Eś soku z babki, i Jeleniego języka równe części, płocz, przydawszy Diamoron, albo suche zioła warz. Jeżeliby podniebieni gniło, i ranki były, przydaj wodki rożanej, miodu Rożanego, powideł Kasiowych, Hałunu palonego, Wajsztynu, Gryszpanu potrosze, przywarzywszy płocz. Albo też samo Vngv: AEgyptiacum, z wodką Babczaną zmięszawszy płocz. Na opadnienie podniebienia.
PÓd czas jest bardzo trudne do podniesienia, osobliwie na to służy aplikacja baniek suchych na rogach głowy, na wierzchu często powtarzając. Służą też płokania różne rozpędzające główne pogułki. O Chorobach Ust. Na Ślinogorz.
ŚLinogorz, który nazywa się Synanche, Parisinanche, pospolicie wywrotnie nazywają Squinantia
Eś soku z babki, y Ieleniego ięzyká rowne częśći, płocz, przydawszy Diamoron, álbo suche źiołá warz. Ieżeliby podniebieni gniło, y ránki były, przyday wodki rożáney, miodu Rożánego, powideł Kássiowych, Háłunu palonego, Wáysztynu, Gryszpanu potrosze, przywárzywszy płocz. Albo też samo Vngv: AEgyptiacum, z wodką Babczáną zmięszawszy płocz. Ná opádnienie podniebienia.
POd czás iest bárdzo trudne do podniesienia, osobliwie ná to służy ápplikácya bániek suchych ná rogách głowy, ná wierzchu często powtarzáiąc. Służą też płokánia rożne rozpędzáiące głowne pogułki. O Chorobách Ust. Ná Slinogorz.
SLinogorz, ktory názywa się Synanche, Parisinanche, pospolićie wywrotnie názywáią Squinantia
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 80
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
z skorą dębową warzoną, Bolum Armeaena. Proszek z jarzębiny suszonej, Bób warzony w otcie, skorę dębową warzyć w otcie i pić, Szyszki z Olszowego drzewa na proch utarte, są skuteczne zażywając ich. Item. Wosk Hiszpański, Kredę, Pacynę, utrzec wraz dać wczymkolwiek. Item. Syrop Rożany z wodką Babczaną zmieszawszy, pić co dzień, służy na to i Philonium Romanum. Item. R. Cort. Granator Balaust. cumini aã sorup. 1. sem: Cydonior dsachhari unc: s. M. daj natrzy razy. Item. na zatrzymanie stolców. Weś Myszkatowej gałk, Kwiatu, Hałunu palonego, utrzyj
z skorą dębową wárzoną, Bolum Armeaena. Proszek z iárzębiny suszoney, Bob wárzony w otcie, skorę dębową wárzyć w otćie y pić, Szyszki z Olszowego drzewá ná proch utárte, są skuteczne záżywáiąc ich. Item. Wosk Hiszpáński, Kredę, Pácynę, utrzec wraz dáć wczymkolwiek. Item. Syrop Rożány z wodką Babczáną zmieszawszy, pić co dźień, służy ná to y Philonium Romanum. Item. R. Cort. Granator Balaust. cumini aã sorup. 1. sem: Cydonior dsachhari unc: s. M. day nátrzy razy. Item. ná zátrzymánie stolcow. Weś Myszkátowey gałk, Kwiátu, Háłunu palonego, utrzyi
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 222
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
/ ale i na rany plastrowane/ jest wielkim ratunkiem. Kamień u Męchyrzu.
W Męchyrzu trzy/ warzonego wodę pijąc/ albo go z prochem i z wodą Pietruszczaną/ albo z Opichowa używając. Też z juchą nasienia Opichowego/ albo Pietruszczanego dawać go dobrze. Biegunce.
Biegunkę zastanawia/ Nasienie Ostryżu/ sucho z wodą Babczaną pijąc. (Plinius.) Upławom białym.
Tym sposobem używane/ upławy białe Paniom zawściaga. (Plin:)
Macice zaziębieniu u zawarciu/ barzo użyteczny/ kąpaniem naparzając ją. Także Pary w otwór łona puszczaniem i plastrowaniem. Miesięczną.
Miesięczną chorobę białogłowską zatrzymaną wzbudza i wywodzi/ przerzeczonym sposobem używany. (Gal:
/ ále y ná rány plástrowáne/ iest wielkim rátunkiem. Kámień v Męchyrzu.
W Męchyrzu trzy/ wárzonego wodę piiąc/ álbo go z prochem y z wodą Pietrusczáną/ álbo z Opichowa vżjwáiąc. Też z iuchą naśienia Opichowego/ álbo Pietrusczanego dawáć go dobrze. Biegunce.
Biegunkę zástánawia/ Nasienie Ostryżu/ sucho z wodą Babczaną piiąc. (Plinius.) Vpłáwom białym.
Tym sposobem vżywáne/ vpłáwy białe Pániom záwsćiaga. (Plin:)
Mácice záźiębieniu u záwárćiu/ bárzo vżyteczny/ kąpániem náparzáiąc ią. Tákże Páry w otwor łoná pusczániem y plastrowániem. Mieśięczną.
Miesięczną chorobę białogłowską zátrzymáną wzbudza y wywodźi/ przerzeczonym sposobem vżywány. (Gal:
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 27
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
uczeni i Barwierze w leczeniu ran/ tak zwierzchnich jako wnętrznych biegli i umiejętni/ barzo szczęśliwie tego ziela korzenia używają/ trunki z niego chorym czyniąc/ i zwierzchu plastując i płokanie gotując. Biegunkom/ Czerwone.
Ciekączki białe/ i czerwona niemoc/ prochu korzenia jego Ćwierć łota/ abo co czerwony złoty zaważy z wodką Babczaną/ abo z wodą prostą skalistą/ abo z winem czerwonym cirpkim/ pić dając/ zastanawia (Dios.) Krwią plującym.
Toż też charkającym krwią jest ratunkiem wielkim. Krtuszeniu.
Krtuszenia/ i womity zawściąga. Brzydkości.
Brzydkości w żołądku i w kiszkach/ z wilgotności abo i z wietrzności złych/ w nich
vczeni y Bárwierze w leczeniu ran/ ták zwierzchnich iáko wnętrznych biegli y vmieiętni/ bárzo sczęśliwie tego źiela korzenia vżywáią/ trunki z niego chorym czyniąc/ y zwierzchu plastuiąc y płokánie gotuiąc. Biegunkom/ Czerwone.
Ciekączki białe/ y czerwona niemoc/ prochu korzenia iego cwierć łotá/ ábo co czerwony złoty záważy z wodką Bábczáną/ ábo z wodą prostą skálistą/ ábo z winem czerwonym ćirpkim/ pić dáiąc/ zástánawia (Dios.) Krwią pluiącym.
Toż też chárkáiącym krwią iest rátunkiem wielkim. Krtuszeniu.
Krtuszenia/ y womity záwśćiąga. Brzydkośći.
Brzydkośći w żołądku y w kiszkách/ z wilgotnośći ábo y z wietrznośći złych/ w nich
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 270
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
kilka czasów używany/ toż czyni. Kiszkom owrzedziałym.
Kiszkom zawrzedziałym i zranionym. Czerwonce.
Czerwonej ciekącce: Także Ciekączkim inym.
Ciekączkom wszelakim. Krwią plując.
Krwią plwaniu z przerwania żyły w płucach. Także Uplawom.
Upławy paniom zastanawia potężnie/ tak prochem z winem cirpkim czerwonym/ albo z wodką Głowienkową/ Kosztywałową/ Babczaną/ i z innymi przynależącymi wodkami/ jako juchę warzonego/ albo Klisterami go używając. Dios. Kaszlu ciężkiemu dziecinnemu.
Kaszel małym dziatkom leczy i zastanawia/ zwłaszcza suchy i ciężki/ w wodzie go warząc/ którą ocukrowawszy/ dawać im często ciepło pić. (Trag:) Czerwonce.
Czerwoną ciekączkę prędko zastanawia z Sporzyszem
kilká czásow vżywány/ toż czyni. Kiszkom owrzedźiáłym.
Kiszkom záwrzedźiáłym y zránionym. Czerwonce.
Czerwoney ćiekącce: Tákże Ciekączkim inym.
Ciekączkom wszelákim. Krwią pluiąc.
Krwią plwániu z przerwánia żyły w płucách. Tákże Vplawom.
Vpławy paniom zástánawia potężnie/ ták prochem z winem ćirpkim czerwonym/ álbo z wodką Głowienkową/ Kosztywałową/ Bábczáną/ y z innymi przynależącymi wodkámi/ iáko iuchę wárzonego/ álbo Klisterámi go vżywáiąc. Dios. Kászlu ćięszkiemu dźiećinnemu.
Kászel máłym dźiátkom leczy y zástánawia/ zwłasczá suchy y ćięszki/ w wodźie go wárząc/ ktorą ocukrowawszy/ dáwáć im często ćiepło pić. (Trag:) Czerwonce.
Czerwoną ćiekączkę prędko zástánawia z Sporzyszem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 302
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ma być w ten czas dystillowana/ gdy na nawiętsze kwitnie/ jako w Maju/ abo w Kwietniu. Płucom.
Płucom. Wątrobie.
Wątrobie. Kiszkom.
Kiszkom zawrzedziałym i zranionym wielce jest użyteczna trunkiem używana. Czerwonce.
Czerwonki. Ciekączkom inym
Ciekącki/ inne Uplawom
Uplawy Białogłowskie zawściąga. Krwią plującym
Krwią plującym z wodką Babczaną na poły zmieszaną/ a z glinką Ormiańską/ i z Cukrem rożanym pita/ doświadczonym lekarstwem. Zapaleniu żołądka. Wątrobie gorącej. Nyrkom zapalonym.
Zbytnia gorącość Wątroby/ Żołądka/ i Nerek zapalenie. gasi/ i vźmierza/ używając jej trunkiem. Kiszkom wygryzłym i zranionym
Kiszkom rannym/ i słoną a ostrą flegmą wyjadłym i
ma bydź w ten czás distillowána/ gdy ná nawiętsze kwitnie/ iáko w Máiu/ ábo w Kwietniu. Płucom.
Płucom. Wątrobie.
Wątrobie. Kiszkom.
Kiszkom záwrzedźiáłym y zránionym wielce iest vżyteczna trunkiem vżywána. Czerwonce.
Czerwonki. Ciekączkom inym
Ciekącki/ ine Vplawom
Vplawy Białogłowskie záwśćiąga. Krwią pluiącym
Krwią pluiącym z wodką Babczáną ná poły zmieszáną/ á z glinką Ormieńską/ y z Cukrem rożánym pita/ doświádczonym lekárstwem. Zápaleniu żołądká. Wątrobie gorącey. Nyrkom zápalonym.
Zbytnia gorącość Wątroby/ Zołądká/ y Nyrek zápalenie. gáśi/ y vźmierza/ vżywáiąc iey trunkiem. Kiszkom wygryzłym y zránionym
Kiszkom ránnym/ y słoną á ostrą flágmą wyiádłym y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 303
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Pępawy dwa łoty/ Glinki Ormiańskiej pułtora łota/ korzenia Kosztywałowego łot/ Muszkatowego orzecha pół łota. To wszystko utłuc/ a po kwincie na raz/ rano i na wieczor/ przed obojem jedzeniem/ z wodą abo z juchą tego to korzenia warzonego pić. Item.
Z samego też korzenia proch po kwincie go biorąc z Babczaną wodką używany rano i na noc/ czerwonkę zawściąga/ albo z Babczanym sokiem. Toż. Innym ciekączkom.
Innym ciekączkom/ i Womitom służy. Womitom K Żółtej niemocy z trucizny.
Żółtą niemoc z jadu i trucizny zadanej leczy/ i jad z ciała wyrzuca: Kurze ziele i z swym korzeniem w winie/ albo
Pępáwy dwá łoty/ Glinki Ormiáńskiey pułtorá łotá/ korzenia Kosztywałowego łot/ Muszkatowego orzechá puł łotá. To wszystko vtłuc/ á po kwinćie ná raz/ ráno y ná wieczor/ przed oboiem iedzeniem/ z wodą ábo z iuchą tego to korzenia wárzoneg^o^ pić. Item.
Z sámego też korzenia proch po kwincie go biorąc z Bábczáną wodką vżywány ráno y ná noc/ czerwonkę záwśćiąga/ álbo z Bábczánym sokiem. Toż. Innym ćiekączkom.
Innym ćiekączkom/ y Womitom służy. Womitom K Zołtey niemocy z trućizny.
Zołtą niemoc z iádu y trućizny zádánej leczy/ y iad z ćiáłá wyrzuca: Kurze źiele y z swym korzeniem w winie/ álbo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 311
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
się. Też gębki abo płaty w niej maczać/ a wszystek żywot niższy od pępka/ aż do otworu łona/ co nacieplej naparzać. Item.
Item. Z Szpikanardą tenże korzeń Kurzego ziela/ a z miodem pilno utarty/ żywot nisszy i z łonem tym nacierać dobrze. Mocz zastanawia ustawicznie odchodzący.
Prochem z Babczaną wodką/ dwakroć co dzień używany/ abo z sokiem tejże Babki pity/ nie zatrzymanie moczu zawściąga. Febrę trzeciegodniową.
Febrę trzeciegodniową/ w krótkim czasie leczy ziele to i z korzeniem swym/ w winie albo w piwie mocząc/ i miasto pospolitego trunku używając. Uszczknionym od gadziny.
Uszczknionym od węża i od innych
się. Też gębki ábo płáty w niey máczáć/ á wszystek żywot niższy od pępká/ áż do otworu łoná/ co naćiepley nápárzáć. Item.
Item. Z Szpikánárdą tenże korzeń Kurzego źiela/ á z miodem pilno vtárty/ żywot nisszy y z łonem tym náćieráć dobrze. Mocz zástánawia vstáwicznie odchodzący.
Prochem z Bábczáną wodką/ dwákroć co dźień vżywány/ ábo z sokiem teyże Bábki pity/ nie zátrzymánie moczu záwśćiąga. Febrę trzećiegodniową.
Febrę trzećiegodniową/ w krotkim czáśie leczy źiele to y z korzeniem swym/ w winie álbo w piwie mocząc/ y miásto pospolitego trunku vżywáiąc. Vsczknionym od gádźiny.
Vsczknionym od wężá y od inych
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 312
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
krost wodką rożaną z kamforą/ a to czyń nim się okażą krosty. Item. Moczyć babkę w wódce rożanej/ a tę wodkę/ zmoczywszy chustkę/ przykładać. A gdy się już ukażą krosty/ używaj Collirium albũ. Oczu bronienie. Ust ochrona
Ust/ i czeluści broniemy/ i gardła/ płokaniem wodką rożaną/ babczaną/ psinkową/ z julepkiem Diamorhon. Nosa.
Nosa ochraniamy woniając ocet: sandały w occie rozpuszczamy/ woniać dajemy/ i wsiąkać w nos. Płuc.
Płuc i piersi bronić/ braniem julepku fiołkowego/ abo makowego po łyszcze/ rano. Kiszek.
Kiszek bronić cierpkiemi rzeczami: klisterami z dębowego liśća/ z babki:
krost wodką rożáną z kámforą/ á to czyń nim się okażą krosty. Item. Moczyć babkę w wodce rożáney/ á tę wodkę/ zmoczywszy chustkę/ przykłádáć. A gdy się iuż vkażą krosty/ vżyway Collirium albũ. Oczu bronienie. Vst ochroná
Vst/ y czeluśći broniemy/ y gárdłá/ płokániem wodką rożaną/ bábczáną/ pśinkową/ z iulepkiem Diámorhon. Nosá.
Nosá ochrániamy woniáiąc ocet: sándały w ocćie rospusczamy/ woniáć dáiemy/ y wśiąkáć w nos. Płuc.
Płuc y pierśi bronić/ brániem iulepku fiołkowego/ ábo mákowego po łyscze/ ráno. Kiszek.
Kiszek bronić cierpkiemi rzeczámi: klisterámi z dębowego liśća/ z bábki:
Skrót tekstu: PetrSInst
Strona: E4
Tytuł:
Instrukcja albo nauka jak się sprawować czasu moru
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
usta tym często wypłokuj przytrzymując.
Item poprzekrawaj na poły Galas, albo Dębianki, namocz je w occie mocnym, wysusz, utrzyj na proszek, do którego przydaj Miry, Hałunu, Rogu Jeleniego palonego, Roży suchej, każdego ileć się zda, utrzyj na subtelny proszek, którym wycieraj dziąsła i zęby, często wypłokując wodką babczaną, albo wodą z babką, lubo z Rożą warzoną.
Item warz suche Tarki w wodzie, przydawszy Tormentille, tym usta często płocz. różnych chorób O Puszczaniu się ząbków dzieciom.
ZĘby dzieciom zwyczajnie przednie primores zwane, w ośmym miesiącu od porodzenia wyrastać zwykły, ostatnie zaś Molares zwane nierychlej, Canini prędzej. Trafia
ustá tym często wypłokuy przytrzymuiąc.
Item poprzekraway ná poły Gálás, álbo Dębianki, námocz ie w octćie mocnym, wysusz, utrzyi ná proszek, do ktorego przyday Miry, Háłunu, Rogu Jeleniego palonego, Roży suchey, káżdego ileć się zda, utrzyi ná subtelny proszek, ktorym wyćieray dźiąsłá y zęby, często wypłokuiąc wodką bábczáną, álbo wodą z bábką, lubo z Rożą wárzoną.
Item warz suche Tarki w wodźie, przydáwszy Tormentille, tym ustá często płocz. rożnych chorob O Puszczaniu się ząbkow dźiećiom.
ZĘby dźiećiom zwyczáynie przednie primores zwáne, w osmym mieśiącu od porodzenia wyrastáć zwykły, ostátnie záś Molares zwáne nierychley, Canini prędzey. Trafia
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 26
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
