nosa, gryzieniem i tytyllacją swoją sprawują, iż poruszone muszkuły usiłują te niepotrzebne humory pozbyć. Co samo jest kichnienie. Zmysły i potencje ludzkie Wewnętrzne.
Dwojakie są potencje i zmysły wewnętrzne. Jedne: które służą do sprawowania akcyj witalnych materialnych, i innym zwierzętom pospol tych nie tylko człowiekowi. A te są Potencje nutryca, augmentacja, imaginatywa i chuć czyli apetyt. Drugie: które służą do sprawowania witalnych duchownych, samemu duchowi rozumnemu własnych akcyj. A te są potencje: rozumienie i chcenia. Pierwsze potencje są podległe i powinny być rżądzone drugiemi. Bo lubo przez grzech pierworódny tej skażonej nabywa natury człowiek. Iż według Pawła Z. Ciało rebelizuje
nosa, gryzieniem y tytyllácyą swoią spráwuią, iż poruszone muszkuły usiłuią te niepotrzebne humory pozbyć. Co samo iest kichnienie. Zmysły y potencye ludzkie Wewnętrzne.
Dwoiákie są potencye y zmysły wewnętrzne. Jedne: ktore służą do sprawowania ákcyi witálnych máteryalnych, y innym zwierzętom pospol tych nie tylko człowiekowi. A te są Potencye nutryca, augmentácya, imáginátywa y chuć czyli áppetyt. Drugie: ktore służą do spráwowánia witálnych duchownych, samemu duchowi rozumnemu własnych ákcyi. A te są potencye: rozumienie y chcenia. Pierwsze potencye są podległe y powinny być rżądzone drugiemi. Bo lubo przez grzech pierworodny tey skáżoney nábywa nátury człowiek. Jż według Pawła S. Ciáło rebellizuie
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: F2
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
gorących zagrzewających ciepło naturalne, i do prędkiej konkokcyj pomagających. Albo z robactwa w żołądku będącego, które wysysając substancją chilu, ziadają powinnej pokarm nutrycyj. Pragnienie zaś z tąd pochodzi. Ze ciepłem naturalnym wysuszony w żołądku pokarm nie jest sposobny do gotowania się: dla czego potrzebuje napoju, aby nim był rozrzedzony.
LXXV. Augmentacja zaś w człowieku: jest przymnożenie większej co raz porcyj ciała przez nutrycją sporządzonej. Tym się różni od nutrycyj. Ze nutrycja sporządzona jest od Autora natury Boga, na restauracją cząstek ciała coraz nieznacznie ubywających. Augmentacja do nabycia należytej proporcyj i wielkości wzrostu ciała. Nutrycja w całym życiu ludzkim potrzebna, i bez niej żyć człowiek
gorących zagrzewaiących ciepło náturálne, y do prędkiey konkokcyi pomagáiących. Albo z robáctwa w żołądku będącego, ktore wysysaiąc substáncyą chilu, ziadáią powinney pokarm nutrycyi. Prágnienie zaś z tąd pochodzi. Ze ciepłem náturalnym wysuszony w żołądku pokarm nie iest sposobny do gotowánia się: dla czego potrzebuie nápoiu, áby nim był rozrzedzony.
LXXV. Augmentácya zaś w człowieku: iest przymnożenie większey co raz porcyi ciałá przez nutrycyą sporządzoney. Tym się rożni od nutrycyi. Ze nutrycya sporządzona iest od Autora nátury Boga, ná restaurácyą cząstek ciałá coraz nieznácznie ubywaiących. Augmentácya do nábycia należytey proporcyi y wielkości wzrostu ciałá. Nutrycya w cáłym życiu ludzkim potrzebna, y bez niey żyć człowiek
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: F2v
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
żołądku pokarm nie jest sposobny do gotowania się: dla czego potrzebuje napoju, aby nim był rozrzedzony.
LXXV. Augmentacja zaś w człowieku: jest przymnożenie większej co raz porcyj ciała przez nutrycją sporządzonej. Tym się różni od nutrycyj. Ze nutrycja sporządzona jest od Autora natury Boga, na restauracją cząstek ciała coraz nieznacznie ubywających. Augmentacja do nabycia należytej proporcyj i wielkości wzrostu ciała. Nutrycja w całym życiu ludzkim potrzebna, i bez niej żyć człowiek nie może. Augmentacja całego człowieka najwięcej do 24. roku trwa. Ze zaś w tych latach człowiek, a nie w dalszych rośnie. Racja tego ta. Bo w niemowlęcym, dziecinnym, i jeszcze młodym
żołądku pokarm nie iest sposobny do gotowánia się: dla czego potrzebuie nápoiu, áby nim był rozrzedzony.
LXXV. Augmentácya zaś w człowieku: iest przymnożenie większey co raz porcyi ciałá przez nutrycyą sporządzoney. Tym się rożni od nutrycyi. Ze nutrycya sporządzona iest od Autora nátury Boga, ná restaurácyą cząstek ciałá coraz nieznácznie ubywaiących. Augmentácya do nábycia należytey proporcyi y wielkości wzrostu ciałá. Nutrycya w cáłym życiu ludzkim potrzebna, y bez niey żyć człowiek nie może. Augmentácya cáłego człowieká naywięcey do 24. roku trwa. Ze zaś w tych latách człowiek, á nie w dalszych rośnie. Racya tego ta. Bo w niemowlęcym, dziecinnym, y ieszcze młodym
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: F3
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
: jest przymnożenie większej co raz porcyj ciała przez nutrycją sporządzonej. Tym się różni od nutrycyj. Ze nutrycja sporządzona jest od Autora natury Boga, na restauracją cząstek ciała coraz nieznacznie ubywających. Augmentacja do nabycia należytej proporcyj i wielkości wzrostu ciała. Nutrycja w całym życiu ludzkim potrzebna, i bez niej żyć człowiek nie może. Augmentacja całego człowieka najwięcej do 24. roku trwa. Ze zaś w tych latach człowiek, a nie w dalszych rośnie. Racja tego ta. Bo w niemowlęcym, dziecinnym, i jeszcze młodym wieku, kości nie tak stwardniałe ssać mogą aliment, i w siebie zamieniać; a zatym wzrost brać. W dojrzałym zaś wieku kości
: iest przymnożenie większey co raz porcyi ciałá przez nutrycyą sporządzoney. Tym się rożni od nutrycyi. Ze nutrycya sporządzona iest od Autora nátury Boga, ná restaurácyą cząstek ciałá coraz nieznácznie ubywaiących. Augmentácya do nábycia należytey proporcyi y wielkości wzrostu ciałá. Nutrycya w cáłym życiu ludzkim potrzebna, y bez niey żyć człowiek nie może. Augmentácya cáłego człowieká naywięcey do 24. roku trwa. Ze zaś w tych latách człowiek, á nie w dalszych rośnie. Racya tego ta. Bo w niemowlęcym, dziecinnym, y ieszcze młodym wieku, kości nie ták ztwardniałe ssać mogą áliment, y w siebie zámieniáć; á zátym wzrost bráć. W doyrzałym záś wieku kości
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: F3
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
