pod księdza Brockiego. Więc że nie zdała mi się tamta retoryka, abym w niej profitował, ponieważ w Wilnie praktykowałem ją przez lat dwa, tedy zaraz poszedłem na dialektykę pod księdza Płaszczewskiego, potem na kurs filozoficzny pod księdza Praczlewica, gdziem też i insze brał nauki, jako to: polityki, arytmetyki, i t. d. Ze szkół powróciwszy, zaraz jechałem z ip. Marcjanem Ogińskim wojewodą trockim, a potem kanclerzem w. w. księstwa lit., wujem moim rodzonym, na komisją moskiewską w Kadzinie naznaczoną.
Nastąpiła potem kampania żwaniecka, więc z ochoty swojej byłem na tej kampanii nie obowiązany żadną
pod księdza Brockiego. Więc że nie zdała mi się tamta retoryka, abym w niéj profitował, ponieważ w Wilnie praktykowałem ją przez lat dwa, tedy zaraz poszedłem na dyalektykę pod księdza Płaszczewskiego, potém na kurs filozoficzny pod księdza Praczlewica, gdziem téż i insze brał nauki, jako to: polityki, arytmetyki, i t. d. Ze szkół powróciwszy, zaraz jechałem z jp. Marcyanem Ogińskim wojewodą trockim, a potém kanclerzem w. w. księstwa lit., wujem moim rodzonym, na kommisyą moskiewską w Kadzinie naznaczoną.
Nastąpiła potém kampania żwaniecka, więc z ochoty swojéj byłem na téj kampanii nie obowiązany żadną
Skrót tekstu: ZawiszaPam
Strona: 17
Tytuł:
Pamiętniki
Autor:
Krzysztof Zawisza
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1715 a 1717
Data wydania (nie wcześniej niż):
1715
Data wydania (nie później niż):
1717
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Julian Bartoszewicz
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Jan Zawisza
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1862
vniversam vitam ad commune commodum conferas S. Chrysosthomus Homilia 96. In Matth. NIe masz milszej rzeczy Panu Bogu, jako żywot cały ważyć na pożytek pospolity. GEOMETRY POLSKIEGO, ZABAWA VII. Około Rozmierzania wszelkiej Odległości, Wysokości, Głębokości, i Gruntów, nowym i łatwiusińkim sposobem: bez zwyczajnych Geometrom Instrumentów, i umiejętności Arytmetyki: z przydatkiem wymiaru wszelkiej Długości przez Kwadrat Geometryczny. PRZEMOWA.
TA ZABAWA VII, dzieli się na Rozdziałów Dziewięć. Geometry Część 2. Zabawa VII. Rozdział I. ROZDZIAŁ I. O Instrumentach prostych, potrzebnych do wymierzania wszelkiej Odległości, Wysokości, Głębokości, i Gruntów.
INstrumenta proste, potrzebne Geometrze krom linii drewnianej
vniversam vitam ad commune commodum conferas S. Chrysosthomus Homilia 96. In Matth. NIe mász milszey rzeczy Pánu Bogu, iáko żywot cáły ważyć ná pożytek pospolity. GEOMETRY POLSKIEGO, ZABAWA VII. Około Rozmierzánia wszelkiey Odległośći, Wysokośći, Głębokośći, y Gruntow, nowym y łátwiuśińkim sposobem: bez zwyczáynych Geometrom Instrumentoẃ, y vmieiętnośći Arythmetyki: z przydatkiem wymiaru wszelkiey Długośći przez Kwádrat Geometryczny. PRZEMOWA.
TA ZABAWA VII, dźieli się ná Rozdźiałow Dźiewięć. Geometry Część 2. Zábáwá VII. Rozdźiał I. ROZDZIAŁ I. O Instrumentách prostych, potrzebnych do wymierzánia wszelkiey Odległośći, Wysokośći, Głębokośći, y Gruntow.
INstrumentá proste, potrzebne Geometrze krom linii drewniáney
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 1
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
wiadome. Zaczym czyni jako DC cząstek 100. do CE 50: Tak DB 100. łokci, do BG 50. wysokości przed tym niewiadomy. Ten tedy przemysł dobrze pojąwszy, żadnej trudności mieć nie możesz w następujących Naukach. Nauka XIV. Odległość Poziomną niedostępną przemierzać przez Tablicę Mierniczą, takiemu Mierniczemu który nie umie z Arytmetyki Auream Regulam: to jest Liczby Złoty abo Trzech: przez którą ze trzech liczb wiadomych, dochodzimy czwartej niewiadomej. NIech będzie Odległość MN niedostępna, dla rzeki, błot, abo strzelby: którą trzeba przemierzać Mierniczemu poczynającemu, który nie wie ci to Aurea regula: to jest Liczba złota, abo Trzech: przez którąby
wiádome. Záczym czyni iáko DC cząstek 100. do CE 50: Ták DB 100. łokći, do BG 50. wysokośći przed tym niewiádomy. Ten tedy przemysł dobrze poiąwszy, żadney trudnośći mieć nie możesz w nástępuiących Náukách. NAVKA XIV. Odległość Poźiomną niedostępną przemierzáć przez Tablicę Mierniczą, tákiemu Mierniczemu ktory nie vmie z Arythmetyki Auream Regulam: to iest Liczby Złoty ábo Trzech: przez ktorą ze trzech liczb wiádomych, dochodźimy czwartey niewiádomey. NIech będźie Odległość MN niedostępna, dla rzeki, błot, ábo strzelby: ktorą trzebá przemierzáć Mierniczemu poczynáiącemu, ktory nie wie ci to Aurea regula: to iest Liczbá złota, ábo Trzech: przez ktorąby
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 14
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
na Tablicy Mierniczej przyda linią BMD, krzyżową samej KMN; i niech wygotuje Węgielnicę płaską W, której pomocą, potrafi by naprostszy, wymierzać wszelkie Wysokości przystępne u spodu, i Odległości niedostępne: bez skale podziałów, bez cyrkla, bez przylepiania karty na Tablicy Mierniczej, bez rysowania linij jakich na niej, i bez umiejętności Arytmetyki; byle umiał do sta zliczyć. Wygotowanie Węgielnice Płaskiej. WEźmi W, czwartą część arkusza papieru (mniejszą większą według wielkości czwartej części Tablice Mierniczej,) abo tyląż blaszkę mosiężną cienką: i wszytkie jej boki mn, nu, uc, cu, zawierające doskonałe anguły krzyżowe, m, n, u,
ná Tablicy Mierniczey przyda liniią BMD, krzyżową sámey KMN; y niech wygotuie Węgielnicę płáską W, ktorey pomocą, potráfi by naprostszy, wymierzáć wszelkie Wysokośći przystępne v spodu, y Odległosći niedostępne: bez skále podżiałow, bez cyrklá, bez przylepiánia kárty ná Tablicy Mierniczey, bez rysowánia liniy iákich ná niey, y bez vmieiętnośći Arythmetyki; byle vmiał do stá zliczyć. Wygotowánie Węgielnice Płáskiey. WEźmi W, czwartą część árkuszá pápieru (mnieyszą większą według wielkośći czwartey częśći Tablice Mierniczey,) ábo tyląż blászkę mośiężną ćienką: y wszytkie iey boki mn, nu, uc, cu, záwieráiące doskonáłe ánguły krzyżowe, m, n, u,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 32
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
linki. Nauka LVII. Głębokość Góry zmierzać. ZMierz wysokość Góry, według Nauki 48. 49. 50. 51. abo 52. będziesz miał wiadomą Głębokość góry. Nauka LVIII. Zebranie krociusińkie nałatwiejszego Rozmierzania Odległości, Wysokości, i Głębokości, przez Tablicę Mierniczą: bez rysowania jakiej figury abo linii: i bez umiejętności Arytmetyki na wyrachowanie czwartej liczby niewiadomej, ze trzech wiadomych. §. I. Wygotowanie Tablice Mierniczej. TAblica Miernicza prosta FGHL, niech ma naprzód: Igiełkę M, wysoką na miąszość palca wtórego, wbitą we srzodku nad rękojeścią spodnią która rękojeść nakształt wałeczka otoczona, na długość palca wtórego, powinna wchodzić w dziurę wierzchnią Pachołka
linki. NAVKA LVII. Głębokość Gory zmierzáć. ZMierz wysokość Gory, według Náuki 48. 49. 50. 51. ábo 52. będźiesz miał wiádomą Głębokość gory. NAVKA LVIII. Zebránie kroćiuśińkie nałátwieyszego Rozmierzánia Odległośći, Wysokośći, y Głębokośći, przez Tablicę Mierniczą: bez rysowánia iákiey figury ábo linii: y bez vmieiętnosći Arythmetyki ná wyráchowánie czwartey liczby niewiádomey, ze trzech wiádomych. §. I. Wygotowánie Tablicé Mierniczey. TAblicá Miernicza prosta FGHL, niech ma naprzod: Igiełkę M, wysoką ná miąszość pálcá wtorego, wbitą we srzodku nád rękoieśćią spodnią ktora rękoieść nákształt wałeczká otoczona, ná długość pálcá wtorego, powinná wchodźić w dźiurę wierzchnią Páchołká
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 52
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
Słońca/ dla tego/ wszystek Miesiąc pełen bywa światła: co się też rozumieć ma i o Komecie. PUNKT XI. O długości promieni Komety.
WEdług demonstracjej Archimedesa/ proportio diametri, habet se ad circumferentiam vt 7. ad 22. Diameter zaś cyrkumferencjej powietrza/ jest 1760. mil Niemieckich/ uczyniwszy tedy rachunek według Arytmetyki/ przez złotą Regułę/ wywiedzie się cyrkumferencja powietrza 5531. Mil. A że Komety promienie rozciągały się do Kwadransa/ to jest 90. gradusów/ idzie tedy zatym/ że ogon Komety począwszy od głowy miał mil 1352 ¾. A że czwarta część ziemie nie ma tylko 1350. mil/ zaczym promienie Komety więcej niżeli
Słońcá/ dla tego/ wszystek Mieśiąc pełen bywa świátłá: co się też rozumieć ma y o Komećie. PVNKT XI. O długośći promieni Komety.
WEdług demonstrácyey Archimedesá/ proportio diametri, habet se ad circumferentiam vt 7. ad 22. Diameter záś circumferencyey powietrza/ iest 1760. mil Niemieckich/ vczyniwszy tedy ráchunek według Arythmetyki/ przez złotą Regułę/ wywiedźie się circumferencya powietrzá 5531. Mil. A że Komety promienie rośćiągáły się do Kwadransá/ to iest 90. grádusow/ idźie tedy zátym/ że ogon Komety począwszy od głowy miał mil 1352 ¾. A że czwartá część źięmie nie ma tylko 1350. mil/ záczym promienie Komety więcey niżeli
Skrót tekstu: CiekAbryz
Strona: A4
Tytuł:
Abryz komety z astronomicznej i astrologicznej uwagi
Autor:
Kasper Ciekanowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astrologia, astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
frontu stop 3. W linii boku stop 4. Inni generalnie każdej armatury jednemu żołnierzowi ten uniwersalny i prędszy dają wymiar. W linii frontu dwa zwyczajne kroki. W linii boku cztery kroki.
VIII. W szykowaniu wojska gdyby Wódz chciał wiedzieć siła miejsca zabierze która partia. Na przykład jak obszernego placu potrzebuje 10000. Według Arytmetyki tak powinien postąpić. 1mo. Przez dwa kroki, które jeden żołnierz w linii frontu zabiera, niech multyplikuje 4. kroki, które tenże żołnierz zabierać powinien w linii boku. Summa wyniknie 8. 2do. Przez tę liczbę 8. Oznaczającą kroki kwadratowe jednego żołnierza, niech multyplikuje liczbę żołnierzy, to jest 10000.
frontu stop 3. W linii boku stop 4. Jnni generalnie każdey armatury iednemu żołnierzowi ten uniwersalny y prędszy dáią wymiar. W linii frontu dwa zwyczaine kroki. W linii boku cztery kroki.
VIII. W szykowaniu woyska gdyby Wodz chciał wiedzieć siłá mieysca zábierze ktora partya. Ná przykład iák obszernego plácu potrzebuie 10000. Według Arytmetyki ták powinien postąpić. 1mo. Przez dwa kroki, ktore ieden żołnierz w linii frontu zábiera, niech multyplikuie 4. kroki, ktore tenże żołnierz zábieráć powinien w linii boku. Summa wyniknie 8. 2do. Przez tę liczbę 8. Oznaczaiącą kroki kwadratowe iednego żołnierza, niech multyplikuie liczbę żołnierzy, to iest 10000.
Skrót tekstu: BystrzInfTak
Strona: M2
Tytuł:
Informacja taktyczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
wynikająca 1680. oznaczy liczbę ludzi na taką figurę szyku.
XIII. Gdyby kto mając pewną liczbę ludzi chciał ich w doskonały kwadrat uszykować. To jest w tę czworościenną figurę, któraby tyleż ludzi liczyła w linii frontu, co i w linii boku. Niech z liczby naznaczonej ludzi wyrachuje liczbę jednej ściany kwadratowej, według Arytmetyki nazwaną Radix quadrata. To jest taką liczbę, któraby przez siebie multyplikowana naznaczoną liczbę w summie wyniosła. Ta tedy liczba jednej ściany kwadratowej, albo jej bliska, oznaczy ile ludzi ma wchodzić w linią frontu i boku. Ze zaś przytrudniejszy jest wyrachowania Arytmetycznego sposób z naznaczonej liczby, ściany kwadratowej. Więc kładę tablicę liczby
wynikáiąca 1680. oznaczy liczbę ludzi ná táką figurę szyku.
XIII. Gdyby kto maiąc pewną liczbę ludzi chciał ich w doskonały kwadrat uszykowáć. To iest w tę czworościenną figurę, ktoraby tyleż ludzi liczyłá w linii frontu, co y w linii boku. Niech z liczby naznaczoney ludzi wyráchuie liczbę iedney ściany kwadratowey, według Arytmetyki nazwaną Radix quadrata. To iest táką liczbę, ktoraby przez siebie multyplikowana náznáczoną liczbę w summie wyniosła. Ta tedy liczbá iedney ściany kwádratowey, álbo iey bliska, oznáczy ile ludzi ma wchodzić w linią frontu y boku. Ze zaś przytrudnieyszy iest wyrachowania Arytmetycznego sposob z náznaczoney liczby, ściany kwadratowey. Więc kładę tablicę liczby
Skrót tekstu: BystrzInfTak
Strona: M2v
Tytuł:
Informacja taktyczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. i tak dalej, ta liczba ścian kwadratowych oznaczy liczbę całego kwadratowego szyku.
Ściana kwadratu.
Sam kwa- drat.
Ściana kwadratu.
Sam kwa- drat.
Ściana kwadratu.
Sam kwa- drat.
Inne reguły szykowania wojska w tę albo owę figurę, tej albo innej liczby ludzi, na takim lub innym placu, zawisły od Arytmetyki. W której należycie wydoskonalony być powinien każdy komendę jaką mający.
. y ták dáley, ta liczba ścian kwadratowych oznáczy liczbę cáłego kwadratowego szyku.
Sciana kwadratu.
Sąm kwa- drat.
Sciana kwadratu.
Sąm kwa- drat.
Sciana kwadratu.
Sąm kwa- drat.
Jnne reguły szykowania woyska w tę álbo owę figurę, tey álbo inney liczby ludzi, ná tákim lub innym plácu, záwisły od Arytmetyki. W ktorey należycie wydoskonalony bydź powinien każdy kommendę iáką maiący.
Skrót tekstu: BystrzInfTak
Strona: M3
Tytuł:
Informacja taktyczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, że tylko jest Numerów dziewięć, i Cyfra, z których wszystkie liczby, Summy niezliczone składają się, to jest 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 0. Z tych Elementów i Charakterów, jako największą zrobisz Summę, tę anie insze kładąc Numeros Części najpryncypalniejszych Arytmetyki jest 5. Pierwsza NUMERATIO, którą największą liczbę chooby na karteluszu tak wielkim jak Niebo zrachuje. Naprzykład tę liczbę 10870360. tak Numerare, albo liczyć i rozumieć potrzeba: Dziesięć Milionów, Ośm kroć i siedmdziesiąt tysięcy, trzysta sześćdziesiat. Największą znalazłszy SUMMĘ, należy pierwej pomiarkować signis, od lewej ręki: olias
, że tylko iest Numerow dziewięć, y Cyfra, z ktorych wszystkie liczby, Summy niezliczone składaią się, to iest 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 0. Z tych Elementow y Charakterow, iako naywiększą zrobisz Summę, tę anie insze kładąc Numeros Części naypryncypalnieyszych Arytmetyki iest 5. Pierwszá NUMERATIO, ktorą naywiększą liczbę chooby na karteluszu tak wielkim iak Niebo zrachuie. Naprzykład tę liczbę 10870360. tak Numerare, albo liczyć y rozumieć potrzeba: Dziesięć Millionow, Ośm kroć y siedmdziesiąt tysięcy, trzysta sześćdziesiat. Naywiększą znalazłszy SUMMĘ, nalezy pierwey pomiárkować signis, od lewey ręki: olias
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 155
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
