do różnych reprezentacyj służą. Pierwsze są Telescopia albo perspektywy, które odległe objecta i gołym okiem niedojrzane, zbliżają, i widome czynią. A te są wielorakie. Jedne pojedyncze o dwóch szkiełkach, z których bliższe oka, jest wydrożone; bliższe zaś objectum, jest wypuklaste: i te służą do upatrowania rzeczy na ziemi. Astronomiczne bowiem perspektywy służące do obserwacyj gwiazd i planet, obadwa szkła tak okularne jako i objectivum mają wypuklaste, dla większej aukcyj luminarzów, tak od oka odległych. Drugie perspektywy są o trzech, lub czterech i piąciu szkiełkach, a czasem i więcej. Ale im więcej szkiełek tym ciemniej rzecz reprezntują. Trzecie są podwoine, aby
do rożnych reprezentácyi służą. Pierwsze są Telescopia álbo perspektywy, ktore odległe objecta y gołym okiem niedoyrzane, zbliżaią, y widome czynią. A te są wielorakie. Jedne poiedyncze o dwoch szkiełkach, z ktorych bliższe oka, iest wydrożone; bliższe zaś objectum, iest wypuklaste: y te służą do upátrowania rzeczy ná ziemi. Astronomiczne bowięm perspektywy służące do obserwacyi gwiazd y planet, obadwa szkła ták okularne iáko y objectivum maią wypuklaste, dla większey aukcyi luminarzow, ták od oka odległych. Drugie perspektywy są o trzech, lub czterech y piąciu szkiełkach, á czasem y więcey. Ale im więcey szkiełek tym ciemniey rzecz reprezntuią. Trzecie są podwoine, áby
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: Y4
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
aż do 31 w Neapolum 2 gwałtowne: w Rimini, i w Spolecie pokilkakroć ponowione: w Lipcu Góra Alschinsch, która była częścią góry Furcula upadła z większym grzmotem niż szkodą.
30 Lipca upały niezwyczajne w Montpellier. termometra pękały, powietrze tak gorące było jakby z pieca hutnego wypadało, jajca gotowano na słońcu. Zegary Astronomiczne znacznie szły spieszniej. Winnice spalone, co się nigdy nieprzytrafiło.
24 Września o 10 przed południem trzęsienie ziemi znaczne w Eglisan. Słabsze na innych miejscach Kantonu Zurych. Ren rzeka wrzała.
13 Listopada miedzy 3 i 4 po południu trzęsienie ziemi na tychże miejscach: dały się nadto uczuć w Turgau, w Tockembourgu
aż do 31 w Neapolum 2 gwałtowne: w Rimini, y w Spolecie pokilkakroć ponowione: w Lipcu Góra Alschinsch, ktora była częścią góry Furcula upadła z większym grzmotem niż szkodą.
30 Lipca upały niezwyczayne w Montpellier. termometra pękały, powietrze tak gorące było iakby z pieca hutnego wypadało, iayca gotowano na słońcu. Zegary Astronomiczne znacznie szły spieszniey. Winnice spalone, co się nigdy nieprzytrafiło.
24 Września o 10 przed południem trzęsienie ziemi znaczne w Eglisan. Słabsze na innych mieyscach Kantonu Zurich. Rhen rzeka wrzała.
13 Listopada miedzy 3 y 4 po południu trzęsienie ziemi na tychże mieyscach: dały się nadto uczuć w Turgau, w Tockembourgu
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 160
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
Inklinata. inne Ekwinoctialia: inne Mobilia, alias Ruchome, wtenczas erygowane, gdy godziny potrzeba mieć notitiam, jakie są: Annulus, Cilindrus, Qua drangulare, z magnesem, albo bez magnesu. Są też różnych Narodów kompasy, jakoto Babilońskie, pokazując godziny od Wschodu Słońca: Włoskie, od Zachodu Słońca: Inne Astronomiczne, na których godziny indicantur od Południa, do Pułnocy. Do GNOMIKI, albo kompasów erygowania mieć potrzeba Scientiam practicam. Instrumenta różne, osobliwie Quadrantem Horarium, Quadrantem Mirificum, Cyrkiel etc. Wiedzieć nadto potrzeba ELEVATIONEM POLI, o czym ci tu krociusienką że Schotta i innych daję Tablicę, znaczniejsze tylko miejsca i Miasta Świata wyliczając
Inclinata. inne AEquinoctialia: inne Mobilia, alias Ruchome, wtenczas erygowane, gdy godziny potrzeba mieć notitiam, iakie są: Annulus, Cilindrus, Qua drangulare, z magnesem, albó bez magnesu. Są też rożnych Narodow kompasy, iakoto Babylonskie, pokazuiąc godziny od Wschodu Słońca: Włoskie, od Zachodu Słońca: Inne Astronomiczne, na ktorych godziny indicantur od Południa, do Pułnocy. Do GNOMIKI, albo kompasow erygowania mieć potrzeba Scientiam practicam. Instrumenta rożne, osobliwie Quadrantem Horarium, Quadrantem Mirificum, Cyrkiel etc. Wiedzieć nadto potrzeba ELEVATIONEM POLI, o czym ci tu krociuśienką że Schotta y innych daię Tablicę, znacznieysze tylko mieysca y Miasta Swiata wyliczaiąc
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 293
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Biblioteka ksiąg Arabskich, Saraceńskich, w wielkiej bardzo liczbie, które Kardynał Ksimenes nimiô zelô ductus spalił, cum magno dámno Literatorum, gdyż tam wielkie miały być curiositates w Arabskim języku, pewnie o Religii nietraktowały, bo Mahometanów niegodzi się komentować, ani o swej Religii pisać; to pewnie były Historyczne, Poetyczne, Astronomiczne, Medyczne Arcana. Czwarta tandem kwatera Madryta Antyquerulena, gdzie Rzemiestnicy kolo jedwabiu i materyj bogatej robią. Ma tu Król z liścia morwowego 30, tysięcy talerów intraty, czyli też Czerwonych złotych.
W ANDALUZII albo w Wandaluzyj Prowincyj Hiszpańskiej od Wandalów fundowanej jest Stolica Hiszpal, przedtym Kolonia Romulea: którą Maurowie nazwali po
Biblioteka ksiąg Arabskich, Sáraceńskich, w wielkiey bardzo liczbie, ktore Kardynał Ximenes nimiô zelô ductus spalił, cum magno dámno Literatorum, gdyż tam wielkie miały bydź curiositates w Arabskim ięzyku, pewnie o Religii nietraktowały, bo Machometanow niegodzi się kommentować, ani o swey Religii pisać; to pewnie były Historyczne, Poetyczne, Astronomiczne, Medyczne Arcana. Czwarta tandem kwatera Madryta Antiquerulena, gdzie Rzemiestnicy kolo iedwabiu y materyi bogatey robią. Ma tu Krol z liścia morwowego 30, tysięcy talerow intraty, czyli też Czerwonych złotych.
W ANDALUZII albo w Wandaluzyi Prowincyi Hiszpańskiey od Wándalow fundowaney iest Stolica Hiszpal, przedtym Colonia Romulea: ktorą Maurowie nazwali po
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 175
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Niemając bowiem ani narzędzia Astronomicznego, ani miejsca wygodnego, musiałem z miejsca na miejsce przenosić się, raz z wieży, drugi raz z okien dachowych szukając Komety, a zawsze stojąc na deskach chwiejących się, które mnie upominały, abym patrząc w Niebo, lepsze miał oko na ziemię. Z tym wszystkim rachunki Astronomiczne tak mało różniące się od obserwacyj przez dwa miesiące czynionych, nie małym są dowodem, iż i droga przez te rachunki wynaleziona nie wiele różnić się musi od prawdziwej drogi Komety. To jest opisanie obserwacyj i rachunków, które mi ten wielki Matematyk komunikować raczył. Liczba znacząca długość i szerokość, albo oddalenie się Komety od pa
Niemaiąc bowiem ani narzędzia Astronomicznego, ani mieysca wygodnego, musiałem z mieysca na mieysce przenosić się, raz z wieży, drugi raz z okien dachowych szukaiąc Komety, a zawsze stoiąc na deskach chwieiących się, które mnie upominały, abym patrząc w Niebo, lepsze miał oko na ziemię. Z tym wszystkim rachunki Astronomiczne tak mało rożniące się od obserwacyi przez dwa miesiące czynionych, nie małym są dowodem, iż y droga przez te rachunki wynaleziona nie wiele rożnić się musi od prawdziwey drogi Komety. To iest opisanie obserwacyi y rachunkow, ktore mi ten wielki Matematyk kommunikować raczył. Liczba znacząca długość y szerokość, albo oddalenie się Komety od pa
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 143
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
W Trzeciej Sali są skrzynie, malowania osobliwe. Jedna skrzynia jest kryształów, nad którą wisi imię Najjaśniejszego Elektora z diamentów Saskich sztucznie wysadzone: Skrzyneczka z Porcją Drzewa Krzyża Świętego: Miara długości Grobu CHRYSTUSOWEGO: Zegar misterny kuranty i Hymny wybijajacy. W Czwartej Kamerze są Instrumenta Ma- tematyczne, aliàs Geograficzne, Geometryczne, Wojenne, Astronomiczne, Opticae służące, Muzyczne, Organy ze szkła Weneckiego, piszczałki i głosy takież z różnego koloru. Drugie Organy z Jaspisu, Alabastru Orientalnego i Saskiego, kamieniem węzowym adornowane. EUROPA. O Niemieckim Państwie.
Trąba Optyczna, aliàs Perspektywa długa na stop 10. nie tylko w nocy ciemnej, ale i w dzień
W Trzeciey Sali są skrzynie, malowaniá osobliwe. Iedná skrzynia iest kryształow, nád ktorą wisi imie Nayiaśnieyszego Elektorá z dyamentow Saskich sztucznie wysadzone: Skrzyneczka z Porcyą Drzewa Krzyża Swiętego: Miara długości Grobu CHRYSTUSOWEGO: Zegar misterny kuranty y Hymny wybiiaiacy. W Czwartey Kamerze są Instrumenta Ma- tematyczne, aliàs Geográficzne, Geometryczne, Woienne, Astronomiczne, Opticae służące, Muzyczne, Organy ze szkła Weneckiego, piszczałki y głosy takież z rożnego koloru. Drugie Organy z Iaspisu, Alabastru Orientalnego y Saskiego, kamieniem węzowym adornowáne. EUROPA. O Niemieckim Państwie.
Trąba Optyczná, aliàs Perspektywá długa ná stop 10. nie tylko w nocy ciemney, ale y w dźień
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 239
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
wynidzie słońce promienie swoje w górę rzuca, i oświeca atmosferę, a zatym przed wschodem dzionek czyni. Także lubo pod choryzont zapadnie, jednakże promienie w górę rzucając i oświecając nad choryzontalne powietrze, jeszcze widok czyni, mniej więcej według konstytucyj powietrza.
Gdy zaś słońce w którym znaku swego Zodiaku się kładzie: to frazesy Astronomiczne tak się rozumieć mają. Iż słońce pod tym albo innym ułożeniem gwiazd, ten albo ów znak reprezentującym obrót swój sprawuje. Ponieważ cała deklinacja słońca ku południowi i pułnocy dzieje się pod całym Zodiakiem, to jest dwunastą konstelacjami, dwanaście znaków wyrazającemi. INFORMACJA III. O piąciu innych Planetach.
XXII. Oprócz Księżyca i słońca
wynidzie słońce promienie swoie w gorę rzuca, y oswieca atmosferę, á zatym przed wschodem dzionek czyni. Tákże lubo pod choryzont zapadnie, iednakże promienie w gorę rzucaiąc y oswiecaiąc nad choryzontalne powietrze, ieszcze widok czyni, mniey więcey według konstytucyi powietrza.
Gdy zaś słońce w ktorym znaku swego Zodyaku się kładzie: to frazesy Astronomiczne ták się rozumieć maią. Jż słońce pod tym álbo innym ułożeniem gwiazd, ten álbo ow znak reprezentuiącym obrot swoy sprawuie. Ponieważ cała deklinacya słońca ku południowi y pułnocy dzieie się pod całym Zodyakiem, to iest dwanastą konstellacyami, dwanaście znakow wyrazaiącemi. JNFORMACYA III. O piąciu innych Planetach.
XXII. Oprocz Xiężyca y słońca
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: L4v
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Więc trojakie ewenta się znajdują które po tytułem prognostyków Astrologicznych formowane bywają. Pierwsze ewenta nieomylne. Drugie koniekturalne. Trzecie przypadkowe.
XXV. Te ewenta które mają według natury koneksyą, albo według Boskiej dyspozycyj z luminarzami Niebieskimi albo z ich obrotami, nieomylnie i chwalebnie przepowiedziane być mogą: byle w formowaniu takich prognostyków, reguły Astronomiczne doskonale zachowane były. Takowe są Zaćmienia czyli słońca, czyli Księżyca: nowie, pełnie, kwadratury Księżyca. aequinoctia; solstitia; czas wschodu, zachodu słońca: kongres różnych planet z sobą: pora wiosny, albo lata; jesieni albo zimy: w takiej pozycyj ziemi te aspekta, w innej pozycyj insze. etc.
. Więc troiákie ewenta się znayduią ktore po tytułem prognostykow Astrologicznych formowáne bywáią. Pierwsze ewenta nieomylne. Drugie koniekturalne. Trzecie przypadkowe.
XXV. Te ewenta ktore máią według nátury konnexyą, álbo według Boskiey dyspozycyi z luminarzámi Niebieskimi álbo z ich obrotámi, nieomylnie y chwalebnie przepowiedziane być mogą: byle w formowániu tákich prognostykow, reguły Astronomiczne doskonále záchowáne były. Tákowe są Zaćmienia czyli słońca, czyli Xiężyca: nowie, pełnie, kwádratury Xiężyca. aequinoctia; solstitia; czas wschodu, zachodu słońca: kongres rożnych planet z sobą: pora wiosny, álbo latá; iesieni álbo zimy: w tákiey pozycyi ziemi te aspekta, w inney pozycyi insze. etc.
Skrót tekstu: BystrzInfAstrol
Strona: 19
Tytuł:
Informacja astrologiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astrologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Z. ufundowany. Jak dawno zaś ten świat swój wziął początek? w wielu Państwach Pogańskich i teraz ta błędliwa znajduje się perswazja, że nad zamiar swoim Monarchiom zakładając starożytność, i świata dawność długiemi mierzą wiekami. J tak Egipcjanie więcej jak sto sześćdziesiąt tysięcy lat swemu Państwu rachowali. Chaldejczykowie wiadomość obrotów Niebieskich, i Luminarzów Astronomiczne obserwacje Matematyków swoich od czterech set siedemdziesiąt tysięcy lat zakładali. Syneńczykowie też swego Państwa dzieje i rewolucje swemi księgami i kalendarzami daleko dawniejsze, nad sam świata początek, wywieść usiłują. Atoli to jest próżna chluba, i prawdziwej całego świata, a zatym części i pomniejszych krajów lat kalkulacyj, błąd przeciwny. Lecz i sami Chrześcijańscy
S. ufundowany. Jak dawno zaś ten świat swoy wziął początek? w wielu Państwach Pogáńskich y teraz ta błędliwa znayduie się perswazya, że nad zamiar swoim Monarchiom zakładáiąc stárożytność, y światá dawność długiemi mierzą wiekámi. J ták Egipcyanie wiecey iák sto sześćdziesiąt tysięcy lat swemu Państwu rachowáli. Chaldeyczykowie wiadomość obrotow Niebieskich, y Luminarzow Astronomiczne obserwacye Matematykow swoich od czterech set siedemdziesiąt tysięcy lat zakładáli. Syneńczykowie też swego Państwa dzieie y rewolucye swemi księgámi y kálendarzami dáleko dawnieysze, nad sam świáta początek, wywieść usiłuią. Atoli to iest prożna chluba, y prawdziwey cáłego światá, á zátym części y pomnieyszych kráiow lat kálkulacyi, błąd przeciwny. Lecz y sami Chrześciańscy
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: Gv
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
