. Sowa całkiem na popiół spalona, jest najosobliwszym lekarstwem nawszytkie choroby Gardła, zasypując tym popiołem. Traktat Pierwszy. Na opadnienie języka.
WArzyć ziele Przetacznik w mleku, przecedziwszy płokać. Na Dziąsła gnijące.
WEś Ligni Sancti 4. łoty, Rád: Tormentille Mentrasti, obojga po dwa łoty, warz w Wódce Babczanej przecedź, przydaj proszku z Galasu pułtora łota, Hałunu palonego ćwierć łota, zmięszawszy wymywaj Dziąsła. Służy na to i Tinctura Laccae. Na nabrzmiałość Dziąseł.
FIgę rozerznąć, i trzymać na Dziąsłach. Item. Warz Figę z Jęczmieniem, tę wodę przecedzoną trzymaj często w uściech, jeżeliby się jaki wrzód zebrał, otwórz
. Sowá całkiem ná popioł spalona, iest nayosobliwszym lekárstwem náwszytkie choroby Gárdłá, zásypuiąc tym popiołem. Tráktát Pierwszy. Ná opádnienie ięzyká.
WArzyć źiele Przetácznik w mleku, przecedziwszy płokáć. Ná Dźiąsłá gniiące.
WEś Ligni Sancti 4. łoty, Rád: Tormentille Mentrasti, oboygá po dwá łoty, warz w Wodce Babczáney przecedz, przyday proszku z Gálásu pułtorá łotá, Háłunu palonego ćwierć łotá, zmięszawszy wymyway Dźiąsłá. Służy na to y Tinctura Laccae. Ná nábrzmiáłość Dźiąseł.
FIgę rozerznąć, y trzymáć ná Dźiąsłách. Item. Warz Figę z Ięczmieniem, tę wodę przecedzoną trzymay często w uściech, ieżeliby się iáki wrzod zebrał, otworz
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 80
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
na noc. Item. Bálsamus Pervianus, wewnątrz zażywany z olejkiem Migdałowym, jest skuteczny. Item. Na morzyska, Spiritus Vini Camphoratus, (żywot niem obłożywszy) jest pomocny; także odzieszka Barania, albo Cielęca. świeżo przyłożona na żywot. Item. Satcharmum Saturni, dobrze praeparowany do ustanowienia, dając go w wódce Babczanej, jest doświadczony. Takżę Teriaka cum Vitriollo Martis zmieszana, i na pępek przyłożona. Item. Gęsi smalec (smarując nim podeszwy) stanowi stolce. Także cęste kurzenie Bursztynem, Imbierem, rogiem jeleniem, znacznie pomaga. Jeżeliby wielkie wydymanie było, weś masła niesłonego, zmieszaj cum Lapide Scissili, smaruj około stolca.
ná noc. Item. Bálsamus Pervianus, wewnątrz záżywány z oleykiem Migdałowym, iest skuteczny. Item. Ná morzyská, Spiritus Vini Camphoratus, (żywot niem obłożywszy) iest pomocny; tákże odzieszká Báraniá, álbo Cielęca. świeżo przyłożona ná żywot. Item. Satcharmum Saturni, dobrze praepárowány do ustánowienia, dáiąc go w wodce Babczáney, iest doświadczony. Tákżę Theryáká cum Vitriollo Martis zmieszána, y ná pępek przyłożona. Item. Gęśi smalec (smáruiąc nim podeszwy) stánowi stolce. Tákże cęste kurzenie Bursztynem, Imbierem, rogiem ieleniem, znacznie pomaga. Ieżeliby wielkie wydymánie było, weś másłá niesłonego, zmieszay cum Lapide Scissili, smáruy około stolcá.
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 165
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
żołądku i w kiszkach/ z wilgotności abo i z wietrzności złych/ w nich zawartych/ oddala/ juchę z korzenia warzonego pijąc. (Dios.) Przepukłem.
Przepukłym jest lekarstwem/ tak zwierzchu jako wnętrznie go używając/ a zwłaszcza korzenia/ warząc w winie cirpkim/ abo w wodkach stwierdzających/ jako w Babczanej/ w Głowienkowej/ z Kurzego ziela: w Żywokostowej/ w Przesłkowej/ i w innych tym podobnym. Też z potrawami używać go może. Piwo smakowite czyni.
Niektórzy kładą go do piwa/ dla smaku przyjemnego/ a ktemu żeby niekwaśniało lecie. Ale potrzeba żeby piwo było dowarzone/ nieprzebrane/ inaczej mu żadnej
żołądku y w kiszkách/ z wilgotnośći ábo y z wietrznośći złych/ w nich záwártych/ oddala/ iuchę z korzenia wárzonego piiąc. (Dios.) Przepukłem.
Przepukłym iest lekárstwem/ ták zwierzchu iáko wnętrznie go vżywáiąc/ á zwłáscza korzenia/ warząc w winie ćirpkim/ ábo w wodkách stwierdzáiących/ iáko w Bábczáney/ w Głowienkowey/ z Kurzego źiela: w Zywokostowey/ w Przesłkowey/ y w innych tym podobnym. Też z potráwámi vżywáć go może. Piwo smákowite czyni.
Niektorzy kłádą go do piwá/ dla smáku przyiemnego/ á ktemu żeby niekwáśniáło lećie. Ale potrzebá żeby piwo było dowárzone/ nieprzebráne/ ináczey mu żadney
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 270
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
witeczkami jego w cirpkim winie czerwonym warzone/ a jeszcze lepiej z kwaśnym/ a trunkiem używane. (Dios.) upławom
Upławy białogłowskie zastanawia/ tenże trunek. Jeszcze potężniej warzac go z Pępawą/ a z korzeniem Nasięźrałowym/ w czerwonym winie/ a rano i na noc pijąc. Też może go miasto wina w Babczanej wódce warzyć i pić. Toż też Złotym zyłkom zbytnie otworzonym.
Złote żyłki zbytnie płynące hamuje. Krwią plującym.
Krwią charkającym niepospolitym jest ratunkiem/ z Kosztywałowym korzeniem/ w wódce Babczanej warzony/ a używany. (Dios.) Macicznym bolom.
Boleści w macicy. Także Boleści Boleniu łona białogłowskiemu.
Lona białogłowskiego układa
witeczkámi iego w ćirpkim winie czerwonym wárzone/ á iescze lepiey z kwáśnym/ á trunkiem vżywáne. (Dios.) vpławom
Vpławy białogłowskie zástánawia/ tenże trunek. Iescze potężniey wárzac go z Pępáwą/ á z korzeniem Naśięźrałowym/ w czerwonym winie/ á ráno y ná noc piiąc. Też może go miásto winá w Bábczáney wodce wárzyć y pić. Toż też Złotym zyłkom zbytnie otworzonym.
Złote żyłki zbytnie płynące hámuie. Krwią pluiącym.
Krwią chárkáiącym niepospolitym iest rátunkiem/ z Kosztywałowym korzeniem/ w wodce Bábczáney wárzony/ á vżywány. (Dios.) Máćicznym bolom.
Boleśći w máćicy. Tákże Boleśći Boleniu łoná białogłowskiemu.
Loná biáłogłowskiego vkłáda
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 319
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z Pępawą/ a z korzeniem Nasięźrałowym/ w czerwonym winie/ a rano i na noc pijąc. Też może go miasto wina w Babczanej wódce warzyć i pić. Toż też Złotym zyłkom zbytnie otworzonym.
Złote żyłki zbytnie płynące hamuje. Krwią plującym.
Krwią charkającym niepospolitym jest ratunkiem/ z Kosztywałowym korzeniem/ w wódce Babczanej warzony/ a używany. (Dios.) Macicznym bolom.
Boleści w macicy. Także Boleści Boleniu łona białogłowskiemu.
Lona białogłowskiego układa/ liście z witeczkami swemi utarte/ z mlekiem abo z Rożanym olejkiem/ albo z Cyprynowym/ a czopkiem albo węzełkiem w otwór łona puszczać/ nic od tego popuścitwszy dla wyjęcia (Dios
z Pępáwą/ á z korzeniem Naśięźrałowym/ w czerwonym winie/ á ráno y ná noc piiąc. Też może go miásto winá w Bábczáney wodce wárzyć y pić. Toż też Złotym zyłkom zbytnie otworzonym.
Złote żyłki zbytnie płynące hámuie. Krwią pluiącym.
Krwią chárkáiącym niepospolitym iest rátunkiem/ z Kosztywałowym korzeniem/ w wodce Bábczáney wárzony/ á vżywány. (Dios.) Máćicznym bolom.
Boleśći w máćicy. Tákże Boleśći Boleniu łoná białogłowskiemu.
Loná biáłogłowskiego vkłáda/ liśćie z witeczkámi swemi vtárte/ z mlekiem ábo z Rożánym oleykiem/ álbo z Cyprynowym/ á czopkiem álbo węzełkiem w otwor łoná pusczáć/ nic od tego popuśćitwszy dla wyięćia (Dios
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 319
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
sok/ cirpkością swą zatwierdza i chłodzi (Dios.) Przeto Ciekączkom.
Ciekączki i biegunki wszelakie zastanawia i czerwonkę. Krwią plującym.
Krwią charkaniu/ uplawom
Uplawom białogłowskim. womitom.
Krtuszenia i womity. Tok z nosa krwawj zastanawia.
Tok krwawy z nosa sok tego ziela pijąc
Także w winie czerwonym warzony/ abo w Babczanej wódce/ a trunkiem używany/ zastanawia. (Dios.)
Liście tłuczone w nos kładąc/ sok też lejąc/ toż czyni. Kamień w nyrkach
Kamień z nerek wywodzi krsząc go/ z Ślązu/ Lakryciej/ i korzenia Pietruszczanego przydawszy/ warzyć/ a juchę pić. Biegunkom.
Biegunki jakiekolwiek zawściąga proch z niego uczyniony
sok/ ćirpkością swą zátwierdza y chłodźi (Dios.) Przeto Ciekączkom.
Ciekączki y biegunki wszelákie zástánawia y czerwonkę. Krwią pluiącym.
Krwią chárkániu/ vplawom
Vplawom białogłowskim. womitom.
Krtuszenia y womity. Tok z nosá krwáwj zastánawia.
Tok krwáwy z nosá sok tego źiela piiąc
Tákże w winie czerwonym wárzony/ ábo w Bábczáney wodce/ á trunkiem vżywány/ zástánawia. (Dios.)
Liśćie tłuczone w nos kłádąc/ sok też leiąc/ toż czyni. Kámień w nyrkách
Kámień z nyrek wywodźi krsząc go/ z Slązu/ Lákryciey/ y korzenia Pietrusczánego przydawszy/ wárzyć/ á iuchę pić. Biegunkom.
Biegunki iákiekolwiek záwśćiąga proch z niego vczyniony
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 322
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Ospie, albo Odrze, albo też z humorów spadających z głowy, Także przytrafia się, że tasz chrząsteczka nabrzmieje, z kąd też łzy zawsze dobywają się; na te oboje defekta służą purganse główne, Bańki za uszyma z pijawkami, pryszcze, apertura na karku, krwi upuszczenie, do przemywania oczu warz Radices Tormentillae w Babczanej wodzce, albo uprasz w Winie Rożą suchą, przecedziwszy; przemywaj oczy.
Item wyrasta podczas guzik między okiem a nosem, Aegylops zwany, a ten[...] bwa różny z różnemi nazwiskami, ten ostróżnie leczyć potrzeba, gdyż łatwie obrócić się może w kancer, albo fistułę nie uleczoną sprawi. różnych chorób. O Podagrze.
Ospie, álbo Odrze, álbo tesz z humorow spadáiących z głowy, Tákże przytráfia się, że tász chrząsteczká nábrzmieie, z kąd tesz łzy záwsze dobywáią się; ná te oboie defektá służą purgánse głowne, Báńki zá uszymá z pijawkámi, pryszcze, áperturá ná kárku, krwi upuszczenie, do przemywánia oczu warz Radices Tormentillae w Bábczáney wodzce, álbo uprász w Winie Rożą suchą, przecedźiwszy; przemywáy oczy.
Item wyrasta podczás guźik między okiem á nosem, Aegylops zwány, á ten[...] bwa rożny z rożnemi názwiskámi, ten ostrożnie leczyć potrzebá, gdysz łátwie obroćić się może w káncer, álbo fistułę nie uleczoną spráwi. rożnych chorob. O Podágrze.
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 34
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
, rozłoż na chuście, przyłóż tak z tyłu jako z przodu, powtórz.
Item weźmi Korali czerwonych, na subtelny proszek utartych, rogu Jeleniego, Kadzidła, każdego zarówno, przydaj Hałunu troszkę, uczyń proszek subtelny, daj po skrupule i więcej, dwa i trzy razy na dzień, w kawie, albo w wódce Babczanej. różnych chorób.
Item weźmi Bursztynu utartego skrupuł, przydaj trzy grana Hałunu, zmieszaj, daj zażyć.
Item weźmi Laudanum Opiata grano jedno, umieszaj z konfektem Różowym, daj zażyć, to najpewniejsza.
Item kąpiel z woszczyn, po pas się w niej kąpiąc, jest bardzo na to dobra, a po wyściu z
, rozłoż ná chuśćie, przyłoż ták z tyłu iáko z przodu, powtorz.
Item weźmi Korali czerwonych, ná subtelny proszek utártych, rogu Jeleniego, Kádźidłá, káżdego zárowno, przyday Háłunu troszkę, uczyń proszek subtelny, day po skrupule y więcey, dwá y trzy rázy ná dźień, w káwie, álbo w wodce Bábczáney. rożnych chorob.
Item weźmi Bursztynu utártego skrupuł, przyday trzy gráná Háłunu, zmieszay, day záżyć.
Item weźmi Laudanum Opiata gráno iedno, umieszay z konfektem Rożowym, day záżyć, to naypewnieysza.
Item kąpiel z woszczyn, po pás się w niey kąpiąc, iest bárdzo ná to dobra, á po wyśćiu z
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 121
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
, modo virulentum.
NA co przepurgowawszy się, jeżeli nie dawne i z małej przyczyny pochodzić będzie: Weźmi Mięty suchej, na subtelny proszek utartej trzy ćwierci łota, nasienia Sałacianego, nasienia Rucianego, Babczanego, korzenia Fiołkowego, każdego po ćwierci łota, zmieszaj, utrzyj subtelno, dawaj co dzień po ćwierci łota w wodzie Babczanej.
Item weźmi mleka Koziego, zagaś w nim kilka razy rozpaloną stal, przydaj soku Babczanego i Bolum armenum, dawaj pić codzień ciepło z rana i na noc.
Item weźmi Terpentyny czystej, pół łota, wypłócz ją dobrze w czystej wodzie, przydaj Rhabarbarum utartego trzy ćwierci łota, Gumi Arabicum, Bursztynu tartego,
, modo virulentum.
NA co przepurgowawszy się, ieżeli nie dawne y z máłey przyczyny pochodźić będźie: Weźmi Mięty suchey, ná subtelny proszek utártey trzy ćwierći łotá, naśienia Sáłaćiánego, naśienia Rućiánego, Babczánego, korzenia Fijałkowego, káżdego po ćwierći łotá, zmieszay, utrzyi subtelno, daway co dźień po ćwierći łotá w wodźie Bábczáney.
Item weźmi mleká Koźiego, zágaś w nim kilka rázy rospáloną stal, przyday soku Babczánego y Bolum armenum, daway pić codźień ćiepło z ráná y ná noc.
Item weźmi Terpentyny czystey, puł łotá, wypłocz ią dobrze w czystey wodźie, przyday Rhabarbarum utártego trzy ćwierći łotá, Gumi Arabicum, Bursztynu tártego,
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 143
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
przecedź, wyciśni, do tej Oliwy włóż mnej Roży, wystaw na słońce, smaż, wyciśni, uczyń to i trzeci raz chcezli mieć Olejek tym skuteczniejszy.
Służy ten olejek na różne tak wnętrzne jako i powierzchowne afekcje, nawet i na krwawe biegunki, dając go pić po łyszcze w świeżej serwatce, albo w wódce Babczanej, lub Różowej ciepło, i morzyska uśmierza. Służy i na konstypacje, zażywając go z rana z ciepłym piwem, zapalenia powierzchowne usierza i boleści, służy i na rany etc. różnych oleików.
Podobnym sposobem robią się inne Olejki. Jako to z kwiatu Liliowego, Rumienkowego, z Ruty, z Glist ziemnych, smażąc
przecedź, wyćiśni, do tey Oliwy włoż mney Roży, wystaw ná słońce, smaż, wyćiśni, uczyń to y trzeći raz chcezli mieć Oleiek tym skutecznieyszy.
Służy ten oleiek ná rożne ták wnętrzne iáko y powierzchowne áfekkcye, nawet y ná krwawe biegunki, dáiąc go pić po łyszcze w świeżey serwatce, álbo w wodce Bábczáney, lub Rożowey ciepło, y morzyska uśmierza. Służy y ná konstypacye, záżywáiąc go z ráná z ćiepłym piwem, zápálenia powierzchowne uśierzá y boleśći, służy y ná rány etc. rożnych oleikow.
Podobnym sposobem robią się inne Oleyki. Iáko to z kwiátu Liliowego, Rumienkowego, z Ruty, z Glist źiemnych, smażąc
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 218
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
