/ y społem to co nalepiey vmięszać á ná pierśi Pániam plastrowáć. Item.
Armoniak w winie álbo w ocćie ná máść rostárty/ plastrem ná pierśi przykłádáć/ mleko w pierśiách zágubia. Item.
Armoniak w źimney wodźie rostárty/ Pierśi z wierzchu tym mázáć/ á liśćiem Loczygowym/ ábo Sálaty obłożyć/ doświadczone lekárstwo. W Zołądku/ ábo w kiszk. bol
W Zołądku/ álbo y
W kiszkách bolączkę álbo wrzod. Sleźionie zátwárdźiáłey.
Sleźiony zátwárdźiáłośći/ iest rátunkiem wielkim/ wźiąwszy go z pięć łotow/ Bdelium połtrzećiá łotá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 219
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
by dosyć było do zagęszczenia maści/ którą bok nacierać bolejący prawy albo lewy. (Plat.) Wątrobie stwardziałej.
Wątrobie zatwardziałej: Wziąć Armoniaku wosku/ i olejku Rożanego po dwanaście łotów każdego. To rozpuścić nad ogniem węglistym/ okrom Amoniaku/ który w occie winnym ostrym rozetrzeć. A gdzie woski z olejkiem przestydną. Armoniak w occie rozpuszczony przydać/ do tego szafranu utartego pół łota/ i co napilniej umięszawszy na prawy bok ciepło plastrować. Wąrtobie i śledzionie zatwardziałej.
Tejże wątrobie/ albo i
Ślezienie/ nabrzmiałym i spuchłym: Wziąć Amoniaku/ Rożańego Olejku/ Wosku/ po dwanaście łotów/ Crocomagmatis (to jest/ Fusu z olejku/
by dosyć było do zágęsczenia máśći/ ktorą bok náćieráć boleiący práwy álbo lewy. (Plat.) Wątrobie stwárdziałey.
Wątrobie zátwárdźiáłey: Wźiąć Armoniaku wosku/ y oleyku Rożánego po dwánaśćie łotow káżdego. To rospuśćić nád ogniem węglistym/ okrom Ammoniaku/ ktory w ocćie winnym ostrym rozetrzeć. A gdzie woski z oleykiem przestydną. Armoniák w occie rospusczony przydáć/ do tego száfránu vtártego poł łotá/ y co napilniey vmięszawszy ná práwy bok ćiepło plastrowáć. Wąrtobie y śleźienie zátwárdźiáłey.
Teyże wątrobie/ álbo y
Sleźienie/ nábrzmiáłym y spuchłym: Wźiąć Ammoniaku/ Rożáńego Oleyku/ Wosku/ po dwánaśćie łotow/ Crocomagmatis (to iest/ Fusu z oleyku/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 219
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Wąrtobie i śledzionie zatwardziałej.
Tejże wątrobie/ albo i
Ślezienie/ nabrzmiałym i spuchłym: Wziąć Amoniaku/ Rożańego Olejku/ Wosku/ po dwanaście łotów/ Crocomagmatis (to jest/ Fusu z olejku/ albo z maści szafranu uczynionej w koty abo w kołaczki poczyniony) łot/ Olejek z woskiem na ogniu rozpuścić/ Armoniak w occie rozetrzeć/ żeby był jako miód gęsty. Potym Crocomagmę co namielej utartą do wosku i olejku przydać/ i Amoniak roztarty/ a to wespół co nalepiej umięszać/ i na boki bolejące/ a zatwardziałości w nich ciepło plastrować. Boleniu głowy.
Taż maść Boleniu głowy ciężkiemu barzo służy/ czoło plastrując nią.
. Wąrtobie y śleźienie zátwárdźiáłey.
Teyże wątrobie/ álbo y
Sleźienie/ nábrzmiáłym y spuchłym: Wźiąć Ammoniaku/ Rożáńego Oleyku/ Wosku/ po dwánaśćie łotow/ Crocomagmatis (to iest/ Fusu z oleyku/ álbo z máśći száfránu vczynioney w koty ábo w kołaczki poczyniony) łot/ Oleiek z woskiem ná ogniu rospuśćić/ Armoniak w ocćie rozetrzeć/ żeby był iáko miod gęsty. Potym Crocomagmę co namieley vtártą do wosku y oleyku przydáć/ y Ammoniak rostárty/ á to wespoł co nalepiey vmięszáć/ y ná boki boleiące/ á zátwárdźiáłośći w nich ćiepło plastrowáć. Boleniu głowy.
Táż máść Boleniu głowy ćięszkiemu bárzo służy/ czoło plastruiąc nią.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 219
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Item.
Amoniak/ Pieprz tłuczony/ Kądzidło także miałko utarte/ po równej części octem winnym zaczyniwszy mazać/ albo bok plastrować. Item.
Weźmi Amoniaku/ Bdelium/ Fig suchych mięsistych po dwu łoty/ Kwasu z dzieże/ albo naciasty łot/ Liścia Ruty świeżej/ Jagód Tamaryszkowych/ Saletry kopanej po ćwierci łota/ Armoniak i Naciaskę w occie rozczynić. Po tym inne rzeczy z tym umięszawszy/ na lewy bok plastrować. Item.
Doświadczony plastr na zatwardzenie i bolenie Śleziony: Wziąć Amoniaku/ wosku po ośmnaście łotów/ Cyprysowej Żywice/ Bdelium/ Gałbanu/ po cztery łoty/ Kadzidła białego/ Mirry po dwu łotach/ Olejku z Ptaszej zobi
. Item.
Ammoniak/ Pieprz tłuczony/ Kądźidło tákże miáłko vtarte/ po rowney częśći octem winnym záczyniwszy mázáć/ álbo bok plastrowáć. Item.
Weźmi Ammoniaku/ Bdelium/ Fig suchych mięśistych po dwu łoty/ Kwásu z dźieże/ álbo náciásty łot/ Liścia Ruty świeżey/ Iágod Támáryszkowych/ Sáletry kopáney po czwierći łotá/ Armoniak y Naćiaskę w occie rozczynić. Po tym ine rzeczy z tym vmięszawszy/ ná lewy bok plastrować. Item.
Doświadczony plastr ná zátwárdzenie y bolenie Sleźiony: Wźiąć Ammoniaku/ wosku po ośmnaśćie łotow/ Cyprysowey Zywice/ Bdelium/ Gáłbanu/ po cztery łoty/ Kádźidłá białego/ Mirrhy po dwu łotách/ Oleyku z Ptászey zobi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 220
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
inne rzeczy z tym umięszawszy/ na lewy bok plastrować. Item.
Doświadczony plastr na zatwardzenie i bolenie Śleziony: Wziąć Amoniaku/ wosku po ośmnaście łotów/ Cyprysowej Żywice/ Bdelium/ Gałbanu/ po cztery łoty/ Kadzidła białego/ Mirry po dwu łotach/ Olejku z Ptaszej zobi dziewiętnaście łotów/ albo łyżek tak wiele. Armoniak/ Gałban/ i Bdelium rozpuścić w winnym occie co nalepszym Wosk z Żywicą a z Olejkiem na ogniu roztopić z osobna. Potym to wespół pomieszać/ na ostatku/ Mirrę i z Kadzidłem miałko utłukszy przydać/ a w łoty stoczyć/ i za potrzeba/ lewy bok tym plastrować. Puchlinie
Puchlinie którą Ascytes zowią/ barzo
ine rzeczy z tym vmięszawszy/ ná lewy bok plastrować. Item.
Doświadczony plastr ná zátwárdzenie y bolenie Sleźiony: Wźiąć Ammoniaku/ wosku po ośmnaśćie łotow/ Cyprysowey Zywice/ Bdelium/ Gáłbanu/ po cztery łoty/ Kádźidłá białego/ Mirrhy po dwu łotách/ Oleyku z Ptászey zobi dźiewiętnaśćie łotow/ álbo łyżek ták wiele. Armoniak/ Gáłban/ y Bdelium rospuśćić w winnym ocćie co nalepszym Wosk z Zywicą á z Oleykiem ná ogniu rostopić z osobná. Potym to wespoł pomięszáć/ ná ostátku/ Mirrhę y z Kádźidłem miáłko vtłukszy przydáć/ á w łoty stoczyć/ y zá potrzebá/ lewy bok tym plastrowáć. Puchlinie
Puchlinie ktorą Ascytes zowią/ bárzo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 220
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
potrzeba/ lewy bok tym plastrować. Puchlinie
Puchlinie którą Ascytes zowią/ barzo służy/ plastr z Amoniaku tym sposobem uczyniony: Wziąć Armoniaku łotów dwanaście/ Miedzi palonej/ Kminu kramnego tłuczonego/ Saletry kopanej po półtora łota. Wosku i Terpentyny/ po dwa abo po trzy łoty. Wosk z Terpentyną rozpuścić przy wolnym ogniu. Armoniak w occie rozetrzeć/ i do zgęszczenia miodowego zwarzyć/ a wespół wszystko dobrze umięszawszy/ na wszystek żywot plastrem przykładać. Ślezienie bolejącej i twardej
Ślezienie barzo bolesnej i twardej/ jest użyteczne i doświadczone lekarstwo: Wziąć Amoniaku/ Bdelium/ Storaksu miękkiego/ Mastyki/ Smoły Greckiej/ Aleopatyku/ Miodu/ Gałganu/ każdego po dwu
potrzebá/ lewy bok tym plastrowáć. Puchlinie
Puchlinie ktorą Ascytes zowią/ bárzo służy/ plastr z Ammoniaku tym sposobem vczyniony: Wźiąć Armoniaku łotow dwánaśćie/ Miedźi paloney/ Kminu kramnego tłuczonego/ Sáletry kopáney po połtorá łotá. Wosku y Terpentyny/ po dwá ábo po trzy łoty. Wosk z Terpentyną rospuśćić przy wolnym ogniu. Armoniak w occie rozetrzeć/ y do zgęsczenia miodowego zwárzyć/ á wespoł wszystko dobrze vmięszawszy/ ná wszystek żywot plastrem przykłádáć. Sleźienie boleiącey y twárdey
Sleźienie bárzo bolesney y twárdey/ iest vżjteczne y doświadczone lekárstwo: Wźiąć Ammoniaku/ Bdelium/ Storaxu miękkieg^o^/ Mástyki/ Smoły Greckiey/ Aleopátyku/ Miodu/ Gáłganu/ káżdeg^o^ po dwu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 220
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
