złote, etc. ATLAS DZIECINNY.
Kiedy ten Kraj znaleziono, zastano w nim mnóstwo Narodów rozmaitym kształtem rządzących się: teraz prawie cała ta część Ziemi podzielona jest na obszerne Prowincje do różnych Monarchów Europejskich należące, któremi rządzą Vice-Rejowie albo Gubernatorowie imieniem i mocą swoich pryncypałów.
Wszystkie Narody Amerykańskie nie miały wiadomości prawdziwego Boga, w bałwochwalstwie będąc zatopione do czasu odkrycia tej cześci od Europejczyków, którzy światłem Wiary Chrześcijańskiej ją oświecili: przeto w niej teraz po większej części panuje wiara Katolicka Rzymska, albo Luterska, albo Kalwińska: są jednak jeszcze narody pogaństwem zaślepione, wgłąb Kraju mieszkające.
Amerykanie generalnie mówiąc, co do obyczajów, są zdradliwi, zawzięci, zabobonni
złote, etc. ATLAS DZIECINNY.
Kiedy ten Kray znaleziono, zastano w nim mnostwo Narodow rozmaitym kształtem rządzących się: teraz prawie cała ta część Ziemi podzielona iest na obszerne Prowincye do rożnych Monarchow Europeyskich należące, ktoremi rządzą Vice-Rejowie albo Gubernatorowie imieniem i mocą swoich pryncypałow.
Wszystkie Narody Amerykańskie nie miały wiadomości prawdziwego Boga, w bałwochwalstwie będąc zatopione do czasu odkrycia tey cześci od Europeyczykow, ktorzy światłem Wiary Chrześcijańskiey ią oświecili: przeto w niey teraz po większey części panuje wiara Katolicka Rzymska, albo Luterska, albo Kalwińska: są jednak jeszcze narody pogaństwem zaślepione, wgłąb Kraiu mieszkaiące.
Amerykanie generalnie mowiąc, co do obyczaiow, są zdradliwi, zawzięci, zabobonni
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 244
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
było, kiedy grubości, ten Dąb miał łokci 27. jako Hennenbergerus in Chronicis Prussiae śvviadczy. Ten usechł potym ob incisionem Imion na nim różnych, będących, czyli się ofiarującycych Starożytną Ceremanią temu Deastrowi Leśnemu. Też same Bałwany wenerowali Livones, albo Inflantowie jako świadczy Petrus à Dusburg.
w Wielkim Księstwie Litewskim quanti byli w Bałwochwalstwie errores, w wielkim jest co mieć podziwieniu. Kłaniano się złotej BABIE, to jest Posągowi, przy drogach erygowanemu, z tego kto co niósł, albo wiózł particulam rzucając na Ofiarę, owszem włosy z głowy i płatki in defectu inszych rzeczy od sukien, rżucali. Tego nie czyniący, zdrowia albo chudoby subibant, discrimen
było, kiedy grubości, ten Dąb miał łokci 27. iako Hennenbergerus in Chronicis Prussiae śvviadczy. Ten usechł potym ob incisionem Imion ná nim rożnych, będących, czyli się ofiaruiącycych Starożytną Ceremanią temu Deastrowi Leśnemu. Też same Bałwany wenerowali Livones, álbo Inflantowie iáko świadczy Petrus à Dusburg.
w Wielkim Xięstwie Litewskim quanti byli w Bałwochwalstwie errores, w wielkim iest co mieć podziwieniu. Kłaniáno się złotey BABIE, to iest Posągowi, przy drogach erygowanemu, z tego kto co niosł, álbo wiozł particulam rzucaiąc na Ofiárę, owszem włosy z głowy y płatki in defectu inszych rzeczy od sukien, rżucali. Tego nie czyniący, zdrowia albo chudoby subibant, discrimen
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 25
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
od Wschodnich Krajów zawitawszy, według Ptolemeuszza Geografa starodawnego. Potym najobszerniej tu się lokowali Ulmigawowie, za których Prusias Król Bytynii, czyli novas sedes szukając, czyli od nieprzyjaciela zwycięzcy uchodząc, tu się zapędził, i Ulmigawia, czyli Ulmigarią, Prusią, a potym Prussią nazwał.
PRUSACY, oprócz tego com mówił o ich bałwochwalstwie w Części I Aten pod tytułem: Scientia o Bożkach Pogańskich, tu więcej o ich zabobonach przydaję z Aleksandra Gwagnina in Prussiae compendiosa Descriptione: że panując w Ulmigawii (vulgo Prusach) około Roku 503, niejaki Bruteno, czyli Pruteno, (skąd Prusacy, i Pruteni zowią się) Wejdenutowi Bratu ustąpił tronu, sam się
od Wschodnich Kraiow zawitawszy, według Ptolomeusza Geografa starodawnego. Potym nayobszerniey tu się lokowali Ulmigawowie, za ktorych Prusias Krol Bytynii, czyli novas sedes szukaiąc, czyli od nieprzyiaciela zwycięzcy uchodząc, tu się zapędził, y Ulmigawia, czyli Ulmigarią, Prusią, a potym Prussią nazwał.
PRUSACY, oprocz tego com mowił o ich bałwochwalstwie w Części I Aten pod tytułem: Scientia o Bożkach Pogańskich, tu więcey o ich zabobonach przydaię z Alexandra Gwagnina in Prussiae compendiosa Descriptione: że panuiąc w Ulmigawii (vulgo Prusach) około Roku 503, nieiaki Bruteno, czyli Pruteno, (zkąd Prusacy, y Pruteni zowią się) Weydenutowi Bratu ustąpił tronu, sam się
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 321
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Narodu tamecznego na uleczenie chorób był necessitowany; który że sam i Towarzysze jego nie znali się na medykamentach i chorobach, Ewangelii Z. czytaniem, Krzyżów Świętych kładzeniem na chorych, wielu ratowali, i tym kunsztem wiele Miast Chrystusowi pozyskali. Łatwo bowiem Ameryki Obywatele tę Wiarę akceptowali, której jakieś figury i podobieństwo w swym mieli Bałwochwalstwie, jako to czcili trzech w jednym, Fest obserwowali dopiero namieniony, nakształt Bożego Ciała, spowiedź czynili i pokutę; które czart, simia operum Divinorum, tam nolens volens czynić kazał. KrólOWIE w AMERYCE najpotężniejsi byli PERWANSCY i MeksykANSCY, innych wielu mając pod sobą Feudatarios.
PERWANSCY Królowie szli per successionem, INGAMI zwani
Narodu tamecznego na uleczenie chorob był necessitowany; ktory że sam y Towarzysze iego nie znali się na medykamentach y chorobach, Ewangelii S. czytaniem, Krzyżow Swiętych kładzeniem na chorych, wielu ratowali, y tym kunsztem wiele Miast Chrystusowi pozyskali. Łatwo bowiem Ameryki Obywatele tę Wiarę akceptowali, ktorey iakieś figury y podobieństwo w swym mieli Bałwochwalstwie, iako to czcili trzech w iednym, Fest obserwowali dopiero namieniony, nakształt Bożego Ciała, spowiedź czynili y pokutę; ktore czart, simia operum Divinorum, tam nolens volens czynić kazał. KROLOWIE w AMERYCE naypotężnieysi byli PERWANSCY y MEXIKANSCY, innych wielu maiąc pod sobą Feudatarios.
PERWANSCY Krolowie szli per successionem, INGAMI zwani
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 587
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Zbawiciel/ co się rozumieć ma o Apostołach/ i o tych którzy przez Apostoły uwierzyli weń: a gdy mówi Prorok/ labor Egypti, et negotiacio AEthiopiae, et Sabaim Viri sublimes ad te transibunt, et tui erunt. Dziwować się nie trzeba/ albowiem Apostołom wszytek Świat jest podległy: Zaczym pięknie jakoby pracującym w bałwochwalstwie mówił: labor Egypti, et negotiacio AEthiopiae, albowiem żaden naród nie tak pracował w bałwochwalstwie/ jako Egipt/ o którym czytamy: Ecce Dommus ascendet super nubem leuem, et ingredietur Egyptum, et mouebuntur simulachra Egypti áfacie eius, et cor Egypti tabescet in medio eius: Gdzie Jeronim święty per nubem leuem, rozumie Ciało
Zbáwićiel/ co się rozumieć ma o Apostołách/ y o tych ktorzy przez Apostoły vwierzyli weń: á gdy mowi Prorok/ labor Egypti, et negotiacio AEthiopiae, et Sabaim Viri sublimes ad te transibunt, et tui erunt. Dźiwowáć się nie trzebá/ álbowiem Apostołom wszytek Swiát iest podległy: Záczym pieknie iákoby prácuiącym w báłwochwálstwie mowił: labor Egypti, et negotiacio AEthiopiae, álbowiem żaden narod nie ták prácował w bałwochwalstwie/ iáko Egypt/ o ktorym czytamy: Ecce Dommus ascendet super nubem leuem, et ingredietur Egyptum, et mouebuntur simulachra Egypti áfacie eius, et cor Egypti tabescet in medio eius: Gdzie Ieronim święty per nubem leuem, rozumie Ciáło
Skrót tekstu: KorRoz
Strona: 71
Tytuł:
Rozmowa teologa katolickiego z rabinem żydowskim przy arianinie nieprawym chrześcijaninie
Autor:
Marek Korona
Drukarnia:
Drukarnia Kolegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
dialogi, pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1645
Data wydania (nie wcześniej niż):
1645
Data wydania (nie później niż):
1645
ń: a gdy mówi Prorok/ labor Egypti, et negotiacio AEthiopiae, et Sabaim Viri sublimes ad te transibunt, et tui erunt. Dziwować się nie trzeba/ albowiem Apostołom wszytek Świat jest podległy: Zaczym pięknie jakoby pracującym w bałwochwalstwie mówił: labor Egypti, et negotiacio AEthiopiae, albowiem żaden naród nie tak pracował w bałwochwalstwie/ jako Egipt/ o którym czytamy: Ecce Dommus ascendet super nubem leuem, et ingredietur Egyptum, et mouebuntur simulachra Egypti áfacie eius, et cor Egypti tabescet in medio eius: Gdzie Jeronim święty per nubem leuem, rozumie Ciało błogosławionej Panny MARIEJ, żadnym ciężarem nasienia ludzkiego nie obciążone/ albo też Chrystusowe/ które z
ń: á gdy mowi Prorok/ labor Egypti, et negotiacio AEthiopiae, et Sabaim Viri sublimes ad te transibunt, et tui erunt. Dźiwowáć się nie trzebá/ álbowiem Apostołom wszytek Swiát iest podległy: Záczym pieknie iákoby prácuiącym w báłwochwálstwie mowił: labor Egypti, et negotiacio AEthiopiae, álbowiem żaden narod nie ták prácował w bałwochwalstwie/ iáko Egypt/ o ktorym czytamy: Ecce Dommus ascendet super nubem leuem, et ingredietur Egyptum, et mouebuntur simulachra Egypti áfacie eius, et cor Egypti tabescet in medio eius: Gdzie Ieronim święty per nubem leuem, rozumie Ciáło błogosłáwioney Pánny MARYEY, żadnym ćiężarem náśienia ludzkiego nie obćiązone/ álbo też Chrystusowe/ ktore z
Skrót tekstu: KorRoz
Strona: 71
Tytuł:
Rozmowa teologa katolickiego z rabinem żydowskim przy arianinie nieprawym chrześcijaninie
Autor:
Marek Korona
Drukarnia:
Drukarnia Kolegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
dialogi, pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1645
Data wydania (nie wcześniej niż):
1645
Data wydania (nie później niż):
1645
ma tkę wszytkich Bogów/ jako Grekowie Berecincją. każde rzemiosło i każda zabawa miała u nich swego Boga: i rozumieją jakby ci Bogowie mieli być ludźmi tu zasłużonemi i dzielnemi/ którzy się za rozmaitemi sztukami szatańskiemi/ pokazowali po śmierci swym ziemkom/ i nabyli mniemania o swym Bóstwie. Piątej części, Księgi pierwsze. O Bałwochwalstwie względem umarłych.
PEruani chowają z wielką pilnością ciała królów umarłych: w Cuzco były trupy Inghów (to jest królów ich) każdy w swej kaplicy/ które tam chowano więcej niż odedwu set lat: każdy z nich zostawiał swe bogactwa wszytkie/ i wszytkie skarby co ich zebrał wszytkie majętności zdobyte na zatrzymanie onej kaplice/
má tkę wszytkich Bogow/ iáko Grekowie Berecintią. káżde rzemięsło y káżda zabáwá miáłá v nich swego Bogá: y rozumieią iákby ći Bogowie mieli być ludźmi tu zásłużonemi y dźielnemi/ ktorzy się zá rozmáitemi sztukámi szátáńskiemi/ pokázowáli po śmierći swym źiemkom/ y nábyli mniemánia o swym Bostwie. Piątey częśći, Kśięgi pierwsze. O Báłwochwálstwie względem vmárłych.
PEruani chowáią z wielką pilnośćią ćiáłá krolow vmárłych: w Cuzco były trupy Inghow (to iest krolow ich) káżdy w swey káplicy/ ktore tám chowano więcey niż odedwu set lat: káżdy z nich zostáwiał swe bogáctwá wszytkie/ y wszytkie skárby co ich zebrał wszytkie máiętnośći zdobyte ná zátrzymánie oney káplice/
Skrót tekstu: BotŁęczRel_V
Strona: 5
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. V
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
do 50000. szkutów/ które tam dla tego były pokładzione. W Mechioccan/ iż rozumieli żeby na drugim świecie tak żyli ludzie/ jako i na tym; opatrowali się przy śmierci/ nie tylko żywnością i ubiorem/ ale też i wielą rzeczy należących ku zabawam/ którymi się mieli wolą zabawiać. Piątej Części, O bałwochwalstwie około słupów.
NIemniej głupi byli Peruani około bałwanów kamiennych i drzewianych. A iż ku wyrządzaniu czci szatanom pobudzali się dla bojaźni/ iż im złość wyrządzali abo wyrządzać mogli; wyrażali je w figurach strasznych i sprosnych. Mawiali szatani w wielu takich słupach/ i odpowiedź dawali księżej ich.
Meksicani oprócz słupów/ chwalili też bałwany
do 50000. szkutow/ ktore tám dla tego były pokłádźione. W Mechioccán/ iż rozumieli żeby ná drugim świećie ták żyli ludźie/ iáko y ná tym; opátrowáli się przy śmierći/ nie tylko żywnośćią y vbiorem/ ále też y wielą rzeczy należących ku zabáwam/ ktorymi się mieli wolą zábáwiáć. Piątey Częśći, O báłwochwálstwie około słupow.
NIemniey głupi byli Peruani około báłwanow kámiennych y drzewiánych. A iż ku wyrządzániu czći szátánom pobudzáli się dla boiáźni/ iż im złość wyrządzáli ábo wyrządzáć mogli; wyrażáli ie w figurách strásznych y sprosnych. Mawiáli szátáni w wielu tákich słupách/ y odpowiedź dawáli kśiężey ich.
Mexicani oprocz słupow/ chwalili też báłwany
Skrót tekstu: BotŁęczRel_V
Strona: 6
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. V
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
i przetrząsał nasze kroniki, tysiącznemi podobnemi wyprobowałbym to przykładami, że gdzie jest multiplicatio Prolis, gdzie o nich staranie Prym bierze, tam Błogosławiństwo Boże przy obfitości fortun i honorów, najczęściej się manifestuje. Skonfunduje i zawstydzi swojego czasu, tak zdróżną Ich – Mciów maksymę, owa Rzymska Matrona, choć w Pogańskim zostająca Bałwochwalstwie o której Valerius Maksymus temi pisze słowy: Cornelia Romana; §. VIII. Ale w tej materyj długo się nieszerząc: tę Ich-Mciom kwestia zadaję, która mi wiele powinna teraźniejszą utwierdzić materią, i zmocnić. W czym też tu na ziemiRegnum Dei consistit, albo jeszcze i wyrozumieniej mówiąc: z czego najbardziej crescit
y przetrząsał násze kroniki, tysiącznemi podobnemi wyprobowałbym to przykładami, że gdzie iest multiplicatio Prolis, gdzie o nich stáranie Prym bierze, tam Błogosławiństwo Boże przy obfitości fortun y honorow, náyczęściey się manifestuie. Zkonfunduie y záwstydzi swoiego czasu, ták zdrożną Ich – Mciow maxymę, owa Rzymska Matrona, choć w Pogańskim zostaiąca Bałwochwalstwie o ktorey Valerius Maximus temi pisze słowy: Cornelia Romana; §. VIII. Ale w tey máteryi długo się nieszerząc: tę Ich-Mciom kwestya zádáię, ktora mi wiele powinna teraźnieyszą utwierdzić máteryą, y zmocnić. W czym też tu na ziemiRegnum Dei consistit, álbo ieszcze y wyrozumieniey mowiąc: z czego náybardziey crescit
Skrót tekstu: GarczAnat
Strona: 47
Tytuł:
Anatomia Rzeczypospolitej Polskiej
Autor:
Stefan Garczyński
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1753
Data wydania (nie wcześniej niż):
1753
Data wydania (nie później niż):
1753
. piętrach Wieże na łokci 900. wysokie, ściany dając z porcellany, lub malowane: na wierzchołku stoi Bałwan miedziany pozłocisty, a niżej niego dzwonków mnóstwo, teste Martinio. Bożków Chińskich jużem na początku Operis mei wyliczył, nie mało, to drugi raz nie pracuję. TATAROWIE także CHINSCY quondam Chrześcijanie do wielkiego w Bałwochwalstwie zabrneli błędu, Lamę, człeka za Boga, i najwyższego Ofiarczyńcę wenerują, czego ta origo, HAN Tatarski panujący w Tanchut, albo Tangut, że był bardzo sprawiedliwy, w życiu jeszcze za Boga poczytany od Poddanych: a lubo umarł, podobnego mu zaraz młodego sekretnie Bonsjusze człeka wyszukali i postawili w Palacu dobrze ufortyfikowanym,
. piętrách Wieże ná łokci 900. wysokie, ściany daiąc z porcellany, lub malowáne: ná wierzchołku stoi Bałwán miedźiany pozłocisty, á niżey niego dzwonkow mnostwo, teste Martinio. Bożkow Chińskich iużem ná początku Operis mei wyliczył, nie mało, to drugi ráz nie prácuię. TATAROWIE także CHINSCY quondam Chrześcianie do wielkiego w Bałwochwálstwie zábrneli błędu, Lamę, człeká zá Boga, y naywyższego Ofiarczyńcę weneruią, czego tá origo, HAN Tatárski panuiący w Tanchut, albo Tangut, że był bardzo spráwiedliwy, w życiu ieszcze zá Bogá poczytany od Poddánych: á lubo umarł, podobnego mu zaráz młodego sekretnie Bonzyusze człeka wyszukáli y postáwili w Palácu dobrze ufortyfikowánym,
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 612
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
