cały pokoj napełnią bez znacznego umniejszenia Ijkworu. Wapor ten wonny nic innego nie jest, tylko cząstki subtelniejsze i leksze likworów, które mocą ognia oddzielone od grubszych i cięższych części powietrze utrzymuje. P. Bojle i inni doświadczyli, iż powietrze bez pomnożenia ciepła może się rozszerzyć na przeciąg 13769 razy większy, nad przeciąg które atmosferą ściśnione około powierzchności ziemi zajmuje, A Pan M[...] schenbrock twierdzi, iż doszedł, że cząstka powietrza w letniej wodzie rozciąga się 46 tysięcy milionów 646 milionów więcej, niż pierwej rozciągała się nim zagrzana była. Jeśliż powietrze tak się rozciągnąć może w pośrzód powietrza gęstszego, i wody ściskających, i rozszerzeniu się przeszkadzających, cóż
cały pokoy napełnią bez znacznego umnieyszenia Iikworu. Wapor ten wonny nic innego nie iest, tylko cząstki subtelnieysze y leksze likworów, które mocą ognia oddzielone od grubszych y cięższych części powietrze utrzymuie. P. Boyle y inni doświadczyli, iż powietrze bez pomnożenia ciepła może się rozszerzyć na przeciąg 13769 razy większy, nad przeciąg które atmosferą ściśnione około powierzchności ziemi zaymuie, A Pan M[...] schenbrock twierdzi, iż doszedł, że cząstka powietrza w letniey wodzie rozciąga się 46 tysięcy millionow 646 millionow więcey, niż pierwey rozciągała się nim zagrzana była. Jeśliż powietrze tak się rozciągnąć może w pośrzód powietrza gęstszego, y wody ściskaiących, y rozszerzeniu się przeszkadzaiących, coż
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 105
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
od ziemi na mil 860.
Czemuż planety ogona nie rzucają ?
Dwie tego przyczyny być mogą: Pierwsza iż planet Masa może być gęstsza, a cząstki ich mocniej sklejone niż komet: dla czego też nie łacno ciepłem jakimkolwiek od massy oddzielają się. Fundament twierdzenia tego mamy, iż jeszcze Astronomowie powątpiwają jeśli planety otoczone są atmosferą: o kometach zaś już żaden niewątpi. Druga: iż planety prawie zawsze w równej będąc odległości od słońca, równe zawsze w sobie ciepło mają, a zatym i równą zawsze miarę i tyle kurzaw z siebie wyrzucają, ile na początku stworzenia swego z siebie wyrzucały: przeto ich niepostrzegamy, a jeżeli kiedy ebficjej
od ziemi na mil 860.
Czemuż planety ogona nie rzucaią ?
Dwie tego przyczyny być mogą: Pierwsza iż planet massa może być gęstsza, a cząstki ich mocniey skleione niż komet: dla czego też nie łacno ciepłem iakimkolwiek od massy oddzielaią się. Fundament twierdzenia tego mamy, iż ieszcze Astronomowie powątpiwaią ieśli planety otoczone są atmosferą: o kometach zaś iuż żaden niewątpi. Druga: iż planety prawie zawsze w rowney będąc odległości od słońca, rowne zawsze w sobie ciepło maią, a zatym y rowną zawsze miarę y tyle kurzaw z siebie wyrzucaią, ile na początku stworzenia swego z siebie wyrzucały: przeto ich niepostrzegamy, a ieżeli kiedy ebficiey
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 109
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
, a zatym zawierał w sobie, 1950 pułdiametrów ziemi, to jest większy był trzydzieści dwa razy i pul od odległości księżyca od ziemi. Odległości zaś Jutrzeńki od ziemi był więcej niż piątą częścią.
Nadto P. Mairan nie bez podobieństwa do prawdy dowodzi, iż atmosfera słońca, ciepłem jego rozegrzana i rozszerzona mieszając się z atmosferą ziemi sprawuje błyskania nocne, albo światło, które zorzą północą nazywają. Czemużby tedy i atmosfera komety bliższej od słońca z atmosferą ziemi złączyć się, i w niej jakiej uczynić odmiany nie mogła.
Cóżkolwiek bądź, trzymam jednak, iź lękać się bynajmniej nie trzeba skutków tych kurzaw: gdyż naprzód nie wiemy jaka jest natura
, a zatym zawierał w sobie, 1950 pułdyametrow ziemi, to iest większy był trzydzieści dwa razy y pul od odległości księżyca od ziemi. Odległości zaś Jutrzeńki od ziemi był więcey niż piątą częścią.
Nadto P. Mairan nie bez podobieństwa do prawdy dowodzi, iż atmosfera słońca, ciepłem iego rozegrzana y rozszerzona mieszaiąc się z atmosferą ziemi sprawuie błyskania nocne, albo światło, ktore zorzą pułnocną nazywaią. Czemużby tedy y atmosfera komety bliższey od słońca z atmosferą ziemi złączyć się, y w niey iakiey uczynić odmiany nie mogła.
Cożkolwiek bądź, trzymam iednak, iź lękać się bynaymniey nie trzeba skutkow tych kurzaw: gdyż naprzod nie wiemy iaka iest natura
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 284
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
ziemi. Odległości zaś Jutrzeńki od ziemi był więcej niż piątą częścią.
Nadto P. Mairan nie bez podobieństwa do prawdy dowodzi, iż atmosfera słońca, ciepłem jego rozegrzana i rozszerzona mieszając się z atmosferą ziemi sprawuje błyskania nocne, albo światło, które zorzą północą nazywają. Czemużby tedy i atmosfera komety bliższej od słońca z atmosferą ziemi złączyć się, i w niej jakiej uczynić odmiany nie mogła.
Cóżkolwiek bądź, trzymam jednak, iź lękać się bynajmniej nie trzeba skutków tych kurzaw: gdyż naprzód nie wiemy jaka jest natura tych kurzaw, jaka figura, jaka wielkość i ruszanie się: więc nie masz fundamentu, ani utrzymywania, iż są szkodliwe,
ziemi. Odległości zaś Jutrzeńki od ziemi był więcey niż piątą częścią.
Nadto P. Mairan nie bez podobieństwa do prawdy dowodzi, iż atmosfera słońca, ciepłem iego rozegrzana y rozszerzona mieszaiąc się z atmosferą ziemi sprawuie błyskania nocne, albo światło, ktore zorzą pułnocną nazywaią. Czemużby tedy y atmosfera komety bliższey od słońca z atmosferą ziemi złączyć się, y w niey iakiey uczynić odmiany nie mogła.
Cożkolwiek bądź, trzymam iednak, iź lękać się bynaymniey nie trzeba skutkow tych kurzaw: gdyż naprzod nie wiemy iaka iest natura tych kurzaw, iaka figura, iaka wielkość y ruszanie się: więc nie masz fundamentu, ani utrzymywania, iż są szkodliwe,
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 284
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
albo akcjach z woli ludzkiej dependujących twierdzą. Zgoła Poeta Sinopticè mówi: RZETELNOSC IV. Wyśmiane Początki Astrologiczne od Kalendarznika defendująca.
I. PIsze Kalendarznik, iż wydział Okręgu Niebieskiego na 12. Części to jest Domów, nazwiska ich, i rzeczy oznaczenie, cale śmiechu godne. Odpowiadam: iż nie bez racyj dzielemy Niebo z Atmosferą na 12 Części: bo princypalnych kwalitatiw które combinari mogą in 12. nie masz tylko 4. sucho, ciepło, mokro, i zimno: jako tedy te kwalitatiwy pierwsze są 4. tak i u nas w Figurze, są miejsca kardynalne 4. to jest Wschód, Południe, Zachód, i Pułnocy : które efekta
álbo ákcyách z woli ludzkiey dependuiących twierdzą. Zgoła Poeta Sinopticè mowi: RZETELNOSC IV. Wyśmiane Początki Astrologiczne od Kálendarznika defenduiąca.
I. PIsze Kalendarznik, iż wydźiał Okręgu Niebieskiego ná 12. Częśći to iest Domow, názwiska ich, y rzeczy oznaczęnie, cále śmiechu godne. Odpowiadam: iż nie bez racyi dźielemy Niebo z Atmospherą ná 12 Częśći: bo princypalnych qualitátiw ktore combinari mogą in 12. nie masz tylko 4. sucho, ćiepło, mokro, y źimno: iáko tedy te qualitatiwy pierwsze są 4. ták y u nas w Figurze, są mieysca kárdynalne 4. to iest Wschod, Południe, Zachod, y Pułnocy : ktore effekta
Skrót tekstu: DuńKal
Strona: I
Tytuł:
Kalendarz polski i ruski na rok pański 1741
Autor:
Stanisław Duńczewski
Drukarnia:
Paweł Józef Golczewski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
kalendarze
Tematyka:
astrologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1741
Data wydania (nie wcześniej niż):
1741
Data wydania (nie później niż):
1741
Błogosławieństwa wiecznego, i niebo kryształowe z wody uformowane jako się rzekło w Informacyj Cośmograficznej w liczbie XVII. Samo Niebo firmamentowe, i gwiazdy na nim osadzone, także Planety według własnej sobie koordynacyjobjectum będą teraźniejszej informacyj. A że Luminarzów Niebieskich Wszechmocność Boska dnia czwartego stworzonych, tę uczyniła lokacją, Iż najniżej, bliżej ziemi nad atmosferą osadzony Księżyc. Nad Księżycem, lokowane słońce, i z innemi dwiema planetami Wenusem i Merkuriuszem. Nad temi Mars. Nad Marsem Jowisz i z czterema swemi towarzyszami. Nad Marsem Saturnus z dwiema swemi kompanami. Nad Saturnem wszystkie jednostajnym porządkiem rozłożone gwiazdy na firmamencie. Więc tymże porządkiem od niższego do wyższego luminarza postępować będę
Błogosłáwieństwa wiecznego, y niebo kryształowe z wody uformowane iáko się rzekło w Jnformacyi Cosmograficzney w liczbie XVII. Samo Niebo firmamentowe, y gwiazdy ná nim osadzone, tákże Planety według własney sobie koordynacyiobjectum będą teraźnieyszey informacyi. A że Luminarzow Niebieskich Wszechmocność Boska dnia czwartego stworzonych, tę uczyniłá lokácyą, Jż nayniżey, bliżey ziemi nad atmosferą osadzony Xiężyc. Nad Xiężycem, lokowane słońce, y z innemi dwiema planetami Wenusem y Merkuryuszem. Nad temi Mars. Nad Marsem Jowisz y z czterema swemi towarzyszami. Nad Marsem Saturnus z dwiema swemi kompanámi. Nad Saturnem wszystkie iednostaynym porządkiem rozłożone gwiazdy ná firmamencie. Więc tymże porządkiem od niższego do wyższego luminarza postępować będę
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: Kv
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Księżyc dla prędszego swego biegu raz się łący, drugi raz rozłącza, i na przeciw słońca stawa, posrzednią między sobą mając ziemię. Księżyc własnego nie ma światła, ale zabranym od słońca przyświeca. Księżyc jest bliższy ziemi a niżeli słońce. Ziemia od słońca jest mniejsza, i jest okrągła, wzięta i z swoją atmosferą. Zaczym ziemia pod czas pełni zawsze rzuca umbrę okrągławą nakształt głowy cukru ku Księżycowi. Która umbra jest raz obszerniejsza i dłuższa gdy słońce bliższe ziemi, tak, że umbra od ziemi rzucona samego Księżyca dosiąga i przechodzi, Drugi raz jest krótsza i węższa, gdy słońce jest dalsze ziemi: tak, że umbra od
. Xiężyc dla prędszego swego biegu raz się łączy, drugi raz rozłącza, y ná przeciw słońca stawa, posrzednią między sobą máiąc ziemię. Xiężyc własnego nie ma światła, ále zabranym od słońca przyświeca. Xiężyc iest bliższy ziemi á niżeli słońce. Ziemia od słońca iest mnieysza, y iest okrągła, wzięta y z swoią atmosferą. Záczym ziemia pod czas pełni záwsze rzuca umbrę okrągłáwą nakształt głowy cukru ku Xiężycowi. Ktora umbra iest raz obszernieysza y dłuższa gdy słońce bliższe ziemi, ták, że umbra od ziemi rzucona samego Xiężyca dosiąga y przechodzi, Drugi raz iest krotsza y węższa, gdy słońce iest dalsze ziemi: ták, że umbra od
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: K3
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
którego planety się urodzi, tym leniwiej obrót swój sprawować się widzi dla odległości od ziemi. Więc sublunarne komety daleko są w biegu prędsze a niżeli planetarne. Te ekshalacje ogniste, które na atmosferze zapalone aparencją sprawują: jakie są błyskawice, pioruny, latawce, gwiazdy spadające, nie są komety. Bo kometa ma miejsce nad atmosferą, przydłużej się pali, albo świeci, stateczniej i regularniej obrót swój sprawuje, opak zaś atmosferne ogniste ekshalacje. Dopuszcza także częstokroć Bóg różne na niebie aparycje, i ogniste planet ekshalacje, czyli na ukaranie ludzi, czyli na oświadczenie prowidencyj swojej. Jako to, gdy Izraela z Egiptu do Palestyny idącego poprzedzała kolumna ognista w
ktorego planety się urodzi, tym leniwiey obrot swoy sprawować się widzi dla odległości od ziemi. Więc sublunarne komety dáleko są w biegu prędsze á niżeli planetarne. Te exhalacye ogniste, ktore ná atmosferze zapalone apparencyą sprawuią: iákie są błyskáwice, pioruny, latawce, gwiazdy spadaiące, nie są komety. Bo kometa ma mieysce nad atmosferą, przydłużey się páli, álbo swieci, stateczniey y regularniey obrot swoy sprawuie, opak zaś atmosferne ogniste exhalacye. Dopuszcza tákże częstokroć Bog rożne ná niebie apparycye, y ogniste planet exhalacye, czyli ná ukaranie ludzi, czyli ná oswiadczenie prowidencyi swoiey. Jáko to, gdy Jzraela z Egiptu do Palestyny idącego poprzedzała kolumna ognista w
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: N3
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
od wschodu na zachód, i obrót ten kończyć we 24 godzinach. Jeżeli zaś w samej rzeczy tak biegają, czyli tylko biegać zdają się, niezgadzają się Astronomowie. Którzy za[...] ychona zdaniem idą, za prawdziwy bieg mają: Którzy zaś Kopernika utrzymują, pozorem być tylko mienią. Co tak wykładają: Ziemia z całą atmosferą, to jest: z powietrzem kurzawy, wapory, i obłoki unoszącym kręci się około osi swojej, od zachodu ku wschodowi, i ten obrót kończy we 24 godzinach. Stąd wydaje się jakby słońce, Planety, i gwiazdy od wschodu biegały ku zachodowi. Niech w Figurze[...] . Cyrkuł O X T wyraża ziemię z Atmosferą
od wschodu na zachod, y obrot ten kończyć we 24 godzinach. Jeżeli zaś w samey rzeczy tak biegaią, czyli tylko biegać zdaią się, niezgadzaią się Astronomowie. Ktorzy za[...] ychona zdaniem idą, za prawdziwy bieg maią: Ktorzy zaś Kopernika utrzymuią, pozorem być tylko mienią. Co tak wykładaią: Ziemia z całą atmosferą, to iest: z powietrzem kurzawy, wapory, y obłoki unoszącym kręci się około osi swoiey, od zachodu ku wschodowi, y ten obrot kończy we 24 godzinach. Ztąd wydaie się iakby słońce, Planety, y gwiazdy od wschodu biegały ku zachodowi. Niech w Figurze[...] . Cyrkuł O X T wyraża ziemię z Atmosferą
Skrót tekstu: BohJProg_I_Wstęp
Strona: 12
Tytuł:
Bohomolec Jan, Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770, wstęp
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
atmosferą, to jest: z powietrzem kurzawy, wapory, i obłoki unoszącym kręci się około osi swojej, od zachodu ku wschodowi, i ten obrót kończy we 24 godzinach. Stąd wydaje się jakby słońce, Planety, i gwiazdy od wschodu biegały ku zachodowi. Niech w Figurze[...] . Cyrkuł O X T wyraża ziemię z Atmosferą: L Słońce, A B C część Firmamentu. Patrzący z O na L słońce, będzie je widział na Firmamencie w punkcie C. ziemia kręcąc się od zachodu przeniesie patrzącego z O, do X skąd słońce L, nie już w C, ale w A wydawać się będzie, jakby od C do B przeniosło
atmosferą, to iest: z powietrzem kurzawy, wapory, y obłoki unoszącym kręci się około osi swoiey, od zachodu ku wschodowi, y ten obrot kończy we 24 godzinach. Ztąd wydaie się iakby słońce, Planety, y gwiazdy od wschodu biegały ku zachodowi. Niech w Figurze[...] . Cyrkuł O X T wyraża ziemię z Atmosferą: L Słońce, A B C część Firmamentu. Patrzący z O na L słońce, będzie ie widział na Firmamencie w punkcie C. ziemia kręcąc się od zachodu przeniesie patrzącego z O, do X zkąd słońce L, nie iuż w C, ale w A wydawać się będzie, iakby od C do B przeniosło
Skrót tekstu: BohJProg_I_Wstęp
Strona: 12
Tytuł:
Bohomolec Jan, Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770, wstęp
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
