nie zboże mnoży. Na grunt gliniany, piasku nawoź, sprawisz go: popiół zgnoju spalonego rozsiany pomaga roli, osobliwie Inowi: konopie cheptą zarastające pola czyszczą. Zimną wodą polewać grunta, pole, nie jest rzecz skuteczna, bo zawiera pory ziemi, i nasion korzenia; co dżdżowa, stojąca, z rosy, bagnista, a jeszcze od słońca ogrzana lepsza. Wody też słone złe do gnojowisk, bo suszą: wody rudowe, iż gryzące, także nie dobre. Ziemia też nie ma być głębiej kopana, orana nad dziesięć stop, ani jej dalej dżdżowa wilgoć penetruje, gdyż dalej ziemia jadowita: i dlatego głęboko się w ziemi chowające
nie zboże mnoży. Na grunt gliniany, piasku nawoź, sprawisz go: popioł zgnoiu spalonego rozsiany pomaga roli, osobliwie Inowi: konopie cheptą zarastaiące pola czyszczą. Zimną wodą polewać grunta, pole, nie iest rzecz skuteczna, bo zawiera pory ziemi, y nasion korzenia; co dzdzowa, stoiąca, z rosy, bagnista, á ieszcze od słonca ogrzana lepsza. Wody też słone złe do gnoiowisk, bo suszą: wody rudowe, iż gryzące, także nie dobre. Ziemia też nie ma bydź głębiey kopana, orana nad dziesięć stop, ani iey daley dzdzowa wilgoć penetruie, gdyż daley ziemia iadowita: y dlatego głęboko się w ziemi chowaiące
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 415
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
co ma wsobię piasek z grudkami. Ziemia słodka najlepsza: co tak poznasz: zmieszaj ziemi trochę z wodą czysłą w naczyniu, daj się wodzie ustać, skosztuj: jeżeli jest słodka: ziemię pokazuje wyśmienitą, jeżeli nie smaczną, ziemia jest nie urodzajna. Która też Ignie do rąk ściskając, jest dobra. Błotnista, bagnista, na kryniczyskach ladajaka: i ta pod którą jest cokolwiek metalu. Może być ziemia sprawiona, nietylko gnojem, ale też ziemia wożona stłustych bagien, z jeziorów, z błotów gaceniem zagnojonych, O Ekonomice, mianowicie Polu, Zbożu etc.
zamulonych, wywożąc je na pole. Pole na pułnoc pochyłe i bardzo nadane
co ma wsobię piasek z grudkami. Ziemia słodka naylepsza: co tak poznasż: zmieszay ziemi trochę z wodą czysłą w naczyniu, day się wodzie ustać, skosztuy: ieżeli iest słodka: ziemię pokazuie wysmienitą, ieżeli nie smaczną, ziemia iest nie urodzayna. Ktora też Ignie do rąk sciskaiąc, iest dobra. Błotnista, bagnista, na kryniczyskach ladaiaka: y ta pod ktorą iest cokolwiek metalu. Może bydź ziemia sprawiona, nietylko gnoiem, ale też ziemia wożona ztłustych bagien, z ieziorow, z błotow gaceniem zagnoionych, O Ekonomice, mianowicie Polu, Zbożu etc.
zamulonych, wywożąc ie na pole. Pole na pułnoc pochyłe y bardzo nadane
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 440
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
: Wsiów 70 Tu się urodziła Dama Anna Maria Schurman, w Łacińskim. Greckim, Włoskim, Hiszpańskim, Francuskim, Hebrajskim, Syriackim, Aldejskim, językach, bardzo biegła: aprzytym przednie malowała, dawała miniatury, haftowała, diamentami sadziła, z podziwieniem wszystkich. Wielcy Panowie ją wizytowali. Czwarta Holandów Prowincja TRANSYLANIA po części bagnista, zwana od rzeki Isala iż za nią leży, liczy Miast II. Wsiów 101.
Piąta Prowincja Belgów skonfederowanych FRYZIA Zachodnia nad Morzem Niemieckim, w konie wielkie, (stąd Fryzami zwane) i woły dziwnie rosłe obsitująca, z racyj paszy dobrej. Tu Stolica Daventria nad Isalą rzeką vulgo Deventer liczy Miast 11. Wsiów
: Wsiow 70 Tu się urodziła Dama Anna Maria Schurman, w Łácińskim. Greckim, Włoskim, Hiszpańskim, Francuskim, Hebrayskim, Syriackim, Aldeyskim, ięzykach, bardzo biegła: aprzytym przednie malowała, dawała miniatury, haftowała, dyamentami sadziła, z podziwieniem wszystkich. Wielcy Panowie ią wizytowali. Czwárta Hollandow Prowincya TRANSYLANIA po części bagnista, zwana od rzeki Isalá iż za nią leży, liczy Miast II. Wsiow 101.
Piąta Prowincya Belgow skonfederowanych FRYZIA Zachodnia nad Morzem Niemieckim, w konie wielkie, (ztąd Fryzami zwane) y woły dziwnie rosłe obsituiąca, z racyi paszy dobrey. Tu Stolica Daventria nad Isalą rzeką vulgo Deventer liczy Miast 11. Wsiow
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 246
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
lą: trzymają, że Dusze jedne, po śmierci zapłatę, drugie, karę odnoszą. A zaś w Mniejszej Tartaryj Obywatele, ex quo są podlegli Turkóm, trzymają Mahometanisinum. Tartaryj całej od Wschodu na Zachód, mierzą Geografowie na mil 1000. w szerz, na Południe i na Pułnoc mil 400. Od Pułnocy ziemia bagnista, nie płodna, od Południa w wełny i jedwabie obfituje. W Wielkiej Tartaryj blisko Iwigraj nad Kaspijskim morzem, jest cud natury, drzewko formą baranka rosnące, Baranet, albo Baranek zwane, jakom w Pierwszej Części opisał o Drzewach traktując. W Tartaryj USBEK, albo Usbeckiej, aliàs Zagatajskiej, gdzie nad innych ludniejsi
lą: trzymaią, że Dusze iedne, po śmierci zapłatę, drugie, karę odnoszą. A zaś w Mnieyszey Tartarii Obywatele, ex quo są podlegli Turkóm, trzymaią Machometanisinum. Tartárii całey od Wschodu na Zachód, mierzą Geografowie ná mil 1000. w szerz, na Południe y na Pułnoc mil 400. Od Pułnocy ziemia bagnista, nie płodna, od Południa w wełny y iedwabie obfituie. W Wielkiey Tartarii blisko Iwigray nad Kaspiyskim morzem, iest cud natury, drzewko formą baranka rosnące, Baranet, albo Baranek zwane, iakom w Pierwszey Części opisał o Drzewach traktuiąc. W Tártarii USBEK, albo Usbeckiey, aliàs Zagatayskiey, gdzie nad innych ludnieysi
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 444
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
ją wydarli wielką przewagą i śmiałością królowi jednemu Maurskiemu/ który się tam był uczynił królem Tirannem: a dla osobliwego swego położenia/ jest jakby śrzodkiem kupiectw i handlów wschodnich/ i głową jednego królestwa/ które się rozciąga na 260. mil od Sincapury/ aż do Pullo Cambilan. To jest prawda/ iż będąc ta kraina bagnista/ i powietrze też tam iż jest dla bliskości AEquinoctium, ciepłe i wilgotne/ a zatym niezdrowe/ przeto niemasz tam inszej osady grzecznej/ oprócz Malaki. Oprócz niej są niektóre porty/ i mieszkania rybitwów: a we śrzodku ziemie potrosze wsi/ kędy ludzie sypiają po drzewach bojąc się Tygrysów/ które tam bywają na
ią wydárli wielką przewagą y śmiáłośćią krolowi iednemu Maurskiemu/ ktory się tám był vczynił krolem Tiránnem: á dla osobliwego swego położenia/ iest iákby śrzodkiem kupiectw y hándlow wschodnich/ y głową iednego krolestwá/ ktore się rośćiąga ná 260. mil od Sincapury/ áż do Pullo Cambilan. To iest prawdá/ iż będąc tá kráiná bágnista/ y powietrze też tám iż iest dla bliskośći AEquinoctium, ćiepłe y wilgotne/ á zátym niezdrowe/ przeto niemász tám inszey osády grzeczney/ oprocz Máláki. Oprocz niey są niektore porty/ y mieszkánia rybitwow: á we śrzodku źiemie potrosze wśi/ kędy ludźie sypiáią po drzewách boiąc się Tygrisow/ ktore tám bywáią ná
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 176
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
, to oni do Wielki Polski jakoby tańcem, co rozumiem o nieszczęsnym tańcu albo raczej zniszczeniu pospólstwa, bo wszędzie przechodząc miasta i wsi wniwecz z obu stron obracali.
Na ostatek wojska oboje pod Mątwami przez przeprawę tylko zwarły się i tam się zastanowiły. Pod Inowrocławiem to, w Kujawach uroczysko, przeprawa na pół mile wielce bagnista dzieliła wojska te. Gdy najpierwej wojsku swemu przebywać, każe król, zaraz się piechot połowa niemal ku Lubomirskiemu przeprawiła oraz i komunik z Sobieskim, hetmanem polnym koronnym i marszałkiem wjelkim, przeprawował się. Wojsko zaś kwarciane z Lubomirskim i pospolitym ruszeniem z daleka długo wytrzymywało i owszem kasztelan krakowski Warszycki posłał posłów znowu do króla
, to oni do Wielki Polski jakoby tańcem, co rozumiem o niesczęsnym tańcu albo raczej znisczeniu pospólstwa, bo wszędzie przechodząc miasta i wsi wniwecz z obu stron obracali.
Na ostatek wojska oboje pod Mątwami przez przeprawę tylko zwarły się i tam się zastanowiły. Pod Inowrocławiem to, w Kujawach uroczysko, przeprawa na pół mile wielce bagnista dzieliła wojska te. Gdy najpierwej wojsku swemu przebywać, każe król, zaraz się piechot połowa niemal ku Lubomirskiemu przeprawiła oraz i komunik z Sobieskim, hetmanem polnym koronnym i marszałkiem wielkim, przeprawował się. Wojsko zaś kwarciane z Lubomirskim i pospolitym ruszeniem z daleka długo wytrzymywało i owszem kasztelan krakowski Warszycki posłał posłów znowu do króla
Skrót tekstu: JemPam
Strona: 364
Tytuł:
Pamiętnik dzieje Polski zawierający
Autor:
Mikołaj Jemiołowski
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1683 a 1693
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1693
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jan Dzięgielewski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
"DIG"
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
2000
fosie suchej lub wodnistej. Wodą napełniona fosa ma to. Iż przeprawa Nieprzyjacielowi przez nią nie tak łatwa, Aproszowanie niepodobne. Wygodę czyni z wody potrzebom oblężonych. Sucha zaś fosa nie tak wiele potrzebuje zewnętrznej fortyfikacyj. Łatwiejszej pozwala wycieczki i reiterowaniu się oblężonym. Niezarażą wilgocią swoją powietrza, jako gdy jest fosa błotnista i bagnista. Atoli takie fosy które według potrzeby dadzą się osuszyć, albo napełnić wodą osobliwie bieżącą są najzgodniejsze fortecom.
XXI. Piąta kwestia: które miejsce przyzwoitsze jest bramom w jakiej fortecy. Jako bramom należy być najmocniej ufortyfikowanym, ponieważ przez nie publiczny jest przystęp do fortecy. Tak sposobniejszego miejsca mieć nie mogą, tylko w po
fossie suchey lub wodnistey. Wodą nápełniona fossa ma to. Jż przeprawa Nieprzyiacielowi przez nię nie ták łátwa, Aproszowanie niepodobne. Wygodę czyni z wody potrzebom oblężonych. Sucha zaś fossa nie ták wiele potrzebuie zewnętrzney fortyfikacyi. Łátwieyszey pozwala wycieczki y reiterowaniu się oblężonym. Niezarażą wilgocią swoią powietrza, iáko gdy iest fossa błotnista y bagnista. Atoli tákie fossy ktore według potrzeby dadzą się osuszyć, álbo napełnić wodą osobliwie bieżącą są nayzgodnieysze fortecom.
XXI. Piąta kwestya: ktore mieysce przyzwoitsze iest bramom w iákiey fortecy. Jáko bramom należy być naymocniey ufortyfikowanym, poniewaz przez nie publiczny iest przystęp do fortecy. Ták sposobnieyszego mieysca mieć nie mogą, tylko w po
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: H4
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
