I żyć, i umrzeć ze mną ochotnie pozwoli. TRZYNASTA: SPIRYNZYNA
Wszytkie pieśni, wszytkie chory, Urodę Lilijodory Wybornymi nader głosy Wysławiajcie pod niebiosy, Której gładkości porównać nie może Jutrzenka, chociaż z ust ogniste roże Rzuca po niebie, chociaż na swą kosę Co dzień wylewa kryształową rosę.
Same trzy siostry Charyty Wieniec z barwinku uwity, Wziąwszy się społem za dłonie, Kładą na jej krasne skronie. Przed nią Jukunda z trefną Argenidą, Za nią służebne pokojowe idą
W jej dolnym dostać miejsca fraucymerze Ledwie się zdało przechwalnej Wenerze.
Do niej Amor skrzydłobiały, Z łuku nie wypuszcza strzały, Ale przystąpiwszy z bliska, Fiołki pod nogi ciska. Także
I żyć, i umrzeć ze mną ochotnie pozwoli. TRZYNASTA: SPIRYNZYNA
Wszytkie pieśni, wszytkie chory, Urodę Lilijodory Wybornymi nader głosy Wysławiajcie pod niebiosy, Której gładkości porównać nie może Jutrzenka, chociaż z ust ogniste roże Rzuca po niebie, chociaż na swą kosę Co dzień wylewa krzyształową rosę.
Same trzy siostry Charyty Wieniec z barwinku uwity, Wziąwszy się społem za dłonie, Kładą na jej krasne skronie. Przed nią Jukunda z trefną Argenidą, Za nią służebne pokojowe idą
W jej dolnym dostać miejsca fraucymerze Ledwie się zdało przechwalnej Wenerze.
Do niej Amor skrzydłobiały, Z łuku nie wypuszcza strzały, Ale przystąpiwszy z bliska, Fijołki pod nogi ciska. Także
Skrót tekstu: ZimSRoks
Strona: 118
Tytuł:
Roksolanki
Autor:
Szymon Zimorowic
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
sielanki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1654
Data wydania (nie wcześniej niż):
1654
Data wydania (nie później niż):
1654
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Ludwika Ślękowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1983
/ z korzeniem i z nacią w białym winie warzyć/ a tym oczy często wymywać dobrze. Pod czas też po kropce tego wina w nie wpuszczać. Słonecznicom w oczach.
Słonecznicom w oczach/ to jest/ gdy kto na świało patrzyć niemoże: Wziąć Kozłkowego Soku ze dwie łyżce/ Soku z Opichu/ z Barwinku/ Przeklaryfikowanych po łyżce dobrej/ w tych chusteczkę chędogą niekrochmalną maczać/ i na oczy przykładać: a skoro uschnie/ znowu zmaczać/ i tak długo czynić/ ażby wolny wzrok był. Oczom krwią zaszłym.
Oczóm krwią zaszłym i zaciekłym doświadczone lekarstwo: Wziąć Soku Roschodnikowego/ Kozłkowego/ Opichowego/ Podróżnikowego/ po dwie
/ z korzeniem y z naćią w białym winie wárzyć/ á tym oczy często wymywáć dobrze. Pod czás też po kropce tego winá w nie wpusczáć. Słonecznicom w oczách.
Słonecznicom w oczách/ to iest/ gdy kto ná świáło pátrzyć niemoże: Wźiąć Kozłkowego Soku ze dwie łyszce/ Soku z Opichu/ z Bárwinku/ Przeklaryfikowánych po łyszce dobrey/ w tych chusteczkę chędogą niekrochmálną maczáć/ y ná oczy przykłádáć: á skoro vschnie/ znowu zmaczáć/ y ták długo czynić/ áżby wolny wzrok był. Oczom krwią zászłym.
Oczóm krwią zászłym y záćiekłym doświádczone lekárstwo: Wźiąć Soku Roschodnikowego/ Kozłkowego/ Opichowego/ Podrożnikowego/ po dwie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 51
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z flegmistych wilgotności zimnych pochodzące/ warząc a pijąc rano i na noc. (Matt:) Z oczu zmazy wszelakie zgania.
Zmazy wszelakie i zasłony na oczach/ które wzroku wadę czynią/ zaćmiewając go ściera i spądza: Wziąć korzenia Kozłkowego i z nacią ze dwie garści/ Podróżnikowego ziela i z kwiecim/ Bazyliki/ Barwinku/ Ruty ogródnej/ Kopru Włoskiego zielonego/ Ośrzodku chleba rżanego chędogiego po garści/ co nadrobniej Ośrzodkę podrobić/ zioła i z ich korzeniami drobno posiekać/ a włożywszy w miedziane naczynie/ nalać na to wina dobrego starego białego/ żeby prawie dostatecznie zagrąznęło/ i tak przez trzy dni i nocy moczyć/ Czwartego dnia z Balneum
z flegmistych wilgotnośći źimnych pochodzące/ wárząc á pijąc ráno y ná noc. (Matth:) Z oczu zmázy wszelákie zgánia.
Zmázy wszelákie y zasłony ná oczách/ ktore wzroku wádę czynią/ záćmiewáiąc go śćiera y spądza: Wźiąć korzenia Kozłkowego y z naćią ze dwie gárśći/ Podrożnikowego źiela y z kwiećim/ Bázyliki/ Bárwinku/ Ruty ogrodney/ Kopru Włoskiego źielonego/ Ośrzodku chlebá rżánego chędogieg^o^ po gárśći/ co nadrobniey Ośrzodkę podrobić/ źiołá y z ich korzeniámi drobno pośiekáć/ á włożywszy w miedźiáne naczynie/ nálać ná to winá dobrego stárego białego/ żeby práwie dostátecznie zágrąznęło/ y ták przez trzy dni y nocy moczyć/ Czwartego dniá z Balneum
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 53
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
gwoździe/ brzytwy/ i inne rzeczy przez czary i sprawy szatańskie/ co się niemało tego trafiało/ i jeszcze przygadza/ nietylko w cudzych krainach/ ale i unas. Tedy trunek przeciwko takowymwomitom może i być uczyniony: Wziąć liścia Dzięgielu ogródnego/ i dzikiego/ Czartowego ziobra liścia/ Dzwonków Matki Bożej/ Barwinku po garzci/ Zanklu/ Skalnej Rzasy/ albo czerwonych włosków P. Mar. zajęczego uszka/ Bylice po pół garzci/ Cukru białego ośm łotów/ Włosków Matki Bożej żółtych abo złotych/ wody studziennej chędogiej pół garnca/ Wina dobrego kwartę: To wszystko co nadrobniej pokrajać/ i we flasy zaszrobowawszy w kotle ukropu wrzącego przez
gwoźdźie/ brzytwy/ y ine rzeczy przez czáry y spráwy szátáńskie/ co sie niemáło te^o^ tráfiáło/ y iescze przygadza/ nietylko w cudzych kráinách/ ále y vnas. Tedy trunek przećiwko tákowymwomitom może y być vczyniony: Wźiąć liśćia Dźięgielu ogrodnego/ y dźikieg^o^/ Czártowego źiobrá liśćia/ Dzwonkow Mátki Bożey/ Bárwinku po garzći/ Zánklu/ Skálney Rzásy/ álbo czerwonych włoskow P. Már. záięczego vszká/ Bylice po poł garzći/ Cukru białeg^o^ ośm łotow/ Włoskow Mátki Bożey żołtych ábo złotych/ wody studźienney chędogiey poł gárnca/ Winá dobrego kwartę: To wszystko co nadrobniey pokráiáć/ y we flásy zászrobowawszy w kotle vkropu wrząceg^o^ przez
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 90
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
uczynionym. Sadzelom.
Sadzelom sprosnym/ więcej z czarów niżli ze złych wilgotności pochodzącym/ jest lekarstwem: który tym sposobem ma być czyniony: Wziąć liścia Dzięgielu ogródnego albo sianego świeżo zielonego dwie garzci/ Dzięgielu płonnego/ liścia/ Włosków czerwonych P Mar. Bylice/ Koziej stopki/ Wirzchołków dzwonków Matki Bożej/ Czarłowego żebra/ Barwinku/ po garzci każdego/ liścia Jemioły brzozowej/ Ruty ogródnej po garzci/ Traku albo Prosianej włoci/ Zajęczych uszek/ Lebiotki po garzci/ a te wszytko świeżo zielone/ drobno posiekane i przetłuczone/ a do przetłucenia ich/ przydać masła świeżego bez soli trzydzieści i dwa łoty/ Oliwy prawie doźrzałej słodkiej dwa funty/ Wina
vczynionym. Sádzelom.
Sadzelom sprosnym/ więcey z czárow niżli ze złych wilgotnośći pochodzącjm/ iest lekárstwem: ktory tym sposobem ma być czyniony: Wźiąć liśćia Dźięgielu ogrodnego álbo śianego świeżo źieloneg^o^ dwie garzći/ Dźięgielu płonnego/ liśćia/ Włoskow czerwonych P Már. Bylice/ Koźiey stopki/ Wirzchołkow dzwonkow Mátki Bożey/ Czárłowego źiebrá/ Bárwinku/ po garzći káżdego/ liśćia Iemioły brzozowey/ Ruty ogrodney po garzći/ Tráku álbo Prośiáney włoći/ Záięczych vszek/ Lebiotki po garzći/ á te wszytko świeżo źielone/ drobno pośiekáne y przetłuczone/ á do przetłucenia ich/ przydáć másłá świeżeg^o^ bez soli trzydźieśći y dwá łoty/ Oliwy práwie doźrzáłey słodkiey dwá funty/ Winá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
go z liściem i z korzeniem a potym przecedziwszy włożyć Cukru Rożanego/ i tak wiele Miodku Różowego/ a ciepło na czczo dać pić. To abowiem z żołądka i z trzew wywodzi szlamowatości/ bez molestyej wszelakiej.
Krew gdziekolwiek we wnętrznościach zbiegłą i zsiadłą rozprawuje i wywodzi/ wziąwszy go ze dwie garzci/ Gruszczycki/ i Barwinku po garzci/ i w połgarncu wody studziennej/ albo radniej w winie do wywrzenia trzeciej części warzyć/ a ciepło rano i na noc po kieliszku dobrym pić.
Maść doświadczona niepospolita/ krwi zbiegłej i skrzepłej we wnętrznościach/ z zbić a i z potłuczenia: którą krew rozprowadza i trawi w ciele. także Ranom wnętrznem.
go z liśćiem y z korzeniem á potym przecedźiwszy włożyć Cukru Rożánego/ y ták wiele Miodku Rożowego/ á ćiepło ná czczo dáć pić. To ábowiem z żołądká y z trzew wywodźi szlámowátośći/ bez molestyey wszelákiey.
Krew gdźiekolwiek we wnętrznośćiách zbiegłą y zsiádłą rospráwuie y wywodźi/ wźiąwszy go ze dwie garzći/ Grusczycki/ y Bárwinku po garzći/ y w połgárncu wody studźienney/ álbo rádniey w winie do wywrzenia trzećiey częśći wárzyć/ á ćiepło ráno y ná noc po kieliszku dobrym pić.
Máść doświádczona niepospolita/ krwi zbiegłey y skrzepłey we wnętrznośćiách/ z zbić a y z potłuczenia: ktorą krew rozprowádza y trawi w ćiele. tákże Ránom wnętrznem.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 247
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
po trunku/ jako się wyższej powiedziało/ ciepło dawać. A jeśliby go zatrzymać niemógł/ zły znak jego zdrowia: Zaś gdzie zatrzyma/ wynidzie z niebezpieczeństwa w krótkim czasie. Albo tak: Weźmi Zanklu/ z nacią i z korzeniem/ dwie garści/ Jemioły Brzozowej z liściem garść/ Bazanowcu ziela bez korzenia/ Barwinku/ wierzchołków P. Maryjej Zwonków/ wierzchołków młodych z Jeżyn/ Przekarzniku/ Zajęczych uszek/ Konradu/ albo ziemnego Bluszczu/ po pół garści/ Zwycięży jadu/ albo Trojeści korzenia/ półtora łota/ Lubczykowego Korzenia trzy Kwinty/ Cukru białego ćwierć od funta. To wszystko drobno posiekać/ i w Cynowej flaszy/ nalawszy na
po trunku/ iáko sie wyższey powiedźiáło/ ćiepło dawáć. A iesliby g^o^ zátrzymáć niemogł/ zły znák iego zdrowia: Záś gdźie zátrzyma/ wynidźie z niebespieczeństwá w krotkim czáśie. Albo ták: Weźmi Zánklu/ z naćią y z korzeniem/ dwie gárśći/ Iemioły Brzozowey z liśćiem garść/ Bázánowcu źiela bez korzeniá/ Bárwinku/ wierzchołkow P. Máryiey Zwonkow/ wierzchołkow młodych z Ieżyn/ Przekárzniku/ Záięczych vszek/ Konradu/ álbo źiemnego Blusczu/ po poł gárśći/ Zwyćięży iádu/ álbo Troieśći korzeniá/ połtorá łotá/ Lubczykowego Korzeniá trzy Kwinty/ Cukru biáłego czwierć od funtá. To wszystko drobno pośiekáć/ y w Cynowey flászy/ nálawszy ná
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 249
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Jeno połowicą mniej suchych trzeba wziąć/ a z miąsza przerazić/ a na to wody zimnej nalać/ jako się przed tym powiedziało: a trzy połgarncowki wodki z tego odjąć/ ostatek precz odrzucić/ jako niepotrzebne i nie użyteczne.
Albo też tak uczynić możesz: Weźmi połgarnca wodki Zanklowej/ włóż w nie Gruszczyczki garść/ Barwinku/ Tranku/ po pół garści. To wszystko w Cynową Konew wsypać/ i zaszrobowawszy/ w kotle ukropu wrzącego/ przez trzy godziny pilno warzyć/ i po łyżce abo trzech każdego poranku/ pić ciepło dawać rannemu/ także na noc. Doświadczony trunek rannym.
Gnilec w uściech leczy/ wodką prostą z Zanku ciepło i
Ieno połowicą mniey suchych trzebá wźiąć/ á z miąszá przeráźić/ á ná to wody źimney nálać/ iáko sie przed tym powiedźiáło: á trzy połgárncowki wodki z tego odiąć/ ostátek precz odrzućić/ iáko niepotrzebne y nie vżyteczne.
Albo też ták vczynić możesz: Weźmi połgárncá wodki Zánklowey/ włoż w nie Grusczyczki garść/ Bárwinku/ Tránku/ po poł gárśći. To wszystko w Cynową Konew wsypáć/ y zászrobowawszy/ w kotle vkropu wrzącego/ przez trzy godźiny pilno wárzyć/ y po łyszce ábo trzech káżdego poránku/ pić ćiepło dawáć ránnemu/ tákże ná noc. Doświádczony trunek ránnym.
Gnilec w vśćiech leczy/ wodką prostą z Zánku ćiepło y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 250
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
tego czasu gdy się nalepiej rozkwita/ a po cztery abo pięć łotach każdego dnia rano i wieczor pijąc. Rany też zwierzchne tą wodą albo juchą wymywać dobrze/ abo flejtuchy w niej maczać/ a ciepło przykładać. Item.
Item, weźmi tego ziela dwie garści/ Gruszczyczki/ Muszcu czerwono kwitnącego/ Trojanku żółto kwitnącego/ Barwinku/ po pułtory garści/ Złotniku/ Koziejstopki/ liścia Herkulei po garści. Wołowego języku dzikiego/ liścia Kokoryczki/ Podezronu/ białej Santy/ ziela Kozłku/ po pół garści. To wszytko drobno posiekać/ pomieszać/ i na dwie równe części rozdzielić: Jednę część w konwi cynowej/ abo w flaszy zaszputnować/ żeby namniej
tego czásu gdy się nalepiey rozkwita/ á po cztery ábo pieć łotách káżdego dniá ráno y wieczor pijąc. Rány też zwierzchne tą wodą álbo iuchą wymywáć dobrze/ ábo fleytuchy w niey maczáć/ á ćiepło przykłádáć. Item.
Item, weźmi tego źiela dwie gárśći/ Grusczyczki/ Muszcu czerwono kwitnącego/ Troiánku żołto kwitnącego/ Bárwinku/ po pułtory gárśći/ Złotniku/ Koźieystopki/ liśćia Herkulei po gárśći. Wołowego ięzyku dźikiego/ liśćia Kokoryczki/ Podezronu/ białey Sánty/ źiela Kozłku/ po puł gárśći. To wszytko drobno pośiekáć/ pomieszác/ y ná dwie rowne częśći rozdźielić: Iednę część w konwi cynowey/ ábo w flászy zászputnowáć/ żeby namniey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 283
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ w flaszy cynowej zaszrobować/ abo w konwi zaszputnować/ i w kotle ukropu wrzącego/ przez cztery godziny warz/ a tego każdy dzień naczczo i na noc po ośmiu/ abo dzięsiąciu łyżek choremu daj pić. Item.
Item, Weźmi korzenia z liściem sześć garści/ Benedyktu z korzeniem/ Kunradu abo Bluszczu ziemnego/ Barwinku/ po trzy garści/ Głowienek żółtych/ Prosianej włoci/ abo Tranku/ Zanklu Sadźcu/ Biedrzeńcu Włoskiego liścia/ po dwu garści/ liścia polnej Roże/ albo wierzchołków jej/ Dzięgielu płonnego korzenia/ Trędowniku liścia/ po pułtory garści/ Wężowych języczków/ albo Nasięźrzału/ Kocanków żółtych/ ziela Wroniej nogi/ po garści/
/ w flászy cynowey zászrobowáć/ ábo w konwi zászputnowáć/ y w kotle vkropu wrzącego/ przez cztery godźiny warz/ á tego káżdy dźien náczczo y ná noc po ośmiu/ ábo dźięsiąćiu łyżek choremu day pić. Item.
Item, Weźmi korzenia z liśćiem sześć gárśći/ Benediktu z korzeniem/ Kunradu ábo Blusczu źiemnego/ Bárwinku/ po trzy gárśći/ Głowienek żołtych/ Prośiáney włoći/ ábo Tránku/ Zánklu Sadźcu/ Biedrzeńcu Włoskieg^o^ liśćia/ po dwu gárśći/ liśćiá polney Roże/ álbo wierzchołkow iey/ Dźięgielu płonnego korzenia/ Trędowniku liśćia/ po pułtory gárśći/ Wężowych ięzyczkow/ álbo Náśięźrzału/ Kocánkow żołtych/ źiela Wroniey nogi/ po gárśći/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 298
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
