Żołądkowi. Nyrkom. Wątrobie. Mechirzowi. Ślezienie Macicy. Głowy bolenie.
Głowy boleniu tak w połowicy/ jako uszystkiej/ jakimkolwiek sposobem użyvany. Cerę cudną daje. Zapach ciału daje.
Cerę ciału piękną daje. Także temuż ciału zapach wdzięczny czyni. (Mesue.) Paraliszu. Ściatyce. Podagrze. Chyragr: Artetyce. Kaduku.
Paraliżem albo Szlakiem naruszonym.
Scjatyce i łąmaniu w biodrach.
Podagrze:
Chyragrze: z zimnych flusów.
Artetyce/ albo w stawiech boleniu.
Padającej niemocy. Tym wszytkim chorobom Olejek Nardusowy jest barzo użyteczny/ tak go przez usta używając/ jako miejsca bolejące namazując. Aqua styllaticia Nardi. Wodka Szpiki Indyjskiego.
Zołądkowi. Nyrkom. Wątrobie. Mechirzowi. Sleźienie Máćicy. Głowy bolenie.
Głowy boleniu ták w połowicy/ iáko vszystkiey/ iákimkolwiek sposobem vżyvány. Cerę cudną dáie. Zapách ciáłu dáie.
Cerę ćiáłu piękną dáie. Tákże temuż ciáłu zapách wdźięczny czyni. (Mesue.) Páráliszu. Sciátyce. Podágrze. Chyrágr: Artetyce. Káduku.
Páráliżem álbo Szlákiem náruszonym.
Scyátyce y łąmániu w biodrách.
Podágrze:
Chyrágrze: z źimnych flusow.
Artetyce/ álbo w stáwiech boleniu.
Padáiącey niemocy. Tym wszytkim chorobom Oleiek Nárdusowy iest bárzo vżyteczny/ ták go przez vstá vżywáiąc/ iáko mieyscá boleiące námázuiąc. Aqua styllaticia Nardi. Wodká Szpiki Indiyskiego.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jakimkolwiek sposobem użyvany. Cerę cudną daje. Zapach ciału daje.
Cerę ciału piękną daje. Także temuż ciału zapach wdzięczny czyni. (Mesue.) Paraliszu. Ściatyce. Podagrze. Chyragr: Artetyce. Kaduku.
Paraliżem albo Szlakiem naruszonym.
Scjatyce i łąmaniu w biodrach.
Podagrze:
Chyragrze: z zimnych flusów.
Artetyce/ albo w stawiech boleniu.
Padającej niemocy. Tym wszytkim chorobom Olejek Nardusowy jest barzo użyteczny/ tak go przez usta używając/ jako miejsca bolejące namazując. Aqua styllaticia Nardi. Wodka Szpiki Indyjskiego.
Bywa z Nardusu Indyjskiego barzo kosztowna wódka palona/ tym sposobem: Wziąć suchego korzenia Nardusowego/ ile kto chce/ nalać na
iákimkolwiek sposobem vżyvány. Cerę cudną dáie. Zapách ciáłu dáie.
Cerę ćiáłu piękną dáie. Tákże temuż ciáłu zapách wdźięczny czyni. (Mesue.) Páráliszu. Sciátyce. Podágrze. Chyrágr: Artetyce. Káduku.
Páráliżem álbo Szlákiem náruszonym.
Scyátyce y łąmániu w biodrách.
Podágrze:
Chyrágrze: z źimnych flusow.
Artetyce/ álbo w stáwiech boleniu.
Padáiącey niemocy. Tym wszytkim chorobom Oleiek Nárdusowy iest bárzo vżyteczny/ ták go przez vstá vżywáiąc/ iáko mieyscá boleiące námázuiąc. Aqua styllaticia Nardi. Wodká Szpiki Indiyskiego.
Bywá z Nárdusu Indiyskiego bárzo kosztowna wódká palona/ tym sposobem: Wźiąć suchego korzenia Nárdusowego/ ile kto chce/ nálać ná
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
piąci lat może rano po łyżce dawać: Starszym po dwu.
Czwarta wodka/ która się Aquauicie równa/ wyższej pomienonym niedołęźliwościom służy/ ale nad dwie łyżce niegodzi się jej używać/ dla gorącości jej zbytniej. Podagrze
Podagrę Scjatykę Artetykę uskramia/ chusty w niej maczając/ a ciepło kładąc (Tabe.) Ściatyce. Artetyce. Slaku albo Paraliżu ustrzeżeniu.
Dla ustrzeżenia slaku albo paraliży/ co tydzień dobrze jej używać/ a zwłaszcza na kwadrach Miesiąca/ na Pełni i na Nowiu po dwu łyżkach rano/ przedtym wziąwszy jej na noc łyżkę albo połtory/ nazajutrz dwie. Tak się ustrzec może tego złego/ albo tylko ulżyć boleści. Kaduku.
piąći lat może ráno po łyszce dawáć: Stárszym po dwu.
Czwarta wodká/ ktora sie Aquauićie rowna/ wysszey pomienonym niedołęźliwośćiom służy/ ále nád dwie łyszce niegodźi sie iey vżywáć/ dla gorącośći iey zbytniey. Podágrze
Podágrę Scyátykę Artetykę vskramia/ chusty w niey maczáiąc/ á ćiepło kłádąc (Tabe.) Sciátyce. Artetyce. Sláku álbo Páráliżu vstrzeżeniu.
Dla vstrzeżenia sláku álbo páráliży/ co tydźień dobrze iey vżywáć/ á zwłasczá ná kwadrách Mieśiącá/ ná Pełni y ná Nowiu po dwu łyszkách ráno/ przedtym wźiąwszy iey ná noc łyszkę álbo połtory/ názáiutrz dwie. Ták sie vstrzedz może tego złego/ álbo tylko vlżyć boleśći. Káduku.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 39
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Okrutne bole Podagryczne uśmierza tym mażąc: Podagrze Chiragrze Scjatyce Artetyce jest wielkim i doświadczonym lekarstwem proch z korzenia tego ziela/ z małmazją szczerą/ a nie machlowaną plastrowany/ pierwej go w niej przez dziewięć dni mocząc. Ciężkie boleści układa/ zwłaszcza z zimnych a flegmistych flusów pochodzące. (Tur.) Podagrze Chyragrz Ściatyce. Artetyce. Księgi Pierwsze. Krwi oziębłej w nyrkach.
Krew w przerzeczonych członkach oziębłą: Także Żyły pięte/ albo Nerwy/ i inne Żyły oziębłe rozgrzewa/ przywracając im przyrodzone ciepło/ a precz z nich oddalając boleści. Wrzodów złym.
Wrzody złe płynące goi/ Olejek z całego tego ziela wyciągniony/ tak sam jako z kamforowym
Okrutne bole Podágryczne vśmierza tym máżąc: Podágrze Chirágrze Scyátyce Artetyce iest wielkim y doświádczonym lekárstwem proch z korzeniá teg^o^ źielá/ z máłmázyą sczerą/ á nie máchlowáną plastrowány/ pierwey go w niey przez dźiewięć dni mocząc. Ciężkie boleśći vkłáda/ zwłasczá z źimnych á flegmistych flusow pochodzące. (Tur.) Podágrze Chyrágrz Sciátyce. Artetyce. Kśięgi Pierwsze. Krwi oźiębłey w nyrkách.
Kreẃ w przerzeczonych członkách oźiębłą: Tákże Zyły pięte/ álbo Nerwy/ y ine Zyły oźiębłe rozgrzewa/ przywracáiąc im przyrodzone ciepło/ á precz z nich oddaláiąc boleśći. Wrzodow złym.
Wrzody złe płynące goi/ Oleiek z cáłego tego źiela wyćiągniony/ ták sam iáko z kámforowym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 105
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Przyrodzenie.
SMak jego nam podaje być go przyrodzenia rozgrzewającego i wysuszającego we wtórym stopniu. Moc i skutki.
To ziołko dla pospolitości swej/ acz od wszytkich niemal jest w pogardzeniu/ jednak w skutkach swych nie mniejszej zacności jest nad inne. Albowiem przeciwko Podagrze. Scjatece/ i w biodrach łamaniu. Podagrze Scjatyce Artetice.
Artetyce także/ boleniu w członkach/ i w stawach jest osobliwym ratunkiem/ warząc go/ a na czczo i na noc po kwaterce ciepło pijąc. Albo miasto trunku pospolitego/ z inym piciem mieszając. Też naparzając tym zielem albo plastrując/ toż czyni. (Tab.) Item.
Także pocić się w tym/ pierwej
Przyrodzenie.
SMák iego nam podáie być go przyrodzenia rozgrzewáiącego y wysuszáiącego we wtorym stopniu. Moc y skutki.
To źiołko dla pospolitośći swey/ ácz od wszytkich niemal iest w pogárdzeniu/ iednák w skutkách swych nie mnieyszey zacnośći iest nád ine. Albowiem przećiwko Podágrze. Scyátece/ y w biodrách łamániu. Podágrze Scyátyce Artetice.
Artetyce tákże/ boleniu w cżłonkách/ y w stáwách iest osobliwym rátunkiem/ wárząc go/ á ná czczo y ná noc po kwaterce ćiepło piiąc. Albo miásto trunku pospolitego/ z inym pićiem mieszáiąc. Też náparzáiąc tym źielem álbo plastruiąc/ toż czyni. (Tab.) Item.
Tákże poćić sie w tym/ pierwey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 113
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
albo wodą warzonego korzenia wymywając/ a potym zaraz prochem tegoż korzenia zasypując leczy. Parszywości głowy
Parszywość głowy/ często ją tą wodką przymywając ciepło/ goi i wychędaża: abo ługiem/ w którejby to ziele z korzeniem swym dzień i trzy moknęło/ a potym warzone było. Podagrze
Podagrę. Chyragrze.
Chyragrę. Artetyce.
Artetykę z zimnych flusów układa/ płat/ albo gębki w niej maczając/ a na bolące miejsca co nacieplej przykładając. Wiele innych skutków dobrych ta wodka ma w sobie /zwłaszcza chorobom z wilgotności zimnych pochodzącym. Wino z Miarzowym korzeniem. Vinum Imper.
W Jesieni pospolicie kiedy nowe Moszty nastają/ to wino bywa czynione
álbo wodą wárzonego korzeniá wymywáiąc/ á potym záraz prochem tegoż korzeniá zásypuiąc leczy. Párszywośći głowy
Párszywość głowy/ często ią tą wodką przymywáiąc ćiepło/ goi y wychędaża: ábo ługiem/ w ktoreyby to źiele z korzeniem swym dźień y trzy moknęło/ á potym wárzone było. Podágrze
Podágrę. Chyrágrze.
Chyrágrę. Artetyce.
Artetykę z źimnych flusow vkłáda/ płát/ álbo gębki w niey maczáiąc/ á ná bolące mieyscá co naćiepley przykłádáiąc. Wiele inych skutkow dobrych tá wodká ma w sobie /zwłasczá chorobom z wilgotnośći źimnych pochodzącym. Wino z Miarzowym korzeniem. Vinum Imper.
W Ieśieni pospolićie kiedy nowe Moszty nástáią/ to wino bywa czynione
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 120
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
mięso w nich dziwe/ trawi/ wychędaża i goi/ flajtuchy w nim maczając/ a w nie kładąc. Do innych też maści/ Olejków i Plastrów przymięszany toż czyni. (Turn.) Głowy bólu.
Ból w głowie srogi i zastarzały uskramia/ skronie nim namazując. Sercu.
Serce mdłe posila. Artetyce serdecznej
Artetyce/ to jest/ żyły od serca pochodzące/ które pulsowymi zowią/ u pięści nim namazując/ oczerstwia. Pamięci.
Pamięć wielką młodym ludziom czyni/ tył głowy nim nacierając. Spiku
Snu głębokiemu i ciężkiemu. Także Mora albo Duszenie nocne
Duszeniu w nim/ co drudzy Morą zowią/ jest ratunkiem/ skronie nim nacierając.
mięso w nich dźiwe/ trawi/ wychędaża y goi/ fláytuchy w nim maczáiąc/ á w nie kłádąc. Do inych też máśći/ Oleykow y Plastrow przymięszány toż czyni. (Turn.) Głowy bolu.
Bol w głowie srogi y zástárzáły vskramia/ skronie nim námázuiąc. Sercu.
Serce mdłe pośila. Artetyce serdecznej
Artetyce/ to iest/ żyły od sercá pochodzące/ ktore pulsowymi zowią/ v pięśći nim námázuiąc/ oczerstwia. Pámięći.
Pámięć wielką młodym ludźiom czyni/ tył głowy nim náćieráiąc. Spiku
Snu głębokiemu y ćięszkiemu. Tákże Morá álbo Duszenie nocne
Duszeniu w nim/ co drudzy Morą zowią/ iest rátunkiem/ skronie nim náćieráiąc.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 122
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
będzie miało/ że w nim żyłki snadnie będzie mógł rozeznać każdy/ jaki Alabastr polerowany biały/ jasne. Od bolączek/ od puchliny zachowuje. Płucom.
Płucom owrzedziałym/ i flegmą gęstą zatkanym. Także Podagrze i w nogach łąmaniu z dawnych czasów. (Dios:) Zielnik D. Symona Syrenniusa. Podagrze Artetice.
Artetyce zastarzałej/ tym wszystkim jest lekarstwem doświadczonym/ Sokiem tego ziela nacierając. Womity wzbudza.
Womity korzeń rad czyni/ jakimkolwiek obyczajem używany. (Dio: Teof.) Przeto którym nie są womity zwyczajne i trudne/ (o czym się też trochę wyższej namieniło) a byłyby potrzebne/ dać go chorym w jakiejkolwiek potrawie
będźie miáło/ że w nim żyłki snádnie będźie mogł rozeznáć káżdy/ iáki Alábástr polerowány biały/ iásne. Od bolączek/ od puchliny záchowuie. Płucom.
Płucom owrzedźiáłym/ y flágmą gęstą zátkánym. Tákże Podágrze y w nogách łąmániu z dawnych czásow. (Dios:) Zielnik D. Symoná Syrenniusá. Podágrze Artetice.
Artetyce zástárzáłey/ tym wszystkim iest lekárstwem doświadczonym/ Sokiem tego źiela náćieráiąc. Womity wzbudza.
Womity korzeń rad czyni/ iákimkolwiek obyczáiem vżywány. (Dio: Teoph.) Przeto ktorym nie są womity zwyczáyne y trudne/ (o czym sie też trochę wysszey námieniło) á byłyby potrzebne/ dáć go chorym w iákieykolwiek potráwie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 185
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Żywice przechodzi. Przeto Scjatyce/ Podagrze/ Chiragrze/ Artetyce/ Genagrze/ z zimnych flusów/ jest wielkim a znamienitym lekarkarstwem ćwierć łota tego Soku/ i tak wiele Bdelium, abo Mastyki wziąwszy/ a Konfektu/ którzy zowią Benedictam laxatiuam z łot/ z juchą Fengrekową pić dając. (Plat.) Scjatyce Podagre Chiragrz Artetyce. Genagrz: Kolice.
Kolice/ także z zimnej przyczyny/ w Klisterze dany/ z jakąkolwiek polewką/ z ziół do tego przystojnych. (tenże.) Głowy bolenie
Głowy boleniu/ Apopleksiej/ i Slaku/ Padającej chorobie/ Także z zimnych wilgotności flegmistych z Konfektem Hiera: Logodiowej/ abo z Benedyktą Laksatywą/
Zywice przechodźi. Przeto Scyátyce/ Podágrze/ Chirágrze/ Artetyce/ Genágrze/ z źimnych flusow/ iest wielkim á známięnitjm lekárkárstwem czwierć łotá tego Soku/ y ták wiele Bdelium, ábo Mástyki wźiąwszy/ á Konfektu/ ktorzy zowią Benedictam laxatiuam z łot/ z iuchą Fengrekową pić dáiąc. (Plat.) Scyátyce Podágre Chirágrz Artetyce. Genágrz: Kolice.
Kolice/ tákże z źimney przyczyny/ w Klisterze dány/ z iákąkolwiek polewką/ z zioł do tego przystoynych. (tenże.) Głowy bolenie
Głowy boleniu/ Apoplexiey/ y Sláku/ Pádáiącey chorobie/ Tákże z źimnych wilgotnośći flágmistych z Konfektem Hiera: Logodiowey/ ábo z Benediktą Láxátywą/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 207
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ Mirry/ Korzenia fiołkowego po sześci łotach. Gałban w occie rozpuściwszy/ z Terpentyną/ z Woskiem/ i z Lepem zmięszać/ przydawszy tak wiele Olejku z Ptaszej zobi/ Łacinnicy Alcana et Ligustiunum Oleum mianują. To wszystko wespół na ogniu węglistym obyczajnie rozpuścić/ i umieszać/ a plastrem na biodra co nacieplej przykładać. Artetyce.
Artetyce/ albo łamaniu w członkach. Podagrze.
Podagrze knodowatej i gruczołowatej/ także jest ratunkiem/ w occie Gałban rozpuszczony/ tak żeby się mogły plastrować na skórze albo Barchanie/ i przykładać. Księgi Pierwsze. Popadlinom i rozpadlinom w nogach.
Rozpadliny na piętach i na nogach/ z mrozu i z osieczenia od
/ Mirrhy/ Korzeniá fiiołkowego po sześći łotách. Gáłban w ocćie rospuśćiwszy/ z Terpentyną/ z Woskiem/ y z Lepem zmięszáć/ przydawszy ták wiele Oleyku z Ptaszey zobi/ Láćinnicy Alcana et Ligustiunum Oleum miánuią. To wszystko wespoł ná ogniu węglistym obyczáynie rospuśćić/ y vmieszáć/ á plastrem ná biodrá co naćiepley przykłádáć. Artetyce.
Artetyce/ álbo łamániu w członkách. Podágrze.
Podágrze knodowátey y gruczołowátey/ tákże iest rátunkiem/ w ocćie Gáłban rospusczony/ ták żeby sie mogły plastrowáć ná skorze álbo Bárchanie/ y przykłádáć. Kśięgi Pierwsze. Popadlinom y rospádlinom w nogách.
Rospádliny ná piętách y ná nogách/ z mrozu y z ośieczenia od
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 213
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
